LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w03 4/15 p. 28-31
  • ʻOku Tokanga ʻa Sihova ki he Kakai Lāuvalé

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku Tokanga ʻa Sihova ki he Kakai Lāuvalé
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2003
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Mahuʻingaʻia ʻa e ʻOtuá ʻi he Kakai Lāuvalé
  • Tokanga ki he Kau Talavoú
  • Tokoni Ke Ne Tokangaʻi ʻa Hoʻo Ngaahi Fiemaʻú
  • ʻAi ke Mālohi Ho Vahaʻangatae mo Sihová
  • ʻOku Tokanga ʻa Sihova Kiate Kimoutolu
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2002
  • Founga ʻE Lava ke Ke ʻUnuʻunu Ofi Ai ki he ʻOtuá
    ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá
  • ʻUnuʻunu Ofi ki Ho Fāmili Fakalaumālié
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2021
  • ʻOku Tokanga Mai ʻa e ʻOtuá Kiate Koe
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1996
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2003
w03 4/15 p. 28-31

ʻOku Tokanga ʻa Sihova ki he Kakai Lāuvalé

ʻOKU fiemaʻu ke tau makehe pe tuʻu-ki-muʻa ʻi ha founga ke toki fakatokangaʻi ai ʻe he ʻOtuá? Ko ʻĒpalahame Linikoni, ʻa e palesiteni hono 16 ʻo e ʻIunaite Seteté, ʻoku lave ki ai naʻá ne pehē: “ʻOku saiʻia ange ʻa e ʻEikí ʻi he kakai lāuvalé. Ko e ʻuhinga ia ʻokú ne ngaohi ai kinautolu ʻo fuʻu tokolahí.” ʻOku ongoʻi ʻe he tokolahi ko e kakai lāuvale kinautolu ʻa ia ʻoku ʻikai hanau tafaʻaki ʻe taha ʻe makehe. Ko e hoko ko e lāuvalé ʻoku ʻuhinga nai ia ko e “masiva, mo māʻulalo.” ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko e foʻi lea “meʻavale” ʻe fakahaaʻi nai ai “ko ha hala he monū pe tuʻunga makehe,” “tō lalo ʻi he ngaahi tuʻunga mahení,” pe aʻu ʻo “tuʻunga fika ua.” Ko e faʻahinga kakai fēfē ʻokú ke saiʻia ke ʻi honau lotolotongá? Ko kinautolu hīkisia, vili taʻeʻunua mo pōlepolé? ʻIkai te ke saiʻia ke ʻi ha kakai anga-fakakaumeʻa, fakatōkilalo mo ʻikai fakangalingali ʻoku nau fakahaaʻi ha mahuʻingaʻia moʻoni mo māfana ki he niʻihi kehé?

Koeʻuhi ko e ngaohikoviʻi fakaeongó mo e manukí ʻoku failahia ia ʻi he māmaní ʻi he ʻahó ni, ʻoku ʻiloʻi ʻe he niʻihi ʻoku faingataʻa ke tui ʻoku mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻa e ʻOtuá ʻia kinautolu. “Naʻá ku haʻu mei ha fāmili naʻe ʻikai loko fakahāhaaʻi ai ʻa e ʻofá. Naʻe tuku hifo au, fakamataliliʻi, pea kataʻi. Ko ia, ʻi he konga ki muʻa ʻo e moʻuí naʻá ku ongoʻi taʻeʻaonga,” ko e tohi ia ʻa ha tokotaha lautohi ʻo e makasini ko ení. “ʻOku ou kei ʻalu holo pē mo e ngaahi ongoʻi nofo loloto mei hoku kuohilí ʻa ia ʻokú ne ʻai ke u loto-siʻi ʻi he taimi ʻoku ou hokosia ai ʻa e faingataʻá.” Neongo ia, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi ʻuhinga ke tui ai ʻoku mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻa e ʻOtuá ʻi he kakai lāuvalé.

