Falala kia Sihova—Ko e ʻOtua ʻo e “Gaahi Kuoga, moe Gaahi Faahitaʻu”
“Oku ne liliu ae gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu: oku ne ave ae gaahi tuʻi, bea oku ne fokotuu ae gaahi tuʻi.”—TAN. 2:21, PM.
ʻE FĒFĒ HAʻO TALI?
ʻOku anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻe he fakatupú mo hono fakahoko ʻo e kikité ko Sihova ʻa e Tokotaha-Tauhi-Taimi Lahí?
Ko e houngaʻia ʻia Sihova ko e ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu” ʻoku ueʻi ai kitautolu ke fai ʻa e hā?
Ko e hā ʻoku ʻikai puleʻi ai ʻa e taimi-tēpile ʻa Sihová ʻe he ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi he māmaní mo e ngaahi palani ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá?
1, 2. Ko e hā ʻokú ne fakahaaʻi ko Sihová ʻokú ne mahinoʻi kakato ʻa e taimí?
KUO tokonaki ʻe Sihova ko e ʻOtuá ʻa e founga ke fakafuofuaʻaki ʻa e taimí ki muʻa ʻaupito ke ne fakatupu ʻa e tangatá. ʻI he ʻaho fakaefakatupu hono faá, naʻe pehē ai ʻe he ʻOtuá: “Ke ai ae gaahi māma i he atā oe lagi, ke vaheʻi ae aho mei he bo; bea ke fakailoga aki ia ae gaahi faahitaʻu, moe gaahi aho, moe gaahi taʻu.” (Sēn. 1:14, 19, 26, PM) ʻI he fehoanaki mo e finangalo ʻo Sihová, ko hono moʻoní, ko e meʻa pē ia naʻe hokó.
2 Kae kehe, aʻu mai ki he taimi ní, kuo tālangaʻi ʻe he kau saienisí ʻa e natula ʻo e taimí. “Ko e taimí ko e taha ia ʻo e ngaahi misiteli loloto taha ʻi he māmaní,” ko e lau ia ʻa e ʻenisaikolopētia ʻe taha. “ʻOku ʻikai ha taha ʻe lava ke ne tala tonu mātē ko e hā ia.” Neongo ia, ʻoku mahinoʻi kakato ʻe Sihova ʻa e taimí. He ko ē, ko ia naʻá ne “fakatupu ʻa e ngaahi langi, . . . naʻa ne faʻu ʻa e fonua mo ngaohi ia.” Ko Sihova ai pē ʻokú ne “tala mei he kuonga muʻa ʻa e meʻa kuo teʻeki fai.” (ʻAi. 45:18; 46:10) ʻI ha vakai atu ke fakaivimālohiʻi ʻetau tui kiate ia pea ki heʻene Folofolá, ʻa e Tohi Tapú, tau fakakaukau angé ki he anga hono fakahaaʻi ʻe he fakatupú mo hono fakahoko ʻo e kikité ko Sihova ʻa e Tokotaha-Tauhi-Taimi Lahí.
ʻOKU LANGAʻI ʻE HE FAKATUPÚ ʻA E TUI KI HE TOKOTAHA-TAUHI-TAIMI LAHÍ
3. ʻOku anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻa e lau taimi tonu māteé ʻi he māmani fakamatelié?
3 ʻI he māmani fakamatelié, ko e lau taimi tonu māteé ʻe lava ke hā ia ʻi he ngaahi meʻa ʻe toki sioʻaki ha meʻa fakaʻata lahi pea pehē ki ha ngaahi meʻa ʻoku lava ke te sio hangatonu pē ki ai. ʻOku tetetete ʻa e ngaahi ʻātomí ʻi ha vave tuʻumaʻu. Ko e ngaahi uasi tala taimi fakavahaʻapuleʻangá ʻa ē ʻoku puleʻi ʻe he ngaahi tetetete fakaeʻātomi ʻoku tonu ia ki he sekoni ʻe 1 ʻi he taʻu ʻe 80 miliona. Ko e ngaʻunu ʻa e ngaahi palanité mo e ngaahi fetuʻú ʻoku toe tonu mātē hono taimí. Ko honau ngaahi tuʻunga ala tomuʻa fakahaaʻi ʻi he langí kuo ngāueʻaki ia ke fakaʻilongaʻiʻaki ʻa e ngaahi faʻahitaʻú pea ki he fefolauʻakí. Ko Sihova—ʻa e Tokotaha-Ngaohi ʻo e “ngaahi meʻa tala taimí”—ko e moʻoni “oku malohi ia i he mafimafi” pea tuha mo ʻetau fakahīkihikí.—Lau ʻa e ʻAisea 40:26, “PM.”
