LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w19 Sepitema p. 2-7
  • Fakamahuʻingaʻi ʻe Sihova ʻEne Kau Sevāniti Anga-Fakatōkilaló

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Fakamahuʻingaʻi ʻe Sihova ʻEne Kau Sevāniti Anga-Fakatōkilaló
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2019
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • KO E HĀ ʻA E ANGA-FAKATŌKILALO?
  • KO E HĀ ʻOKU TOTONU AI KE TAU FAKATUPULEKINA ʻA E ANGA-FAKATŌKILALÓ?
  • KO E HĀ HA TUʻUNGA ʻE ʻAHIʻAHIʻI AI ʻETAU ANGA-FAKATŌKILALÓ?
  • Fakatupulekina ʻa e Anga-Fakatōkilalo Moʻoní
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
  • Ngaahi Faʻifaʻitakiʻanga ʻi he Anga-Fakatōkilaló ke Faʻifaʻitaki ki Ai
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1994
  • ʻOku Fakahā ʻe Sihova Hono Lāngilangí ki he Kau Anga-Fakatōkilaló
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2004
  • ʻOku Fiefia ʻa e Anga-Fakatōkilaló
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1994
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2019
w19 Sepitema p. 2-7

KUPU AKO 35

Fakamahuʻingaʻi ʻe Sihova ʻEne Kau Sevāniti Anga-Fakatōkilaló

“[Ko] Sihova, ʻokú ne tokaʻi ʻa e tokotaha anga-fakatōkilaló.”​—SAAME 138:6.

HIVA 48 ʻAʻeva Fakaʻaho mo Sihova

ʻI HE KUPÚ NIa

1. ʻOku anga-fēfē ongoʻi ʻa Sihova fekauʻaki mo e kakai anga-fakatōkilaló? Fakamatalaʻi.

ʻOKU ʻofa ʻa Sihova ʻi he kakai anga-fakatōkilaló. Ko e faʻahinga pē ʻoku nau anga-fakatōkilalo moʻoní ʻe lava ke nau maʻu ha vahaʻangatae fakafoʻituitui māfana mo ia. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, “ko e tokotaha hīkisiá ʻokú ne ʻilo pē ia mei he mamaʻó.” (Saame 138:6) Ko kitautolu kotoa ʻoku tau loto ke fakahōifuaʻi ʻa Sihova pea hokosia ʻene ʻofa māfaná, ko ia ʻoku tau maʻu ʻa e ʻuhinga lelei ke ako ke fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló.

2. Ko e hā te tau lāulea ki ai ʻi he kupu ko ení?

2 ʻI he kupu ko ení, te tau lāulea ai ki he tali ʻo e fehuʻi ʻe tolu: (1) Ko e hā ʻa e anga-fakatōkilalo? (2) Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakatupulekina ʻa e ʻulungaanga ko iá? (3) Ko e hā ʻa e ngaahi tuʻunga ʻe lava ke ʻahiʻahiʻi ai ʻetau anga-fakatōkilaló? Hangē ko ia te tau sio ki aí, ʻi heʻetau fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló, ʻoku tau ʻai ai ke fiefia ʻa e loto ʻo Sihová pea tau maʻu ʻaonga mei ai.​—Pal. 27:11; ʻAi. 48:17.

KO E HĀ ʻA E ANGA-FAKATŌKILALO?

3. Ko e hā ʻa e anga-fakatōkilalo?

3 Ko e anga-fakatōkilaló ko e fakakaukau fakatōkilalo pea ʻatā mei he pōlepolé mo e ʻafungí. ʻOku fakahaaʻi ʻi he Tohi Tapú ko ha tokotaha anga-fakatōkilalo ʻokú ne maʻu ha vakai totonu ki hono vahaʻangatae mo Sihova ko e ʻOtuá pea mo hono kaungāfaʻahinga ʻo e tangatá. Ko e tokotaha anga-fakatōkilaló ʻokú ne lāuʻilo ʻoku māʻolunga ange ʻa e tokotaha kotoa ʻiate ia ʻi he founga ʻe niʻihi.​—Fil. 2:3, 4.

