CHIIYO 34
LWIIMBO 107 Citondeezyo ca Leza Caluyando
Baalu Mbubatondeezya Luyando Alweetelelo Kubantu Bachita Chibi Chipati
“Leza ulikukufwida luzyalo, kayanda kuti usanduke.”—ROM. 2:4.
NZITUTAYIYE
Tulabona baalu mbubakonzya kugwasya basikupupulula banga bachita chibi chipati.
1. Niinzi zikonzya kuchitika kuti muntu wachita chibi chipati?
MUCHIIYO chakayinda, twakabona Pawulu nzyaakabuzya bakumbungano yakuKkorinte chiindi umwi mwaalumi naakachita chibi chipati. Sikubisya taakasanduka pe alubo wakagwisigwa mumbungano. Nikuba oobo, mbuli mbutwabona mulugwalo luzulwida chiiyo chesu, bamwi banga bachita chibi chipati balakonzya kugwasigwa kuti basanduke. (Rom. 2:4) Baalu kujana babagwasya biyeni kuti basanduke?
2-3. Niinzi nzitweelede kuchita kuti twaziba kuti mukombima wachita chibi chipati alubo nkamboonzi?
2 Kuti baalu kabatazi pe kuti umwi muntu wakachita chibi chipati, taakwe nchibakonzya kuchita pe kuti bamugwasye. Nkinkaako, niinzi nzitukonzya kuchita kuti twaziba kuti mukombima wachita chibi chipati chikonzya kupa kuti agwisigwe mumbungano? Tweelede kusungwaazya sikubisya kuti ayinke akabone baalu kuti bamugwasye.—Is. 1:18; Mil. 20:28; 1 Pet. 5:2.
3 Niinzi nzitweelede kuchita kuti sikubisya wakaka kuyoobona baalu? Tweelede kubuzya baalu kuchitila kuti sikubisya ajane lugwasyo luyandikana. Kuchita oobo, kutondeezya kuti tulamuyanda mukwesu naakuti muchizi ooyo nkaambo tatuyandi pe kusweekelwaawe. Kuti sikubisya wayinkilila kunembo kuchita michito yakwe mibi, zilapambanisya bweenzinyina mbwalaabo aJehova. Alubo ulakonzya kupa kuti mbungano ibe aampuwo mbi. Nkinkaako, tutondeezya kuti tuli aachibindi kwiinda mukubuzya baalu akaambo kakuti tulamuyanda Jehova asikubisya.—Int. 27:14.
BAALU BABAGWASYA BIYENI AABO BACHITA CHIBI CHIPATI?
4. Ngaali makanze ngibalaawo baalu chiindi nibaambuula aamuntu wachita chibi chipati?
4 Kuti umwi wachita chibi chipati mumbungano, kabunga kabaalu kasala baalu batatu beelela kuti bapange kkomiti.a Baalumi aaba beelede kuba bantu bazi mpubeelede kugolela alubo kabalibombya. Chiindi nibagwasya sikubisya kuti asanduke, balizi kuti tabeelede kusungilizya sikubisya pe kuti achinche. (Dt. 30:19) Baalu balizi kuti teebasikubisya boonse pe bakonzya kulutambula munzila iilikabotu lulayo mbuli mbaakachita Mwaami Davida. (2 Sam. 12:13) Basikubisya bamwi, balakonzya kusala kutaswiilila lulayo luzwa kuli Jehova. (Matl. 4:6-8) Nikuba oobo, makanze aabaalu nga kugwasya sikubisya kuti asanduke kuti kazikonzeka. Ngaali malayilile aabagwasya baalu nibaambuula aasikubisya?
5. Mbuubuli buntu mbubeelede kubaabo baalu nibagwasya sikubisya? (2 Timoti 2:24-26) (Langa chifanikisyo.)
5 Baalu babona sikubisya mbuli mbelele iiyandikana iisweekede. (Lk. 15:4, 6) Nkinkaako, chiindi nibaambuula aasikubisya tabeelede kwaambuula naakuti kuzichita munzila yalunya pe alubo tabeelede kwaambuulaawe munzila yakwiinzya mulawu luzutu. Pesi beelede kwaambuulaawe kabatondeezya buntu bulembedwe muli 2 Timoti 2:24-26. (Bala.) Baalu beelede kuba aamoyo uubombede, mutete aluzyalo chiindi nibagwasya sizibi kuti achinche mizeezo yakwe.
