Yehova U Katekise Makungu Ya Mina

Hi nhlamuselo ya Samuel B. Friend

LE NDZHAKU hi July 1952 a ndzi yimbelela vusiku bya Mugqivela wun’wana na wun’wana enkombisweni lowu tolovelekeke wa Country Western eLittle Rock, Arkansas. Nkombiso lowu wa tiawara tinharhu a wu nga tsakisi vahlaleri lava nga kona ntsena kambe ni magidi lawa ya yingisaka eka xitichi xa radio xa 50 000 wa ti-watt KLRA. Leswi swi endleke khale emahlweni ka ku humesiwa ka thelevhixini eka xiphemu xexo xa le dzongeni wa United States.

Eka vusiku byin’wana, loko ndzi heta ku yimbelela, mukamberi wa khampani ya rhekhodo ya MGM (Metro-Goldwyn-Mayer) u ndzi tshinelerile. U te: “Ndzi ta rhandza leswaku u hi yimbelelela.” Xikan’we-kan’we u ndzi nyike kontraka leyi vuyerisaka yo rhekhoda. U vule leswaku a a ri karhi a hlalela nkombiso lowu mavhiki ma nga ri mangani, kutani u ehlekete leswaku ndzi na vumundzuku eka bindzu ra ku rhekhoda.

Loko ndzi n’wi byele leswaku a ndzi swi tsakeli, u hlamarile. Ndzi hlamusele leswaku a ndzi ri enkombisweni ku endlela ku pfuneta ku hlayisa mina ni nsati wa mina ntsena evutirhelini bya nkarhi hinkwawo ni leswaku a ndzi nga lavi ku ya emahlweni ndzi katseka eka ntirho wa vuyimbeleri.

Endzhakunyana eka lembe rolero, thelevhixini yi sunguriwile eArkansas—eLittle Rock. Mufambisi wa nongonoko u ndzi kombele ku va mufambisi wa ntirho wa nongonoko wo sungula, nkombiso wo hambana-hambana wa vuyimbeleri. A ndzi tsake ngopfu naswona ndzi amukele nyiko hi ntsako, ndzi hlamusela leswaku ndzi ta tlangela ku va na ntirho wa nkarhinyana ni xitichi lexi. U vule leswaku u ta ndzi tivisa endzhaku ka nongonoko wo sungula.

Nongonoko wolowo wo sungula a wu ri ku humelela ka xiviri. Ndzi nghenise vayimbeleri lava nga ni vuswikoti kutani ndzi yimbelela tinsimu ti nga ri tingani. Endzhaku ka sweswo ndzi vutise loko swi nga koteka leswaku ndzi kuma ntirho wolowo wa nkarhinyana. U te: “E-e, a ndzi ku lavi nkarhinyana. Ndzi ku lava nkarhi hinkwawo.” Leswi a a nga ta hundzuka emhakeni ya leswaku ndzi tirha nkarhi hinkwawo, a ndzi fanele ndzi boha kungu. Ku va wo sungula exitichini xa TV eArkansas a ku ri ku langutela loku ringaka. Kambe, entiyisweni, ku nge ringanisiwi ni ku tirhela Yehova Xikwembu, Tata wa hina wa le tilweni, evutirhelini bya vuphayona bya nkarhi hinkwawo! Kutani a ndzi yi amukelanga nyiko leyi.

Loko ndzi vulavule ni nsati wa mina Jean endzhaku ka nkombiso, u pfumelelane na mina hi laha ku heleleke. Hi vusiku byebyo loko hi tlhelela ekaya, xana u tiva lexi a xi ri endzeni ka bokisi ra poso? A ku ri xirhambo xo tirha tanihi mulanguteri wa xifundza, ku endzela mabandlha ya vanhu va Yehova hi va tiyisa emoyeni. Hakunene ndzi swi vonile leswaku Yehova u katekisile kungu ra mina.

