LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • mwbr20 July map. 1-8
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu—2020
  • Tutwe Twamakani
  • JULY 6-12
  • JULY 13-19
  • JULY 20-26
  • JULY 27–AUGUST 2
Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu—2020
mwbr20 July map. 1-8

Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

JULY 6-12

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | KULONGA 6-7

“Lino Ulabona Nconditiimucite Farao”

(Kulonga 6:1) “Aboobo Jehova wakaambila Musa kuti: “Lino ulabona nconditiimucite Farao. Janza lyangu lyanguzu lilamupa kuti abaleke kuti baunke alimwi janza lyangu lyanguzu lilamupa kuti abatande buya kuti bazwe mucisi cakwe.”

(Kulonga 6:6, 7) “Aboobo kobaambila bana Israyeli kuti: ‘Ndime Jehova, alimwi ndiyoomulemununa kumilimo iiminya yabana Egepita akumugwisya mubuzike bwabo, alimwi ndiyoomuvwuna ajanza lyangu lyanguzu alubeta lupati. 7 Ndiyoomubweza kuti mube bantu bangu, ndiyooba Leza wanu, alimwi masimpe muyoozyiba kuti ndime Jehova Leza wanu uumulemununa kumilimo iiminya yamu Egepita.

it-2 436 ¶3

Musa

Kwakaba kucinca kumwi kubaalumi bana Israyeli. Kumatalikilo bakamuzumina Musa akaambo kamaleele ngaakacita, pele ciindi Farao naakatalika kubabelesya calunya, bakamutongooka kapati Musa cakuti akaambo kakutyompwa, Musa wakakombelezya Jehova. (Kul. 4:29-31; 5:19-23) Aciindi eeci, Mupatikampatila wakamuyumyayumya Musa kwiinda mukumwaambila kuti lino wakali kuyanda kuzuzikizya ceeco ncaakali kulangila Abrahamu, Izaka, a Jakobo, nkokuti, kuyubununa cini ncolyaamba zina lyakwe lyakuti Jehova kwiinda mukunununa bana Israyeli alimwi akupa kuti cibe cisi cipati munyika yakasyomezyedwe. (Kul. 6:1-8) Noliba leelyo, baalumi bana Israyeli kunyina nobakamuswiilila Musa. Pele lino, nocakamana cipenzyo canamba 9, bakatalika kumumvwida akubelekela antoomwe anguwe cakuti, nocakamana cipenzyo canamba 10, wakali kukonzya kubabunganya akubasololela kabotu-kabotu, “mbuli nkamu zyabasikalumamba.”—Kul. 13:18.

(Kulonga 7:4, 5) Pele Farao takamuswiilili pe, aboobo ndiyootondezya nguzu zyajanza lyangu mu Egepita alimwi ndiyoogwisya makamu aangu, bantu bangu, ibana Israyeli mucisi ca Egepita alubeta lupati. 5 Eelyo bana Egepita bayoozyiba kuti ndime Jehova ndaakutondezya nguzu zyajanza lyangu mu Egepita, alimwi ndiyoogwisya bana Israyeli akati kabo.”

it-2 436 ¶1-2

Musa

Kumbele lya Farao Waku Egepita. Musa a Aroni mbebakajatikizyidwe kapati ‘munkondo yabaleza.’ Kwiinda mubapaizi basimasalamuzi balo ibayeeyelwa kuti bakali ba Janesi a Jambure (2Tim. 3:8), Farao wakabelesya nguzu zyoonse zyabaleza bamu Egepita ikulwana Jehova. Maleele aakusaanguna ngaakacita Aroni kumbele lya Farao kwiinda mukulaililwa a Musa, akatondezya kuti Jehova ulijisi nguzu kwiinda baleza bamu Egepita, nokuba kuti Farao wakayumya moyo. (Kul. 7:8-13) Mukuya kwaciindi, nocakacitika cipenzyo catatu, bapaizi bakazumina kuti, “Ooyu munwe wa Leza!” Alimwi cipenzyo cazyuute cakabakkala akubacisa kapati boonse cakuti bakaalilwa kuboola kumbele lya Farao kuzikukazya Musa.—Kul. 8:16-19; 9:10-12.

Zipenzyo zilakonzya kupa kuti muntu abombe naa kuyuma moyo. Musa a Aroni mbebakali basikwaambilizya Zipenzyo Zili 10, cimwi acimwi. Zipenzyo zyakaboola mbubonya mbuli mbozyakaambilizyigwa, calo cakatondezya kuti Musa wakali mwiiminizi wa Jehova. Izina lya Jehova lyakaambilizyigwa mu Egepita alimwi lyakaba ampuwo, calo icakapa kuti bantu bamwi babe amoyo mubombe, mbuli bana Israyeli alimwi abana Egepita bamwi; pele walo Farao abasikupa lulayo bakwe alimwi abasikumugwasyilizya bakayumya myoyo yabo. (Kul. 9:16; 11:10; 12:29-39) Muciindi cakusyoma kuti bakalubizyila baleza babo, bana Egepita bakalizyi kuti ngu Jehova wakali kubeteka baleza babo. Ciindi zipenzyo zili 9 nozyakaletwa, “Musa wakali kulemekwa kapati mucisi ca Egepita, akati kababelesi ba Farao alimwi aakati kabantu.”—Kul. 11:3.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Kulonga 6:3) Ndakali kulibonya kuli Abrahamu, Izaka a Jakobo kandili Leza Singuzuzyoonse, pele zina lyangu lyakuti Jehova tiindakalizyibya kulimbabo.

