Bibele Na Vumundzuku Bya Wena

HA YINI Mutsari wa Bibele, Yehova Xikwembu, a vhumba vumundzuku khwatsi kasi munhu wa hluleka ke? I mhaka ya swivangelo swimbirhi. Yehova i wa matimba hinkwawo. Nakambe u tiva hinkwaswo. Munhu a nga tano.

“Hi mina Šikwembu ša matimba hikwawo,” ku vule Yehova eka Abram (Abrahama) eka malembe lama nga vaka 4 000 lama hundzeke.a “Famba emahlweni ka mina, u v̌a munhu lo’wo lulama; kutani nḍi ta tiyisisa ntwanano e šikari ka mina na wena, nḍi v̌a nḍi ku anḍisa hi ku hunḍisisa.” Loko Abrahama a ri na malembe ya 99 hi vukhale naswona nsati wakwe Sara lowa mhika a ri ntsongo hi malembe ya 10, Yehova u vhumbe leswaku Abrahama a a ta va tata wa “matiko la’manyingi.” (Genesa 17:1-4) Hi ku va wa matimba hinkwawo—la-nge-henhla-henhla—Yehova u tivisile matimba yakwe yo hlula xiphiqo xihi na xihi lexi a xi ta siva ku hetiseka ka xitshembiso xakwe eka Abrahama, a endla leswaku mupatriarka yoloye a va tata wa Isaka. Hi nkarhi lowu faneleke, Abrahama u swi endlile, a va kokwa wa Vaisrayele ni van’wana hakunene.—Genesa 21:1-3; 25:1-4.

Nakambe Yehova u tiva hinkwaswo, u na vutlhari hinkwabyo—a nga hluriwi hi nchumu. A nga vona xin’wana ni xin’wana lexi a navelaka ku xi vona. Ku vuriwa leswi ha yena: “Emahlweni ka Xikwembu, ku hava ni xivumbiwa ni xin’we lexi tumbeleke. Hinkwaswo swi lo dlúù! erivaleni, emahlweni ka Loyi hi faneleke ku tihlamulela eka yena.”—Vaheveru 4:13.

Matimba ni vutivi bya Xikwembu swi endla leswaku swi nga koteki leswaku xi hluleka. Minkarhi hinkwayo xi vhumba vumundzuku khwatsi. Kutani, xi swi kotile ku: “Kunene leši nḍi ši ehleketeke ši ta endlakala, ni leši nḍi ši kaneleke ši ta humelela.” (Esaya 14:24) A hi kambisiseni byi nga ri byingani bya vuprofeta byo tala bya Bibele lebyi hetisekeke.

Vuprofeta Lebyi Byi Hetisekeke Khale

Babilona ri tshama ri va xitikwana xa Mfumo wa Siriya. Hambi swi ri tano, hi lembe xidzana ra vu-nkombo B.C.E., muti lowu wu vonake wu ri ntsindza lowu nga hluriwiki wa Mfumo wa Babilona. Kambe xana a ku ta vuriwa yini hi yena? “Babilona . . . wu ta v̌a tani hi Sodoma na Gomora siku miti leyi yi onhiwaka hi Šikwembu. A nga ka a nga ha pfušiwi ni siku rinwe. V̌anhu v̌a nga ka v̌a nga aki kona ku yisa etinšakeni ta tinšaka.” Ku profete Rito ra Xikwembu malembe lama nga vaka 100 emahlweni ka ku wa ka Babilona mfumo wa matimba wa misava ni malembe man’wana ya 200 emahlweni ka ku wisiwa ka yona hi Vamede ni Vapersia. Ku hava ni un’we namuntlha loyi a nga kanetaka ku hetiseka ka marito wolawo. Hi malembe xidzana yo tala, muti wa Babilona a wu nga ri nchumu kambe a wo va ndhundhuma ya maribye. Babilona a ya ha ri kona.—Esaya 13:19, 20.