4. ʻOku anga-fēfē hā ʻa e poto ʻo e ʻOtuá ʻi he lau taimi ʻi he māmani ʻo e ngaahi meʻa moʻuí?
4 Ko e lau taimi tonu māteé ʻe lava ke ʻilo ia ʻi he māmani ʻo e ngaahi meʻa moʻuí. Ko e vilo takai ʻa e moʻui ʻa e ngaahi ʻakau mo e fanga manu tokolahi ʻoku puleʻi ia ʻe he ngaahi uasi ʻi loto. ʻOku ʻiloʻi fakanatula ʻe he ngaahi manupuna tokolahi ʻa e taimi ke kamata ai ʻenau hiki fonongá. (Sel. 8:7) Pehē foki mo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi uasi ʻi loto, ʻoku faʻa puleʻi ia ʻe he vilo houa ʻe 24 ʻo e ʻahó mo e poʻulí. Hili e kolosi ʻa ha tokotaha folau ʻi ha vakapuna ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku mātuʻaki taimi kehekehe, ʻe fiemaʻu nai ha ngaahi ʻaho ki hono sinó ke toe fakatonutonu ai ki he ngaahi uasi ko ení. Ko e moʻoni, ko e ngaahi fakatātā lahi ʻo e taimí ʻoku hā ʻi he fakatupú ʻoku fakatātaaʻi ai ʻa e mālohi mo e poto ʻo e ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu.” (Lau ʻa e Saame 104:24.) ʻIo, ko e Tokotaha-Tauhi-Taimi Lahí ʻoku poto fakaʻaufuli mo mālohi fakaʻaufuli. ʻE lava ke tau maʻu ʻa e tui ʻokú ne malava ke fakahoko ʻa e meʻa ʻokú ne finangalo ki aí!
KO E FAKAHOKO TAIMI TONU ʻO E NGAAHI KIKITÉ ʻOKU LANGAʻI AI ʻA E TUI
5. (a) Ko e hā pē ʻa e founga ʻe lava ke tau ʻilo ai fekauʻaki mo e kahaʻu ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá? (e) Ko e hā ʻoku lava ai ʻe Sihova ke tomuʻa tala ʻa e ngaahi meʻá mo honau taimí?
5 Ko e tohi ʻo e fakatupú ʻokú ne akoʻi mai kia kitautolu ʻa e meʻa lahi fekauʻaki mo e ‘ngaahi anga ʻoku taʻehāmai’ ʻo Sihová, ka ʻoku tuku taʻetali ai ʻa e ngaahi fehuʻi mahuʻinga hangē ko ia, Ko e hā ʻoku tuku tauhi mai ʻi he kahaʻú maʻá e faʻahinga ʻo e tangatá? (Loma 1:20) Ke maʻu ʻa e talí, kuo pau ke tau hanga ki he meʻa kuo fakaeʻa ʻe he ʻOtuá ʻi he ngaahi peesi ʻo ʻene Folofolá, ʻa e Tohi Tapú. ʻI heʻetau sivisiviʻi iá, te tau maʻu ai ʻa e ngaahi kikite kuo fakahoko maʻu pē ʻi hono taimi tonu! ʻOku lava ke fakaeʻa ʻe Sihova ʻa e meʻa kuo teʻeki ai ke hokó koeʻuhí he ʻokú ne lava ke tomuʻa ʻafioʻi tonu mātē ʻa e kahaʻú. ʻIkai ko ia pē, ko e meʻa ʻoku tomuʻa tala ʻi he Folofolá ʻe hoko taimi tonu koeʻuhí he ko Sihova ko e ʻOtuá ʻoku lava ke ne ʻai ʻa e ngaahi meʻá ke hoko ʻo fakatatau ki heʻene taumuʻá mo ʻene taimi-tēpilé.