4-5. Ko e hā ʻoku tau pehē ai ko e anga-fakatōkilalo moʻoní ʻoku ʻikai ko ha meʻa pē ia ʻoku hā ki tuʻa?

4 Ko e kakai ʻe niʻihi ʻoku nau hā ngali anga-fakatōkilalo pē. ʻOku nau anga-fakalongolongo nai. Pe ʻoku nau anga-lelei nai pe anga-fakaʻapaʻapa koeʻuhi ko honau anga fakafonuá mo e founga naʻe ʻohake ai kinautolú. Ka ʻi lotó, ʻoku nau mātuʻaki pōlepole nai. Faai atu pē, te nau fakaeʻa mai ʻa honau tuʻunga moʻoni ʻi lotó.​—Luke 6:45.

5 ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko e kakai ʻoku nau hā ngali loto-maʻu pe lea hangatonú ʻoku ʻikai ke ʻuhinga iá ʻoku nau pōlepole. (Sione 1:46, 47) Neongo ia, ko e faʻahinga ʻoku ʻikai ke nau maá kuo pau ke nau tokanga ke ʻoua ʻe falala ki heʻenau malava fakanatulá. Pe ʻoku tau mā pe ʻikai, ko kitautolu kotoa kuo pau ke tau ngāue ke fakatupulekina ha loto-fakatōkilalo.

ʻOku feohi ʻa Paula mo e niʻihi kehé, kau ai ʻa e toʻutupú ʻi he ʻapi ʻo ha tokoua

Naʻe maʻu ʻe Paula ha vakai anga-fakatōkilalo kiate ia tonu (Sio ki he palakalafi 6)d

6. Hangē ko ia ʻoku hā ʻi he 1 Kolinitō 15:10, ko e hā ʻoku lava ke tau ako mei he faʻifaʻitakiʻanga ʻa e ʻapositolo ko Paulá?

6 Fakakaukau ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa e ʻapositolo ko Paulá. Naʻe ngāue lahi ʻaki ia ʻe Sihova ke fokotuʻu ʻa e ngaahi fakatahaʻanga foʻou ʻi he ngaahi koló. Naʻá ne fakahoko nai ʻa e meʻa lahi ange ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻi ha toe ʻapositolo ʻa Sīsū Kalaisi. Neongo ia, naʻe ʻikai te ne vakai ʻokú ne māʻolunga ange ʻi hono fanga tokouá. Naʻá ne fakahaaʻi ʻi he anga-fakatōkilalo: “Ko e siʻi taha au ʻi he kau ʻapositoló, pea ʻoku ʻikai te u taau mo hono ui ko ha ʻapositoló, koeʻuhi naʻá ku fakatangaʻi ʻa e fakatahaʻanga ʻa e ʻOtuá.” (1 Kol. 15:9) Naʻe fakahaaʻi tonu leva ʻe Paula ko hono tuʻunga lelei mo Sihová, naʻe ʻikai tupu ia mei hono ʻulungāngá tonu pe ko haʻane ngāue, ka mei he ʻofa maʻataʻatā ʻa e ʻOtuá. (Lau ʻa e 1 Kolinitō 15:10.) He lēsoni lelei ē ʻo e anga-fakatōkilaló naʻe ʻi he tohi ʻa Paula ki he kau Kolinitoó​—tautefito ʻoku tau ʻiloʻi naʻe ʻi ai ʻa e kau tangata ʻe niʻihi ʻi he fakatahaʻangá naʻa nau feinga ke nau māʻolunga ange ʻia Paula!​—2 Kol. 10:10.

