Chʼin la kaʼ jbʼajtik soka jastik mi xnaʼatiki

1. ¿Jastal skʼulanotik ja Jyoba, sok jas yuj?

YAJNI skʼulanotik ja Jyoba yaʼakan bʼa oj bʼobʼ jpensaraʼuktik, oj jnebʼtik sok yabʼjel stojol jastal oj katik makunuk ja jas wa xnebʼatiki. ¿Jas yuj jach skʼulanotik? Yujni wa skʼana oj jtatik «ja snajel bʼa Dyos» sok oj katik makunuk ja jpensartik bʼa oj jtsatik jastik lek ja bʼa yaʼteltajeli (Prov. 2:​1-5; Rom. 12:1).

2. a) Ama ja Jyoba skʼulanotik bʼa oj jnebʼtik, ¿jasa tʼilan oj kabʼtik stojoli? (Job 37:​23, 24; cha kʼela ja dibujo). b) ¿Jastal wa skoltayotik ja chʼin oj kaʼ jbʼajtik sok snajel ke mi xnaʼatik yibʼanal?

² Ama ja Jyoba skʼulanotik bʼa oj jnebʼtik, pe ja smeranili mini xnaʼatik yibʼanal (kʼuman ja Job 37:​23, 24). Jun sjejel, ja Jyoba yayi sjobʼjelik ja Job bʼa xchiktes ke ay jitsan jastik mi snaʼa. Ja jaw skoltay bʼa oj stukbʼes ja smodo sok yabʼjel stojol ke tʼilan chʼin oj ya sbʼaj (Job 42:​3-6). Ja keʼntik cha wani xkatik el slekilal yajel jbʼajtik chʼin sok snajel ke ay jastik mi xnaʼatik. Ja it wa skoltayotik bʼa oj jipjkʼujoltik ke ja Jyoba tolabida oj yalkabʼtik ja jas wa xmakunikujtik bʼa stsajel jastik lek (Prov. 2:6).

3. ¿Jasa oj kiltik ja bʼa artikulo it?

³ Ja bʼa artikulo it oj kiltik jujuntik jasunuk bʼa mi xnaʼatik sok jas yuj ay ekʼele ja jaw oj bʼobʼ kʼotuk jun prueba. Cha oj kiltik jas yuj lekni yuja mi xnaʼatik jujuntik jastik. Ja jas oj jnebʼtik oj skoltayotik bʼa oj jipjkʼujoltik mas bʼa Jyoba bʼa «jelni yiʼoj snajel» sok oj yalkabʼtik ja jas wa xmakunikujtik snajeli (Job 37:16).

MINI XNAʼATIK JAS ORA OJ JAKUK JA CHʼAKELALI

4. Jastalni wa xyala ja Mateo 24:​36, ¿jasa mi xnaʼatiki?

⁴ (Kʼuman ja Mateo 24:36). Mini xnaʼatik jas ora oj jakuk ja xchʼakelal ja luʼumkʼinal it. Yajni ti ajyi ja bʼa Luʼum, ja Jesús cha mini snaʼa ‹jas kʼakʼu sok jas ora› oj jakuk.a Tsaʼan yala yabʼ ja sjekabʼanumik ke ja Jyoba yeʼn ja Yajwalil ja Tyempo, sok wa xya makunuk ‹ja xcholi› bʼa stsajel jas tyempo oj ekʼukʼ jujuntik jasunuk (Hech. 1:​6, 7). Ja Jyoba stsaʼunejxa jas kʼakʼu oj jakuk ja xchʼakelal ja luʼumkʼinal it sok ja keʼntik mini oj bʼobʼ jnatik.

5. ¿Jastal oj bʼobʼ sjomotik yuja mi xnaʼatik jas ora oj jakuk ja chʼakelali?

⁵ Yuja jas yala ja Jesús, mini xnaʼatik janekʼ tyempo oj jmajlaytik man xjak ja chʼakelali. Ja yuj, bʼobʼta mixa oj ajyuk jpasensyatik ma oj el jganatik, mastoni ta jitsanxa jabʼil wantik yaʼteltajel ja Jyoba. Ma bʼobʼta wokol oj kabʼtik oj kuchkujtik ja sburla ja jpamilyatik sok bʼa tuk kristyanoʼik yuja mi xjak ja chʼakelal (2 Ped. 3:​3, 4). Asta bʼobʼta oj kaltik: «Lek wanukxta xnaʼa jas ora oj jakuk ja chʼakelali, masni pasil oj kuchkuj».