Baalu babeleka changuzu kuti baboozye mbelele yakasweeka mbuli mbubakali kuchita beembezi bachiindi (Langa fuka 5)
6. Baalu bayibambila biyeni myoyo yabo kabatanabonana aasikubisya? (Baroma 2:4)
6 Baalu nga babambila myoyo yabo. Beezya kutobelezya chikozyano chaJehova muzintu zyoonse nzibachita chiindi nibagwasya sikubisya kabayeeya majwi aaPawulu aakuti: “Leza ulikukufwida luzyalo, kayanda kuti usanduke.” (Bala Baroma 2:4.) Baalu beelede kuziba kuti mulimu wabo mupati ngwakuba beembezi kabazulwidwa aaKkristu. (Is. 11:3, 4; Mt. 18:18-20) Kabatanaambuuzyania aasikubisya, bamukkomiti yabaalu balakomba kabali aamakanze aakugwasya sikubisya kuti asanduke. Nga bayanduulisisya muMagwalo amumabbuku eesu alubo balakomba kuti bajane busongo. Nga balangisisya akuyeeyesesya kuti kweelede kuti niinzi chakapa kuti achite chibi chipati.—Tus. 20:5.
7-8. Baalu batondeezya biyeni kuti bali aamoyo mulamfu mbuli Jehova chiindi nibagwasya sikubisya?
7 Baalu batondeezya moyo mulamfu mbuli Jehova. Babikkila maanu kunzila Jehova njaakabagwasyaayo basizibi chiindi. Muchikozyano, Jehova wakatondeezya moyo mulamfu naakali kwaambuula aaKkayini. Wakamuchenjezya atala amapenzi ngaakali kuzooswaana kuti wachita chibi alubo wakamubuzya kuti wakali kuyoomulekelela kuti wasanduka. (Matl. 4:6, 7) Jehova wakalulamika Davida kabelesya mupolofita Natani. Natani wakabelesya chikozyano chakamusika aamoyo mwaami. (2 Sam. 12:1-7) Alubo Jehova “wakazumanana kubatumina” bapolofita bakwe “cakwiinduluka-induluka” ma-Israyeli bakali kumupapila. (Jer. 7:24, 25) Jehova taakalindila ma-Israyeli kuti babweze ntaamu yakuti basanduke, pesi nguwe wakasaanguna kubweza ntaamu yakuti abagwasye kuti basanduke.
8 Baalu batobelezya chikozyano chaJehova chiindi nibeezya kugwasya aabo banga bachita chibi chipati. Baalu nibagwasya mukombinyina uunga ulikataazikene, balamugwasya kabali “amoyo mulamfu woonse” mbuli mbukwaambidwe muli 2 Timoti 4:2. Baalu beelede kubatama akuba aamoyo mulamfu chiindi nibagwasya sikubisya kuti asanduke. Baalu kuti bamunyemena sikubisya, ulakonzya kutabaswiilila naakuti ulakonzya kukaka kusanduka.
9-10. Niinzi nzibakonzya kuchita baalu kuti bagwasye sikubisya kuti azibone kuti wakabisya?
9 Baalu nga babikkila maanu kuzyiimo zyakapa kuti sikubisya achite chibi. Muchikozyano, nga balanga-langa mibuzyo iili mbuli yakuti: Wakali kuyobutontola na mubukombi akaambo kakuti wakali waleka kubala Bbayibbili kali aalikke naakuti wakali waleka kukambawuka? Wakali waleka na kukomba kuli Jehova? Wakazumizya mizeezo iitali kabotu na kuti imuzulwide? Wakasala beenzinyina batali kabotu na naakuti wakasala zyakulikondelezya zitali kabotu? Nzyaakasala zyakamupambanisya biyeni? Ulazibona na kuti zintu nzyaakasala anzyaakachita zyakamunyemya Wisi, Jehova?
10 Baalu nibabuzya sikubisya kuti niinzi chakapa kuti achite chibi anibeezya kumugwasya kuti asanduke, tabeelede kubuzya makani aateendelani aankani eeyo aali atala ansiswa yamuntu ooyo. Alubo beelede kubelesya bupampu chiindi nibali kubuzisisya zyakachitika. (Tus. 20:5) Mukuyungizya, baalu balakonzya kubelesya zikozyano chiindi nibagwasya sikubisya kuti abone kuti wakachita chibi mbuli mbaakachita Natani kuli Davida. Kulakonzeka kuti chiindi baalu nibaambuulaawe kakusaanguna, sikubisya ulakonzya kulisola anzyaakachita akusanduka.
