“Fambani Hi Nawu Wun’we Ni Ku Anakanya Kun’we”
“Loko ku ri laha hi nga fika kona, nḍi ri: Fambani hi nawu wuṅwe ni ku anakanya kuṅwe.”—VAFILIPIYA 3:16, Bibele ya Xitsonga.
1, 2. (a) Xana vantshwa lava vekaka xikombiso i xihlovo xa xikhutazo hi ndlela yihi? (b) Kambe, i swivutiso swihi ehenhleni ka vona leswi taka emiehleketweni?
LOKO Alisa a ri ehenhlanyana ka malembe mambirhi hi vukhale, u tsakisile un’wana ni un’wana hi ku va a kota ku vula mavito hinkwawo ya tibuku ta Bibele ta 66, a longoloxa mavito ya vaapostola va 12, a hlamusela mihandzu ya kaye ya moya wa Xikwembu hi ku kombetela. (Matewu 10:2-4; Vagalatiya 5:22, 23) Hi nkarhi lowu a ri eka ntangha ntlhanu exikolweni, a fambisa dyondzo ya Bibele ya vhiki na vhiki ni wanhwana wa ka ntangha nharhu, loyi na yena a koteke ku endla leswaku hosi yakwe ya xinuna yi tsakela Bibele. Alisa ni munghana wa yena lontsongo va tivekele pakani. Va rindzele ku tirha swin’we entirhweni wa nkarhi hinkwawo wo chumayela tanihi maphayona lama hlawulekeke enkarhini lowu faneleke.
2 Hakunene, un’wana ni un’wana wa hina a nga tsaka ku tiva vana vo tanihi lava, na wena kumbexana wa tsaka. Hambi swi ri tano, hi nkarhi lowu fanaka, ku hava swin’wana handle ka ku vutisa hi ku: Xana va ta va yini loko va kurile? Xana va ta ya emahlweni va kula emoyeni ku fikela loko va fikelela pakani ya vona? Kumbe va ta yengiwa hi swilo swin’wana kutani va hambuka ke?
Ku Antswa Loku Yaka eMahlweni
3. I vamani lava faneleke ku ya emahlweni ke?
3 Kahle-kahle vana vo tano va lava nhluvuko lowukulu swinene wa moya va nga si fikelela pakani ya vona. Kambe hi lavantsongo kumbe lavantshwa ntsena lava faneleke ku ya emahlweni xana? Kasi nhluvuko i wa nkoka ku fikela loko munhu a fika eka vukulu bya moya kumbe laha a fanekelaka lunghelo ro karhi ntsena xana? A swi tano. Anakanya muapostola Pawulo. Handle ka ku va a anerisiwa hi leswi a swi hetisiseke, eka papila ra yena ro ya eka Vafilipiya u te: “A ndzi vuli leswaku ndzi swi kumile sweswo, kumbe leswaku ndzi hetisekile, e-e; kambe ndzi ringeta ku tsutsuma leswaku ndzi ya swi kuma swi va swa mina, hikuva Kriste Yesu u ndzi kumile a ndzi endla wa yena.”—Vafilipiya 3:12.
4. I ‘pakani’ yihi leyi muapostola Pawulo a yi landzelela?
4 Kahle-kahle, Pawulo a nga vulavuli hi ku fikelela vukulu, hikuva a ku nga ri na ku kanakana leswaku ana a ri Mukriste la kuleke. Kambe u vule leswaku a ‘tsutsumela’ xin’wana lexi a nga si xi “kuma.” A ku ri yini? Pawulo u yile emahlweni a hlamusela a ku: “Ndzi tsutsuma ndzi kongomile swa le mahlweni leswaku ndzi ta kuma hakelo, ku nga ku vitana ka Xikwembu ha Kriste Yesu.” (Vafilipiya 3:14) Pakani leyi a yi tsutsumela a yi nga ri ku kula ka Vukriste kumbe ku fanekela xikhundla xo karhi ntsena, kambe a ku ri xin’wana lexikulukumba. Eka yena ni Vakriste kulobye lava totiweke a ku ri ‘ku vitaniwa ka le henhla,’ ntshembo wa vutomi bya le tilweni hi ku pfuka ka vafi.