Karl F. Klein mo hono uaifí ko Gretel

Ko Karl F. Klein, ko ha tokoua anga-fakatōkilalo naʻá ne ngāue ʻi he Kulupu Pulé (Sio ki he palakalafi 7)

7. Naʻe anga-fēfē hono fakahāhā ʻe ha tokoua tuʻu-ki-muʻa ʻi onopooni ʻa e anga-fakatōkilaló?

7 Ko ha tokoua naʻá ne fokotuʻu mai ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻaupito ʻi he anga-fakatōkilaló ko Tokoua Karl F. Klein, ko ha mēmipa ʻo e Kulupu Pulé. Naʻá ne tohi ha talanoa ki he moʻuí fakalototoʻa moʻoni. ʻI heʻene talanoa ki he moʻuí, naʻe fakahaaʻi anga-fakatōkilalo ʻe Tokoua Klein ʻa e ngaahi pole lahi naʻá ne fāinga mo ia ʻi he laui taʻu. Ko e fakatātaá, ʻi he 1920 tupú, naʻe faingataʻa ʻaupito kiate ia ʻa e ngāue fale ki he falé he ʻi he hili ʻene fuofua ʻalu he malangá, naʻe ʻikai ke ne toe malanga he taʻu ʻe ua. Ki mui ai, ʻi heʻene ngāue ʻi Pētelí, naʻá ne tukulotoa ʻa e ʻitá ʻi ha vahaʻa taimi hili hano akonakiʻi ia. Pehē foki, naʻá ne puke ʻi he mafasia fakaeongó, ʻa ia naʻe toki sai ki mui ai. Neongo ia, naʻá ne toe maʻu mo e ngaahi monū makehe. Fakakaukau atu he anga-fakatōkilalo ē ki ha tokoua tuʻu-ki-muʻa pehē ke ne fakahaaʻi tauʻatāina hono ngaahi vaivaiʻangá! ʻOku manatu melie ʻa e fanga tokoua mo e fanga tuofāfine tokolahi kia Tokoua Klein mo ʻene talanoa faitotonu mo fakaueʻiloto ki he moʻuí.b

KO E HĀ ʻOKU TOTONU AI KE TAU FAKATUPULEKINA ʻA E ANGA-FAKATŌKILALÓ?

8. ʻOku anga-fēfē hono tokoniʻi kitautolu ʻe he 1 Pita 5:6 ke sio ʻoku fakahōifua kia Sihova ʻa e anga-fakatōkilaló?

8 Ko e ʻuhinga mahuʻinga taha ʻoku tau fakatupulekina ai ʻa e anga-fakatōkilaló he ʻoku fakahōifua ia kia Sihova. Naʻe fakamahino eni ʻe he ʻapositolo ko Pitá. (Lau ʻa e 1 Pita 5:6.) ʻI he lave fekauʻaki mo e lea ʻa Pitá, ʻoku pehē ʻi he tohi “Come Be My Follower”: “Ko e hīkisiá ʻoku hangē ia ha meʻa ʻoku koná. Ko hono olá ʻe lava ke fakatupu maumau. Ko ha ʻulungaanga ia ʻe lava ke ne ʻai ʻa e tangata talēnitiʻia tahá ke taʻeʻaonga ki he ʻOtuá. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko e anga-fakatōkilaló, ʻe lava ke ne ʻai ʻa e tokotaha siʻi tahá ke mātuʻaki ʻaonga kia Sihova. . . . [Te ne] . . . fiefia ke fakapaleʻi koe koeʻuhi ko hoʻo anga-fakatōkilaló.”c Ko hono moʻoní, ko e meʻa lelei taha ʻe lava ke tau faí ko hono ʻai ʻa e loto ʻo Sihová ke fiefia!​—Pal. 23:15.

9. ʻOku anga-fēfē hono tohoakiʻi mai ʻe he anga-fakatōkilaló ʻa e niʻihi kehé kiate kitautolu?