it-1 78 ¶3-4

Singuzuzyoonse

Jehova wakabelesya zina lyabulemu lyakuti “Leza Singuzuzyoonse” (ʼEl Shad·daiʹ) ciindi naakali kwaamba cisyomezyo cakwe kuli Abrahamu icakali kujatikizya kuzyalwa kwa Izaka. Abrahamu wakali kuyandika kuba alusyomo luyumu mucisyomezyo eeci, ilusyomo lwakuti Leza wakali kuyoocizuzikizya. Kumane cakabelesyegwa ciindi Leza naakaambwa kuti nguwakali kuyoolongezya Izaka alimwi a Jakobo kuba basikukona cizuminano ca Abrahamu.—Matl. 17:1; 28:3; 35:11; 48:3.

Kweelana aceeci, mukuya kwaciindi Jehova wakali kukonzya kwaambila Musa kuti: “Ndakali kulibonya kuli Abrahamu, Izaka a Jakobo kandili Leza Singuzuzyoonse [beʼElʹ Shad·daiʹ], pele zina lyangu lyakuti Jehova tiindakalizyibya kulimbabo.” (Kul. 6:3) Eeci tacaambi kuti zina lyakuti Jehova tiibakalizyi basikale aaba, mbwaanga kanji-kanji bakali kulibelesya balo alimwi abamwi ibakali kupona kaindi. (Matl. 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16) Alimwi buya, mubbuku lya Matalikilo, ilyaamba buumi bwabasikale aaba, ibbala lyakuti “Singuzuzyoonse” lijanika buyo ziindi zili 6, mpoonya zina lyakwe limugeme lyakuti Jehova lilajanika ziindi zili 172 mumalembe aakusaanguna aa Chihebrayo. Pele, nokuba kuti basikale aaba bakazyiba kwiinda muzintu zyakabacitikila kuti Leza uleelela kwiitwa zina lyabulemu eeli lyakuti “Singuzuzyoonse,” tiibakaba acoolwe cakuzyiba bupanduluzi bwini bwazina lyakwe limugeme lyakuti Jehova. Kujatikizya makani aaya, bbuku litegwa The Illustrated Bible Dictionary (Vol. 1, p. 572) lyakaamba kuti: “Makani aakusaanguna Leza ngaakayubununa kuli basikale akali kujatikizya zisyomezyo zyakumbele; zyalo nzyobakeelede kusinizya kuti Leza, nkokuti Yahweh, wakali Leza (ʼel) iwakali kukonzya (bupanduluzi bumwi bwabbala lyakuti sadday) kuzizuzikizya. Makani aakayubununwa ciindi citewo nocakali kuyaka akali mapati kapati alimwi akali kutondezya mbwaakali kulimvwa, akatondezya nguzu zya Leza, mbwaakali ambabo aciindi eeco alimwi ambwaakali kuyoozumanana kuba ambabo. Zyoonse eezyi zyakaliswaangene azina ndyobakazyi kabotu lya Yahweh.”—Lyakalembululwa a J. D. Douglas, 1980.

(Kulonga 7:1) Mpoonya Jehova wakaambila Musa kuti: “Bona, ndakubikka kuti ube mbuli Leza kuli Farao, alimwi Aroni munyoko uyookubeda musinsimi wako.

it-2 435 ¶5

Musa

Musa tanaakabonwa kuti teeleli akaambo kakulitenga. Pele Musa wakalitenga akwaamba kuti tanaakacizyi kupasaula kukanana. Aciindi eeci, Musa wakacinca bube mbwaakajisi myaka iili 40 musyule, ciindi naakalyaabide kunununa bana Israyeli. Wakazumanana kupa zilitamizyo kuli Jehova, mane akulomba Jehova kuti atamupi mulimo ooyo. Nokuba kuti eeci cakamunyemya Leza, kunyina naakamukaka Musa, pele wakamupa Aroni mwanookwabo kuti abe caambawido cakwe. Aboobo, mbwaanga Musa wakali mwiiminizi wa Leza, nkokuti Musa wakaba mbuli “Leza” kuli Aroni walo iwakali kwaambaula kwiiminina nguwe. Ciindi nobakajisi muswaangano abaalu babana Israyeli alimwi anobakali kubandika a Farao, kulibonya kuti Leza wakapa Musa malailile mpoonya Musa wakaambila Aroni, kutegwa walo Aroni abandike a Farao (simulyazina wa Farao ooyo Musa ngwaakatija myaka iili 40 yakaindide). (Kul. 2:23; 4:10-17) Mukuya kwaciindi, Jehova waakambila Aaroni kuti “musinsimi” wa Musa,” calo caamba kuti, mbubwenya Musa mbwaakali musinsimi wa Leza, walo iwakali kusololelwa a Leza, awalo Aroni wakeelede kusololelwa a Musa. Alimwi Musa wakaambilwa kuti wakaba “Leza kuli Farao,” nkokuti wakapegwa nguzu kuzwa kuli Leza zyakweendelezya Farao, kutegwa atabi namuyoowa mwami ooyu wa Egepita.—Kul. 7:1, 2.

AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA

w15 1/15 9¶6-7

Amumulumbe Jehova Kutegwa Mulongezyegwe

Mbuti mbotukonzya kwiiya cikozyanyo cibotu ca Paulo cakulumba? Mbubwenya mbuli Paulo, tuyandika kuzinzibala kuyeeya zintu Jehova nzyaatucitila lwesu kutugama. (Int. 116:12) Ino inga mwaingula buti ikuti mwabuzyigwa kuti: ‘Nzilongezyo nzi nzyomwakatambula kuzwa kuli Jehova izipa kuti mumulumbe?’ Sena inga mwabikkilizya acilongwe canu a Jehova citaliboteli? Naa kulekelelwa zibi akaambo kalusyomo lwanu mucituuzyo cacinunuzyo ca Kristo? Sena mulakonzya kwaamba mazina aabakwesu abacizyi ibakamugwasya nomwakali mumasunko? Masimpe, tamukonzyi kuleka kwaamba bana banu alimwi angomukwetene limwi. Kujana ciindi cakuzinzibala kuyeeya zilongezyo zibotu mbuli zyeezyi kuzwa kuli Taatesu siluyando, Jehova, kuyoopa moyo wanu kukkomana calo ciyoomupa kuti kamulumba buzuba abuzuba.—Amubale Intembauzyo 92:1, 2.

Ciindi notuyeeya zilongezyo zyesu mumizeezo alimwi amumyoyo yesu, ciyootugwasya kuti katulibambilide kupaila kuli Jehova akumulumba. (Int. 95:2; 100:4, 5) Bantu banji mupailo baubona buyo kuba nzila yakulombela zintu kuli Leza. Nokuba boobo, swebo tulizyi kuti Jehova ulakkomana ciindi notumulumba kuzintu nzyotujisi. Bbaibbele lilijisi mipailo iizwa ansi aamoyo yakulumba, kubikkilizya ayeeyo iyakapailwa a Hana alimwi a Hezekiya. (1 Sam. 2:1-10; Is. 38:9-20) Aboobo, amwiiye babelesi aabo ibakali kusyomeka balo ibakatondezya muuya wakulumba. Inzya, amumulumbe Jehova mumupailo kuzilongezyo nzyomujisi. (1 Tes. 5:17, 18) Kuli bulumbu bunji bujanika mukucita boobo. Muyookulwaizyigwa, luyando lwanu kuli Jehova luyookomena, alimwi muyooba aacilongwe ciyumu kapati anguwe kwiinda lyoonse.—Jak. 4:8.

JULY 13-19

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | KULONGA 8-9

“Farao Sikulisumpula, Cakutazyiba Wakagwasya Kuzuzikizya Makanze aa Leza”

(Kulonga 8:15) Lino Farao naakabona kuti penzi eeli lyamana, wakayumya moyo wakwe alimwi wakakaka kubaswiilila mbubonya Jehova mbwaakaambide.

it-2 1040-1041

Nkazi

Kuzwa kaindi, Jehova Leza wali kubakkazikila moyo bantu alimwi azisi kwiinda mukubalekela kuzumanana kubako nokuba kuti bali kweelela kunyonyoonwa. (Matl. 15:16; 2Pet. 3:9) Ibamwi balacinca calo cipa kuti babe acoolwe cakufwidwa luse (Jos. 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15), pele bamwi bayumya myoyo yabo akuzangila Jehova alimwi abantu bakwe. (Dt. 2:30-33; Jos. 11:19, 20) Mbwaanga Jehova takasyi bantu kuba basinkazi, waambwa kuti ‘upa kuti myoyo yabo iyume’ naa ‘uyumya myoyo yabo.’ Ciindi nabweza ntaamu yakunyonyoona basinkazi, eeci citondezya nguzu zyakwe alimwi cipa kuti zina lyakwe lyaambilizigwe.—Amweezyanisye a Kul. 4:21; Joh. 12:40; Rom. 9:14-18.

(Kulonga 8:18, 19) Bapaizi basimasalamuzi bakasoleka kucita mbubonya oobo kutegwa balete tususuli kwiinda mumasalamuzi aabo, pele bakaalilwa. Lino tususuli twakaboola kubantu akubanyama. 19 Aboobo bapaizi basimasalamuzi bakati kuli Farao: “Ooyu munwe wa Leza!” Pele moyo wa Farao wakazumanana kuyuma, aboobo tanaakabaswiilila pe, mbubonya Jehova mbwaakaambide.