6. Ko e hā ʻokú ne fakahaaʻi ʻoku loto ʻa Sihova ke tau mahinoʻi ʻa hono fakahoko ʻo e ngaahi kikite ʻa e Tohi Tapú?
6 ʻOku loto ʻa Sihova ke mahinoʻi ʻe heʻene kau lotú ʻa e ngaahi kikite Fakatohitapú pea maʻu ʻaonga mei ai. Neongo ko e ʻOtuá ʻoku ʻikai fakangatangata ia ʻe he anga ʻo ʻetau mahinoʻi ʻa e taimí, ʻoku lava ke tau mahinoʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ne ngāueʻakí ʻi he taimi ʻokú ne tomuʻa tala ai ʻe hoko ha meʻa ʻi ha taimi pau. (Lau ʻa e Saame 90:4.) Ko e fakatātaá, ko e tohi Fakahaá ʻoku lave ki he “kau ʻāngelo ʻe toko faá” kuo “teuʻi ki he houa mo e ʻaho mo e māhina pea mo e taʻu”—ʻa e ʻiuniti ʻo e taimí ʻe lava ke tau mahinoʻí. (Fkh. 9:14, 15) Ko e sio ki he anga hono fakahoko ʻa e ngaahi kikité ʻi he ngaahi taimi paú ʻoku totonu ke ne langaʻi ʻa e tui ki he ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe faahitaʻu” pea ki heʻene Folofolá. Tau lāulea angé ki ha ngaahi fakatātā ʻe niʻihi.
7. ʻOku anga-fēfē hono fakahaaʻi mei hono fakahoko ʻo e kikite ʻa Selemaia fekauʻaki mo Selusalema mo Siutá ko Sihova ʻa e Tokotaha-Tauhi-Taimi Lahí?
7 ʻUluakí, tau sio fakaholomui atu angé ki he senituli hono fitu K.M. “ʻI hono fa ʻo e taʻu ʻo Sihoiakimi foha ʻo Siosaia ko e Tuʻi Siuta,” ko e folofola ʻa e Tokotaha-Tauhi-Taimi Lahí naʻe “to kia Selemaia, ʻo kau ki he kakai Siuta katoa.” (Sel. 25:1) Naʻe tomuʻa tala ʻe Sihova ʻa hono fakaʻauha ʻo Selusalemá pea mo hono fakaheeʻi ʻo e kau Siú mei he fonua ʻo Siutá ki Pāpilone. ʻI aí te nau ‘ngaue ki he Tuʻi Papiloné, ʻo fitungofulu taʻu.’ Naʻe fakaʻauha ʻe he kau tau Pāpiloné ʻa Selusalema ʻi he 607 K.M., pea ko e kau Siu mei Siutá naʻe fakaheeʻi moʻoni ki Pāpilone. Ka ko e hā naʻe pau ke hoko ʻi he ngataʻanga ʻo e taʻu ʻe 70? Naʻe kikite ʻa Selemaia: “Ko e folofola eni ʻa Sihova, Ka kakato leva maʻa Papilone ʻa e fitungofuluʻi taʻu, te u aʻahi kiate kimoutolu, pea te u fakaai ʻeku talaʻofa kiate kimoutolu, ke fakafoki kimoutolu ki he potu ni.” (Sel. 25:11, 12; 29:10) Ko e kikite ko ení naʻe fakahoko taimi tonu—ʻi he 537 K.M. hili hono fakatauʻatāinaʻi ʻe he kau Mītiá mo e kau Pēsiá ʻa e kau Siú mei Pāpiloné.
8, 9. ʻOku anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻi he ngaahi kikite ʻa Taniela fekauʻaki mo e haʻu ʻa e Mīsaiá pea mo hono fokotuʻu ʻa e Puleʻanga fakahēvaní ko Sihová ko e ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu”?