9 Tuku kehe ʻa hono fakahōifuaʻi ʻa Sihová, ʻoku tau maʻu ʻa e ngaahi ʻaonga lahi mei hono fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló. Ko e anga-fakatōkilaló ʻokú ne tohoakiʻi mai ʻa e kakaí kiate kitautolu. Ke mahinoʻi hono ʻuhingá, ʻai koe ʻi he tuʻunga ʻo e niʻihi kehé. (Māt. 7:12) Ko e niʻihi pē ʻo kitautolu ʻoku saiʻia ʻi he feohi mo e kakai ʻoku nau kīvoi pē ʻi heʻenau foungá pea fakafisi ke tali ʻa e ngaahi fokotuʻu mei he niʻihi kehé. ʻI hono kehé, ʻoku fakaivifoʻou kiate kitautolu ʻa e feohi mo hotau kaungātui ʻoku nau fakahāhā ʻa e “kaungāongoʻi, ʻofa fakatokoua, manavaʻofa pea anga-fakatōkilalo.” (1 Pita 3:8) Kapau ʻoku tohoakiʻi kitautolu ki he kakai peheé, ʻoku ngalingali ʻe tohoakiʻi mai kinautolu kiate kitautolu​—kehe pē ke tau anga-fakatōkilalo.

10. ʻOku anga-fēfē hono ʻai ʻe he anga-fakatōkilaló ke faingofua ange ʻetau moʻuí?

10 Ko e anga-fakatōkilaló ʻoku ʻai foki ai ke faingofua ange ʻetau moʻuí. Ko hono moʻoní, ʻoku tau vakai nai ki he ngaahi meʻa ʻi he moʻuí ʻoku hā ngali taʻetotonu. Naʻe pehē ʻe he tangata poto ko Tuʻi Solomoné: “Kuó u mamata ki ha kau sevāniti ʻoku nau heka hoosi kae lue lalo ʻa e kau houʻeikí ia ʻo hangē ha kau sevānití.” (Tml. 10:7) Ko e faʻahinga ʻoku lahi ʻenau malavá ʻoku ʻikai ke nau maʻu maʻu pē ha fakalāngilangi. Pea ko e faʻahinga ʻoku siʻi ange ʻenau malavá ʻoku nau faʻa maʻu ʻa e fakalāngilangi lahi ange. Neongo ia, naʻe ʻiloʻi ʻe Solomone ʻoku fakapotopoto ke tau tali ʻa e tuʻunga moʻoní kae ʻikai ko e nōfoʻi ʻi he ngaahi tuʻunga ʻikai leleí. (Tml. 6:9) Kapau ʻoku tau anga-fakatōkilalo, ʻe faingofua ange ke tau tali ʻa e tuʻunga moʻoni ʻo e moʻuí​—ʻo ʻikai ko e meʻa ʻoku tau fakakaukau ki aí.

KO E HĀ HA TUʻUNGA ʻE ʻAHIʻAHIʻI AI ʻETAU ANGA-FAKATŌKILALÓ?

ʻOku fanongo ha tokoua taʻumotuʻa ange ki he akonaki ʻoku ʻoange ʻe ha tokoua kei siʻi

ʻE lava fēfē ke ʻahiʻahiʻi ʻe he ngaahi tuʻunga hangē ko ení ʻetau anga-fakatōkilaló? (Sio ki he palakalafi 11-12)e

11. ʻOku totonu ke fēfē ʻetau fakafeangaí ʻi heʻetau maʻu ha akonaki?

11 ʻI he ʻaho taki taha, ʻoku tau maʻu ʻa e ngaahi faingamālie lahi ke fakahāhā ai ʻa e anga-fakatōkilaló. Fakakaukau ki ha ngaahi tuʻunga ʻe niʻihi. ʻI heʻetau maʻu ha akonaki. ʻOku lelei ke tau manatuʻi kapau ʻoku feinga ha taha ke ʻomai ha fakatonutonu, ʻoku ngalingali kuo tau hē mamaʻo ʻo ʻikai ke tau fakatokangaʻi. ʻI he taimi peheé, ʻoku tau fuofua hehema nai ke talitekeʻi ʻa e akonakí. ʻOku tau fakaangaʻi nai ʻa e tokotaha naʻá ne ʻomai iá pe ko e founga naʻá ne lea mai aí. Ka ʻo kapau ʻoku tau anga-fakatōkilalo, te tau feinga ke maʻu ha vakai mafamafatatau.