6. Yuja mi xnaʼatik jas ora oj jakuk ja chʼakelali, ¿jasa wa xyaʼakan oj jetik ja Jyoba?

⁶ Yajni ja Jyoba mi xyala kabʼtik jas ora oj jakuk ja chʼakelali, wani xyaʼakan bʼa oj jetik ke wa xkaʼteltaytik yuja wa xyajtaytik sok wa xjipa jkʼujoltik bʼa yeʼn. Wani xkʼanatik oj kaʼteltaytik bʼa tolabida sok mi kechan man xjak ja chʼakelali. Yajni xpensarantik ja bʼa «skʼakʼujil ja Jyoba», mi xkʼanatik ja oj waj jkʼujoltik jas ora oj jakuk, jani ja bʼa slekilal oj ilxuk tsaʼani. Spensarajel ja bʼa jas oj skʼuluk ja Dyos oj skoltayotik bʼa oj mojxukotik mas soka yeʼn sok skʼujolajel bʼa lek oj yilotik (2 Ped. 3:​11, 12).

7. ¿Jastik wa xnaʼatik?

⁷ Lekni ja oj waj jkʼujoltik ja jas wa xnaʼatiki. Wani xnaʼatik ke masan 1914 teyotikxa ja bʼa tsaʼanikxta kʼakʼu. Ja Jyoba yalunejkan ja bʼa Biblia ja jas oj ekʼuki sok jastal oj kʼotuk ja tyempo jaw. Ja yuj, wani xnaʼatik ke ja «skʼakʼu ja Jyoba jelxa mojan ay» (Sof. 1:14). Cha wani xnaʼatik ke ja Jyoba wa skʼana ke ay jas oj jkʼuluktik bʼa oj choltikyabʼ ja «lekil rasonik sbʼaja sGobyerno ja Dyosi» ja janekʼ kristyano wa xbʼobʼi (Mat. 24:14). Wantikni xcholjel ja rason it bʼa junuk 240 paisik sok territorioʼik sok bʼa mas ja 1,000 kʼumalik. ¿Anke mi tʼilanuk oj jnatik ja kʼakʼu sok ja ora oj jakuk ja chʼakelal bʼa gustoxta oj jkʼuluktik ja aʼtel it?

MINI XNAʼATIK JA JAS OJ SKʼULUK JA JYOBA BʼA OJ SKOLTAYOTIK

8. ¿Jas wa stojolan ke mini oj kʼot jnatik tsʼikan lek «ja yaʼtel ja Dyos smeranil»? (Eclesiastés 11:5).

⁸ Bʼa oj kʼulaxuk ja jas wa skʼana, ja Jyoba ay jas wa xbʼobʼ skʼuluk ma oj yakan ke ay jas aʼekʼuk. Pe ja Biblia wa xyala ke mini oj kʼot jnatik tsʼikan lek «ja yaʼtel ja Dyos smeranil» (kʼuman ja Eclesiastés 11:5). ¿Jas wa stojolan ja it? La jpensaraʼuktik ja it: Man wego, ja científicoʼik mito xkʼot yabʼye lek stojol jastal wa xkʼe ajyuk jun yal alats ja bʼa slukum ja snani. Junxta jastal jaw, mi tolabida oj kabʼtik lek stojol jas yuj wa xyaʼakan ke ay jas aʼekʼuk sok jasa wa skʼulan bʼa oj skoltayotik (Sal. 37:5).

9. ¿Jastal oj bʼobʼ kʼot pruebaʼik yuja mi xnaʼatik jas oj skʼuluk ja Jyoba bʼa oj skoltayotik?