8 Fakakaukau ki ha kikite ʻe taha fekauʻaki mo e kakai ʻa e ʻOtuá ʻo e kuonga muʻá. ʻI he taʻu nai ʻe ua ki muʻa ke mavahe ʻa e kau Siú mei Pāpiloné, naʻe tomuʻa tala ʻe he ʻOtuá fakafou ʻi he palōfita ko Tanielá ko e Mīsaiá ʻe hā ia ʻi he taʻu ʻe 483 hili ʻa e tuʻutuʻuni naʻe ʻoatu ke toe langa ʻa Selusalemá. Ko e tuʻi Mītia-Pēsiá naʻá ne fai ʻa e tuʻutuʻuni ko iá ʻi he 455 K.M. ʻI he taʻu ʻe 483 tofu pē ki mui aí—ʻi he 29 T.S.—naʻe pani ai ʻa Sīsū ʻo Nasaletí ʻe he laumālie māʻoniʻoní ʻi hono papitaisó pea naʻe hoko ai ko e Mīsaiá.a—Nehe. 2:1, 5-8; Tan. 9:24, 25; Luke 3:1, 2, 21, 22.
9 Fakatokangaʻi leva ʻa e meʻa naʻe tomuʻa tala ʻi he Folofolá fekauʻaki mo e Puleʻangá. Naʻe fakahaaʻi ʻe he kikite ʻa e Tohi Tapú ko e Puleʻanga Faka-Mīsaiá ʻe fokotuʻu ia ʻi hēvani ʻi he 1914. ʻI hano konga, naʻe fai pehē ʻa e Tohi Tapú ʻaki hono ʻomai “ʻa e fakaʻilonga” ʻo e ʻi heni ʻa Sīsuú, ʻo tuhu ki he taimi ʻe lī hifo ai ʻa Sētane mei hēvani, ʻa ia ʻe iku ki he ʻoiauē lahi ki he māmaní. (Māt. 24:3-14; Fkh. 12:9, 12) ʻIkai ko ia pē, naʻe tuhu ʻa e kikite ʻa e Tohi Tapú ki he taimi tofu pē ko iá—ʻa e 1914—ʻi he taimi ‘[ʻe] kakato ai ʻa e taimi kotofa ʻo e ngaahi puleʻangá’ pea ko e pule ʻa e Puleʻangá ʻe kamata ia ʻi hēvani.—Luke 21:24; Tan. 4:10-17.b
10. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻi he kahaʻú kuo pau ke hoko taimi tonú?
10 Ko e meʻa ʻoku toka mei muʻá ko e “mamahi lahi” ia naʻe tomuʻa tala ʻe Sīsuú. ʻE hoko mai ai ʻene Pule Taʻu ʻe Afé. ʻE ʻikai lava ke toe ʻi ai ha veiveiua ko e ngaahi meʻa ko ení ʻe hoko ia ʻo fakatatau ki he taimi-tēpilé. ʻI he taimi naʻe ʻaʻeva ai ʻa Sīsū ʻi he māmaní, naʻe ʻosi fokotuʻu ʻe Sihova ia ʻa e “ʻaho mo e houa” ki he ngaahi meʻa ko eni ke hokó.—Māt. 24:21, 36; Fkh. 20:6.
‘NGĀUE LELEI TAHA ʻAKI ʻA E TAIMÍ’
11. ʻI hono ʻiloʻi ʻoku tau moʻui ʻi he taimi ʻo e ngataʻangá ʻoku totonu ke kaunga fēfē ia kia kitautolu?
11 ʻOku totonu ke fēfē kaunga kia kitautolu ʻa hono ʻiloʻi kuo kamata ʻa e pule ʻa e Puleʻangá pea ʻoku tau moʻui ʻi he “kuoga oe gataaga”? (Tan. 12:4, PM) ʻOku sio ʻa e tokolahi ki he kovi ange ʻa e ngaahi tuʻunga ʻo e māmaní kae ʻikai ke nau mahinoʻi ko e hoko ʻa e meʻá ni ko e fakahoko ia ʻa e kikite ʻa e Tohi Tapú fekauʻaki mo e ngaahi ʻaho fakaʻosí. ʻOku nau ʻamanekina nai ʻe movete ʻa e fokotuʻutuʻu ko ení ʻi ha ʻaho ʻe taha pe tui nai ko e ngaahi feinga ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ʻi ha faʻahinga founga ʻe maʻu ai ʻa e “melino mo e malu.” (1 Tes. 5:3) Kae fēfē kitautolu? Kapau ʻoku tau ʻiloʻi ʻoku tau moʻui ʻi he uhouhonga ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosi ʻo e māmani ʻa Sētané, ʻikai ʻoku totonu ke tau feinga mālohi ke ngāueʻaki ʻa e taimi ʻoku toé ke tauhi ai ki he ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu” pea tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau ʻiloʻi ia? (2 Tīm. 3:1) ʻOku totonu ke tau fai ha ngaahi fili fakapotopoto fekauʻaki mo e anga ʻo ʻetau ngāueʻaki hotau taimí.—Lau ʻa e ʻEfesō 5:15-17.
12. Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he fakamatala ʻa Sīsū ʻo fekauʻaki mo e ʻaho ʻo Noá?
12 Ko e ‘ngāue lelei taha ʻaki ʻa e taimí’ ʻoku ʻikai ke faingofua ia ʻi ha māmani ʻoku fonu ʻi he ngaahi fakahohaʻá. “Hangē tofu pē ko e ngaahi ʻaho ʻo Noá,” ko e fakatokanga ia ʻa Sīsuú, “ʻe pehē pē ʻa e ʻi heni ʻa e Foha ʻo e tangatá.” Naʻe fēfē ʻa e ngaahi ʻaho ʻo Noá? Naʻe tomuʻa tala ia ko e māmani ʻo e taimi ko iá ʻe hoko ʻo ngata. ʻI he taimi ko iá, ko e faʻahinga fulikivanu ʻo e tangatá te nau melemo ʻi he ngaahi vai ʻo ha lōvai ʻi he foʻi kolopé. ʻI he tuʻunga “ko ha tokotaha malangaʻi ʻo e māʻoniʻoní,” naʻe talaki faitōnunga ʻe Noa ʻa e pōpoaki ʻa e ʻOtuá ki he kakai ʻi hono ʻahó. (Māt. 24:37; 2 Pita 2:5) Ka naʻa nau “kai mo inu, mali ʻa e kakai tangatá pea foaki atu ʻa e kakai fefiné ʻi he mali, . . . pea naʻe ʻikai te nau tokanga kae ʻoua kuo hoko mai ʻa e Lōmakí ʻo tafiʻi kotoa atu kinautolu.” Ko ia ai, naʻe fakatokanga ʻa Sīsū ki hono kau muimuí: “Mou fakamoʻoniʻi ʻoku mou mateuteu mo kimoutolu koeʻuhi ʻi ha houa ʻa ia ʻe ʻikai te mou fakakaukau atu ai ko iá, ʻe haʻu ai ʻa e Foha ʻo e tangatá ia.” (Māt. 24:38, 39, 44) Kuo pau ke tau fakamoʻoniʻi ke tau hangē ko Noá, ʻo ʻikai hangē ko e kakai ʻo hono ʻahó. Ko e hā te ne tokoniʻi kitautolu ke tau hanganaki mateuteu aí?
13, 14. Ko hono manatuʻi ʻa e hā ʻo fekauʻaki mo Sihová ʻe tokoni ia kia kitautolu ke tau tauhi faitōnunga kiate ia lolotonga ʻetau tatali ki he haʻu ʻa e Foha ʻo e tangatá?
13 Neongo ko e Foha ʻo e tangatá ʻoku haʻu ia ʻi ha houa ʻoku ʻikai ke tau fakakaukau atu ai ko iá, ʻoku fiemaʻu ke tau manatuʻi ko Sihova ʻa e Tokotaha-Tauhi-Taimi Lahí. Ko ʻene taimi-tēpilé ʻoku ʻikai puleʻi ia ʻe he ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi he māmaní mo e ngaahi palani ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá. ʻOku puleʻi ʻe Sihova ʻa e taimi mo e ikuʻanga ʻo e ngaahi meʻá ke fakahoko ai hono finangaló. (Lau ʻa e Taniela 2:21, “PM.”) Ko e moʻoni, ʻoku tala mai ʻi he Palōveepi 21:1: “Ko e koto vaitaki ʻa e loto ʻo e tuʻi he ala ki ai ʻa Sihova: ʻOku ne fakatafe ki he meʻa kotoa ʻoku ne finangalo ki ai.”