12. Fakatatau ki he Palōveepi 27:5, 6, ko e hā ʻoku totonu ai ke tau houngaʻia ʻi ha tokotaha ʻokú ne ʻomai ha akonaki? Fakatātaaʻi.

12 Ko ha tokotaha anga-fakatōkilalo ʻokú ne houngaʻia ʻi he akonakí. Ke fakatātaaʻí: Sioloto atu ʻokú ke ʻi ha fakataha faka-Kalisitiane. Hili ʻa e talanoa ki he niʻihi ho kaungātuí, ʻoku ui koe ʻe ha taha ʻo kinautolu ki he tafaʻakí ʻa ia ʻokú ne fakahaaʻi fakapotopoto atu ʻoku fihia ha meʻi meʻakai ho nifó. ʻOku ʻikai ha veiveiua, te ke ongoʻi fakamāʻia. Ka ʻikai te ke houngaʻia foki ʻi heʻene tala atu iá? Ko hono moʻoní, ʻokú ke fakaʻamu nai naʻe fai mo tala atu ia ʻe ha taha! Pehē pē, ʻoku totonu ke tau anga-fakatōkilalo ʻo houngaʻia ʻi ha kaungātui ʻokú ne maʻu ʻa e loto-toʻa ke ʻomai kiate kitautolu ʻa e akonakí ʻi he taimi ʻoku fiemaʻu aí. ʻOku tau vakai ki he tokotaha ko iá ko hotau kaumeʻa, ʻo ʻikai ko hotau fili.​—Lau ʻa e Palōveepi 27:5, 6; Kal. 4:16.

Ko ha tokoua taʻumotuʻa ange mo hono uaifí ʻokú na fanongo ki ha fakataha ʻoku fakahoko ʻe ha tokoua kei siʻi

Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ʻa e anga-fakatōkilaló ʻi hono maʻu ʻe he niʻihi kehé ʻa e ngaahi monū ʻo e ngāué? (Sio ki he palakalafi 13-14)f

13. ʻE lava fēfē ke tau fakahāhā ʻa e anga-fakatōkilaló ʻi he maʻu ʻe he niʻihi kehé ha ngaahi monū?

13 ʻI he maʻu ʻe ha taha ʻa e ngaahi monū ʻo e ngāué. “ʻI he taimi ʻoku ou sio ai ki he niʻihi kehé ʻoku nau maʻu ha ngaahi monū, ʻoku ou faʻa fifili pe ko e hā naʻe ʻikai fili ai aú,” ko e lau ia ha tokotaha mātuʻa ko Jason. Kuo faifai ange peá ke ongoʻi pehē? ʻOku ʻikai hala ke “kakapa atu” ki ha ngaahi monū lahi ange ʻo e ngāué. (1 Tīm. 3:1) Kae kehe, kuo pau ke tau maluʻi ʻetau fakakaukaú. Kapau ʻoku ʻikai ke tau tokanga, ʻe lava ke tau fakaʻatā ʻa e pōlepolé ke tupu ʻi hotau lotó. Ko e fakatātaá, ʻe lava ke kamata fakakaukau ha tangata Kalisitiane ko ia ʻa e tokotaha ʻoku taau lahi taha ki ha vāhenga-ngāue pau. Pe ʻe fakakaukau nai ha uaifi Kalisitiane, ‘ʻOku taau ange hoku husepānití ʻia meʻa!’ Kae kehe, kapau ʻoku tau anga-fakatōkilalo moʻoni, te tau fakaʻehiʻehi mei ha laumālie hīkisia pehē.

14. Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he anga ʻo e fakafeangai ʻa Mōsese ʻi hono maʻu ʻe he niʻihi kehé ʻa e ngaahi monuú?