⁹ Yuja mi xnaʼatik jas oj skʼuluk ja Jyoba bʼa oj skoltayotik bʼobʼta oj kʼot pruebaʼik bʼa keʼntik. Jun sjejel, bʼobʼta mi wego oj jtsatik jun jasunuk, jastal yijel jun sakʼanil mi jel chaʼanyabʼaluk bʼa xcholjel mas ma wajel bʼa jun lugar bʼa wa xkʼanxi mas cholumanik. Pe ta mi elkʼot lek jastalni wa xmajlaytik, bʼobʼta oj jobʼ jbʼajtik ta ja Jyoba gusto ay jmoktik. ¿Ay maʼ jun jkʼel satik, pe mi xtaʼatik? ¿Wantik maʼ skʼujolajel xcholjel, pe mi maʼ skʼana oj smaklay? ¿Wantik maʼ koltanel bʼa yajel kʼe jun Naʼits bʼa Tsomjelal sok wa xtʼaspuntik wokolik? Yuja it bʼobʼta oj pensaraʼuktik ta wani skoltayotik ja Jyoba.

10. ¿Bʼa jas pilan modo wa skoltayotik ja mi oj jnatik jas oj skʼuluk ja Jyoba?

¹⁰ Pilan jasunuk wa skoltayotik ja mi oj jnatik jas oj skʼuluk ja Jyoba, jani ajyelkujtik modoʼalik jastal yajel jbʼajtik chʼin sok mi oj jelxukotik. Wani xya juljkʼujoltik ke ja spensarik sok ja sbʼejik masto ekʼxel yuja jbʼajtiki (Is. 55:​8, 9). Cha wani xnebʼatik ke ta jleʼatik ja skoltaneli tolabida lek oj elkʼot ja jastik junuki. Ta lek wajkujtik ja bʼa xcholjeli ma bʼa jun proyecto ja bʼa xchonabʼil ja Dyos, tolabida yeʼn la katikyi ja toyjelali (Sal. 127:1; 1 Cor. 3:7). Pe ta mi elkʼot ja jastik junuk jastal wa xmajlaytik, wani xyaʼa kulan jkʼujoltik snajel ke ja Jyoba wa xyila sok wa snaʼa jas oj skʼuluk (Is. 26:12). Wani xkʼulantik ja janekʼ wa xbʼobʼkujtik sok wa xjipa jkʼujoltik ke ja Jyoba tolabida oj skoltayotik. Wani xkʼuʼantik ke ja yeʼn ojni stojotik, ama mi oj skʼuluk milagroʼik jastalni ja bʼa tyempo najate (Hech. 16:​6-10).

11. ¿Jastik tʼilan wa xnaʼatik?

¹¹ Wani skoltayotik yajel juljkʼujoltik ja jas wa xnaʼatik. ¿Jastik tʼilan wa xnaʼatik? Ke ja Jyoba tolabida wa xyajtani, kʼotel toj sok jel bibo. Chomajkil jelni chaʼanyabʼal xyila ja jas wa xkʼulantik bʼa yeʼn sok sbʼaja hermanoʼik, sok tolabida wa xya koʼ slekilal ja matik toj aye soka yeʼn (Heb. 11:6).

MINI XNAʼATIK JA JAS OJ EKʼUKʼ JA BʼA PILAN KʼAKʼU

12. Jastalni wa xyala ja Santiago 4:​13, 14, ¿jas junuk meran wa staʼa tiʼal sbʼaja jsakʼaniltiki?

¹² (Kʼuman ja Santiago 4:​13, 14). Jun jasunuk meran, jani ke mi xnaʼatik ja jas oj ekʼukʼ ja bʼa pilan kʼakʼu ja bʼa jsakʼaniltiki. Jpetsaniltik ojni bʼobʼ ekʼ jbʼajtik «jastik mi lekuk sok jastik bʼa mi wa xmajlaxi» (Ecl. 9:11). Ja yuj, mini xbʼobʼ jnatik ta lek oj elkʼot ja jas wa xchapatik ma ta sakʼan ayotik bʼa oj jkʼuluktik.

13. ¿Jas yuj oj bʼobʼ kʼot jun prueba ja mi oj jnatik ja jas oj ekʼukʼ ja pilan kʼakʼu?