14 ʻOku lava ʻe Sihova ʻo tākiekina ʻa e ngaahi meʻá koeʻuhí ke fakahoko ʻene taumuʻá pea fakahoko ia ʻi he taimi tonu. Ko e lahi ʻo e ngaahi liliu mahuʻinga ʻi he māmaní kuo fakahoko ai ʻa e kikité, tautautefito ʻi he fekauʻaki mo hono malangaʻi ʻi māmani lahi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Fakakaukau fekauʻaki mo e holafa ʻa e Sovieti ʻIunioní mo hono ngaahi nunuʻá. Ko e tokosiʻi pē te nau fakakaukau ki he ngaahi liliu fakapolitikale lahi peheé ʻe lava ke hoko vave ʻaupito ia. Kae kehe, ko ha ikuʻanga ʻo e ngaahi liliu ko ení, ko e ongoongo leleí kuo malangaʻi he taimí ni ʻi he ngaahi fonua lahi ʻa ia naʻe tapui ai ʻetau ngāué ki muʻa. Pea hiliō he meʻa kotoa, tau ngāue lelei taha ʻaki hotau taimí ke tauhi faitōnunga ki he ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu.”
NGĀUEʻI ʻA E TUI KI HE TAIMI ʻA SIHOVÁ
15. ʻE lava fēfē ke tau fakahāhā ʻa e tui fekauʻaki mo e ngaahi fengaʻunuʻaki fakaekautahá?
15 Ko e hokohoko atu ʻi he ngāue malangaʻi ʻo e Puleʻangá ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosi ko ení ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e tui ki he taimi ʻa Sihová. Ko e tuʻunga feliliuaki ʻa e māmaní ʻe fiemaʻu nai ki ai ʻa e ngaahi liliu ʻe niʻihi ʻi he founga ʻo e ngāue ngaohi-ākonga ʻoku fakahokó. ʻOku fai nai ʻi he taimi ki he taimi ʻe he kautahá ʻa e ngaahi fengaʻunuʻaki ke feau ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻo ʻetau ngāue ʻi he tuʻunga ko e kau fanongonongo ʻo e Puleʻangá. ʻOku tau fakahāhā ʻa e tui ki he ʻOtua ʻo e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu” ʻaki ʻa e fengāueʻaki kakato mo e ngaahi fengaʻunuʻaki ko iá ʻi heʻetau tauhi mateaki ʻi he malumalu ʻo hono ʻAló, ʻa e ‘ʻulu ʻo e fakatahaʻangá.’—ʻEf. 5:23.
16. Ko e hā ʻoku lava ai ke tau maʻu ʻa e tui ʻe tokonaki mai ʻe Sihova ʻa e tokoni ʻi he taimi totonú?
16 ʻOku fiemaʻu ʻe Sihova ke tau lotu tauʻatāina ange kiate ia ʻaki ʻa e falala-pau kakato te ne tokonaki mai ʻa e ‘tokoni ʻi he taimi totonu’ ʻoku fiemaʻú. (Hep. 4:16) ʻIkai ʻoku fakahaaʻi ai ʻene tokanga anga-ʻofa mai kia kitautolu ʻi hotau tuʻunga fakatāutahá? (Māt. 6:8; 10:29-31) ʻOku tau fakahāhā ʻetau tui kia Sihova ko e ʻOtuá ʻaki ʻa e lotu maʻu pē ʻo kole ʻene tokoní pea ngāue leva ʻo fehoanaki mo ʻetau ngaahi lotú pea mo ʻene tatakí. ʻIkai ko ia pē, ʻoku tau manatuʻi ke lotu maʻa hotau ngaahi kaungātuí.
17, 18. (a) Ko e hā ʻa e meʻa ʻe vavé ni ke fai ʻe Sihova ki hono ngaahi filí? (e) Kuo pau ke tau fakaʻehiʻehi mei he tauhele fē?
17 ʻOku ʻikai ko e taimi eni ke ‘tālafili koeʻuhi ko ha taʻetui’; ko e taimi eni ke hoko ai ʻo mālohi ʻi he tuí. (Loma 4:20) Ko e ngaahi fili ʻo e ʻOtuá—ʻa Sētane mo e faʻahinga ʻokú ne tākiekiná—ʻoku nau feinga ke taʻofi ʻa e ngāue naʻe vaheʻi ʻe Sīsū ki Hono kau muimuí, ʻo kau ai mo kitautolu. (Māt. 28:19, 20) Neongo ʻa e ngaahi ʻoho ʻa e Tēvoló, ʻoku tau ʻiloʻi ko Sihová ko ha “ʻOtua moʻui, ʻa ia ko ha Faifakahaofi ia ʻo e ngaahi faʻahinga kotoa pē ʻo e tangatá, tautautefito ki he faʻahinga faitōnungá.” ʻOkú ne ‘ʻiloʻi ʻa e founga ke fakahaofi ai ʻa e kakai anga-līʻoa fakaʻotuá mei he ʻahiʻahí.’—1 Tīm. 4:10; 2 Pita 2:9.
