Vumundzuku Bya Wena I Mani La Nga Byi Vhumbaka?

KU RINGETA ku vhumba vumundzuku swa olova. Ku vhumba ntiyiso a swi olovi. Swi va leswi nga pfuniki nchumu loko leswi vhumbiwaka swi ri leswi dlayaka, hi laha swikombiso leswi fambisanaka ni mhaka leyi swi kombisaka erivaleni ha kona.

Ku sukela eminkarhini ya khale, munhu u ringetile ku tshubula leswi vumundzuku byi swi tameleke. Hambi ku ri namuntlha, vo tala va hina va avelana ku navela ka ku vhumba swa mundzuku. Ku phikelela loku ka vutivi bya swiendlakalo leswi taka ku yise munhu eku ringeteni ka tindlela to tala. Hi xikombiso, miri wa munhu wu kambisisiwile leswaku ku kumiwa mahungu ya swivumbeko swa xikandza, swivumbeko swa marhambu ya nhloko ni tilayeni ta xandla xa voko. Munhu u dyondze hi ta swiharhi—ku famba-famba ka makondlo kumbe swikokovi, ku haha ka tinyanyana, hambi ku ri ndlela leyi nkuku wu jovolotaka tinchorho ta mavele leti hangalasiweke ehansi ha yona. Van’wana va tirhise swilo swo tanihi tibolo ta maribye lama vangamaka, makhadi yo tlanga ha wona, dayizi, matluka ya tiya, kumbe swivandla swa kofi. Vuthekiniki byi hambane ku fana ni vanhu, mikhuva ni minkarhi, kambe vuyelo hinkwabyo bya fana: i ku hluleka.

Kambe ke, ku na Loyi a nga vhumbaka vumundzuku khwatsi. I mani? Yehova Xikwembu. Yehova i wa nkoka hikuva u “tiv̌isa ka ha ri ku sunguleni le’ŝi nga ta humelela e ku heleni.” Hambi leswi swiendlakalo swi nga siki hetaka gondzo ra swona hi xitalo, Xikwembu xi nga vhumba leswi makumu ya nga ta va swona. Ina, Yehova a nga funungula vumundzuku emahlweni ya vanhu hayi masiku ma nga ri mangani ntsena ka ha ri emahlweni kambe malembe xidzana emahlweni ka nkarhi wa kona!—Esaya 46:10.

Hikwalaho ke, ndzavisiso wa vutivi bya vumundzuku a wu fanelanga ku hetelela hi swa hava. Bibele, Rito ra Xikwembu, ri xaxamete timhaka ta nkoka swinene eka hina. I yini leswi yi kombaka leswaku swi hlayiseriwe vanhu ke?

[Xifaniso eka tluka 3]

“Ku hava michini leyi tikaka ku tlula leyi hahaka emoyeni.”—Lord Kelvin, mutivi wa tinhlayo wa Munghezi, dokodela ni Muungameri wa British Royal Society, c. 1895.a

[Nhlamuselo ya le hansi]

“Loko ho sungula ku ringeta ni ku twisisa vutomi hi laha byi nga ta va ha kona hi 1960, hi fanele ku sungula hi ku xiya leswaku swakudya, swiambalo ni byetlelo swi ta va swintsongo ku fana ni moya.”—John Langdon-Davies, mutsari wa tinyuziphepha wa Munghezi na Fellow of the Royal Anthropological Institute, 1936.

“Lebyi i vuhunguki lebyikulu swinene lebyi hi tshameke hi byi endla. . . . Bomo yi nga ka yi nga ha lahleriwi, naswona ndzi vulavula tanihi mutshila wa swibuluki.”—Admiral William Leahy, u tsundzuxa Muungameri wa U.S. Harry Truman eka muako wa tibomo ta athomo wa U.S., 1945.

[Xifaniso lexi nga eka tluka]

U.S. National Archives