11. Jesu wakabajata biyeni basizibi?
11 Baalu balakonzya kutobelezya chikozyano chaJesu. Jesu naakali kuyanda kugwasya Sawulu wakuTaso wakamubuzya mubuzyo wakuti: “Sawulu, Sawulu, undipenzezyaanzi?” Kwiinda mukubelesya mubuzyo ooyu, Jesu wakagwasya Sawulu kuti abone kuti nzyaakali kuchita wakali kubisya. (Mil. 9:3-6) Alubo kunkani yamwanakazi “uutegwa Jezebbeli,” Jesu wakati: “Ndakamupa chiindi chakuti asanduke.”—Chi. 2:20, 21.
12-13. Baalu kujana bamutobelezya biyeni Jesu nibagwasya sikubisya kuti asanduke? (Langa chifanikisyo.)
12 Kwiinda mukutobelezya Jesu, baalu tabeelede kufwambaanina kuyeeya kuti sikubisya tayandi pe kusanduka. Nikuba kuti bamwi balakonzya kusanduka nibaambuula aabaalu kakusaanguna, pesi bamwi balakonzya kutola chiindi kuti basanduke. Nkinkaako, baalu balakonzya kuchita mabambe aakuyoomubona lubo sikubisya amwi kuti bamuswaya kachibili, sikubisya ooyo unooli wakayeeyesesya atala anzibakamubuzya kakusaanguna. Ulakonzya kutondeezya kuti ulalibombya kwiinda mukukumbila Jehova kuti amulekelele kwiinda mukukomba. (Int. 32:5; 38:18) Nibaambuulaawe kachibili, kulakonzeka kuti aachiindi eecho sikubisya unooli waba aamaboneno aalikabotu kwiinda ngaakalaawo nibakasaanguna kwaambuulaawe.
13 Kuti bagwasye sikubisya kuti asanduke, baalu beelede kumweetelela akumufwida luzyalo. Balakomba kuli Jehova kuti abagwasye kuti bazwidilile kukugwasya sikubisya akuti sikubisya ayiboozyaamwi mizeezo yakwe akuti asanduke.—2 Tim. 2:25, 26.
Baalu balakonzya kwaambuuzyania aasikubisya kwaziindi zyiingi kabamupa chiindi chakuti asanduke (Langa fuka 12)
14. Ngwani weelede kulumbayizigwa kuti sikubisya wasanduka alubo nkamboonzi?
14 Kuti sikubisya wasanduka, kuba kubotelwa kupati loko! (Lk. 15:7, 10) Ngwani weelede kulumbayizigwa? Mbaalu na? Pawulu wakalemba kuti atala abasizibi: “Amwi Leza ulakonzya kupa kuti basanduke.” (2 Tim. 2:25) Teebantu pe bapa kuti muntu achinche, pesi Jehova nguwe uupa kuti muntu achinche maponeno aakwe aatali kabotu. Pawulu wakapandulula zintu zibotu zichitika kuti muntu wasanduka. Muntu ooyo unooli wayungizya kuba aaluzibo lwachoonzyo lwakasimpe alubo luzibo oolo lumugwasya kuti mizeezo yakwe iboole aamwi akuti afutuke kutukole twaSaatani.—2 Tim. 2:26.
15. Niinzi nzibeelede kwiinkilila kunembo kuchita baalu kuti bagwasye sikubisya wasanduka?
15 Kuti sikubisya wasanduka, bamukkomiti yabaalu balamuswaya kuti bamugwasye kuti azunde tukole twaSaatani akuti alulamike nzila zyamawulu aakwe. (Heb. 12:12, 13) Nikuba oobo, baalu tabeelede kubuzya muntu woonse pe kuti niinzi nzyaakachita sikubisya. Pesi niinzi nzibeelede kuziba bamumbungano?
“MULULAMIKE KUNEMBO LYABANTU BOONSE”
16. Kweendelana alugwalo lwa 1 Timoti 5:20, Pawulu wakali kwaambaanzi naakati “kunembo lyabantu”?
16 Bala 1 Timoti 5:20. Pawulu wakalembela Timoti mwaalunyina majwi aaya atala ambaakeelede kululamika “muntu uuli aachiimbo chakuchita chibi.” Wakali kwaambaanzi? Majwi aakuti “kunembo lyabantu boonse” taawambi kuti wakeelede kubuzya bantu bamumbungano boonse atala ankani eeyo. Pesi wakali kwaamba bantu bache bakayizi kale nkani eeyo. Kulakonzeka kuti bakalibonena aameso naakuti sikubisya nguwe wakababuzya kuti wakabisya. Baalu balakonzya kubuzya bantu aabo kuti nkani eeyo yakalangwa-langwa akuti sikubisya wakalulamikwa.
