Bibele—Buku Ya Vanhu Hinkwavo

“KUTANI ndzi vona ntshungu lowukulu wa vanhu, lava ku nga pfumaleka ni munhu ni un’we loyi a koteke ku va hlaya. A va huma hi le matikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato, a va yimile emahlweni ka xiluvelo.”

I ntshungu wa njhani wolowo? Xana wu endla yini?

Mhaka yi ya emahlweni yi ku: “Va tamele micindzu emavokweni ya vona. A va huwelela hi rito leri tlakukeke va ku: Ku ponisiwa ku huma eka Xikwembu xa hina lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana!” E-e, a hi ntshungu wo homboloka lowu lavaka xanchumu kumbe lowu kombisaka xivangelo xin’wana. Kambe ke, i ntshungu wo rhula, lowu tsakeke lowu wa ha ku hundzaka eka ntokoto lowu nyanyulaka swinene. “Lava, hi lava va humaka eku xanisekeni lokukulu, . . . a va nga ha twi ndlala, a va nga ha twi ni torha . . . kutani Xikwembu xi ta hlangula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona.”

Rungula Ra Vanhu Hinkwavo

Ku kombisiwa ka ‘ntshungu wolowo lowukulu’ wa matiko hinkwawo ku kumeka ebukwini yo hetelela ya Bibele, eka Nhlavutelo, ndzima 7, tindzimana 9 ku ya eka 17. Hi ndlela yo xonga, yi hi nyika ku languta emahlweni eka nkarhi lowu vanhu va nga taka va nga ha avanyisiwi hi rixaka, ririmi ni vutiko kambe va ta hlangana hi ku rhula ni ku twanana kutani va tsakela ntshunxeko wa ntiyiso eku chaveni ni le ka leswi laviwaka. Entiyisweni, rolero i rungula ra nkoka leri Bibele yi ri khomeleke vanhu hinkwavo.

‘Kambe,’ u nga ha vutisa u ku, ‘rungula leri i ra nkoka hi ndlela yihi? Xana vanhu emisaveni hinkwayo a va vulavulanga hi kona ku rhula ni vun’we ke?’ Hakunene, va vulavule hi swona. Enguveni leyi ya mpfilumpfilu wa matiko hinkwawo, lowu vangiweke hi ntshikilelo wa politiki, rixaka, ikhonomi ni vukhongeri, i mani loyi emianakanyweni yakwe leyinene a nga ku khathaleriki ku rhula ka misava ke? Khale ku nga si va ni ku karhateka ko tano ka matiko hinkwawo ni le mahlweni ka loko ku pona ka vanhu ku nga si va mphikamakaneta, Bibele yi vulavule hi nkarhi lowu vanhu hinkwavo a va ta tsakela ku rhula ni vun’we ehansi ka hulumendhe yin’we, Mfumo wa Xikwembu.

Langutelo Ra Misava Ku Sukela Eku Sunguleni

Ku sukela eku sunguleni ka yona, Bibele yi andlala langutelo ra misava loko ku tiwa eka vumundzuku bya vanhu. Xileriso lexi nge “Ṭŝalanani, mi anḍa, mi tata misav̌a, mi yi fuma” a xi ri xona xo sungula lexi nyikiweke Adamu na Evha hi Yehova Xikwembu, Muvumbi wa vona. (Genesa 1:28) Adamu na Evha a va nga ta va vakokwa wa rixaka kumbe tiko rin’we ntsena. Kambe ke, a va ta va vakokwa wa rixaka ra vanhu. Muapostola Pawulo u tiyise mhaka leyi loko a tisa rungula ra Bibele eka Vagriki le Athena. U va byele leswaku Xikwembu “hi munhu un’we, xi endle tinxaka hinkwato ta vanhu leswaku ti aneta misava hinkwayo.”—Mintirho 17:26.

Hi fanele ku pfumela leswaku mianakanyo ya rixaka hinkwaro ra vanhu va ri vamakwavo va xinuna ni va xisati a yi ri emahlweni swinene eka ku anakanya ka vanhu hi ntolovelo. Hambi ku ri namuntlha, ku nga khathariseki ku vulavula hinkwako ka ku rhula ni vuxaka bya misava, xana a hi ntiyiso leswaku rivengo ra rixaka ni vutiko swi hambeta swi va kona exikarhi ka mavuthu lama avanisaka swinene lama hlaselaka vanhu ke? Hambi swi ri tano, Bibele ya swi hlula leswi ni mindzilakana yin’wana. Yi vulavula ni vanhu va matiko hinkwawo tanihi ndyangu lowukulu naswona yi vulavula hi misava tanihi kaya rin’we lerikulu ra rixaka hinkwaro ra vanhu. Emhakeni leyi, hakunene i buku ya vanhu hinkwavo.