(Kulonga 9:15-17) Nkaambo kusikila lino nindalitandabikide kale janza lyangu akukuumya cilwazi, yebo abantu bako alimwi nimwalilobede kale anyika. 16 Pele kaambo ncondakulekela kuti kocipona nkakuti: ndikutondezye nguzu zyangu akuti izina lyangu lyaambilizyigwe munyika yoonse. 17 Sena ucili ankazi zyakukaka kubazumizya bantu bangu kuti baunke?

it-2 1181 ¶3-5

Bubi

Jehova Leza ulakonzya kubelesya bukkale bumwi munzila iikonzya kupa kuti basizibi mbabonya bazuzikizye makanze aakwe cakutazyiba. Nokuba kuti balamukazya Leza, pele takonzyi kubalekela kuti balesye babelesi bakwe kusyomeka, alimwi ulakonzya kupa kuti noiba micito yabantu bali boobu ipe kuti bululami bwakwe bulibonye. (Rom. 3:3-5, 23-26; 8:35-39; Int. 76:10) Kaambo aaka kalajanika kulugwalo lwa Tusimpi 16:4 ilwaamba kuti: “Jehova wakabamba zintu zyoonse kuti azuzikizye makanze aakwe, nebaba babi ubabambilide buzuba bwamapenzi.”

Mucikozyanyo, eeci cilalibonya kujatikizya Farao walo Jehova ngwaakazyibya kwiinda muli Musa alimwi a Aroni kuti bana Israyeli bakali kuyakwaangununwa kuzwa mubuzike. Leza tali nguwe wakapa kuti mweendelezi ooyu muna Egepita abe muntu mubyaabi, pele kunyina naakamulekela kuzumanana kupona. Alimwi wakaleta bukkale bumwi ibwakapa kuti Farao alitondezye kuti wakali muntu mubyaabi, iwakali kweelela kufwa. Makanze aa Jehova aakucita boobu alaambidwe kulugwalo lwa Kulonga 9:16 ilwaamba kuti: “Kaambo ncondakulekela kuti kocipona nkakuti: ndikutondezye nguzu zyangu akuti izina lyangu lyaambilizyigwe munyika yoonse.”

Zipenzyo Zili 10 izyakasikila bana Egepita, zyakaindila ciindi Farao ampi yabasikalumamba bakwe nobakanyonyooka mu Lwizi Lusalala, calo icakatondezya nguzu zya Jehova zigambya. (Kul. 7:14–12:30; Int. 78:43-51; 136:15) Kakwiindide myaka iili mbwiibede, zisi izyakazingulukide zyakacili kwaamba makani aaya, alimwi zina lya Leza lyakali kuyaabwaambilizyigwa munyika yoonse. (Jos. 2:10, 11; 1Sam. 4:8) Ikuti Jehova naakamunyonyoona Farao mpoonya-mpoonya, nkokuti nguzu zya Leza eezyi izyakapa kuti alemekwe alimwi akufwutulwa kwabantu bakwe nozyatakalibonya.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Kulonga 8:25-27) Mpoonya Farao wakaita Musa a Aroni akubaambila kuti: “Kamuya mukatuule cipaizyo kuli Leza wanu mumonya mucisi cino.” 26 Pele Musa wakati: “Tacili cibotu kucita oobo pe, nkaambo tuyootuulila Jehova Leza wesu cintu cisesemya kubana Egepita. Ikuti twatuula cipaizyo cisesemya kubana Egepita kumbele lyabo, sena tabakatupwayi mabwe? 27 Tulaunka lweendo lwamazuba otatwe munkanda alimwi tuyootuula cipaizyo kuli Jehova Leza wesu nkukonya ooko mbubonya mbwaakatwaambila.”

w04 4/1 9 ¶9

Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Kulonga

8:26, 27—Ino nkaambo nzi Musa ncaakaambila kuti zipaizyo zyabana Israyeli zyakali kuyooba zintu “zisesemya ba-Egepita”? Misyobo iindene-indene minji yabanyama yakali kukombwa mu Egepita. Aboobo ikwaamba zipaizyo kwakapa kaambo kabotu akuyungizya nguzu kumajwi aa Musa aakukombelezya cakufwambaana kuti bana Israyeli bazumizyigwe kuunka kuya kupa zituuzyo kuli Jehova.

(Kulonga 9:13, 14) Mpoonya Jehova wakaambila Musa kuti: “Ubuke mafwumofwumo akuyakwiima kumbele lya Farao, ukamwaambile kuti, ‘Mboobu mbwaamba Jehova Leza waba Hebrayo: “Leka bantu bangu baunke kutegwa bakandibelekele. 14 Nkaambo aciindi eecino ndilatuma zipenzyo zyangu zyoonse kulinduwe, kubabelesi bako akubantu bako, kutegwa uzyibe kuti kunyina uumbi uuli mbuli ndime munyika yoonse.

w19.10 p. 21 munc. 5

Ino Jehova Uyoomupa Kuti Mube Buti?

Jehova wakapa Musa kuba mufwutuli wabana Israyeli. Pele ino ndiilili Jehova naakacita boobo? Sena ndileelyo Musa naakalimvwa kuti uleelela akaambo kakuti “wakayiisyigwa busongo boonse bwabana Egepita”? (Mil. 7:22-25) Peepe, wakamubelesya ciindi naakamana kumuyiisya kuba muntu uulicesya alimwi mubombe moyo. (Mil. 7:30, 34-36) Jehova wakapa Musa busicamba bwakwaambaula kumbele lyamweendelezi mupati mu Egepita. (Kul. 9:13-19) Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya munzila Jehova mbwaakamubelesya Musa alimwi aciindi naakacita boobo? Jehova ulababelesya aabo batondezya bube mbwajisi alimwi ibasyoma nguwe kuti abagwasye.—Flp. 4:13.