5. (a) Hikwalaho ka yini ku kula loku hambetaka ku ri ka nkoka? (b) Xana ku “rivala swa le ndzhaku” swi nga katsa yini?
5 Leswi swi hi pfuna ku vona xivangelo xo ya emahlweni hi kula no tiya emoyeni swi nga khathariseki leswaku hi na nkarhi wo tanihi kwihi hi ri entiyisweni. Loko a ku ri leswaku munhu u ye emahlweni ku fika eka yinhla ya ku va la vupfeke ntsena, kumbe ku fika eka yinhla yo fanekela lunghelo rin’wana ro hlawuleka ntsena, i vuyelo byihi bya nkoka lebyi a ta va na byona? Ku vupfa ni malunghelo yo hlawuleka a hi xitiyisekiso xa leswaku hi ta fikelela pakani ya hina yo hetelela—vutomi lebyi nga heriki. Ematshan’wini ya sweswo, hi fanele ku endla hi laha muapostola Pawulo a endleke ha kona: ‘Rivala swa le ndzhaku, ringeta hi matimba ku ya fika eka leswi nga le mahlweni.’ (Vafilipiya 3:13) A hi ku siya ntsena swilo leswi nga hava vuyelo leswi hi nga vaka hi swi endlile loko hi nga si tiva ntiyiso, kambe hi fanele ku tlhela hi va na vukheta leswaku hi nga tianerisi hi leswi hi nga swi endla ku sukela enkarhini wolowo. Hi marito man’wana, xitsundzuxo i ku va munhu a nga tidzunisi kambe a ya emahlweni handle ko tshika. Xana wa swi endla leswi, kumbe hikwalaho ka xivangelo xo karhi, u hela matimba ke?—Vona 1 Vakorinto 9:26.
6. Hi ku ringanisa Vafilipiya 3:12 na 3:15, ku nga vuriwa yini hi ku ya emahlweni?
6 Hi ku ehleketa leswaku leswi swi nga endleka, Pawulo u yile emahlweni a ku: “Hina hinkwerhu lava hi kuleke emoyeni, hi fanele ku va ni mianakanyo leyo tano; kambe loko, eka swin’wana, mi anakanya hi ndlela yin’wana, Xikwembu xi ta swi hlavutela eka n’wina.” (Vafilipiya 3:15) Eku sunguleni, eka ndzimana ya 12, Pawulo u kombisile leswaku a nga tivoni a ri ‘loyi ana se a hetisekeke.’ Kambe laha u ri “Hina hinkwerhu lava hi kuleke emoyeni,” kumbe, “lava hetisekeke.” (Kingdom Interlinear) Loku a hi ku kanetana. Kambe, swi komba ntsena leswaku hambi va ri Vakriste lava kuleke tanihi Pawulo va fanele va tsundzuka leswaku a va si fikelela pakani yo hetelela, naswona va fanele ku hambeta va endla nhluvuko leswaku va ta yi fikelela. Hi yona mhaka leyi a yi katsakanyeke hi ndlela leyi: “Ntsena loko ku ri laha hi nga fika kona, nḍi ri: Fambani hi nawu wuṅwe ni ku anakanya kuṅwe.”—Vafilipiya 3:16, Bibele ya Xitsonga.