17. Nchiichili chizibisyo chizibisigwa kumbungano kuti chibi chasikubisya chakazibikana kubantu biingi bamumbungano naakuti chizoobbuka mukuya kwachiindi alubo nkamboonzi?
17 Muli zimwi zyiimo, kulakonzeka kuti basikupupulula biingi baliizi nkani eeyo naakuti mukuya kwachiindi nkani eeyo izoobbuka, muchiimo chili oobo, “bantu boonse” banooli baswaanizya mbungano yoonse. Nkinkaako, mwaalu ulaambilizya kumbungano kuti mukwesu naakuti muchizi walulamikwa. Nkamboonzi? Pawulu wakati: “Kuchitila kuti ibe nchenjezyo kubantu boonse” kuti ambabo batazoochiti chibi.
18. Niinzi nzibeelede kuchita baalu kuti mwana uubbabbatizidwe uutanasisya minyaka iili 18 wachita chibi chipati? (Langa chifanikisyo.)
18 Niinzi zyeelede kuchitwa kuti mwana uubbabbatizidwe uutanasisya minyaka iili 18 wachita chibi chipati? Kabunga kabaalu kalachita mabambe aakuti baalu babili bakaambuule aasikubisya abazyali bakwe.b Baalu beelede kubuzya kubazyali kuti nziizili ntaamu nzibakabweza kuti bagwasye mwanaabo kuti asanduke. Kuti mwana ooyo wakabisya, kabaswiilila bazyali bakwe, baalu babili balakonzya kusala kusiila bazyali mulimu wakululamika mwanaabo. Bazyali mbabo bakapegwa mukuli ooyo aLeza wakuti balulamike bana babo. (Dt. 6:6, 7; Tus. 6:20; 22:6; Ef. 6:2-4) Baalu banoobuzya kubazyali aawo awaawo kuti sikubisya ulikuchincha na. Pesi niinzi zyeelede kuchitwa kuti mwana uutanasisya minyaka iili 18 uubbabbatizidwe, taachincha maponeno aakwe mabi? Muchiimo eecho, bamukkomiti yabaalu beelede kwaambuula aasikubisya kalaamwi abazyali bakwe.
Kuti mwana uubbabbatizidwe uutanasisya minyaka iili 18 wachita chibi chipati, baalu balaambuulaawe kalaamwi abazyali bakwe (Langa fuka 18)
“JEHOVA ULAALUYANDO LUPATI ALWEETELELO”
19. Baalu beezya biyeni kutobelezya chikozyano chaJehova nibagwasya sikubisya?
19 Jehova wakapa baalu mulimu wakuti bape kuti mbungano ikkale kayisalala. (1 Kor. 5:7) Alubo baalu bayanda kuti basizibi basanduke kuti kazikonzeka. Chiindi baalu nibagwasya sikubisya kuti asanduke nga bali aamaboneno aalikabotu kabalangilila kuti sikubisya ooyo ulachincha. Nkamboonzi? Nkaambo nga bayanda kutondeezya “luyando alweetelelo lupati” mbuli Jehova. (Jak. 5:11) Atubone mbaakatondeezya muuya ooyo mwaapostoli Johane nikuba kuti wakali wachembaala. Wakalemba kuti: “Bana bangu, ndilikumulembela zintu eezi kuchitila kuti mutachiti chibi. Pesi kuti umwi wachita chibi, tuli aamugwasilizi kuli Taata, Jesu Kkristu ooyo uululeme.”—1 Joh. 2:1.
20. Tuzoolanga-langaanzi muchiiyo chitobela?
20 Zilawusisya kuti chimwi chiindi, bamwi maKkristu nga bakaka kusanduka. Kuti eezi zyachitika, beelede kugwisigwa mumbungano. Baalu bazilanga-langa biyeni nkani zili oobu? Mubuzyo ooyu uzoosandulwa muchiiyo chitobela.
LWIIMBO 103 Beembezi Nzipego Mubantu
a Chiindi, tubunga ootu twakali kwiitwa kuti makkomiti aakubeteka. Mbukunga mulimu wabo uswaanizya zyiingi teewakubeteka kupela, nkinkaako, zina eeli tatuchilibelesyi pe. Lino kabunga aaka, kaabwiitwa kuti kkomiti yabaalu.
b Nikuba kuti malayilile aaya ngabazyali pesi alakonzya kubeleka kumuntu uulelede mwana uutanasisya minyaka iili 18.