Nkarhi Wun’wana Wa Kungu

Rero a ku nga ri kungu ro sungula leri a ndzi fanele ku ri endla. Loko ndzi hete xikolo xa le henhla eMount Ida, eArkansas, mina ni makwerhu Fred hi tihlanganise ni ntlawa wa vuyimbeleri wa le vupela-dyambu lowu vuriwaka Texas Rangers. Kwalomu ka malembe manharhu eku heteleleni ka va-1930, ndzi fambe ni ntlawa lowu ematikweni yo tala ya le dzongeni. Ntlawa wa hina wu amukele tinyiko leti pfunaka ti huma eka vaseketeri va le kule tanihi hi le Chicago. Hi wine hakelo yo sungula emphikizanweni wa tiko eMississippi ni le Arkansas, naswona emphikizanweni wa tiko wa Arkansas ndzi wine hakelo yo sungula tanihi xiyimbeleri xo antswa xa xinuna. Kutani a ndzi ri na ntirho wa vutomi lowu tshembisaka.

Kambe a ndzi avanile. Loko ndza ha ri n’wana hi va-1920, ndyangu wa ka hina a wu endzeriwe hi vayimeri va Sosayiti ya Watch Tower. Kahle-kahle, loko va ri karhi va endzela ndhawu ya ka hina timayele ti nga ri tingani evupela-dyambu bya Hot Springs, eArkansas, vatirheli lava famba-fambaka (lava vuriwaka ti-pilgrim) a va tolovele ku tshama ekaya ka hina. Ndyangu wa ka hina wu tsakele ku va yingisela naswona hi ntolovelo wu amukele leswi a va swi dyondzisa.

Kutani loko ndzi ri karhi ndzi kula a ndzi ri ni vutivi bya xisekelo bya ntiyiso wa Bibele. Naswona ndzi tlhele ndzi byela vanghana va mina hi swilo leswi vatirheli lava va famba-fambaka va swi vuleke ni leswi a hi swi hlaya ekaya eka Xihondzo xo Rindza xa Xinghezi. Floyd Garrett a a ri un’wana wa vanghana lava va vafana. Hi ye kun’we exikolweni exikarhi ka va-1930. Floyd u amukele swilo leswi ndzi n’wi byeleke swona, kutani, hi nkarhi lowu faneleke, u endle ku tinyiketela eka Xikwembu ivi a sungula vutirheli bya nkarhi hinkwawo hi 1940. Namuntlha u tirha tanihi mulanguteri la famba-fambaka.

Ina, enkarhini lowu a ndzi famba-famba ni bendhe, tatana a a ndzi tsalela hi tinkulumo leti vamakwerhu lava famba-fambaka a va tinyikela le ndzhaku etiko-xikaya ra ka hina. Kutani, eku heleni ka 1938, loko hi ri eJackson, le Mississippi, ndzi rhamberiwe ku yingisa nkulumo leyi rhekhodiweke leyi nge “Tatani Misava” leyi nyikeriweke hi muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower, J. F. Rutherford, entsombanweni wa le London, eNghilandhi. Hakunene leyi yi pfuxete ku tsakela loku pfurhaka loku a ku file malembe yo tala. A ndzi swi tiva leswaku ndzi fanele ku endla kungu. Lembe leri landzelaka ndzi sukele bendhe ivi ndzi tlhelela ekaya eArkansas.

Nhluvuko Wa Moya

Vuyimbeleri, kun’we ni ku phasa tinhlampfi ni ku hlota, se swi teke xiyimo xa vumbirhi evuton’wini bya mina. Swilo swa moya swi ve swa nkoka ngopfu loko ndzi sungule ku lava Mfumo ku sungula. (Matewu 6:33) Yehova u ve wa xiviri eka mina, naswona ndzi hisekele ku n’wi tirhela. Ndzi endle ku tinyiketela eka Yehova kutani ndzi khuvuriwa hi November 27, 1939, exinambyanini xo titimela xa Arkansas. Manana u khuvuriwe hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo.

Ndzi xave movha wa 11 wa malembe hi vukhale hi R100, naswona hi November 1940, loko ndzi ri na 23 wa malembe hi vukhale, ndzi nghenele ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo eArkansas ya le makaya. Mawaku siku ra ntsako! Ntirho wa mina evuton’wini a wu ri erivaleni, naswona ndzi swi vonile leswaku Yehova a a ndzi tiyisa kutani leswi hi swona leswi a swi pfuna.

Emasikwini wolawo, ku lavisisa lava fanaka ni tinyimpfu emakaya eHot Springs hinkwayo a swi nga olovi. A ku laveka ku chayela ko tala emapatwini yo tlhuma, swinambyana leswi khulukaka ni ku famba eswindledyanini swa ritshuri swa swileyi leswaku ndzi fikelela tindlu leti nga etlhelweni. Ndzi xavise tibuku ta Bibele hi mihandzu, matsavu, tihuku, mandza, swakudya swa le mathinini ni swin’wana. Ndza ha tlangela mintokoto yoleyo.

