Ku Amukela Mphika-makaneta Ya Vukulu Bya Vukriste
“Hi ta hanya entiyisweni hi moya wa rirhandzu, hi kula hi matlhelo hinkwawo eka Kriste, yena loyi a nga nhloko.”—VAEFESA 4:15
1, 2. (a) Xana ‘mbhandzu wa khwiri’ i hakelo hi tindlela tihi? (b) Ku languteriwa yini eka swihlangi leswa ha ku tswariwaka?
N’WANA la hanyeke kahle, la titlangelaka, hakunene i xivangelo lexikulu xa ntsako. I vanhu vantsongo lava nga tsakisiwiki hi matlangwana ya yena lama tsakisaka. I xihlovo xa nyanyuko ni ntsako lowu nga heriki, u koka miehleketo kwihi na kwihi laha a yaka kona. Hi ku twisiseka ke, vatswari va n’wi rhandza tanihi ‘ku tinyungubyisa ni ntsako’ wa vona ku nga khathariseki ntirho ni hasa-hasa hinkwayo leyi a yi tisaka. Hakunene, “mbanḍu wa khuri i hakelo.”—Psalma 127:3.
2 Hambi loko n’wana a rhandzeka, ku humelela yini loko a hluleka ku kombisa mfungho wo karhi wa ku kula ke? Loko a tshama a ri exiyin’weni xexo endzhaku ka tin’hweti kumbexana hambi ya ri malembe ya vuhlayisi bya rirhandzu bya vatswari, kwalaho hi ku twakala ku na nchumu wun’wana lowu hoxeke swinene. Hakunene, ku kula ku yelana ni vutomi; hi ku languterile eka hinkwaswo leswi hanyaka. I vumbhoni bya matimba ya ku tumbuluxa ni vutlhari bya Yehova.—Luka 2:52.
Ku Kula Ka Moya Ka Laveka
3. I ku kula muni loku vhumbiweke hi Yesu, nakona i ku hetiseka kwihi loku voniwaka?
3 Ku twanana ni vuprofeta bya Yesu, ku kula ka muxaka wun’wana ka endleka. Emisaveni hinkwayo, “ku tshovela” ka moya ka karhi ka endleka. (Matewu 9:37) Hi lembe ra ntirho ra 1984, hi xikombiso, matiko ya tsevu ma vikiwa ma ri ni nhlayo-xikarhi leyi tlulaka 100 000 wa vahuweleri va Mfumo. Malembe manharhu ntsena emahlweninyana, hi 1981, a ya ri matiko mambirhi ntsena lama endleke tano. Eka malembe ya ntsevu lama hundzeke, 827 144 wa timbhoni letintshwa ta Yehova ti khuvuriwile naswona ku vumbiwile mabandlha lamantshwa lama tlulaka 5 000. Yehova u hatlisisile ntirho wa yena.—Esaya 60:22.
4. Vuyelo bya ku kula ka misava hinkwayo exikarhi ka vanhu va Yehova byi vile byihi xana?
4 Tinhlanga leti ti komba leswaku un’we eka vanhu vahi ni vahi vanharhu lava hlanganyelaka nkarhi na nkarhi ni vanhu va Yehova va tlhela va hlanganyela entirhweni wa ku chumayela namuntlha u khuvuriwe eka malembe ya tsevu lama hundzeke. Xana u wun’wana wa vona ke? Loko swi ri tano, u vile xihlovo xa ntsako lowukulu eka lava va ku pfuneke eku dyondzeni ka ntiyiso, eka vanghana va wena hinkwavo va Vukriste, ni le ka Yehova Xikwembu, Tata wa wena wa le tilweni. (Swivuriso 27:11) Tanihi goza ro sungula leri tekiwaka hi ricece, goza leri u ri tekeke u tinyiketa eka Yehova a xi ri xiendlo lexi nyanyulaka. A ri komba nhluvuko eka wena. A xi ri xikombiso xa ku kula.
5. I swivutiso swihi leswi munhu un’wana ni un’wana a faneleke ku tivutisa swona ke? I yini lexi nga pfunaka eku kumeni ka tinhlamulo?