JULY 20-26

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | KULONGA 10-11

“Musa Alimwi a Aroni Bakatondezya Busicamba Kapati”

(Kulonga 10:3-6) Aboobo Musa a Aroni bakaunka kuli Farao akumwaambila kuti: “Mboobu mbwaamba Jehova Leza waba Hebrayo, ‘Ino ulaleka lili kukaka kulibombya kulindime? Kobaleka bantu bangu baunke kutegwa bakandibelekele. 4 Nkaambo ikuti naa uzumanane kukaka kubazumizya bantu bangu kuti baunke, juunza ndilaleta cikwikwi mucisi cako. 5 Eelyo ciyoovwumba nyika yoonse, alimwi ansi taanoolibonyi pe. Ciyoolya zyoonse zyakasyaala, eezyo nzyomwakasiilwa acivwulamabwe, alimwi ciyoolya zisamu zyanu zyoonse zimena musyokwe. 6 Maanda aako aababelesi bako boonse alimwi amaanda aabana Egepita boonse ayoozula cikwikwi ncobatanabwene bamauso abamasyaanyokokulu kuzwa nobakabawo munyika eeyi kusikila sunu.’” Amane kwaamba boobo wakavwuuluka akuzwa kuli Farao.

w09 7/15 20 ¶6

Amwiiye Jesu Kwiinda Mukukambauka Cabusicamba

Alimwi amuyeeye buyo mbwaakali sicamba Musa naakali kwaambaula a Farao, muleli iwatakali kwiiminina buyo baleza, pele iwakali kubonwa kuti nguleza, imwana waleza wazuba Ra. Kuboneka kuti wakali kukomba cinkozya cakwe mbubonya bwakali kucita bama Farao bambi. Farao kufwumbwa ncaamba ngowakali kuba mulawo. Akaambo kakuti Farao ngowakali kweendelezya, wakali kulisumpula alimwi wakalaankazi, aboobo tanaakali kuyanda kwaambilwa cakucita abantu bambi. Ngonguwe muntu ooyu Musa imweembezi buyo nkwaakali kuunka cakwiinduluka-induluka nokuba kuti tanaakali kutambulwa kabotu. Ino ncinzi Musa ncaakaamba kuti ciyakucitikila bana Egepita? Wakaamba kuti baya kusikilwa zipenzyo. Alimwi ino ncinzi ncaakaambila Farao kuti acite? Wakamwaambila kuti azumizye bazike bakwe boonse kuti bazwe mucisi ca Egepita. Sena Musa wakali kuyandika kuba sicamba? Inzya!—Num. 12:3; Heb. 11:27.

(Kulonga 10:24-26) Mpoonya Farao wakaita Musa akumwaambila kuti: “Kamuya mukabelekele Jehova. Pele mbelele aŋombe zyanu zilikke zilasyaala. Abalo bana banu mulakonzya kuunka ambabo.” 25 Pele Musa wakati: “Yebo kukugama ulatupa zipaizyo azituuzyo zyuumpwa, alimwi tuyoozituula kuli Jehova Leza wesu. 26 Abalo banyama besu tweelede kubatolelezya. Kunyina munyama naba omwe uuyoosyaala, nkaambo akati kabanyama aaba mpotuyoobweza bamwi kutegwa tukabelesye mukukomba Jehova Leza wesu, alimwi swebo tatuzyi ncotuyoopa mukukomba Jehova kusikila tukasike kubusena oobo.”

(Kulonga 10:28) Kumane Farao wakamwaambila kuti: “Kozwa aawa! Utakabooli kabili kundibona, nkaambo buzuba mboyoobona busyu bwangu uyoofwa.”

(Kulonga 11:4-8) Mpoonya Musa wakati: “Mboobu mbwaamba Jehova, ‘Akati kamasiku ndilainda mucisi ca Egepita,5 alimwi kufwumbwa mwana mutaanzi mucisi ca Egepita ulafwa, kutalikila kumwana mutaanzi wa Farao uukkede acuuno cakwe cabwami kusikila kumwana mutaanzi wamuzike musimbi uubeleka kuziyo, alimwi amwana mutaanzi wamunyama uuli woonse. 6 Kulaba kulila kupati mucisi ca Egepita coonse, ikutanacitikide alimwi ikutakacitiki limbi.7 Pele bana Israyeli kunyina naba mubwa uutiibakuwe, balo naa banyama babo, kutegwa muzyibe kuti Jehova ulakonzya kwaandaanya bana Egepita abana Israyeli.’ 8 Alimwi masimpe aaba babelesi bako boonse bayooboola kulindime akundivwuntamina, akwaamba kuti, ‘Koya, yebo abantu boonse bakutobela.’ Kwamana boobo ndiyakuunka.” Naakamana kwaamba majwi aaya wakazwa kuli Farao kanyemede kapati.