Maxangu Hi Malembe Ya Nyimpi

Loko United States ri nghenele Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava hi 1941, a ku ri ni nkaneto lowu hangalakeke eka Timbhoni ta Yehova hikwalaho ka xiyimo xa vona xa vukala-tlhelo. (Esaya 2:4) Mintshungu yi vumberiwe ku Iwisana na tona etikweni hinkwaro, naswona magidi ya timbhoni letintshwa ya khotsiwile. Hambi leswi a ndzi amukele papila leri kombaka leswaku ndzi mufundhisi, ndzi langutane ni nkaneto wo nonon’hwa, ku katsa ni minxungeto evuton’wini bya mina.

Loko a kongomisa xibalesa xa yena eka mina, wanuna un’wana u ndzi lerisile a ku: “Huma ekaya ka mina ndzi nga se ku balesela.” A a xiye leswaku ndzi Mbhoni loko ndzi tshinelela yindlu ya yena. Handle ko tipfinyinga, ndzi hume handle ko ba mariri. Kutani a ku ri ni wanuna loyi a ndzi dyondza na yena Bibele loyi a ndzi tsundzuxeke leswaku u twe leswaku un’wana evuxeni bya doroba u kunguhata ku ndzi dlaya loko ndzi nghena endlwini ya yena.

Endzhakunyana ka tin’hweti to hlayanyana loko ndza ha ri eka ndhawu yoleyo, ndzi rhambiwile hi manana wa yindlu kutani ndzi sungula ku tlanga rhekhodi ya gramafomo ya nkulumo ya Bibele ya makwerhu Rutherford. Loko rhekhodi ri ri karhi ri tlanga, nuna wa yena u nghenile ivi a yima exikarhi ka mina ni rivanti, a humesa mukwana wa yena. U vutise leswaku a ndzi endla yini kambe a nga ndzi nyiki nkarhi wo hlamula. “Xana u ta xeweta mujeko kumbe ku Iwa enyimpini?” U vutisile, a ri karhi a ndzi kombetela hi mukwana wa yena. Hi ku hatlisa ndzi tsundzuke ndzayo ya munghana wa mina ivi ndzi nga yi tivi ndlela yo hlamula ha yona.

Ndzi vutise mutameri wa mukwana ndzi ku: “Xana a wu ta titwa njhani, loko un’wana a ku hehla hikwalaho ko seketela Vunazi ke?” Handle ko delela, ndzi hambetile ndzi ku: “A ndza ha ri wa Hitler ku fana na wena. Ndzi tsakela ntsena ku pfuna vanhu ku twisisa Bibele.” Hi ndlela yo karhi nhlamulo leyi yi anerise wanuna loyi, kutani ndzi kote ku famba ndzi hlayisekile. Loko ndzi ri karhi ndzi famba, ndzi nkhense Yehova hikwalaho ka nsirhelelo wa yena na hi ku nghenisa marito lamanene enon’wini wa mina.

Nkarhi wun’wana, a ndzi tlangela wanuna un’wana nkulumo leyi rhekhodiweke ya Bibele loko ndzi xiya leswaku swin’wana a swi hoxile. Xikandza xa yena xa visingana, naswona entiyisweni u basulukile. Kambe u hambetile a yingisela. Loko mhaka leyi rhekhodiweke yi herile, ndzi n’wi vutise leswi a nga yi tsakerisa swona hi ku olova. U hefemurilenyana kutani a hlamula a ku: “Eku sunguleni ndzi ehlekete leswaku a ku ri Timbhoni ta Yehova, naswona a ndzi ta ku dlaya.” Ndzi n’wi bumabumerile ku twa mhaka a nga si avanyisa kutani ndzi n’wi nyika semoni leyi kandziyisiweke ivi ndzi famba. Ndzi lave leswaku a ndzi tiva kambe ku ve endzhaku ka loko ndzi fambile ntsena.