18 Kuo vavé ni, ke hanga ʻe Sihova ʻo fakangata ʻa e fokotuʻutuʻu fulikivanu ko ení. Lolotonga kuo teʻeki ke ʻomai kia kitautolu ʻa e kotoa ʻo e ngaahi fakaikiiki mo e taimi tofu pē ʻe hoko ai ení, ʻoku ʻikai ke tau ʻilo ʻa e taimi totonu tofu pē, ʻe fakaʻauha ai ʻe Kalaisi ʻa e ngaahi fili ʻo e ʻOtuá, pea ko e tuʻunga-hau ʻo Sihová ʻe fakatonuhiaʻi. Ko ia leva, ko ha foʻi hala lahi ē ʻe hoko ʻi he taʻemalava ke ʻiloʻi ʻa e “gaahi kuoga, moe gaahi faahitaʻu” ʻa ia ʻoku tau moʻui ai he taimi ní! ʻOfa ke ʻoua ʻaupito te tau tō ki he tauhele ʻo e fakakaukau ʻo pehē “ʻoku kei hokohoko atu pē ʻa e kotoa ʻo e ngaahi meʻá ʻo hangē tofu pē ko ia talu mei he kamataʻanga ʻo e fakatupú.”—1 Tes. 5:1; 2 Pita 3:3, 4.
“FAKAHĀHĀ HA FAKAKAUKAU FAʻA TATALI”
19, 20. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakahāhā ha fakakaukau faʻa tatali ʻi he fekauʻaki mo Sihová?
19 Ko e muʻaki taumuʻa ʻa Sihova ko e ʻOtuá ki he faʻahinga ʻo e tangatá naʻe kau ai ʻa e taimi taʻefakangatangata ke ako ai fekauʻaki mo ia mo ʻene fakatupu fakaʻofoʻofá. ʻOku pehē ʻi he Koheleti 3:11: “Ta kuo ne [Sihova] ngaohi kotoa ke fakaʻofoʻofa ʻi hono kuonga; kaeʻumaʻa kuo ne ʻai ʻa itaniti ki honau loto, ko ia ai ʻoku ʻikai lava ʻe he tangata ke mahakulea ʻa e ngaue ʻoku fai ʻe Elohimi mei he kamataʻanga ki he ngataʻanga.”
20 He fiefia ē ʻe lava ke tau maʻu he kuo teʻeki ʻaupito liliu ʻe Sihova ʻene taumuʻa ki he tangatá! (Mal. 3:6) Ko e ʻOtuá “ʻoku ʻikai haʻane liliu pe fetongitongi ʻo hangē ko e ngaahi ʻata feliuliuakí.” (Sēm. 1:17) Ko ʻene taimi-tēpilé ʻoku ʻikai ke puleʻi ia ʻe he ngaahi founga fua taimi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá, hangē ko e vilo takai ʻa e foʻi māmaní. Ko Sihova ʻa e “Tuʻi ʻo ʻitānití.” (1 Tīm. 1:17) Ko ia ai, tuku ke tau “fakahāhā ha fakakaukau faʻa tatali ki he ʻOtua ʻo [hotau] fakamoʻuí.” (Mai. 7:7, NW) Ko e moʻoni, “mou lototoʻa, ʻo tuʻu kalikali, ʻa haʻa tatali ki he ʻEiki.”—Saame 31:24.
[Fakamatala ʻi lalo]
[Fakatātā ʻi he peesi 19]
Naʻe maʻu ʻe Taniela ʻa e tui ki hono fakahoko ʻo e kikite kuo ʻomai ʻe he ʻOtuá
[Fakatātā ʻi he peesi 21]
ʻOkú ke ngāueleleiʻaki ʻa e taimí ke fai ʻa e finangalo ʻo Sihová?