it-2 436 ¶4

Musa

Kwakali kuyandika busicamba alimwi alusyomo kubandika a Farao. Musa a Aroni bakacikonzya kucita mulimo ngobakapedwe kwiinda mukugwasyigwa a Jehova alimwi anguzu zyamuuya uusalala. Amweezeezye buyo mboyakabede nkuta ya Farao, mwami iwakali kulemekwa kapati munyika yoonse aciindi eeco. Munkuta eeyi mwakali nkume-nkume, Farao sikulisumpula, walo iwakali kulibona kuti ngu leza, wakazingulukidwe aabasikupa lulayo, beendelezi babasikalumamba, basikugatela alimwi ababelesi bakwe. Kuyungizya waawo, kwakali abasololi bazikombelo alimwi abapaizi basimasalamuzi, balo ibakali kumbele mukukazya Musa. Bantu aaba, kunze lya Farao, mbobakali bantu balemekwa kapati mubulelo. Bantu boonse aaba bakali kulubazu lwa Farao mukugwasyilizya baleza bamu Egepita. Alimwi Musa a Aroni bakaboola kuli Farao kutali buyo ciindi comwe pe, pele ziindi zinji, nokuba boobo moyo wa Farao wakali kuyaabwiindila buya kuyuma nkaambo tanaakali kuyanda kuti bazike bakwe bana Hebrayo baunke. Mane buya, nobakamana kwaambilizya cipenzyo canamba 8, Musa a Aroni bakatandwa kuzwa kuli Farao, mpoonya nobakamana kwaamba canamba 9 bakaambilwa kuti batakabooli kabili kubusyu bwa Farao, buyo-buyo bakali kuyoofwa.—Kul. 10:11, 28.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Kulonga 10:1, 2) Mpoonya Jehova wakati kuli Musa: “Koya kuli Farao, nkaambo mebo ndapa kuti moyo wakwe amyoyo yababelesi bakwe iyume, kutegwa nditondezye zitondezyo zyangu eezyi kubusyu bwakwe, 2 akuti ukaambe kubana bako abazyukulu bako mbuli mbondasubula Egepita azitondezyo nzyondacita akati kabo; alimwi masimpe muyoozyiba kuti ndime Jehova.”

w95 9/1 11 ¶11

Bakamboni Ibakazya Baleza Bakubeja

Ciindi bana Israyeli nobakacili mu Egepita, Jehova wakatuma Musa kuli Farao akumwaambila kuti: “Koya kuli Farao, nkaambo mebo ndapa kuti moyo wakwe amyoyo yababelesi bakwe iyume, kutegwa nditondezye zitondezyo zyangu eezyi kubusyu bwakwe, akuti ukaambe kubana bako abazyukulu bako mbuli mbondasubula Egepita azitondezyo nzyondacita akati kabo; alimwi masimpe muyoozyiba kuti ndime Jehova.” (Kulonga 10:1, 2) Bana Israyeli bamvwida bakeelede kwaambila bana babo kujatikizya milimo ya Jehova iigambya. Abalo bana babo bakeelede kwaambila bana babo, alimwi oobo mbocakeelede kuba kuzwa kuzyalani limwi kuya kuzyalani limbi. Aboobo, milimo ya Jehova yanguzu yakali kunooyeeyegwa lyoonse. Mbubwenya buyo amazuba aano, bazyali bajisi mukuli wakuyiisya bana babo.—Deuteronomo 6:4-7; Tusimpi 22:6.

(Kulonga 11:7) Pele bana Israyeli kunyina naba mubwa uutiibakuwe, balo naa banyama babo, kutegwa muzyibe kuti Jehova ulakonzya kwaandaanya bana Egepita abana Israyeli.’

it-1 783 ¶5

Kulonga

Kwiinda munguzu zyakwe zigambya, Jehova wakapa kuti zina lyakwe lilemekwe mpoonya akubafwutula bana Israyeli. Kabali kunkomwe yakutala aa Lwizi Lusalala, Musa antoomwe abana Israyeli bakatalika kwiimba. Mpoonya mucizyi wakwe, Miriamu musinsimi mukaintu, wakabweza nsakalala kumane wakasololela bamakaintu boonse kuyaabulizya nsakalala akuzyana, kabaingula nyimbo njobakali kwiimba bamaalumi. (Kul. 15:1, 20, 21) Bana Israyeli bakaangululwa cakumaninina kuli basinkondonyina. Ciindi nobakazwa mu Egepita tiibakeelede kucisigwa amuntu naa amunyama; kunyina naba mubwa iwakeelede kubakuwa. (Kul. 11:7) Nokuba kuti cibalo icili kulugwalo lwa Kulonga tacaambi kuti Farao lwakwe wakanyikila mulwizi antoomwe ampi yabasikalumamba bakwe akunyonyooka, lugwalo lwa Intembauzyo 136:15 lwaamba kuti Jehova “wakanyikizya Farao ampi yabasikalumamba bakwe mu Lwizi Lusalala.”