14 ʻE lava ke tau ako mei he anga ʻo e fakafeangai ʻa Mōsese ʻi hono maʻu ʻe he niʻihi kehé ʻa e ngaahi monuú. Naʻe houngaʻia ʻa Mōsese ʻi hono vāhenga-ngāue ko hono taki ʻa e puleʻanga ʻIsilelí. Naʻe anga-fēfē ʻa e fakafeangai ʻa Mōsese ʻi he taimi naʻe fakaʻatā ai ʻe Sihova ʻa e niʻihi kehé ke ngāue fakataha mo iá? Naʻe ʻikai ke ne meheka. (Nōm. 11:24-29) ʻI hono fakamāuʻi ʻa e kakaí, naʻá ne fakaʻatā anga-fakatōkilalo ʻa e niʻihi kehé ke nau fua ʻa e niʻihi ʻene kavengá. (ʻEki. 18:13-24) Naʻe kaunga lelei eni ki he kau ʻIsilelí koeʻuhi naʻe tokolahi ange ʻa e kau tangata ke faifakamāú. ʻI he tuʻunga ko iá, naʻe ʻikai fakamuʻomuʻa ai ʻe Mōsese hono ngaahi monuú ʻi he lelei ʻa e niʻihi kehé. He faʻifaʻitakiʻanga lelei ē kiate kitautolu! ʻOku tau manatuʻi kapau ʻoku tau loto ke hoko ʻo ʻaonga moʻoni kia Sihova, ʻoku totonu ke mahuʻinga ange ʻetau anga-fakatōkilaló ʻi heʻetau malavá. “Neongo ʻoku māʻolunga ʻa Sihova, ʻokú ne tokaʻi ʻa e tokotaha anga-fakatōkilaló.”​—Saame 138:6.

15. Ko e hā ʻa e ngaahi tuʻunga foʻou kuo fehangahangai mo e tokolahi?

15 ʻI heʻetau fehangahangai mo e ngaahi tuʻunga foʻoú. ʻI he ngaahi taʻu ki mui ní, kuo liliu ʻa e vāhenga-ngāue ʻo e fanga tokoua tokolahi kuo nau ngāue kia Sihova ʻi he laui taʻu. Ko e fakatātaá, ʻi he 2014, ko e kau ʻovasia fakavahé mo honau ngaahi uaifí naʻe fakaafeʻi kinautolu ke ngāue ʻi ha tafaʻaki ʻe taha ʻo e ngāue taimi-kakató. Naʻe kamata ʻi he taʻu tatau, ko e kau ʻovasia sēketí heʻikai ke nau toe hoko atu ʻi honau vāhenga-ngāué ʻi heʻenau taʻu 70. Pea ko e fanga tokoua taʻu 80 pe lahi ange aí heʻikai ke nau toe ngāue ʻi he fakatahaʻangá ko e sea ʻo e kulupu ʻo e kau mātuʻá. ʻIkai ko ia pē, ʻi he ngaahi taʻu kuo maliu atú, ko e tokolahi ʻi he fāmili Pētelí kuo vaheʻi kinautolu ki he malaʻe malangá. Ko e niʻihi naʻe ʻikai ke nau toe hoko atu ʻi he ngāue taimi-kakató koeʻuhi ko e mahamahakí, fatongia fakafāmili pe ko ha tuʻunga fakafoʻituitui kehe.