Mukhuva Lowunene
7. I ‘mukhuva’ wihi lowu Pawulo a khongoteleke Vakriste ku wu landza?
7 Loko Pawulo a khutaza Vakriste ‘ku famba hi nawu wun’we ni ku anakanya kun’we,’ xana a va byela ku lunghiselela ndlela leyinene ya ntirho ni ku tshama kona ku fikela loko nkarhi wo amukela hakelo ya vona wu fikile ke? Ku endla tano a ku ta va ku endla ku fana ni nandza un’wana exifanisweni xa Yesu loyi a celeleke talenta yin’we leyi a yi nyikiweke hi n’wini wa yena ivi a rindzela ku vuya ka yena. (Matewu 25:14-30) Hambi leswi nandza a nga cukumetangiki talenta, kumbe ku tshika ntirho, u vitaniwile “loyi a nga pfuniki nchumu” nakona u cukumetiwile hi n’wini wa yena. Hakunene Pawulo a nga hi byeli leswaku hi khomelela eka leswi hi nga na swona hi leswi hi chavaka leswaku swi nga lahleka. A vulavula hi ku ya emahlweni. Kahle-kahle loko a ku ‘mukhuva’ Pawulo a anakanya hi ndlela yo ya emahlweni, yo fana ni ya socha leri nga riki na mhaka ni ku vitaniwa kambe ri gwirima (ku macha) ri ya emahlweni.
8. I yini lexi hi faneleke ku tikarhatela xona malunghana ni ntirho wa hina eka Xikwembu?
8 Xiletelo xa Pawulo xi fanele xi hi pfuna ku tiva nkoka wo rhangisa matshalatshala lama hambetaka ni ya matimba yo ya emahlweni, yo antswisa, ni ku tiantswisa entirhweni wa Yehova. “Loko ku ri laha hi nga fika kona,” hambi i vakulu, malandza ya vutirheli, maphayona, kumbe vahuweleri, leswi hi faneleke ku tikarhatela swona ku fanele ku va ku antswisa ntikelo naswona, loko swi koteka, hi antswisa ni mpimo wa ntirho wa hina. Hi fanele ku xiya leswaku hi nga weli eka mianakanyo ya Vaisrayele lava nga fambangiki hi nawu va nkarhi wa Malakiya lava a va anakanya leswaku va endla kahle loko va nyikela magandzelo lama solekaka eka Yehova. Kambe Yehova u titwe njhani hi swonake? U te: “Mi tisa . . . le’ŝi khutaka ni le’ŝi v̌abyaka, mi endla ganḍelo hi ŝona.” A engeta a ku: “Šana nḍi ta ŝi amukela amav̌okweni ya ṅwina Šana?”—Malakia 1:13.
9. Xana ndzayo ya Pawulo eka Varhoma 12:6-8, 11 yi fambelana njhani na ku ya emahlweni?
9 Ku hambana ni sweswo, hi fanele hi teka ntirho wa hina eka Xikwembu tanihi wa ntikelo. Tanihi leswi Pawulo a tsundzuxeke Varhoma, lunghelo rihi na rihi ra ntirho leri hi nga nyikiwa rona, hi fanele ‘ku ri khathalela,’ ‘hi ku chivirika’ nakona ku ‘chivirika ka hina ku nga vombi.’ (Varhoma 12:6-8, 11) Ku vomba i ku debya handle ka xikongomelo, ku ri hava ku ya emahlweni epakanini yo karhi. Hi laha ku tsakisaka, rito ra Xigriki leri tirhisiweke laha kahle-kahle ri vula “ku loloha,” yi nga nhlamuselo leyi fanelaka swinene. Xiviko xi komba leswaku, hambi leswi a ri swi kota ku famba hi ku hatlisa, lolo rin’wana ri etlerile nkarhi lowu tlulaka tiawara ta 168 kumbe ku tshama ri nga fambi hi laha ku heleleke ku ringana tiawara ta 139—tiphesente ta 83 ta nkarhi hinkwawo. A swi hlamarisi leswi hi khutaziwaka leswaku hi nga vi ‘malolo’ kambe hi ‘tatiwa hi moya’ ivi ‘hi tirhela Yehova’! I yini lexi nga hi pfunaka ku endla leswi?