Langutelo ro endla leswaku rixaka hinkwaro ra vanhu ri hanya tanihi ndyangu lowu tsakeke emisaveni hinkwayo a ri ta va ri voniwile loko Adamu na Evha a va lo tshama va tshembekile eka Yehova Xikwembu. Kambe a swi vanga hi ndlela yoleyo. Bibele ya hi byela: “Kukotisa leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we [Adamu], kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva va dyohile hinkwavo.”—Varhoma 5:12.

Hi ku twisisa loku, ku hava rixaka kumbe tiko leri tlulaka kumbe leri nga rintsongo eka rixaka kumbe tiko rin’wana. Laha nakambe, Bibele yi vulavula ni vanhu hinkwavo handle ka rivengo kumbe xihlawu-hlawu. Yi komba leswaku “hinkwavo va dyohile, kutani ku kwetsima loku a va nyikiwile hi Xikwembu va ku pfumala.” (Varhoma 3:23) Hambi leswi vanhu etindhawini tin’wana va nga ha vaka va antswa etlhelweni ra swa nyama, va dyondzile ku antswa ni swin’wana, xana a hi ntiyiso leswaku hinkwako laha hi langutaka kona, hi vona vanhu lava hlaseriwaka hi swiphiqo leswi fanaka swa masungulo—vuvabyi, ku dyuhala, ku nga hetiseki ni rifu ke?

Xitshembiso Xo Pfuna Vanhu Hinkwavo

Hambi leswi xiyimo xa vanhu xi nga ha tshembisiki, munhu a nga tshikiwanga a ri hava ntshembo. Eyinhleni leyi yi tsemaka ni nhlana, Yehova Xikwembu u nghenelerile hi xitshembiso. Eka Abrahama, Xikwembu xi te: “Kutani matiko hikwawo ya misav̌a ma ta tinkhensa ha rišaka ra wena.” (Genesa 22:18) Hi xiwelo, xitshembiso lexi xi amukeriwile hi vukhongeri byinharhu lebyikulu bya misava—Xiyuda, Vukriste na Vuislam—tanihi xiyenge xa tidyondzo ta byona. Bibele yi ri yoxe yi hlavutela ku tirha ka xitshembiso lexi hi ku rhekhoda ku tirhisana ka Yehova Xikwembu na Abrahama ni vatukulu va yena, ku katsa ni tiko ra Israyele ya khale.

Kambe laha hi kona laha vanhu vo tala va nga khomelelaka kona. Va vona onge leyi i mhaka yo fanekisela ya xihlawu-hlawu kumbe rivengo ra vutiko. Exisekelweni lexi va bakanyela Bibele, kumbe vunyingi bya Matsalwa ya Xiheveru etlhelo, tanihi dyondzo ya rixaka ntsena. Kambe xana loku i ku anakanyisisa lokunene? Hikwalaho ka yini Yehova a kombisa ntshembo wo tano eka Abrahama ivi a endla xitshembiso eka yena ke?

Bibele ya hlamusela: “Abrahama u pfumerile eka Xikwembu, kutani xi n’wi hlayile la lulameke hikwalaho ka swona. Kutani u vuriwile nakulobye wa [Yehova].” (Yakobo 2:23) Lexi tsakisaka, buku leyo kwetsima ya Islam, Koran, na yona yi komba eka ripfumelo tanihi xivangelo xa ku amukeriwa ka Abrahama hi Xikwembu tanihi nakulobye. “I mani loyi a nga ni vukhongeri byo antswa ku tlula loyi a ti tsongahataka hi laha ku heleleke eka Allah? Kutani i muendli wa leswinene (eka van’wana) naswona u landzela ripfumelo ra Ibrahim [Abrahama], la lulameke, naswona Allah u teke Ibrahim tanihi nakulobye.”—SURAH IV, ndzimana 125, Holy Qur’an, leyi hundzuluxeriweke hi M. H. Shakir.

Ku vuriwa yini hi Vaisrayele? Malembe lama tlulaka 400 endzhaku ka loko Xikwembu xi endle xitshembiso eka Abrahama, Muxe u va byerile a ku: “Yehova a nga namarelangi ka ṅwina, na ŝona a nga mi hlawulanga leŝi mi tlulaka hi ku tala e matiko hikwawo, hikuv̌a tiko ra ṅwina i le’riṭongo e ka matiko hikwawo; kambe hi leŝi Yehova a mi ranḍaka, na ŝona a hlayisa ku hlambanya loku a ku hlambanyeleke v̌atata wa ṅwina.”—Deuteronoma 7:7, 8.