Yerusalema ya lembe xidzana ro sungula C.E. a yi ri xivandla xa tempele leyi akeriweke vugandzeri bya Yehova. Kambe, Bibele yi rhekhoda marito lawa ya Yesu Kriste mayelana na Yerusalema ni rixaka leri tweke marito yakwe: “Hikuva ku ta ta masiku ehenhla ka wena, lawa valala va wena va nga ta ku biyela rirhangu ha wona, va ku rhendzela u sala xikarhi, va ku sivelela hi matlhelo hinkwawo; va ta ku hindzimuxela ehansi, wena ni vanhu lava akeke ka wena; kutani va nga ka va nga tshiki ribye rin’wana eka wena.” (Luka 19:43, 44) Yesu u vule sweswo hi 33 C.E., kambe a swi endlekanga ku fikela hi 66 C.E. laha mavuthu ya Rhoma ya rhendzeleke Yerusalema. Hambi leswi ku hlula ku tikombeke ku ta humelela hi xihatla, Varhoma va tlhentlhile swi nga languteriwanga. Hambi swi ri tano, hi 70 C.E., vuthu ra Rhoma nakambe ri rhendzele muti, wu tele hi vatlangi va Paseka, kutani ri wu biyela hi rihlampfu ra timhandzi. Tin’hweti tin’wana ta ntlhanu endzhakunyana, Yerusalema a yi mbundzumuxiwile, yi ri ni ndzinganyeto wa vaakitiko va yona lava feke va 1 100 000.

Vuprofeta Lebyi Sweswi Byi Hetisekeke

Xana u nga tsakela swikombiso swa namuntlha swa vuprofeta lebyi hetisekeke bya Bibele? Kunene, Yesu u vhumbe swiendlakalo leswi a swi ta komba nkarhi lowu tivekaka tanihi “masiku ya makumu.” (2 Timotiya 3:1) Vuprofeta lebyi byi vumba “xikombiso” lexi hlanganeke—xikombiso xa masiku ya makumu ya mafambiselo layo biha ya sweswi ya swilo. (Matewu 24:3) Vumbhoni bya ku hetiseka ka vuprofeta bya Yesu a byi ri karhi byi andza ku sukela hi 1914. Entiyisweni, u vonile ku hetiseka loku hi wexe. Laha hansi ku landzela timhaka to hlayanyana leti xiyekaka ta “xikombiso.”

Vumundzuku Bya Misava—Xana U Ta Va Kwalaho?

I yini lexi nga emahlweni? Bibele ya ha ri ni vuprofeta byin’wana lebyi byi nga ta hetiseka. Exikarhi ka byona ku na lebyiya bya ku susiwa ka vuhomboloki emisaveni kutani yi sala yi vangama hi ku lulama. Xana i vumundzuku byebyo bya ku tsakisa? Xana wa tshemba leswaku Yehova u na vutlhari ni matimba yo lulamisa swilo eka pulanete leyi ya hina? Loko swi ri tano, u ta lava ku xiya leswi Bibele yi swi vhumbaka hi vumundzuku bya misava.

Endla Leswi Vumundzuku Bya Wena

Leswaku leswi swi va vumundzuku bya wena, u fanele ku teka goza sweswi. Hi ku hatlisa, emahlweni ka ku va vuprofeta lebyi nga laha henhla byi hetiseka hi laha ku heleleke, Yehova u “ta herisa lava herisaka misava.” (Nhlavutelo 11:18) Eka Sofonia 2:3 Bibele ya tsundzuxa: “Lav̌ani Yehova, n’wina, v̌atiṭongahati hikwav̌o v̌a tiko, la’va endlaka hi ku lerisa ka yena, lav̌ani ku lulama, mi lav̌a ku tiṭongahata: kumbe mi ta tifihla e sikwini ra v̌ukari bya Yehova.” Hikwalaho, tirhisa nkarhi wa wena hi vutlhari sweswi eku kumeni ka ku twisisa lokunene ka Bibele ni vuprofeta bya yona leswaku u teka goza leri nga ta pfuna wena ni varhandziwa va wena. Timbhoni ta Yehova ti tiyimisele ku ku pfuna ku kuma vutivi lebyi engetelekeke hi vumundzuku hi laha byi hlavuteriweke ha kona eRitweni ra Xikwembu, Bibele.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi/Swifaniso eka tluka 5]

“Tiko rin’wana ri ta pfukela tiko rin’wana, mfumo wun’wana wu ta Iwa ni wun’wanyana.” (Matewu 24:7) Nyimpi yo Sungula ya Misava yi sungule hi 1914 kutani eku heteleleni yi katsa tiphesente ta mpimo wa 93 wa vaaki va misava. Namuntlha, mavuthu ya nyimpi ya misava i 106 000 000, kumbe socha rin’we eka vanhu van’wana ni van’wana va 43. Xiviko xin’wana xi te: “Ku hava nchumu eka matimu lama hundzeke wo wu ringanisa ni ku vumbiwa ka namuntlha ka matimba lama lovisaka emisaveni, ni nxungeto wa tihanyi lowu ya wu vangaka.”—World Military and Social Expenditures 1985.

[Xifaniso lexi nga eka tluka]

Xinepe xa Vuthu ra U.S.

“Ku ta va ni tindlala . . . ematlhelweni layo tala.” (Matewu 24:7) Mayelana ni ndlala, xiviko xa 1985 xa Independent Commission on International Humanitarian Issues xi ri: “Enkarhini wa ndlala leyikulu ya Vantima eku sunguleni ka va-1970, a ku ehleketiwa leswaku vuvabyi bya ndlala ni ku sika a ku ri xiyimo xa nkarhi na nkarhi xa timiliyoni ta nhungu ta Vantima. Sweswi nhlayo yoleyo i timiliyoni ta 100.’’

[Xifaniso lexi nga eka tluka]

Xinepe xa FAO/B. Imevbore

“Ku ta va ni ku tsekatseka ka misava.” (Luka 21:11) Leswi hakunene swi tikombe swi ri ntiyiso ku sukela hi 1914. Hi xikombiso, ku tsekatseka ka misava ka Kanto eJapani ku koxe vutomi bya 142 800 hi 1923. A ku ri ni 60 000 ya lava dlayiweke hi ku tsekatseka ka misava eQuetta, ePakistan, hi 1935. Nhlayo ya lava feke hi ku tsekatseka ka misava eN’walungwini wa Peru hi 1970 i 66 700. Kutani hi 1976 van’wana vo ringana 800 000 va file hi ku tsekatseka ka misava eTangshan, eChina.

“Kambe Evangeli yi fanele ku rhanga yi twarisiwa ematikweni hinkwawo.” (Marka 13:10) Hi 1985, Timbhoni ta Yehova ti endle maawara lama hundzaka 590 000 000 eku chumayeleni ka mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu ematikweni ya 205 ni mintlawa ya swihlala. Ti fambise tidyondzo ta le makaya ta Bibele ta 2 379 000 kutani va siya Tibibele ni tibuku ta 350 000 000 leti hlamuselaka Bibele eka vanhu lava tsakelaka.

[Bokisi/Swifaniso eka tluka 6]

“Hi mabanga ya v̌ona v̌a ta fula ŝikomu, hi matlhari ya v̌ona v̌a ta fula masikeri; tiko ri nga ka ri nga ha lwi ni riṅwana, kutani a ku nga ha dyonḍisiwi ku lwa.” (Esaya 2:4) Mfumo wa Xikwembu wa le matilweni wu ta lunghiselela xisekelo lexi heleleke xa ku vekiwa ka matlhari ehansi emisaveni. Ku rhula ku ta fuma!

“Yehova wa tinyimpi o ta lunghiselela matiko hikwawo . . . e ŝakudya ŝa tinyama le’ti noneke, ni ŝakudya ŝa tivinyo le’ti tengeke, le’ti kumiwaka henhla ka šisese.” (Esaya 25:6) Ehansi ka vukongomisi ni ku katekisa ka Xikwembu, misava yi ta humesa ndzalo leyi fuweke. Ndlala a yi nga ha vi kona!

“O ta lov̌isa rifu hi laha ku nga heriki; Yehova o ta hlangula mihloti e mimombyeni hikwayo.” “A ku nga v̌i na munhu l’a akeke Yerusalema l’a nga ta ku: nḍa vabya.” (Esaya 25:8; 33:24) Ku hava vuvabyi kumbe xiphiqo xa rihanyo leswi nga ta tsandza vutshunguri bya Xikwembu. Nakambe xi kunguhata ku basisa masirha eka mahlonga ya wona. Swi ta tsakisa swonghasi ku amukela varhandziwa lava pfuxiweke!