¹³ Ojni bʼobʼ kʼot jun prueba ja mi oj jnatik ja jas oj ekʼukʼ ja pilan kʼakʼu. Bʼobʼta oj cham jkʼujoltik jastik junuk bʼa wa xpensarantik ke oj ekʼukʼ sok yuja jaw wa xchʼaykujtik ja gustoʼili. Cha jelni oj kabʼtik syajal sok oj el jganatik ta ekʼ jbʼajtik jun jasunuk ma jun desgrasya. Ma ta jun jasunuk wa xkʼanatik, pe mi xkʼoti, bʼobʼta oj och jtristeʼiltik sok mixa oj jkʼujoluktik (Prov. 13:12).

14. ¿Jasa wa snaʼa ja Jyoba bʼa meran gusto oj ajyukotik? (Cha kʼela ja potoʼik).

¹⁴ Yajni wa xkuchkujtik ja wokolik wani xjeʼatik ke chikan jas x-ekʼi, wani xkaʼteltaytik ja kala Tatik bʼa satkʼinal yuja wa xyajtaytik sok mi yuj kechan wa xleʼa jlekilaltik. Ja bʼa Biblia wa xtaʼatik loʼilik bʼa wa sjeʼa ke mok jmajlaytik ke ja Jyoba oj stalnayotik bʼa spetsanil ja wokolik, sok mi wa stsʼijbʼankan ja jas oj ekʼ jbʼajtik. Wani snaʼa ke bʼa meran gusto oj ajyukotik jani ta wa xleʼatik ja stojelali sok oj jkʼuʼuktikyi, sok mi jaʼuk ta wa xnaʼatik ja jas oj ekʼ jbʼajtik mas tsaʼan (Jer. 10:23). Yajni wa xleʼatik ja stojelal ja Jyoba ja bʼa jas wa stsaʼatik lajansok wantik yaljel: «Ta jachkʼa wa skʼana ja Jyoba, oj ajyukotik sakʼan sok oj jkʼuluktik ja it ma ja jawi» (Sant. 4:15).

15. ¿Jasa wa xnaʼatik ja bʼa jas skʼapunejkitik ja Jyoba ja bʼa tyempo jakumi?

¹⁵ Ama mi xnaʼatik ja jas oj ekʼukʼ ja bʼa pilan kʼakʼu, wani xnaʼatik ke ja Jyoba skʼapunejkitik ja sakʼanil bʼa tolabida, sea bʼa satkʼinal ma bʼa Luʼum. Wa xnaʼatik ke ja yeʼn mi xbʼobʼ sleʼ abʼal sok mini jas oj bʼobʼ timjuk bʼa oj ya kʼotuk ja jas skʼapuneji (Tito 1:2). Kechani yeʼn wa xbʼobʼ yal: «Keʼn wa xkala ja xchʼakulabʼil, sok jitsan tyempo bʼajtanto lek, ja jastik junuk bʼa mito kʼulaxeluk». Spetsanil ja jas yaluneji chʼakni kʼotuk sok ojtoni kʼot smeranil (Is. 46:10). Seguro aytik ke mini jas oj bʼobʼ timjuk ja Jyoba bʼa oj syajtayotik (Rom. 8:​35-39). Ojni yakitik ja biboʼil, oj ya kulan jkʼujoltik sok oj yakitik ja ipal wa xmakunikujtik bʼa oj kuchkujtik chikan jas x-ekʼi. Wani xkʼuʼantik ke ja Jyoba oj skoltayotik sok oj ya koʼ jlekilaltik (Jer. 17:​7, 8).

MINI XBʼOBʼ KABʼTIK LEK STOJOL JASTAL WA SNAʼA JBʼAJTIK JA JYOBA

16. ¿Jasa wa snaʼa bʼa keʼntik ja Jyoba? (Salmo 139:​1-6).

¹⁶ (Kʼuman ja Salmo 139:​1-6). Ja jKʼulumantik wani snaʼa jastal kʼotelotik. Altanto ay jmoktik bʼa chikan jas ekʼele. Wa snaʼa ja jas wa xkalatik sok ja jas wa xkʼan kaltik, ja jas wa xkʼulantik sok jas yuj wa xkʼulantik. Ja rey David yala ke ja Jyoba wa stalnayotik jastal jun talnanum sok tolabida wa xyilawotik. ¿Jastal wa xkabʼtik yuja jel xcham skʼujol jmoktik ja Dyosi? Ja David yala: «Ja snajelila wiʼoj mini oj kʼot jnaʼe. Jelni niwan bʼa mi xbʼobʼ jkabʼ stojol» (Sal. 139:​6, notaʼik).