Hikwalaho a ku nga ri yona mhaka ya leswaku Abrahama kumbe Vaisrayele a va ri rixaka kumbe tiko leri tlakukeke, kumbe mhaka ya leswaku hi ndlela yo karhi a va antswa ku tlula vanhu van’wana. Kambe ke, a ku ri hikwalaho ka rirhandzu ra Xikwembu ni musa lowu nga fanelangiki lowu kombisiweke exisekelweni xa ripfumelo ni mintirho leyinene. Muapostola Petro u endle yinhla leyi loko a te: “Ndza swi twisisa swinene leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe ya vanhu; kambe, ematikweni hinkwawo, loyi a xi chavaka a va a endla leswi lulameke, xa n’wi tsakela.”—Mintirho 10:34, 35.

Xisweswo, hambi leswi Yehova Xikwembu a tirhisaneke hi laha ku heleleke na tiko ra Israyele hi nkarhi wo karhi, hakunene a a ri ni ku tshamiseka ka vanhu hinkwavo emiehleketweni. Ku tirhisana ka yena na Israyele a ku rhekhodiwanga eBibeleni leswaku ku kurisa moya wa vutiko kumbe ku kurisa rixaka rin’we ehenhla ka rin’wana. Kambe ke, “hinkwaswo leswi tsariweke hi vakhale, swi tsariwile leswaku hi dyondza ha swona, ni leswaku hi va ni ku langutela, hikwalaho ka ku tiyisela ni ku chaveleriwa loku hi ku kumaka eMatsalweni.” (Varhoma 15:4) Ina, swiendlakalo leswi swi kombisa rirhandzu ni ku leha mbilu ka Xikwembu eku lunghiseleleni ka ntshembo leswaku vanhu hinkwavo nakambe va hlangana hi ku rhula ni ku twanana. Ntshembo lowu wu ta xiyiwa hi ndlela yihi?

Vulawuri Bya Ku Rhula

Pawulo u hlamuserile a ku: “Xikwembu xi endlile leswi ku nga khale a xi lava ku swi endla ha Kriste: xi hi tivisile ku rhandza ka xona loku a ku fihlekile, loku a xi lava ku ku yisa emahlweni, minkarhi ya kona yi kondza yi hetiseka. Ku rhandza ka xona i ku hlanganisa swivumbiwa hinkwaswo, swa le matiIweni ni swa la misaveni, nhloko ya swona a va Kriste.” (Vaefesa 1:9, 10) ‘Vulawuri’ lebyi i yini xana?

Rito leri ri hundzuluxeriwe ri huma eka rito ra Xigriki leri nge oi·ko·no·miʹa, leri entiyisweni ri vulaka “ku kongomisiwa ka ndyangu.” Xisweswo, hambi leswi vanhu va avaneke hi politiki, rixaka, ikhonomi ni vukhongeri, Xikwembu xi kunguhate ku herisa swilo hinkwaswo leswi avanyisaka kutani xi hlanganisa vanhu hinkwavo lava yingisaka nakambe tanihi ndyangu lowu tsakeke emisaveni hinkwayo. Leswi xi ta swi endla njhani? Xi ta swi endla hi ku tirhisa Mfumo wa Vumesiya emavokweni ya Yesu Kriste, n’wana wa xona.—Vona Daniel 2:44; Esaya 9:6, 7.

Namuntlha, exikarhi ka mpfilumpfilu ni swirhalanganya swa misava hinkwayo, timiliyoni ta vanhu emisaveni hinkwayo ti amukele rungula ra Bibele ehenhleni ka ku rhula ni ntwanano. Va tile tanihi “ntshungu lowukulu” lowu nga hlayiwangiki lowu hlamuseriweke ebukwini ya Nhlavutelo. Hi ku fanekisela, ana se va tamele matluka ya mutlhwari emahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu, va nyikela ku dzunisa ni ku titsongahata ka vona eka loyi a “tshameke exiluveIweni,” Yehova Xikwembu, “ni le ka Xinyimpfana,” Yesu Kriste.—Nhlavutelo 7:9, 10.

Xana rungula rero ra tsakisa eka wena? Ku nga khathariseki rixaka ra wena, tiko, kumbe ririmi, hi ku kanerisana ni ku amukela rungula ra Bibele sweswi, u nga tihlanganisa ni ‘ntshungu wolowo lowukulu’ wa matiko hinkwawo. Kun’we na wona, hi ku tiyiseka u nga ku: “Kambe, hi ku ya hi ku tshembisa ka Hosi, hi langutele matilo lamantshwa ni misava leyintshwa, laha ku lulama ku tshameke kona.”—2 Petro 3:13.

Hakunene, Bibele yi nga va Buku ya wena!

[Xifaniso eka tluka 5]

Adamu na Evha a va ri vakokwa wa rixaka ra vanhu

[Xifaniso eka tluka 7]

Abrahama, loyi a sukeke etiko-xikaya rakwe, u kume musa eka Xikwembu hi ku tirhisa ripfumelo ni mintirho leyinene