U Nga Yi Hlawula Njhani Buku Ya Vanhu Hinkwavo Xana?

LOKO, wena, ku nga khathariseki swilo hinkwaswo swa siku na siku leswi u faneleke ku swi endla, hi ndlela yo karhi u swi kota ku hlaya buku yin’we hi vhiki, u nga kota ku hlaya tivholumo leti tlulaka 3 000 enkarhini wa ku hanya ka wena. Hambi leswi sweswo swi nga ha vonakaka swi hlamarisa, swi fana ni thonsi ebakitini loko u xiya leswaku lembe na lembe minkarhi ya khume leyi tlulaka yoleyo tibuku to tala letintshwa ta kandziyisiwa eUnited States ntsena. Naswona sweswo a swi wa katsi magidi ya ntlawa wa tibuku leti munhu un’wana ni un’wana la dyondzekeke a faneleke ku ti hlaya.

Entiyisweni, loko ku tiwa eka tibuku, nhlamuselo leyi endliweke malembe ya 3 000 lama hundzeke namuntlha yi fanela swonghasi: “Hikuva a ku na ku hela e ku endleni ka tibuku le’to tala, kutani ku dyonda ngopfu ka karatanyana.”—Eklesiasta 12:12.

Kambe eku andzeni loku ka tibuku, xana yi kona leyi nga ya ntikelo ni ya nkoka lerova yi hlawuleka eka letin’wana hinkwato tanihi buku leyi un’wana ni un’wana a faneleke ku yi hlaya ke? Xana yi kona leyi hlulaka mindzilakana ya vutiko, ya ntumbuluko ni ya ririmi kutani yi faneriwa hi ku vuriwa buku ya vanhu hinkwavo ke?

Mphikamakaneta ya leswi hi faneleke ku swi hlaya yi tlula ku navela ku dyondzeka ntsena hikuva yi kucetela ndlela ya hina yo anakanya, mimpimanyeto ya hina ni ku avanyisa ka hina hi laha ku heleleke. Yi tate mianakanyo ya vadyondzisi, vatswari ni van’wana—va khale ni va namuntlha. Minkambisiso yo hambana-hambana ehenhleni ka leswi swi vumbaka ku hlaya ka nkoka yi endliwile, naswona vuyelo byi ve lebyi paluxekaka swinene.

Nhlawulo Wa Vatshila

Hi 1890 mukandziyisi wa tibuku u teke nhloko-mhaka leyi nga ni tifigara to tala ta tibuku leti tivekaka ta nkarhi wolowo. U va kombele leswaku va vula tibuku leti va voneke ti ri ta nkoka swinene. Vuyelo ke? “Bibele, Shakespeare na Homer a ti ri leti tsakeriwaka ngopfu hi vavanuna va vatsari eka lembe xidzana ra vukhume-kaye,” ku vika muhlamuseri un’wana. “Naswona,” wa engetela, “ku xiximiwa loku a ku ta tshama ku ri ka nkoka lowu nga cinciwiki namuntlha.”

Minkambisiso ya sweswinyana yi pfumelelane ni leswi. Hi xikombiso, hi September 1982, magazini wa Time wu kandziyise nhlamulo ya tiprofesa ta nhungu leti tivekaka, van’wamatimu ni lava tirhaka elayiburari eka xivutiso lexi nge, “Hi tihi tibuku ta ntlhanu leti munhu un’wana ni un’wana la dyondzekeke a faneleke ku ti hlaya?” Hambi leswi a ku ri hava ku pfumelelana loku heleleke exikarhi ka vatshila lava, ntlhanu eka lava nhungu—vunyingi lebyi xiyekaka—va katse Bibele eka swibumabumelo swa vona. Malunghana ni nkambisiso lowu fanaka, Psychology Today yi vika leswaku “eka tibuku ta 165 leti tshahiweke, Bibele yi kume ku hlawuriwa ko sungula: 15. Ku hava buku leyi tshineleke kwalaho.”

Ngopfu-ngopfu lexi tsakisaka i ku kumeka ka nkambisiso lowu rhangeriweke hi The Korea Times wo kumisisa ndlela leyi lava nga riki Vakriste etikweni va langutaka tikereke ta Vukriste ha yona. “Xiviko xa nkambisiso lowu xi kombe leswaku Vakriste, loko va ringanisiwa ni lava va nga riki Vakriste, hi vona va nga ni vutianakanyi swinene, hi vona va vutlaka mali ni ku khathalela swintsongo,” ku vula phepha ra kona. Hambi swi ri tano, xiviko xi ya emahlweni xi ku: “Ku nga khathariseki ku pfumala ka vona ripfumelo, 70 wa tiphesente ta vakambisisi va bumabumela swinene vukulukumba bya Bibele.”

Nhlawulo Lowukulu

Mindzavisiso ni minkambisiso yo tala leyi fanaka yi nga tshahiwa ku komba leswaku nkarhi na nkarhi Bibele yi hlawuriwe tanihi buku leyi tlulaka tin’wana hinkwato. Hikwalaho ka swivangelo swo hambana-hambana, yi tikombe yi ri nhlawulo lowukulu exikarhi ka tibuku, ta khale ni ta namuntlha, ta le vuxeni ni ta le vupela-dyambu.

Hambi swi ri tano, xa nkoka swinene, langutelo ra wena ra munhu hi xiyexe hi rihi ke? Loko u hanya etikweni ra le vupela-dyambu, xana kumbexana u vona onge Bibele a ya ha ri enkarhini emisaveni yerhu ya manguva lawa, ya sayense ni leswaku i ya nkoka wuntsongo eku tlhantlheni ka swiphiqo swa namuntlha? Loko u hanya etikweni ra le vuxeni, xana u languta Bibele yi ri buku ya le Vupela-dyambu ivi xisweswo yi va leyi nga riki ya nkoka wa xiviri eka wena ke? Kumbe, xana Bibele yi na rungula leri vanhu hinkwavo namuntlha va faneleke ku ri twa ke? Xana yi tiva swirhalanganya leswi vanhu kwihi na kwihi va kongomanaka na swona namuntlha? Xana hakunene i buku ya vanhu hinkwavo?