17. ¿Jas yuj ay ekʼele wokol oj kabʼtik ke ja Jyoba wa snaʼa jbʼajtik sok wa syajtayotik?

¹⁷ Yuja jastal kʼiʼelotik, ja jkulturatik ma ja jastik wa xkʼuʼantik ajyi, bʼobʼta wokol oj kiltik ja Jyoba jastal jun tatal bʼa jel xyajtani sok wa xcham skʼujol bʼa keʼntik. Ma bʼobʼta wanto xmulin jbʼajtik yuja jas jkʼulunejtik bʼa wa xpensarantik ke ja Jyoba mi skʼana oj kamigoʼuktik sok najat ay jmoktik. Asta ay ekʼele ja David jachni yabʼi (Sal. 38:​18, 21). Sok bʼobʼta june wan skʼujolajel bʼa stukbʼesel ja sakʼanil jastalni wa skʼana ja Dyos, pe wani sjobʼo sbʼaj: «¿Jas yuj ja Dyos wa skʼana ke mi oj jkʼuluk jun jasunuk bʼa mey smaloʼil bʼa keʼna? ¿Meran maʼ wa xyabʼyon stojol?».

18. ¿Jas yuj lek oj jnebʼtik ke ja Jyoba mas wa snaʼa jbʼajtik ke yuja keʼntik? (Cha kʼela ja potoʼik).

¹⁸ Wani xbʼobʼ jnebʼtik ke ja Jyoba mas wa snaʼa jbʼajtik sok wa xyila ja jas lek bʼa kada jujune ama mi xkilatik ja keʼntiki. Wani syajtayotik sok wa xyila ja jpaltatik, pe cha wani xyabʼ stojol jas yuj jach wa xkabʼtik sok jas yuj wa xkʼulantik ja jastik junuki (Rom. 7:15). Yajni wa xkabʼtik stojol ke ja Jyoba wa snaʼa jas tikʼe kristyano oj bʼobʼ kʼotkotik, wani xyakitik ja ipal wa xmakunikujtik bʼa oj kaʼteltaytik toj lek sok gustoxta.

19. ¿Jasa wa xnaʼatik bʼa Jyoba?

¹⁹ Wani xkʼuʼantik lek ke ja Jyoba kʼotel yajalkʼujolal (1 Juan 4:8). Wani xnaʼatik ke ja jastik yaʼunejkan kulan wa sjeʼa janekʼto wa syajtayotik sok tolabida wa skʼana ja jas mas lek bʼa keʼntik. Cha wani xnaʼatik ke wa skʼana oj ajyukotik sakʼan bʼa tolabida, ja yuj yaʼa ja koltaneli. Stsʼakatal yuja majtanal it, wani xbʼobʼ jkʼuʼuktik ke lek oj yilotik ama yuja jpaltatik (Rom. 7:​24, 25). Sok wani xnaʼatik ke «ja Dyosi masto ekʼxel yuja jkʼujoltiki sok wa snaʼa yibʼanal» (1 Juan 3:​19, 20). Ja Jyoba wani snaʼa jbʼajtik lek sok wani skʼuʼan ke ojni bʼobʼ jkʼuluktik ja jas wa skʼana.

20. ¿Jasa kilunejtik ja bʼa artikulo it?

²⁰ Jastal kilunejtik ja bʼa artikulo it, ja Jyoba wa xyakitik ja jastik tʼilan oj jnatik. Yajel jbʼajtik chʼin soka it wa skoltayotik bʼa mi oj cham jkʼujoltik jastik bʼa mi xnaʼatik, sok bʼa ja oj waj jkʼujoltik ja jastik tʼilani. Jachuk oj jetik ke wa xjipa jkʼujoltik bʼa Jyoba, «bʼa ayiʼoj ja meran snajelil» (Job 36:4). Ama ja wego ay jitsan jastik bʼa mi xnaʼatik, wani xya gustoʼaxukotik snajel ke ja bʼa tyempo jakum mini oj katikan snebʼjel sbʼaja Dyosi (Ecl. 3:11).