16. Kuo anga-fēfē hono fakahāhā ʻe he fanga tokouá ʻa e anga-fakatōkilaló ʻi he feʻunuʻaki ki honau tuʻunga foʻoú?

16 Ko e ngaahi feʻunuʻaki ko iá naʻe ʻikai faingofua ki he fanga tokoua mo e fanga tuofāfine ko ení. ʻOku hā mahino, naʻa nau pīkitai ki honau vāhenga-ngāue ki muʻá, ʻi he ngaahi tuʻunga lahi naʻa nau koloaʻaki ia ʻi he laui taʻu. Ko e niʻihi naʻa nau foua ʻa e taimi “mamahi” ʻi heʻenau feʻunuʻaki ki honau ngaahi tuʻunga foʻoú. Neongo ia, ʻi he faai atu e taimí, naʻe malava ke nau tali ia. Ko e hā hono ʻuhingá? Hiliō he meʻa kotoa, koeʻuhi ko ʻenau ʻofa kia Sihová. Naʻa nau ʻilo naʻa nau fakatapui ki he ʻOtuá​—ʻo ʻikai ki ha ngāue, ki ha lakanga pe ki ha vāhenga-ngāue. (Kol. 3:23) ʻOku nau fiefia ke hokohoko atu ʻenau ngāue anga-fakatōkilalo kia Sihová ʻi ha tafaʻaki pē. ʻOku nau “lī atu ʻa e kotoa [honau] loto-moʻuá kiate ia,” ʻi heʻenau ʻiloʻi ʻokú ne tokanga kiate kinautolu.​—1 Pita 5:6, 7.

17. Ko e hā ʻoku tau houngaʻia ai ʻi hono fakalototoʻaʻi kitautolu ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá ke fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló?

17 ʻIkai ʻoku tau houngaʻia ʻi hono fakalototoʻaʻi kitautolu ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá ke fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló? ʻI heʻetau fakatupulekina ʻa e ʻulungaanga fakatupu ʻofeina ko ení, ʻoku tau maʻu ʻaonga ai mo e niʻihi kehé. ʻOku malava lelei ange ai ke tau fekuki mo e ngaahi pole ʻi he moʻuí. Hiliō he meʻa kotoa, ʻoku tau ʻunuʻunu ofi ange ai ki heʻetau Tamai fakahēvaní. He fiefia ē ko kitautolu ʻi hono ʻiloʻi neongo ko ia “ʻa e Tokotaha Māʻolungá,” ʻokú ne ʻofa mo fakamahuʻingaʻi ʻene kau sevāniti anga-fakatōkilaló!​—ʻAi. 57:15.

ʻE FĒFĒ HAʻO TALI?

  • Ko e hā ʻa e anga-fakatōkilalo?

  • Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakatupulekina ʻa e anga-fakatōkilaló?

  • Ko e hā ʻa e ngaahi tuʻunga ʻe lava ke ʻahiʻahiʻi ai ʻetau anga-fakatōkilaló?

HIVA 22 “Ko Hoku Tauhi ʻa Sihova”

a Ko e taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga mahuʻinga taha ʻoku fiemaʻu ke tau fakatupulekiná ko e anga-fakatōkilaló. Ko e hā ʻa e anga-fakatōkilalo? Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakatupulekina iá? Pea ʻe lava fēfē ke ʻahiʻahiʻi ʻetau anga-fakatōkilaló ʻi he hoko ʻa e ngaahi tuʻunga feliuliuakí? ʻE lāulea ʻa e kupu ko ení ki he ngaahi fehuʻi mahuʻinga ko ení.

b Sio ki he kupu “Kuo Fakakoloa Au ʻe Sihova” ʻi he ʻīsiu ʻo e The Watchtower ʻo ʻOkatopa 1, 1984.

c Sio ki he vahe 3, pal. 23.

d FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: ʻI he ʻapi ʻo ha tokoua, ʻoku fiefia ʻa Paula ʻi he feohi anga-fakatōkilalo mo e niʻihi kehé, kau ai ʻa e toʻutupú.

e FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: Tali ʻe ha tokoua ʻa e akonaki mei he Tohi Tapú mei ha tokoua kei siʻi.

f FAKAMATALA ʻO E FAKATĀTĀ: ʻOku ʻikai meheka ʻa e tokoua taʻumotuʻa angé ʻi he kiʻi tokoua kei siʻi ʻokú ne maʻu ha monū ʻi he fakatahaʻangá.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share