Mahuʻingaʻia ʻa e ʻOtuá ʻi he Kakai Lāuvalé

“ʻOku lahi ʻa Sihova, pea fungani hono fakamaloa; pea ko hono lahi ʻoku taʻemahakulea,” ko e tohi ia ʻa Tuʻi Tēvitá. (Sāme 145:3) Kae kehe, ʻoku ʻikai taʻofi ʻe he meʻá ni ʻa Sihova mei heʻene tokanga mai kia kitautolu ʻi ha founga anga-ʻofa mo fai ongoʻi. (1 Pita 5:7) Ko e fakatātaá, naʻe pehē ʻe he tokotaha-tohi-sāmé: “Ko e loto lavea ʻoku ofi ki ai ʻa e ʻEiki, pea ʻoku ne fakamoʻui ʻakinautolu ʻoku laumalie mafesi.”—Sāme 34:18.

Ko e ngaahi meʻa ʻoku nau tohoakiʻi ʻa e tokangá ʻi he māmaní, hangē ko e fakaʻofoʻofa fakaesinó, tuʻungá, pe koloá, ʻoku ʻikai ko e meʻa ia ʻoku vakai ki ai ʻa e ʻOtuá ʻoku mahuʻingá. Ko e Lao ʻa e ʻOtuá ki ʻIsilelí naʻe fakahaaʻi ai ʻene mahuʻingaʻia fai ongoʻi ki he kakai masivá, kau paeá, kau uitoú mo e kau mulí. Naʻe tala ʻe he ʻOtuá ki he kau ʻIsilelí, ʻa ia naʻe ngaohikoviʻi kinautolu ʻi ʻIsipité: “Ko e muli ʻe ʻikai te ke fai fakamalohi ki ai, pe fakamamahiʻi; . . . ʻIlonga ha uitou, pe fanau tamai-mate, ʻe ʻikai te mou fakamamahiʻi kinautolu. Kapau te mou momoʻi fai fakamamahi ki ai, ʻio ka momoʻi tangi ʻe ia kiate au, te u matuʻaki ongoʻi ʻenau tangi.” (Ekisoto 22:​21-24) ʻIkai ngata aí, ko e palōfita ko ʻAiseá naʻá ne fakahāhā ʻene falala ki he tokanga ʻa e ʻOtuá ki he māʻulaló: “Ko e hufanga koe ki he vaivai, ko e hufanga ki he masiva ʻi heʻene mamahi, ko e hufanga mei he taufa, ko e fakamalumalu mei he pupuha. Seuke, ko e haʻaki mai ʻa e kau fakamalohi naʻe hangē ko e pa ʻa ha taufa ki he holisi.”—Aisea 25:4.

ʻI he kotoa ʻo ʻene ngāue fakafaifekaú, ko Sīsū Kalaisi, ʻa ia ko e “tatau aubito” ʻo e ʻOtuá, naʻá ne hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ki heʻene kau ākongá ʻi hono fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia moʻoni ʻi he kakai lāuvalé. (Hepelu 1:​3, PM) ʻI he sio ki he fuʻu kakai ʻa ia “naʻa nau nofo ongosia mo tukuhausia, ʻo hange ko ha fanga sipi taʻe hanau tauhi,” ko Sīsū naʻe “langa hono fatu ʻi he ʻofa kiate kinautolu.”—Mātiu 9:36.

Fakatokangaʻi foki mo e faʻahinga kakai naʻe fili ʻe Sīsū ko ʻene kau ʻapositoló—ko e kau tangata naʻe fakamatalaʻi ko e faʻahinga “meavale, bea taeboto.” (Ngāue 4:​13, PM) Hili e pekia ʻa Sīsuú, naʻe kamata ke fakaafeʻi ʻe hono kau muimuí ʻa e faʻahinga kakai kehekehe kotoa pē ke nau fanongo ki he Folofola ʻa e ʻOtuá. Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá ko “ha taha oku taetui, be ha taeboto” ʻe lava ke haʻu ia ki he fakatahaʻanga Kalisitiané pea hoko ko ha tokotaha tui. (1 Kolinito 14:​24, 25, PM) ʻI he ʻikai fili pē ʻa e faʻahinga ʻoku manakoa fakatatau ki he ngaahi tuʻunga fakamāmaní, naʻe fili ʻe he ʻOtuá ʻa e kakai māʻulalo, mo lāuvalé ki heʻene ngāué. “Mou mamata ki ho mou ui,” ko e lea ia ʻa e ʻapositolo ko Paulá, “koeuhi oku ikai ui ha toko lahi oe boto fakakakano, be koe toko lahi i he malohi, be koe toko lahi i he houeiki: Ka kuo fili e he Otua ae gaahi mea vale oe mamani, ke fakama ae boto; bea kuo fili e he Otua ae gaahi mea vaivai oe mamani, ke fakama ae malohi; Moe kau lāuvale oe mamani, moe mea kuo manuki, kuo fili e he Otua, bea moe gaahi mea kuo ikai, ke ne fakaoji aki ae gaahi mea oku ai: Ke oua naa vikiviki ha toko taha i hono ao.”—1 Kolinito 1:​26-29, PM.