JULY 27–AUGUST 2

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | KULONGA 12

“Pobwe Lyakwiindilila—Ncolyaamba ku Banakristo”

(Kulonga 12:5-7) Mbelele yanu eeyo yeelede kuba mugutu wamwaka omwe alimwi tayeelede kuba akampenda. Mulakonzya kubweza akati kabana bambelele naa mpongo. 6 Mweelede kwiibamba kusikila buzuba bwa 14 bwamwezi uuno, mpoonya mbungano yoonse yabana Israyeli ileelede kwiijaya kumangolezya. 7 Beelede kubweza bulowa bumwi akubusansaila aminsende yobilo yamilyango alimwi aatala aamilyango yamaanda oomo mobayakwiilida.

w07 1/1 24 ¶4

“Muyoosekelela Buyo”

Jesu wakafwa mu Nisani 14, 33 C.E. Mu Israyeli, Nisani 14 bwakali buzuba bukkomanisya bwa pobwe lya Kwiindilila. Amwaka mubuzuba oobo, mikwasyi yakali kulida antoomwe cakulya cakali kubikkilizya amwanaambelele uunyina kampenda. Munzila eeyi, bakali kwiibaluka mulimo mbubwakajisi bulowa bwambelele mukunununa bana bataanzi kuzyalwa babana Israyeli ciindi mungelo walufwu naakajaya bana bataanzi kuzyalwa babana Egepita mu Nisani 14, 1513 B.C.E. (Kulonga 12:1-14) Imwanaambelele wapobwe lya Kwiindilila wakali kwiiminina Jesu, ooyo walo imwaapostolo Paulo ngwaakaamba kuti: “Cipaizyo cesu ca-Pasika cajayigwa kale, ngu-Kristo.” (1 Ba-Korinto 5:7) Mbubwenya mbuli bulowa bwamwanaambelele wapobwe lya Kwiindilila, bulowa bwa Jesu bwakatilwa bunununa bantu banji.—Joh. 3:16, 36.

(Kulonga 12:12, 13) Nkaambo sunu masiku ndilainda mucisi ca Egepita akujaya mwana mutaanzi uuli woonse mucisi ca Egepita, kutalikila kumuntu kusikila kumunyama; alimwi abaleza boonse bamu Egepita ndilababeteka. Ndime Jehova. 13 Bulowa bulaba citondezyo canu amaanda momubede; alimwi ndabona bulowa ndilamwiindilila, aboobo cipenzyo tacikoomusikila ndanyonyoona mucisi ca Egepita.

it-2 583 ¶6

Pobwe Lyakwiindilila

Zintu zimwi izyakali kucitika ciindi cakusekelela Pobwe Lyakwiindilila zyakazuzikizyigwa a Jesu. Kuzuzikizyigwa kumwi kujatikizya kaambo kakuti bulowa ibwakasansailwa amaanda mu Egepita bwakakwabilila bana bataanzi kuzyalwa kuti batajaigwi ciindi mungelo naakali kunyonyoona. Paulo wakaamba Banakristo bananike kuti nimbungano yabataanzi kuzyalwa (Heb. 12:23), mpoonya akuti Kristo ngusikubavwuna kwiinda mubulowa bwakwe. (1Tes. 1:10; Ef. 1:7) Kunyina cifwuwa cakeelede kutyolwa kumwanaambelele wa Pobwe Lyakwiindilila. Kwakalisinsimidwe kale kuti kunyina cifwuwa ca Jesu icakeelede kutyolwa, alimwi eeci cakazuzikizyigwa ciindi naakafwa. (Int. 34:20; Joh. 19:36) Aboobo, Pobwe Lyakwiindilila ndyobakali kucita ba Juda kwamyaka minji lyakali akati kazintu eezyo mwalo Mulawo mowakali cimvwule buyo cazintu izyakali kuboola kumbele alimwi akusololela kuli Jesu Kristo “Mwanaambelele wa Leza.”—Heb. 10:1; Joh. 1:29.

(Kulonga 12:24-27) “Mweelede kucita cilengwa eeci nywebo abana banu lyoonse alyoonse. 25 Alimwi mwaakusika munyika Jehova njayoomupa, mbubonya mbwaakaamba, mweelede kuyoozumanana kucita cilengwa eeci. 26 Lino bana banu baakumubuzya kuti, ‘Ino cilengwa eeci caamba nzi kulindinywe?’27 mweelede kubaambila kuti, ‘Ncipaizyo ca Pobwe Lyakwiindilila lya Jehova, iwakaindilila maanda aabana Israyeli mu Egepita ciindi naakajaya bana Egepita, pele wakakwabilila maanda eesu.’” Mpoonya bantu bakakotama akuvwuntama ansi.

w13 12/15 20 ¶13-14

‘Eeci Ciyoomubeda Ciibalusyo’

Bana nobakali kuyaabukomena, bamausyi bakali kuyakukankaizya ziiyo iziyandika kapati kubana babo. Ciiyo cimwi cakali cakuti Jehova uyakubakwabilila bakombi bakwe. Bana bakazyiba kuti tali leza wakucengeezya, wacikozyanyo buyo. Jehova nkwali ncobeni, ngu Leza uupona uubabikkila maano bantu bakwe alimwi uubalwanina. Wakatondezya kuti mbwabede oobo naakabakwabilila bana bataanzi kuzyalwa babana Israyeli “ciindi eciya naakajaya ba-Egepita.” Wakabafwutula bana bataanzi kuzyalwa.