10. Hikwalaho ka yini hi nga yi tsakelaka swinene ndzayo leyi Pawulo a yi nyikeke Timotiya eka 1 Timotiya 4:12-16?
10 Eka 1 Timotiya 4:12-16 hi vundzeni muapostola Pawulo u hlamusele swilo leswi Timotiya a fanele ku swi endla leswaku ku ya emahlweni ka yena ku ta ‘voniwa hi vanhu hinkwavo.’ Hi nkarhi wolowo, mudyondzisiwa Timotiya a nga ri lontshwa kumbe loyi a ha ku sungulaka. Entiyisweni, hi nkarhi wolowo a a tirhe na Pawulo ku tlula khume ra malembe naswona a rhwexiwile vutihlamuleri ni vuhosi lebyikulu ebandlheni ra Vukriste, handle ko kanakana ku ri hikwalaho ka ku ya emahlweni loku ana se a ku endlile hi nkarhi wolowo. Kambe Pawulo u tame a nyika Timotiya ndzayo yo tano. Kahle-kahle, hina hinkwerhu swa hi fanela ku yingisisa swinene leswi Pawulo a faneleke ku swi vula.
Vana xikombiso hi mavulavulelo ni mahanyelo
11, 12. (a) Hi yihi ndhawu yo sungula leyi hi faneleke ku yi khathalela emhakeni ya ku ya emahlweni? (b) Hikwalaho ka yini swi ri swa nkoka swinene ku tlula ku antswisa vutivi na vutshila?
11 Xo sungula, eka ndzimana ya 12, Pawulo u te: “Ku nga vi na loyi a solaka vuntshwa bya wena, kambe boxela vapfumeri entila hi mavulavulele ni mahanyele ya wena, hi rirhandzu ni ku pfumela ni ku tenga.” Nxanxamelo lowu wu hi tsundzuxa hi “mihandzu ya moya” leyi Pawulo a yi tlhantlheke eka Vagalatiya 5:22, 23. I mani a nga kanetaka leswaku hinkwerhu hi fanele ku veka mihandzu leyi hi xitalo evuton’wini bya hina? Vo tala va hina va tikarhatela ku dyondza ni ku nhlokohata (memorize) mihandzu ya moya ya kaye, ni ku dyondzisa lavantsongo ni lavantshwa ku endla hi laha ku fanaka. Kambe xana hi endla matshalatshalanyana yo swi hlakulela? Pawulo u kombise leswaku lava kuleke va fanele ku va xikombiso etimhakeni leti. Hakunene, leyi i ndhawu yin’wana evuton’wini bya hina leyi hinkwerhu hi nga yi antswisaka.
12 Hi tlhelo rin’wana, kumbexana, timfanelo leti i xikombiso xa nhluvuko wa hina wa moya ku tlula leswi vutivi ni vutshila byi nga xiswona, hikuva mfanelo leyo sungula i vuyelo bya moya wa Xikwembu, kasi leyi yi landzelaka hakanyingi yi fambelana ni vuswikoti bya munhu bya ntumbuluko ni dyondzo. Vatsari ni Vafarisi va nkarhi wa Yesu a va tiva Matsalwa ngopfu, naswona a va tikarhatela ku hlayisa mihivahivani leyo nonoha ya Nawu. Kambe, Yesu u va avanyisile, a ku: “Mi ni khombo n’wina vatsari ni Vafarisi, vakanganyisi, hikuva mi humesa vukhume bya ximbowa-mbowani, ni bya aneta, ni bya kumini, kutani a mi na mhaka ni leswikulu swa Nawu, ku nga ku lulama, ni tintswalo, ni ku pfumela.” (Matewu 23:23) I swa nkoka swonghasi leswaku hi hambeta hi ya emahlweni eku hlakuleleni ka “leswikulu” evuton’wini bya hina!
Ku tinyiketa eku hlayeni, ku khongotela ni ku dyondzisa
13. Valanguteri lava hlawuriweke va nga pfuneka njhani hi xiletelo xa Pawulo eka 1 Timotiya 4:13 ke?
13 Xa vumbirhi, Pawulo u khongotele Timotiya a ku “Tinyikete ku hlayela vanhu eMatsalwa, u khongotela ni ku dyondzisa.” (1 Timotiya 4:13) Kun’wana emapapileni ya yena, Pawulo u bumabumele Timotiya tanihi mutirhi wa vuswikoti ni wo tshembeka. (Vafilipiya 2:20-22; 2 Timotiya 1:4, 5) Kambe u tsundzuxe Timotiya ku ya emahlweni a khathalela vutihlamuleri lebyi bya nkoka bya mulanguteri. Loko u ri mulanguteri la hlawuriweke ebandlheni, xana ‘u hambeta u tikarhata’ etimhakeni leti? Hi xikombiso, xana u teka switsundzuxo leswi nyikiweke eka Theocratic Ministry School Guidebook swi ri swa ntikelo ivi u lunghisa lomu u hlulekaka kona, kumbe u ehleketa leswaku ndzayo leyi i ya lava va ha ku sungulaka ntsena ke? Xana u hlaya Bibele ni tibuku ta Sosayiti hi vukheta leswaku u ta kota ku “khongotela, u nga tsandzeki hi tlhelo ra ku lehisa mbilu ni le ku dyondziseni”?—2 Timotiya 4:2; Tito 1:9.
U nga tlangi hi nyiko ya ntirho
14. Hi nga wu kombisa njhani nhluvuko entirhweni wa hina wa nsimu xana?
14 Hambi loko ku hlawuriwe va nga ri vangani ntsena leswaku va dyondzisa ebandlheni, Vakriste hinkwavo va rhumiwa hi Yesu Kriste ku hlanganyela entirhweni wa ku veka vumbhoni bya Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Leswi swi katsa ku dyondzisa vanhu va timbilu letinene ntiyiso wa Bibele, ku va khongotela leswaku va hundzuka evuton’wini bya vona va yima na Yehova. Xana u ‘hambeta u tikarhatela’ ku antswisa vutshila bya wena bya vutirheli? Xana u swi tirhisa hi vukheta switsundzuxo leswi nyikeriweke eka Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo ni le Nhlanganweni wa Vutirheli wa vhiki na vhiki leswaku u ‘tirha ntirho wa muvuri wa Rito, u hetisa timfanelo ta ntirho wa wena’?—2 Timotiya 4:5.
15. “Nyiko” ya Timotiya a yi ri yihi, nakona ku vuriwa yini hi namuntlha?
15 Emahlweninyana Pawulo a a nyike Timotiya xitsundzuxo lexi: “U nga tlangi hi nyiko leyi u nga na yona, leyi u yi nyikiweke hi ku ya hi leswi nga vuriwa ehenhla ka wena, siku vakulukumba va ku tlhandlekeke mavoko.” (1 Timotiya 4:14) Kumbexana, hi matirhele ya moya lowo kwetsima, Timotiya a a ha ku hlawuleriwa ntirho wun’wana wo hlawuleka ebandlheni ra Vukriste. (1 Timotiya 1:18; 2 Timotiya 1:6) Hi ku fanana, namuntlha ku na vo tala enhlengeletanweni lava hlakuleleke vuswikoti lebyi nyikeriwaka hi Xikwembu, leswi hetelelaka hi ku hlawuriwa ka vona tanihi valanguteri lava famba-fambaka, varhumiwa, maphayona ya nkarhi hinkwawo ni lama hlawulekeke, vakulu, sweswo sweswo. Hambi leswi ku nga riki na nhlavutelo leyi hlawulekeke kumbe ku tlhandleka mavoko, ku laya loku nge: “U nga tlangi hi nyiko leyi u nga na yona” ku tirha hi matimba lama fanaka.
16. I yini lexi nga hi sivelaka ku tlanga hi “nyiko” ya hina?
16 Ku tlanga hi xanchumu, ku ya hi dikixinari, swi vula ku ka u nga xi khathali kumbe ku xi honisa hi futa. Loko xanchumu xi va lexi tolovelekeke, swa olova ku tlanga hi xona. Leswi swi nga endleka loko hi tshika ku endla nhluvuko, kumbe ku ya emahlweni, kambe hi tekela swiavelo swa hina ehansi. Hikokwalaho, hi nga vuyeriwa eka leswi Pawulo a swi vuleke eka Vakolosa 3:23, 24 a ku: “Xin’wana ni xin’wana lexi mi xi endlaka, xi endleni hi mbilu hinkwayo, wonge hi loko mi tirhela Hosi [Yehova], ku nga ri vanhu; hikuva ma swi tiva leswaku mi ta nyikiwa ndzhaka hi Hosi [Yehova], yi ri hakelo ya n’wina. Mi le ku tirheleni ka Hosi Kriste.”
Matshalatshala Lama Yaka eMahlweni Ma Tisa Minkateko
17. Hi nga wu vona njhani ntsena mbuyelo wa matshalatshala ya hina?
17 Loko hi ti khathalela swinene timhaka leti hlamuseriweke laha henhla, hi nga tiyiseka leswaku hi nga ka hi nga weli eka ntlhamu wa ku vilela kumbe wa ku tianerisa. Pawulo u te: “Endla tifanelo leti, tinyiketele eka tona, leswaku hinkwavo va ta vona hi laha u yaka emahlweni ha kona.” (1 Timotiya 4:15) Kavula, ‘ku ya emahlweni’ a hi ka ku tinyungubyisa kumbe ku nyanyula van’wana. Loko hina lavantshwa ni lavakulu, hi kula hi tiya emoyeni, hi tsakisa hinkwavo lava hlanganyelaka na hina ni ku va khutaza, hi laha swi endliweke hi muntshwa Alisa ni munghana wa yena, lava va vuriweke eku sunguleni ka xihloko lexi.
18. I nkateko wihi wa hi kambirhi lowu wu hi yimeleke loko hi tirhisa xiletelo xa Pawulo hi tinghitsi?
18 Nkateko lowu nga hi kambirhi wu hi rindzerile loko hi tirhisa ku laya ka Pawulo hi tinghitsi. Pawulo u te: “Tikambisise hi wexe, ni dyondzo leyi u yi dyondzisaka. Tiya eka swona, hikuva loko u endlisa sweswo, u ta tiponisa ni ku ponisa vayingisi va wena.” (1 Timotiya 4:16) Ina, hi ku tikambisisa hi hexe ku vona loko hi nga endla leswi hi dyondzisaka van’wana ku swi endla, hi leswaku, ku ya emahlweni, hi kula, ni ku tiya emoyeni, hi ta papalata khombo ro ‘tsandzeka hi ndlela yo karhi.’ (1 Vakorinto 9:27) Kambe, ku langutela loku tsakisaka ka vutomi eMafambiselweni Lamantshwa lama tshembisiweke hi Xikwembu ku tiyiseriwe hina ni lava hi nga ni lunghelo leri tsakisaka ro va pfuna. Kutani, leswaku hi katekisiwa ni leswaku van’wana va katekisiwa, ni leswaku ku dzunisiwa Yehova Xikwembu, hi fanele ku ‘Famba hi nawu wun’we ni ku anakanya kun’we’!—Vafilipiya 3:16.
Wa Tsundzuka Xana?
◻ I “pakani” yihi yo hetelela leyi hi faneleke ku yi anakanya? Hi yi landzelela njhani xana? (Vafilipiya 3:12, 13)
◻ I ‘mukhuva’ wihi lowu hi faneleke ku famba hi wona? (Vafilipiya 3:16)
◻ Hikwalaho ka yini hi fanele ku hambeta hi antswisa mahanyele ni mavulavulelo ya Vukriste? (1 Timotiya 4:12)
◻ Xana vakulu, malandza ya vutirheli, ni van’wana va nga antswisa vutshila bya vona byo dyondzisa hi ndlela yihi? (1 Timotiya 4:13)
◻ Hi fanele ku endla yini leswaku hi nga tlangi hi ‘nyiko’ leyi hi nyikiweke yona? (1 Timotiya 4:14)
[Xifaniso eka tluka 13]
Alisa na xichudeni xakwe xa Bibele va ni vutirheli bya nkarhi hinkwawo tanihi pakani ya vona