ʻI he ʻahó ni, ʻoku pehē ʻa e mahuʻingaʻia ʻa e ʻOtuá ʻia kitautolú. Ko e finangalo ia ʻo e ʻOtuá “ke maʻu moʻui ʻe he kakai kotoa pe, pea ke nau aʻusia ʻa e ʻilo kanokano ki he moʻoni.” (1 Timote 2:4) Kapau naʻe ʻofa lahi ʻa e ʻOtuá ʻi he faʻahinga ʻo e tangatá ʻo ne fekau mai hono ʻAló ki māmani ke pekia maʻatautolu, ʻoku ʻikai ha ʻuhinga ke ongoʻi ai ʻoku ʻikai ʻofaʻi kitautolu pe taʻeʻaonga. (Sione 3:​16) Naʻe fakahaaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ki hono kau muimuí ʻa e mahuʻinga ʻo e tōʻongafai ʻo aʻu ki he tokotaha taʻemahuʻinga taha ʻo hono fanga tokoua fakalaumālié ʻe hangē ia ko ha fai tonu kia Sīsuú. Naʻá ne pehē: “ʻI hoʻomou fai pehe ki ha taha ʻo hoku ngāhi tokoua mamaʻo ni, naʻa mou fai ia kiate au.” (Mātiu 25:40) Tatau ai pē pe ko e hā nai ʻa e anga ʻo e vakai mai ʻa e māmaní kia kitautolú, kapau ʻoku tau ʻofa ʻi he moʻoní, ʻoku tau makehe ʻi he vakai mai ʻa e ʻOtuá.

Ko e anga ia ʻo e ongoʻi ʻa Falanisesikou,a ko ha tamasiʻi tamai-mate Pelēsila, ʻi he hili ʻene fakatupu ha vahaʻangatae fakafoʻituitui mo e ʻOtuá. ʻOkú ne fakamatala: “Ko hono ʻiloʻi ʻa Sihova mo ʻene kautahá naʻe tokoniʻi ai au ke u fekuki mo ʻeku ngaahi ongoʻi taʻemalu mo e manavaheé. Naʻá ku ako ai ko Sihová ʻoku mahuʻingaʻia fakafoʻituitui ʻia kitautolu taki taha.” Kia Falanisesikou, naʻe hoko ʻa Sihova ko ha Tamai moʻoni.

Tokanga ki he Kau Talavoú

ʻOku mahuʻingaʻia moʻoni ʻa Sihova ʻi he kau talavoú ʻo ʻikai ʻi he tuʻunga pē ko ha kulupú ka ʻi he tuʻunga tāutahá. Ko e moʻoni, kei siʻi pe taʻumotuʻa, ʻoku ʻikai ʻaupito te tau loto ke fakakaukau ʻo fuʻu māʻolunga fekauʻaki mo kitautolu. Neongo ia, ʻoku tau maʻu nai ʻa e ngaahi talēniti mo e ngaahi ʻulungaanga ʻe lava ke ngāueʻaki ʻe he ʻOtuá ʻi he kahaʻú. ʻOku ʻafioʻi ʻe Sihova ʻa e fakalelei mo e akoʻi ʻoku tau fiemaʻu ke ngāueʻaki kakato ai ʻetau malavá. Ko e fakatātaá, fakatokangaʻi ʻa e fakamatala ʻi he 1 Samiuela vahe 16. Koeʻuhi ko e kau kanititeiti kehe naʻe ʻamanekina ki he tuʻunga tuʻi ʻi ʻIsilelí ne nau hā ngali taau ange ki he palōfita ko Sāmiuelá, naʻe fakamatalaʻi ʻe Sihova ʻa ʻEne ngaahi ʻuhinga ki hono fili ʻo Tēvitá, ʻa e foha siʻisiʻi taha ʻo Sesé, ko e tuʻi ʻo ʻIsileli ki he kahaʻú: “ʻOua naʻa tokangaʻi hono fotunga, pe ko hono maʻolunga; he kuo u liʻaki ia [ʻa e tokoua lahi ʻo Tēvitá]: he talaʻehai ko e fai ki he sio ʻa e tangata; he ʻoku sio ʻa e tangata ki he mata, ka ʻoku sio ʻa e ʻEiki ki he loto.”—1 Samiuela 16:7.

ʻE lava ke falala ʻa e kau talavou he ʻaho ní ʻoku fakahaaʻi ʻe Sihova ʻa e mahuʻingaʻia moʻoni ʻia kinautolu? Fakakaukau kia ʻAna, ko ha finemui Pelēsila. ʻI he hangē ko e tuʻunga ʻo e toʻutupu tokolahi kehé, naʻe hohaʻa ia ʻi he sio ki he taʻefaitotonú mo e fakamaau taʻetotonú. Naʻe kamata leva ke ʻave ia mo hono fanga tokouá ʻe heʻene tamaí ki he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané. ʻI ha taimi, naʻá ne kamata ke fiefia ai ʻi he meʻa naʻá ne ako fekauʻaki mo e Folofola ʻa e ʻOtuá. Naʻe kamata ke lau ʻe ʻAna ʻa e Tohitapú fakataha mo e ngaahi tohi faka-Kalisitiané pea ke lotu kia Sihova ko e ʻOtuá. Faifai pē, naʻá ne fakatupu ha vahaʻangatae fekoekoeʻi mo e ʻOtuá. ʻOkú ne fakamatala: “Naʻá ku fiefia ʻi he heka ʻi heʻeku pasikalá ki ha moʻunga ofi ki hoku ʻapí ʻa ia naʻá ku lava ai ke siofi ʻa e tō fakaʻofoʻofa hifo ʻa e laʻaá. Naʻá ku lotu kia Sihova ʻo fakamālō kiate ia ki heʻene anga-leleí mo ʻene nima-homó, ʻo feinga ke fakahaaʻi ʻa e lahi ʻo ʻeku ʻofa kiate iá. Ko e hoko ʻo ʻiloʻi ʻa Sihova ko e ʻOtuá mo ʻene ngaahi taumuʻá naʻá ne ʻomai kia au ʻa e nonga mo ha ongoʻi malu.” ʻOkú ke toe feinga mo koe ke maʻu ha ngaahi taimi ke fakalaulauloto ai ki he tokanga anga-ʻofa ʻa Sihová?

Ko e moʻoni, ko hotau ʻātakaí te ne ʻai nai ke faingataʻa ʻetau maʻu ha vahaʻangatae fekoekoeʻi mo Sihová. Ko e fakatātaá ko Litia. ʻI he taimi naʻá ne tala totonu ai ki heʻene tamaí fekauʻaki mo ha meʻa naʻá ne tokanga lahi ki ai, naʻe tukunoaʻi pē ia ʻe heʻene tamaí, mo ne pehē: “Laupisi.” Neongo ʻene mahinoʻi naʻe fiemaʻu ia ʻe heʻene tamaí ke ne fakangaloʻi ʻa e palopalemá, ʻoku pehē ʻe Litia: “Ko hono ako ʻa e Tohitapú naʻá ne ʻomai kiate au ʻa e meʻa kotoa pē naʻá ku holi ki aí pea mo e meʻa lahi ange. Ko e ʻulungaanga fakamānako ʻo Sihová naʻá ne ʻai ia ko hoku kaumeʻa lelei tahá. ʻOku ou maʻu he taimí ni ha Tamai ʻofa mo mahino ʻa ia ʻe lava ke u lilingi ki ai ʻeku ngaahi ongoʻí mo ʻeku ngaahi manavahē fakafoʻituitui tahá. ʻOku lava ke u fakamoleki ha ngaahi houa ʻi he talanoa ki he Tokotaha mahuʻinga taha ʻi he ʻunivēsí, ʻo loto-pau te ne fanongo mai kiate au.” Ko e ngaahi konga Tohitapu hangē ko e Filipai 4:​6, 7 naʻá ne tokoniʻi ia ke ne ongoʻi ʻa e tokanga anga-ʻofa ʻa Sihová. ʻOku pehē ʻe he kupu ko iá: “Neongo pe ko e ha ʻa e meʻa, ʻoua te mou lotomoʻua ai; ka ʻi he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole, ʻi he lotu mo e hufia, pea fai mo e fakafetaʻi. Pea ko e nonga ʻa e ʻOtua, ʻa ia ʻoku mamaʻo ʻi he tatae ʻa e ʻatamai kotoa pe, te ne maluʻi homou loto mo hoʻomou ngaahi fakakaukau ʻia Kalaisi Sisu.”

Tokoni Ke Ne Tokangaʻi ʻa Hoʻo Ngaahi Fiemaʻú

ʻOku fakahaaʻi ʻe Sihova ʻa ʻene tokanga fakatāutaha ki heʻene kau sevānití pea pehē ki heʻene fakatahaʻanga ʻi māmani lahí. ʻE lava ke tau fakahaaʻi ʻetau ʻofa ki heʻetau Tamai fakahēvaní ʻaki hono vaheʻi ʻa e taimi ke talanoa ai kiate ia. ʻOku ʻikai ʻaupito totonu ke tau fakamaʻamaʻaʻi hotau vahaʻangatae mo iá. Naʻe tokanga maʻu pē ʻa Tēvita ki hono vahaʻangatae mo Sihová. Naʻá ne pehē: “Fakaha kiate au, E Jihova, ho gaahi hala; ako kiate au ho gaahi haeleaga. Tataki au i hoo mooni, mo akonakiʻi au: he ko koe koe Otua o eku moui; oku ou tatali kiate koe i he aho kotoa.”—Sāme 25:​4, 5, PM.

Ko e fakakaukau ki hono maʻu ha vahaʻangatae fekoekoeʻi mo e ʻOtuá ʻe foʻou nai ia kiate koe. Ko e hā pē ha ngaahi palopalema ʻokú ke maʻu nai, ʻe lava ke ke falala maʻu pē ʻe malava ʻa e Fungani Māʻolungá ke tokoniʻi koe, ʻi he fehoanaki mo hono finangaló. (1 Sione 5:​14, 15) Ko ia ai, ako ke ʻai hoʻo ngaahi lotú ke fakahangatonu, ʻo fakakaukau ki ho ngaahi tuʻungá mo hoʻo ngaahi fiemaʻú.

Ko e mahuʻinga ʻo hono ʻiloʻi ʻetau ngaahi fiemaʻú ʻoku fakamamafaʻi ia ʻi he lotu ʻa Tuʻi Solomone naʻe fai ʻi he taimi naʻe fakatapui ai ʻa e temipalé: “Kapau ʻe hoko ki he fonua ʻa e honge, kapau ʻe hoko ʻa e mahaki fakaʻauha, kapau ʻe ʻi ai ʻa e mahunu pe kekena, ʻa e heʻe pe ʻunufe, kapau ʻe ʻākoloʻi kinautolu ʻe honau fili, ʻo aʻu ki he kelekele ʻo honau matanikolo; pe ko e ha ha ta pe mahaki ʻe fai; ʻilonga ha hu ʻe fai ʻe ha tangata pe ko ho kakai Isileli kotoa, ʻenau ongoʻi taki taha hono ta mo hono mamahi; . . . pea ke fanongo ʻa e ʻAfiona mei langi . . . pea ke fakamolemole, mo ʻange ki he tangata taki taha ʻa e tuha ʻo hono ngaahi ʻalunga.” (2 Kalonikali 6:​28-30) Ko e moʻoni, ko koe pē ʻokú ke ‘ʻiloʻi ho tā pe ko ho mahakí.’ He toki meʻa mātuʻaki mahuʻinga moʻoni, ke ʻiloʻi hoʻo ngaahi fiemaʻú mo hoʻo ngaahi holi moʻoní. Kapau ko ia, “te ne ʻatu [ʻe Sihova] ʻa e ngaahi kole ʻa ho loto.”—Sāme 37:4.

ʻAi ke Mālohi Ho Vahaʻangatae mo Sihová

ʻOku fiefia ʻa Sihova ke tuku ʻa e kakai lāuvalé ke nau maʻu ha vahaʻangatae fekoekoeʻi mo ia. Ko ʻEne Folofolá ʻokú ne fakapapauʻi mai kia kitautolu: “Te u maʻu kimoutolu ʻe au, pea te u nofo atu maʻamou tamai, pea te mou nofo mai mōku ngaahi foha mōku ngaahi ʻofefine—ko e folofola é ʻa e ʻEiki Fakaleveleva.” (2 Kolinito 6:18) Ko e moʻoni, ko Sihova mo hono ʻAló ʻokú na fiemaʻu kitautolu ke tau lavameʻa pea maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. He meʻa fakalototoʻa moʻoni ke ʻiloʻi ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe Sihova ʻi hono tokangaʻi hotau ngaahi fatongia ʻi he fāmilí, ʻi he ngāué, pea ʻi he fakatahaʻanga Kalisitiané!

Neongo ia, ʻoku tau fehangahangai kotoa pē mo e ngaahi taimi faingataʻa. Ko e mahamahakí, ngaahi palopalema fakafāmilí, paʻanga hū mai siʻisiʻí, pe ko ha meʻa kehe pē nai te ne fakatupunga ʻa e mamahi kia kitautolu. ʻE ʻikai nai ke tau ʻiloʻi ʻa e founga ke fekuki ai mo ha sivi pe ko ha ʻahiʻahi. Ko e ngaahi tenge fakautuutú ʻoku fakatupunga ia, fakahangatonu pe taʻefakahangatonu, ʻe he tokotaha talatalaaki fulikivanú, ʻa Sētane ko e Tēvoló, ʻa ia ʻokú ne fakahoko ha faitau fakalaumālie ki he kakai ʻa e ʻOtuá. Neongo ia, ʻoku ʻi ai ha tokotaha ʻokú ne mahinoʻi kitautolu mo tokoniʻi kitautolu ke tauhi maʻu ha vahaʻangatae lelei mo Sihova. ʻOku ʻikai ko ha toe taha kehe ka ko Sīsū Kalaisi ʻi hono tuʻunga māʻolunga ʻi hēvaní. ʻOku tau lau: “ʻOku tau maʻu ha taulaʻeiki-lahi ʻoku taʻemalavea ʻi hotau ngaahi vaivaiʻanga, kaekehe ʻoku tau maʻu ha toko taha kuo ʻosi ʻahiʻahi ʻi he meʻa kotoa pe, hange ko kitautolu, kae ʻikai haʻane angahala. Ko ia ke tau ʻunuʻunu atu malohi ai ki he taloni ʻo kelesi, ke tau maʻu meesi, mo tau taʻimalie ha kelesi ke tokoni mai.”—Hepelu 4:​15, 16.

He fakafiemālie moʻoni ke ʻiloʻi ʻoku ʻikai fiemaʻu ke tau ongoongoa pe koloaʻia ke maʻu ai ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá! Naʻa mo e taimi ʻokú ke ʻi he tuʻunga fakamamahi aí, hoko ʻo hangē ko e tokotaha-tohi-sāmé ʻa ia naʻá ne lotu: “Ko au eni ko e faiekina mo tuʻutamaki; ka ʻoku tukulotoa au ʻe Atonai: ko hoku tokoni mo huhuʻi ʻa e ʻAfiona.” (Sāme 31:​9-14; 40:17) ʻOfa ke fakapapauʻi atu ʻoku ʻofa ʻa Sihova ʻi he kakai anga-fakatōkilalo mo lāuvalé. Ko e moʻoni, ‘ʻe lava ke tau li atu ā hono kotoa ʻetau lotomoʻuá ki he ʻEne ʻAfió; he ʻokú ne mamahiʻi kitautolu.’—1 Pita 5:7.

[Fakamatala ʻi lalo]

a Kuo liliu ʻa e ngaahi hingoa ʻe niʻihi.

[Fakatātā ʻi he peesi 29]

Ko e tokolahi ʻo e kau muimui ʻo Sīsuú naʻa nau taʻepoto mo lāuvale

[Fakatātā ʻi he peesi 30]

ʻOku feinga ʻa e kau Kalisitiané ki he tui mālohí

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

ʻOku ʻikai fiemaʻu ke tau ʻiloa kae toki maʻu ʻa e hōifua ʻa e ʻOtuá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share