5 Xana ku vuriwa yini ku sukela kwalaho? Hi ku khathalela ka rirhandzu ka Vakristekuloni, xana u kombisa vumbhoni bya ku kula ka xihatla ka moya ke? U nga ha ku: ‘Ndzi nga swi tivisa ku yini?’ Hi swona, tsundzuka leswi muapostola Pawulo a swi vuleke hi ta ku kula: “Loko ndza ha ri xihlangi, a ndzi vulavula tanihi xihlangi, ndzi ehleketa tanihi xihlangi, ndzi pimanisa tanihi xihlangi.” (1 Vakorinto 13:11) Kutani ke, a ku nga ri ku famba ka nkarhi ntsena loku ku n’wi endleke wanuna la vupfeke kambe ku tshika ku ‘pimanisa tanihi xihlangi.’ I yini ku pimanisa loku xana?
6, 7. (a) Hlamusela ‘mianakanyo yin’wana ya xihlangi’ ni khombo leri yi ri tisaka. (b) Xana mianakanyo leyi yi kombisiwa hi ndlela yihi? Vuyelo byi nga va byihi ke?
6 Nchumu wun’wana hi tincece hi leswaku va ni ku yingisela loku komeke. Hambi leswi va navelaka ku tiva xin’wana ni xin’wana lexi nga kusuhi na vona, va tlhela va nga hlamuseleki, va cinca-cinca, naswona a va tshamiseki. Kahle-kahle, un’wana ni un’wana loyi a tshamaka eka xiyimo xo tano u le khombyeni lerikulu ra moya. U vonaka a ri loyi a “tlhekatlhekisiwaka ni ku yisiwa hala ni hala hi mheho yihi ni yihi ya dyondzo yo hambuka, hi ku xisetela ka vanhu lava kanganyisaka van’wana,” hi laha muapostola Pawulo a swi hlamuseleke ha kona eka Vaefesa 4:14.
7 Magandlati ni moya swi nga sungula hi xihatla tanihi loko swi hangalaka. Namuntlha, loko ku kunguhatiwa ku herisa swilo, tindlela, switayele na tifexini swa humelela ni ku hundza. Swilo leswi a swi tekiwa swi ri swa nkoka nkarhinyana ntsena lowu hundzeke swi hume afexenini hi ku helela swi tlhela swi rivariwa. Hambi ku ri eka swo tirivatisa, swiambalo ni bombo ra misisi, kumbe xin’wana ni xin’wana, i vuhunguki—ni vuhlangi—i ku phasiwa ku va nkarhi na nkarhi ku laviwa kumbe ku kumiwa leswi nga efexenini eka xin’wana ni xin’wana, swi yisa eku tluriweni ni le ku khomisiweni ka tingana hi xihatla ntsena. Etimhakeni ta moya, vuyelo bya ku nga tiyiseki ko tano byi nga va ni khombo.—Ringanisa Yakobo 1:6-8.
8. I ‘mianakanyo’ yihi yin’wana ya swihlangi swa moya, naswona i khombo rihi leri yi ri tisaka?
8 ‘Mukhuva wun’wana wa swihlangi’ hi leswaku va ni ku twisisa kuntsongo ka leswinene kumbe leswo biha, leswi lulameke kumbe leswi hoxeke. Hi ku fanana, ‘miehleketo ya swihlangi swa moya a yi si dyondzisiwa ku hambanisa leswinene ni leswo biha,’ kutani hi yona mhaka leyi muapostola Pawulo a khongoteleke Vakriste-kulobye ku ‘kongoma eku hetisekeni. Va nga ha tlheli va dyondzisa nakambe hi ta masungulo.’ (Vaheveru 5:14; 6:1) Lava va nga swihlangi swa moya va lava ku tshama va ri karhi va tiyisekisiwa leswaku leswi va swi amukeleke tanihi ntiyiso hakunene i ntiyiso, ni leswaku leswi va dyondzisiweke ku swi endla hakunene hi leswi va faneleke ku swi endla. Va lava mpfuno ni le ka swilo swa masungulo. Handle ka sweswo va pfilungana hi ku olova, va hela matimba, ivi va ngheniwa hi ku kanakana loku nga onhaka ripfumelo ra vona.
9. Hikwalaho ka yini hi fanele ku amukela mphika-makaneta ya vukulu bya Vukriste?
9 Xana u tshama u swi xiya leswaku vana minkarhi hinkwayo va hisekela ku endla leswi va vonaka lavakulu va swi endla? Eka vona, kavula, wo va ntlango. Handle ko kanakana, xiphemu xa matlangwana lawa i ku va va kota ku endla leswi va lavaka ku swi endla handle ko amukela vutihlamuleri lebyi fambisanaka na swona. Sweswo entiyisweni, hi leswi swi nga evuton’wini bya xihlangi. (Vona Matewu 11:16, 17.) Kambe ku kula ni ku ya emahlweni swi fambisana ni ntirho ni vutihlamuleri. I mphika-makaneta leyi n’wana a faneleke ku pfuniwa leswaku a yi amukela. Leswi a yi amukerisaka swona swi ta kombisa swinene-nene ku kateka kumbe ku hluleka ka yena endzhakunyana evuton’wini. Emoyeni, i swa nkoka ngopfu leswaku un’wana ni un’wana wa hina a yi xiyisisa swinene mphika-makaneta ya vukulu bya Vukriste. Xana wa swi rhandza, ni ku swi hisekela ku amukela vutihlamuleri lebyi fambisanaka na ku va munhu lonkulu, munhu wa moya, la vupfeke? Kumbe u landzelela vunyingi ntsena, u tshika van’wana va ku rhwalela vutihlamuleri bya wena ke?—Vagalatiya 6:4, 5.
Vukulu Bya Vukriste—I Yini Xana?
10. Hikwalaho ka yini Pawulo a khutaze Vakriste va Vaheveru ku “kongoma eku hetisekeni”?
10 Loko muapostola Pawulo a khutazile Vakriste ku “kongoma eku hetisekeni,” xana a ehleketa yini? (Vaheveru 6:1) Mongo wa kona wu komba leswaku eku sunguleni Pawulo a ri ni swo tala ku swi vula eka Vakriste va Vaheveru mayelana na Yesu Kriste, ‘muprista lonkulu hi mukhuva wa Melkisedeke.’ Kambe u vone leswaku a va nga swi lulamelanga hikuva leswi a swi anakanya a “swi nonoha ku swi hlamusela.” (Vaheveru 5:10, 11) Ematshan’wini ya sweswo, u va tsundzuxile a ku: “Ma ha lava ntswamba, ku nga ri swakudya leswi tiyeke. Un’wana ni un’wana loyi a hanyaka hi ntswamba a nga si kuma dyondzo ya leswo lulama. Hikuva i xihlangi. Kambe swakudya leswi tiyeke i swa lava kuleke, i swa lava miehleketo ya vona yi dyondzeke hi ku tolovela ku hambanisa exikarhi ka leswinene ni leswo biha.”—Vaheveru 5:12-14; ringanisa Yuda 3.
11. Xana ku va la vupfeke swi vula yini?
11 Xana leswi manuku swi vula leswaku vukulu i mhaka ya ku va ni vutivi bya swilo leswi enteke swa Bibele ke? Hambi leswi vukulu bya Vukriste byi katsaka vutivi ni ku twisisa Bibele, ka ha ri na swo tala eka byona. Ku twisisa marito lama tirhisiweke hi muapostola Pawulo swi ta hi pfuna ku vona mhaka leyi hi ku twisiseka swinene. Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku “vukulu” i te·lei·oʹtes, naswona ribumabumeri ra rihlawuri “lonkulu” ri hundzuluxiwe ri huma eka teʹlei·os. Marito lawa ma yelana na teʹlos, leri vulaka “makumu.” Expository Dictionary of New Testament Words ya W. E. Vine hikokwalaho yi hlamusela leswaku ku va lonkulu (teʹlei·os) “swi komba ku va xilo xi fikelele makumu (teʹlos) ya xona, ku hela, ku helela, ku hetiseka.” Xisweswo, Mukriste la vupfeke hi loyi a fikeleleke makumu kumbe pakani yo karhi. Pakani leyi i yini xana?
12. Hi ku ya hi Vaefesa 4:11-13, xana ku va lonkulu swi katsa yini?
12 Muapostola Pawulo, eka Vaefesa 4:11-13, u hlamusele leswaku Kriste Yesu, tanihi nhloko ya bandlha ra Vukriste u endle malunghiselelo yo pfuna “vahlawuriwa” ku fikelela pakani yoleyo, hi leswaku, “hi ta hlangana swin’we hinkwerhu evun’weni lebyi tisiwaka hi ku pfumela eka N’wana wa Xikwembu ni ku n’wi tiva, kutani hi hundzuka vanhu lava vupfeke, hi kula ni ku fika exiyin’weni lexi hetisekeke xa Kriste.” Laha, ku va la vupfeke, kumbe lonkulu, (Xigriki, teʹlei·os), a swi yelani ntsena ni ku va ni ‘vutivi lebyinene’ kambe swi tlhela swi yelana ni ‘vun’we bya vupfumeri’ ni ku va hi tipima hi ku landza xiyimo xa Kriste.
13. Hikwalaho ka yini ku ta ka ku nga vi na vukulu bya Vukriste ehandle ka ‘vun’we bya vupfumeri’?
13 ‘Vun’we bya vupfumeri’ byi komba ntwanano. Emahlweni ka ku va munhu a dyondza hi ta “ku pfumela kun’we,” a nga ha va ni mianakanyo yakwe hi ta ndlela leyi swilo swi faneleke ku endliwa hi yona, hi ta leswi lulameke ni leswi hoxeke, ni swin’wana. (Vaefesa 4:4, 5) Ku nga ku loko a pfumelela mianakanyo yo tano yi phikelela, swi ta n’wi nonohela ngopfu ku kula emoyeni. Siku rin’wana Pawulo u vitanile Vakriste ebandlheni ra khale ra Korinto “swihlangi eka Kriste” ni “vanhu ntsena” hikuva a va ri ni “mavondzo ni ku holova,” van’wana a a va vula leswaku va landzela Pawulo, kasi van’wana Apolosi. (1 Vakorinto 3:1-4) Hikwalaho ke, swi nga vonaka hi ku olova leswaku ntwanano, kumbe ‘vun’we bya vupfumeri’ byi fambisana kun’we ni Vukulu bya Vukriste. Ku nga ka ku nga vi na xin’we kasi lexin’wana ku ri hava. Hikwalaho hi fanele ku tivutisa: Xana hi sukerile maanakanyelo ya hina yo sungula ya misava ke? Ha wu vona nkoka wa ntwanano eku anakanyeni ni le ku tirheni na vanhu va Yehova? ‘Vun’we bya vupfumeri’ i nchumu lowu lavekaka eka vukulu bya Vukriste.—Vaefesa 4:2, 3.
14. Xana vukulu byi tlhela byi yelana na yini ke?
14 Vukulu bya Vukriste nakambe byi yelana ni ku va ni ‘mpimo wa xiyimo lexi hetisekeke xa Kriste.’ Leswi swi vula yini xana? Pawulo u ya emahlweni a vula leswaku lava va fikelelaka xiyimo lexi a va ha ri swihlangi, “leswi tlhekatlhekisiwaka ni ku yisiwa hala ni hala hi mheho yihi ni yihi ya dyondzo yo hambuka, hi ku xisetela ka vanhu” lava kunguhataka xihoxo hi vukanganyisi. Kambe ke, va ni vutivi lebyi hetisekeke bya ntiyiso. Va kulele erirhandzwini ra Kriste, naswona va kombisa timfanelo tin’wana ta vukwembu, to fana ni vutlhari, ku lulama, ni matimba. (Vaefesa 4:13, 14; Yohane 15:12, 13; 1 Vakorinto 1:24, 30; 2:7, 8; Swivuriso 8:1, 22-31) Hambi leswi hina, tanihi vanhu lava nga hetisekangiki, hi nga ha hlulekaka ku fikelela hi laha ku heleleke ‘xiyimo xa Kriste,’ hi nga swi kota kunene ku n’wi endla Ntila wa hina, hi tivekela makumu, kumbe pakani, ya ku kurisa muxaka wolowo wa vumunhu bya Xikwembu. (Vakolosa 3:9) Ndlela leyi hi fikelelaka pakani leyi ha yona yi hi endla lava vupfeke.
Kulani Hi Rirhandzu
15. Hi rihi goza ro sungula eku lavisiseni ka vukulu?
15 Loko hi xiyile nhlamuselo ya marito lama nge ‘vukulu bya Vukriste,’ hi fanele hi tiva ndlela leyi hi nga byi kumaka ha yona. Hi laha hi voneke ha kona, Vaheveru 6:1 yi komba leswaku emhakeni ya vukulu bya Vukriste ku na masungulo yo karhi lawa hi faneleke ku aka eka wona. Loko leswi swi endliwile, matshalatshala man’wana ma nga endleriwa ku ya evukulwini. Xo sungula exikarhi ka swilo swo hambana-hambana leswi vumbaka masungulo wolawo i ‘ku hundzuka eka mintirho leyi feke.’
16. Hi le ka ‘mintirho yihi leyi feke’ laha hi faneleke ku hundzuka?
16 Kahle-kahle, ‘mintirho leyi feke’ yi katsa mintirho ya nyama leyi weke, leyi loko yi nga kamberiwi, yi nga ta yisa eku feni. Hi fikela laha hi vonaka swidyoho leswikulu swo tanihi vumbhisa, manyala, ku tikhoma loko biha, ku phahla swikwembu swa hava, ni ku tirhisana ni mimoya tanihi leswi hoxeke, ivi hi swi papalata. Kambe mintirho ya nyama, ‘mintirho leyi feke,’ nakambe yi katsa leswi van’wana va nga swi vulaka mikhuva ya vumunhu yo tanihi rivengo, timholovo, vukwele, ku kariha, ku tirhandza, ku avana, ku Iwetana, ni mavondzo. (Vagalatiya 5:19-21) Handle ka loko mikhuva yo tano ya vumunhu yi susiwile ni ku siviwa hi “munhu lontshwa la vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu, la vonakaka hi ku lulama ka yena,” a swi nge koteki leswaku munhu a kongoma evukulwini bya Vukriste.—Vaefesa 4:22-24.
17. I yini swin’wana leswi nga tekiwaka tanihi ‘mintirho leyi feke’? Ha yini ke?
17 Handle ka mintirho ya nyama, ‘mintirho leyi feke’ leyi hi faneleke hi yi sukela nakambe swi katsa mintirho ni mikhuva leyi feke hi tlhelo ra moya, ya hava, ni leyi nga riki na mihandzu. Ya nga ha va ya ri marhengu yo endla mali, yo fuma hi xihatla. Ya nga ha va ya ri makungu lama navetaka ni lama dyaka nkarhi ya dyondzo leyi antswaka, kumbe ya nga ha va mafambiselo ya misava yo cinca mahanyelo, ku tisa ku rhula, ni swin’wana. Hinkwaswo swilo leswi swi nga ha vonaka swi ri swinene, kambe i ‘mintirho leyi feke’ hikuva swi nga ha vula rifu ra moya eka lava phasiwaka hi swona. Hinkwavo lava tsakelaka ku fikelela vukulu bya Vukriste va fanele ku ‘hundzuka’ kumbe va tshika ku hlongorisa ‘mintirho yo tano leyi feke’ kutani va landza xitsundzuxo xa Yesu xa ku ‘rhanga va tilavela Mfumo ni ku lulama ka Xikwembu.’—Matewu 6:33.
18, 19. (a) Eka Vaefesa 4:15, swi vula yini ku “hanya entiyisweni”? (b) Xana swi yelana njhani na vukulu bya Vukriste?
18 Loko masungulo ma andlariwile, ku landza yini ke? Pawulo wa tsundzuxa: “Hi ta hanya entiyisweni hi moya wa rirhandzu, hi kula hi matlhelo hinkwawo eka Kriste, yena loyi a nga nhloko.” (Vaefesa 4:15) Xo sungula, hi xiya leswaku Pawulo u vula xilaveko xa ku “hanya entiyisweni.” Marito lawa hakunene ya katsa swo tala ku tlula ku vulavula ntsena; kahle-kahle ya vula ku “hlayisa ntiyiso.” (Kingdom Interlinear) Ku hundzuluxela kun’wana ku ma veka tanihi “ku hanya hi ntiyiso”; “ku landza ntiyiso hi rirhandzu minkarhi hinkwayo—ku vulavula ntiyiso, ku endla hi ntiyiso, ku hanya hi ntiyiso”.—Vaefesa 4:15, The Jerusalem Bible; The Living Bible.
19 Xisweswo ke, ku landzelela vukulu bya Vukriste swi lava leswaku hi hlayisa, kumbe ku seketela ntiyiso hi ndlela leyi hi hanyaka ha yona, ku vulavula, ku endla, ni ku tirhisana ni van’wana ha yona. Leswi swi vula ku tirhisa vutivi bya Bibele lebyi hi byi kumeke etimhakeni ta hina ta siku na siku kutani hi va exikarhi ka “lava miehleketo ya vona yi dyondzeke hi ku tolovela ku hambanisa exikarhi ka leswinene ni leswo biha.” (Vaheveru 5:14) Xana wa swi endla leswi? Xana u anakanya hi ku ya hi misinya ya milawu ya Bibele nkarhi na nkarhi loko u langutane ni ku boha makungu? Wa yi amukela mphika-makaneta ya ku va Mukriste la vupfeke, u seketela ntiyiso hi rito na hi swiendlo, kumbe u hlawula ku tshama u ri xihlangi xa moya, u tshunxekile eka mindzhwalo ya mfanelo nakona u tshunxekerile ku hlongorisa leswi u swi navelaka ni leswi u swi lavaka xana?
20, 21. (a) Xana rirhandzu ri katsekisa ku yini emhakeni ya ku ya evukulwini? (b) I swivutiso swihi leswi yimeleke ku tlhela swi tlhantlhiwa?
20 Pawulo u ri: “Hi ta hanya entiyisweni hi moya wa rirhandzu, hi kula hi matlhelo hinkwawo eka Kriste, yena loyi a nga nhloko.” (Vaefesa 4:15) Laha, Pawulo u kombetela exivindzini xa mhaka—nsusumeto. Eka 1 Vakorinto 13:1-3 u komba leswaku mintirho leyi faneleke ku va ya ntikelo a yi ta va leyi hi ku helela yi nga vuyerisiki loko yi endliwa handle ka nsusumeto lowunene. Manuku hi fanele ku kambela nsusumeto wa hina wa xin’wana ni xin’wana lexi hi xi endlaka. Xana xi endleriwa ku voniwa hi van’wana, ku va nyanyula leswaku va ta hi teka tanihi lava kuleke? Kumbe ematshan’wini ya sweswo, swi endliwa hikwalaho ka ku rhandza Xikwembu ni ku rhandza munhukulorhi ke? Loko rirhandzu ri ri rona ri hi susumetaka, hi ta “kula hi matlhelo hinkwawo,” hi va lava ringaneleke, lava tshembekaka, Vakriste lava vupfeke, eku xiyeni loku teleke ka “Kriste, yena loyi a nga nhloko.”
21 Hambi loko ku tikarhatela ku fikelela vukulu bya Vukriste yi ri pakani ya nkoka, a swi heleli kwalaho. Loko munhu a fikelele pakani leyi, xana ka ha ri na swin’wana leswi a faneleke ku swi endla? Ku vuriwa yini hi lava va veke entiyisweni hi malembe layo tala lava fikeleleke pakani ya vukulu bya Vukriste ke? Leswi hi ta swi kambisisa eka nhlokomhaka leyi landzelaka.
U Nga Hlamusela Xana?
◻ Hi yihi ‘mianakanyo ya xihlangi’ naswona i makhombo wahi lawa yi ma tisaka?
◻ Xana ‘vun’we bya vupfumeri’ ni ‘ku hetiseka ka Kriste’ swi yelanisa ku yini na vukulu?
◻ Ku fikelela vukulu bya Vukriste, I ‘mintirho yihi leyi feke’ leyi hi fanelaka ku yi tshika?
◻ Xana munhu u ‘kurisa ku yini hi rirhandzu’ ke?
[Rito leri tshahiweke eka tluka 8]
EKA MALEMBE YA TSEVU LAMA HUNDZEKE
—827 144 wa timbhoni letintshwa ti khuvuriwile
—Mabandlha lamantshwa lama tlulaka 5 000 ya vumbiwile
—Eka lava sweswi va hlanganyelaka entirhweni wa ku chumayela, un’we eka vanhu vanharhu van’wana ni van’wana u khuvuriwe eka nkarhi lowu
[Rito leri tshahiweke eka tluka 8]
Eka lembe ra ntirho ra 1984, matiko ya tsevu ya ve ni nhlayo-xikarhi ya vahuweleri va Mfumo lava tlulaka 100 000