Bazyali Banakristo tabainduluki mwaka amwaka kulwiida bana babo ncolipandulula Pobwe Lyakwiindilila. Pele sena mulabayiisya bana banu ciiyo nciconya eeci cakuti Leza ulabakwabilila bantu bakwe? Sena mulabatondezya kuti mulijisi lusyomo lwakuti noliba lino Jehova ulabakwabilila bantu bakwe? (Int. 27:11; Is. 12:2) Alimwi sena mulacita oobo munzila iitasangalizyi naa mulabandika abana banu munzila iikkomanisya? Amusolekesye kucibikkilizya ciiyo eeci kutegwa mukwasyi wanu uyaambele kumuuya.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Kulonga 12:12) Nkaambo sunu masiku ndilainda mucisi ca Egepita akujaya mwana mutaanzi uuli woonse mucisi ca Egepita, kutalikila kumuntu kusikila kumunyama; alimwi abaleza boonse bamu Egepita ndilababeteka. Ndime Jehova.

it-2 582 ¶2

Pobwe Lyakwiindilila

Zipenzyo Zili 10 izyakaletwa kubana Egepita zyoonse zyakatondezya kuti lwakali lubeta kuli baleza bamu Egepita, kwaambisya cipenzyo canamba 10, icakujaigwa kwabana boonse bataanzi kuzyalwa. (Kul. 12:12) Mbwaanga mugutu (mbelele nsankwa) yakalisetekene kuli leza uutegwa Ra, aboobo kusansaila bulowa bwamwanaambele wa Pobwe Lyakwiindilila amilyango akali masampu mumeso aabana Egepita. Alimwi, awalo mupoho wakalisetekene, aboobo kunyonyoona mupoho mutaanzi kuzyalwa akali masampu kapati kuli leza uutegwa Osiris. Farao lwakwe wakali kubonwa kuti mwana waleza uutegwa Ra. Aboobo kujaigwa kwamwana wa Farao mutaanzi kuzyalwa kwakatondezya kuti Farao alimwi aleza uutegwa Ra bakanyina nguzu.

(Kulonga 12:14-16) “‘Buzuba oobu bweelede kuba ciibalusyo kulindinywe, alimwi mweelede kubusekelela kabuli pobwe lya Jehova mumazyalani aanu oonse. Mulawo ooyu wakusekelela buzuba oobu mweelede kuutobela lyoonse alyoonse. 15 Mweelede kulya zinkwa zitajisi bumena mazuba aali ciloba. Inzya, mubuzuba bwakusaanguna mweelede kugwisya bumena mumaanda aanu nkaambo kufwumbwa uulya cintu cijisi bumena, kuzwa mubuzuba bwakusaanguna kusikila mubuzuba bwaciloba, imuntu ooyo weelede kujaigwa kutegwa azwe akati kabana Israyeli. 16 Mubuzuba bwakusaanguna muyooba amuswaangano uusalala, alimwi buzuba bwaciloba mbuzuba bwamuswaangano uumbi uusalala. Kunyina mulimo weelede kubelekwa mumazuba aaya. Ccita buyo kubamba cakulya muntu umwi aumwi ncayelede kulya.

it-1 504 ¶1

Muswaangano

Cintu icakalibedelede kujatikizya “miswaangano iisalala” yoonse eeyi, ncakuti bantu tiibakeelede kucita mulimo uuli woonse muyumu. Mucikozyanyo, buzuba bwakusaanguna alimwi abwaciloba bwa Pobwe lya Zinkwa Zitajisi Bumena akali mazuba ‘aamiswaangano iisalala,’ alo Jehova ngaakaamba kuti: “Kunyina mulimo weelede kubelekwa mumazuba aaya. Ccita buyo kubamba cakulya muntu umwi aumwi ncayelede kulya.” (Kul. 12:15, 16) Nokuba boobo, ciindi ‘camiswaangano iisalala’ bapaizi bakajisi bubi kutuula zituuzyo kuli Jehova (Lev. 23:37, 38), alimwi kucita milimo yabuzuba abuzuba, tiikwakali kutyola mulawo uuli woonse. Eeci tiicakali ciindi cakuti bantu kabaide kukkala buyo, pele cakali ciindi cakugwasyigwa kapati kumuuya. Mubuzuba bwa Sabata, bantu bakali kubungana kutegwa bakombe alimwi akuyiisyigwa. Kumane bakali kugwasyigwa kwiinda mukuswiilila kukubalwa alimwi akupandululwa kwa Jwi lya Leza, mbubonya mbokwakali kunoocitwa muzikombelo. (Mil. 15:21) Aboobo, nokuba kuti bantu tiibakali kucita mulimo muyumu uuli woonse mubuzuba bwa Sabata naa ciindi cimbi ‘camiswaangano iisalala,’ bakali kubikkila maano kukupaila, kuzinzibala kuyeeya kujatikizya Mulengi wabo alimwi amakanze aakwe.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi