Ku Hlamuseriwa Loku Tolovelekeke Loku Hoxeke Ka Bibele

TIPONDO leti tlulaka 8 000 000! Mali yo hlamarisa swonghasi ku hakelela buku yin’we! Kambe ke, loko rito ra mukhomi wa fandisi (okixini) ri humile eka nxaviso lowu khomeriweke eLondon hi December 1983, yoleyo a yi ri mali leyi hakeriweke hi muxavi, loyi a a yimela Ntwanano wa Riphabliki ra Jarimani. Xana i buku yihi leyi yi nga faneriwaka hi mali yo tano ke? A xi ri xiphemu xa Bibele, kahle-kahle yi ri buku leyi voningeriweke ya lembe xidzana ra vu-12 ya Tievhangeli.

Ku nga khathariseki swivangelo swa ku hakela ntsengo lowu wo tsema ni nhlana wa buku leyi yo tsariwa hi voko, swa tsakisa leswaku nxavo wo tano wa ntirho wa vutshila a wu fanele ku va wa xiphemu xa Bibele. Swi herisa malangutelo ya vanhu vo tala ya leswaku Bibele a yi xavisiwi. Van’wana, hambi swi ri tano va ehleketela Bibele kumbe ku yi venga. Ha yini ke?

Tinhlamuselo Leti Tolovelekeke Leti Hoxeke

Vanhu vo tala, ngopfu-ngopfu ematikweni ya Maprotestente, va vula leswaku Bibele yi fana ni vhayolini ya khale leyi nga tirhisiwaka ku chaya mimpfumawulo yo tala. Va vona onge Bibele yi nga tirhisiwa ku tiyisa tidyondzo to tala leti himpfilitaka. Va ri: ‘Hinkwaswo swi tiseketela hi ndlela leyi u yi hlamuselaka ha yona.’ Xana lowu i ntiyiso ke?

Hi laha ku amukelekaka, Bibele yi nga tshahiwa eku ringeteni ko seketela malangutelo lama hambaneke. Kambe loko swivulwa swi tekiwa xihenhla, xana ntirho wa mutsari wihi na wihi wu nga ka wu nga vonaki wu kanetana ke? Hambi swi ri tano leswi swi nga va swinene xana? Timbhoni ta Yehova ti tiyisa leswaku ku hlayiwa lokunene ka Bibele a ku pfumeleli tinhlamuselo leti kanetanaka ta tidyondzo-nkulu.

Bibele hi yoxe yi ri, “Mi fanela ku twisisa leswaku ku hava marito ya vuprofeta eMatsaIweni lawa munhu a nga ma hlamuselaka hi ku tisungulela.” (2 Petro 1:20) Hi marito man’wana, matimba lama hlohletelaka ku tsariwa ka Matsalwa ya vuprofeta a ma nga ri matimba ya rixaka ra vanhu ntsena, kambe a ku ri moya lowo kwetsima, kumbe matimba lama tirhaka ya Xikwembu. Hi yena wo sungula wa vaprofeta hinkwavo ni Muhuhuteri wa vuprofeta hinkwabyo bya ntiyiso bya Bibele hi matimba lama tirhaka ya yena lama nga voniwiki.

Ku hlamuseriwa kun’wana loku tolovelekeke loku hoxeke hi leswaku, hambi leswi Xikwembu xa Matsalwa lama huhuteriweke ya Vukriste ya Xigriki xi nga ni tintswalo ni rirhandzu, Xikwembu xa Matsalwa lama huhuteriweke ya Xiheveru xi na tihanyi ni ndzihiselo. Stendhal mutsari wa switsalwana wa Mufurwa u tsale leswaku Xikwembu “i mufumi wa tihanyi, naswona hi ndlela yoleyo, xi tele hi mianakanyo ya ku tirihisela; Bibele ya xona yi vulavula hi ku xanisa loku chavisaka ntsena.” Mianakanyo leyi a yi hlamarisi, yi huma eka munhu la landzulaka vukona bya Xikwembu wa vutifumi. Khombo ra kona, mianakanyo yoleyo yi vuriwa ni hi vo tala lava tivitanaka Vakriste, ku katsa ni vafundhisi van’wana.

Ntiyiso hi leswaku eka xiphemu lexi eku sunguleni a xi tsariwe hi Xiheveru kun’we ni le ka xiyenge lexi a xi tsariwe hi Xigriki, Matsalwa ya vula hi ku helela leswaku ku na “Xikwembu xin’we ntsena.” (1 Vakorinto 8:6; Deuteronoma 6:4) Ha swimbirhi swiyenge leswi swi kombisa Xikwembu xi ri na ntwelo vusiwana, xi lulamile, xi ri ni rirhandzu, na ku tiya. (Eksoda 34:6, 7; Psalma 103:6-8; 1 Yohane 4:8; Vaheveru 12:28, 29) Tin’wana ta tindzimana leti tsakisaka ta Matsalwa ti kumeka eka xiphemu xa Xiheveru xa Bibele, tanihi le ka Tipsalema. Entiyisweni, “Testamente Leyintshwa” yi ni tinhlamuselo leti hlamarisaka ta ku avanyisa loku vavisaka loku lunghiseleriweke lavo homboloka. (2 Vatesalonika 1:6-9; Nhlavutelo, tindzima 18 na 19) Bibele ku sukela eku sunguleni ku ya fika emakumu yi ni ku langutela loku hlamarisaka ka lavo lulama. (Genesa 22:17, 18; Psalma 37:10, 11, 29; Nhlavutelo 21:3, 4) Xisweswo ke, Bibele ya pfumelelana ku sukela eku sunguleni ku ya fika emakumu.

Xana i “Buku ya Maprotestente”?

Nhlamuselo leyi hoxeke leyi tolovelekeke exikarhi ka timiliyoni ta madzana ya Makhatoliki ya misava hi leswaku Bibele i “buku ya maprotestente.” Makhatoliki lama tshembekaka a ma fanelanga ku soriwa eka malangutelo lawa. Hi malembe xidzana yo tala, Kereke ya Khatoliki ya Rhoma yi siverile ku hlayiwa ka Bibele hi ririmi rin’wana handle ka Xilatini. Leswi swi endle leswaku Matsalwa ma nga fikeleriwi hi Makhatoliki yo tala lama nga ni vulolo. Kunene, ku sukela hi 1897 naswona ngopfu-ngopfu ku sukela enhlengeletanweni ya vumbirhi ya Vatican Council (1962-1965), Makhatoliki ya vile ni lunghelo ro hlaya Tibibele ta ririmi leri tolovelekeke leti amukeriweke hi Rhoma. Kambe mikhuva a yi hundzuki. Hikwalaho ematikweni lama fumiwaka hi Makhatoliki, ku hlaya Bibele swa ha tekiwa tanihi Vuprotestente.

Vunyingi bya Makhatoliki lama hisekaka lawa emalembeni ya sweswinyana ya amukeleke Bibele va nga ka va nga yi hlayi va yi twisisa. Ha yini ke? Hikuva kereke ya vona ni sweswi yi dyondzisa leswaku ku hlaya Bibele swi nga vanga khombo. Hikwalaho ka yini swi ri tano? Hikuva Kereke ya Khatoliki ya Rhoma yi vula leswaku Bibele a yi tamelanga nhlavutelo leyi heleleke ya ntiyiso wa Vukriste; yi fanele ku tatisiwa hi “mukhuva.” Ebukwini yakwe ya La Parole de Dieu (Rito ra Xikwembu), Georges Auzou, profesa wa Khatoliki wa Matsalwa lama Hlawulekeke, u tsarile a ku: “Mukhuva wa rhangela, wu phimphela, wu fambisana ni ku hundzeleta Matsalwa. . . . [Leswi] swi hi pfuna ku twisisa leswaku hikwalaho ka yini Kereke yi nga si tshama yi endla leswaku ku hlaya Bibele kumbe dyondzo ya Bibele swi landzeleriwa hi rixaladza kumbe swi va xilaveko lexi bohaka.”

Hikwalaho Ka Yini U Hlaya Bibele?

Hambi swi ri tano, Makhatoliki yo tala ya ntiyiso emisaveni hinkwayo ya handzahandza Bibele ni ku lava ku pfuniwa ku yi twisisa. Swi tano ni Maprotestente yo tala lama heleke matimba na hi van’wana lava vekeke mintshembo ya vona eka vukhomanisi, vusoxalisi, kumbe sayense.

Loko a kambisisa swivangelo swa ku tsakela loku pfuxetiweke ka timhaka ta moya, mudyondzi wa ntivo-vukhongeri Alain Woodrow u tsale eka Le Monde ya siku na siku ya Paris a ku: “Leswi xo sungula i xiendlo xa ntumbuluko xa ku pfuleka mahlo loku vangiweke hi ku tsandzeka ka mafambiselo lama tlakukeke ya mianakanyo, mikhuva, tipolitiki, ni sayense.” Tanihi swivangelo swin’wana u nyikerile “ku hela matimba ka tikereke leti vumbiweke hikwalaho ka ku hundzukela ka tona eka mimfumo ya politiki ni ya swa timali ya misava leyi,” ivi xo hetelela, ku va leswi a swi vuleke “nchavo wa nhlavutelo.”

U nga ha va un’wana wa lava sunguleke ku hlaya Bibele. Loko swi ri tano, u fanele ku tiva ndlela yo endla leswaku ku hlaya ka wena ka Bibele ku va ni mihandzu.