Bandlha lerintshwa ri tlhomiwile eBonnerdale laha ndzi kuleleke kona. Endzhaku ko tirha tanihi nandza wa khampani, kumbe bandlha, hi malembe mambirhi kutani ndzi vona ntlawa wu kula wu va 17 wa vahuweleri, mulanguteri la famba-fambaka u ndzi kombele ku ya eHot Springs ndzi ya tirha tanihi mulanguteri wa bandlha. Leswi ndzi swi endle hi 1942. Ku hlanganyela ni vamakwerhu lava kuleke, lava vupfeke kwalaho a ku pfuna ngopfu eka ku kula ka mina ka moya.

Eka masiku wolawo, Yehova u ndzi nyike swilaveko swa mina hi tindlela to tala. Nkarhi wun’wana a ndzi nga ri na yona mali yo hakela R10 yo pfuxeta layisense ya mina ya movha. Ndzi khongele Yehova hi mhaka leyi kutani ndzi huma ndzi ya evutirhelini. Mixo wolowo ndzi amukele nyiko leyi nga komberiwangiki leyi ringanaka R10.

Ntirho Wa Le Bethele

Hi 1944 ndzi averiwe ku va phayona leri hlawulekeke eJoliet, elllinois. Loko ndza ha ri kwalaho, ku humelele xihloko eka Informant (sweswi ku nga Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo) xi vulavula hi ntirho wa le Bethele eBrooklyn, eNew York. Ndzi kunguhate ku endla xikombelo naswona xi amukeriwile.

Loko ndzi fika eBethele hi March 1945, a ku ri na 230 ntsena endyangwini wa yindlu-nkulu ya misava hinkwayo eBrooklyn loko ku ringanisiwa ni lava tlulaka 2 500 namuntlha! Hi malembe ya ntlhanu ndzi tsakele ku tirha etindhawini to hambana-hambana, ku katsa ni le ka Ndzawulo ya Ntirho. Kutani siku rin’wana makwerhu Knorr, muungameri wa Sosayiti, u ndzi vitanile ehofisini ya yena.

U te: “U hlawuleriwe ku va mufambisi wa xitichi xa radio ya Sosayiti xa WBBR.” A ndzi nga swi tshembi.

Ndzi te: “A ndzi tivi nchumu hi vufambisi bya xitichi xa radio.”

U vutisile a ku: “A wu tlanga eka xin’wana, a swi tano xana?”

Ndzi landzurile ndzi ku: “Kambe sweswo a swi fani ni ku va mufambisi wa xona.

Makwerhu Knorr u ndzi khutaze ku amukela xiavelo lexi naswona ndzi pfumerile leswaku ndzi ta xi tirha hi matimba. A ku ri ntlhontlho wa xiviri kambe xi tlhele xi va ntsako kun’we ni lunghelo. Swirho leswi tlulaka 90 swa ndyangu wa Bethele a swi fanele ku va eminongonokweni yo hambana-hambana vhiki rin’wana ni rin’wana. Endlelo leri rintshwa a ri ta va ni vuyimbeleri lebyi rhekhodiweke bya 65 wa tiphesente, ku katsa ni nongonoko wa 15 wa timinete wa vuyimbeleri bya mina vhiki na vhiki. Nkarhi lowu wun’wana a wu nyikeriwe eka tinkulumo ta Bibele, tidyondzo ta Bibele ni tindlela tin’wana to nyikela mahungu ya Bibele, ku hlamula swivutiso swa Bibele, kun’we ni ku hlayiwa ka mahungu ni rungula leri vulavulaka hi vuhlayiseki bya vanhu.

Ku Khuvula Tatana

Loko ndzi ri eku wiseni ndzi huma eBethele hi ximumu xa 1950, ndzi ve ni ntsako lowu hlawulekeke wo khuvula tata wa mina! A a hlaye tibuku ta Sosayiti ku ringana 27 wa malembe, kambe swi n’wi teke malembe yo tala ku swi amukela hi laha ku heleleke leswaku Yehova u tirhisa nhlengeletano leyi ha yona a hangalasaka Mintiyiso Yakwe. (Matewu 24:45-47) Enkarhini wun’wana, Tatana a a nga pfumeli eka vukona bya Xikwembu. Hikwalaho ka yini swi ve tano?

Ina, loko makwerhu Jim wa malembe ya 13 a file, mufundhisi u chumayele leswaku a a ri endzeni ka tihele leti hisaka hikuva mufana loyi a a nga ngheni kereke. Leswi swi khunguvanyise Tatana. U anakanyisisile a ku: ‘Hikwalaho ka yini ndzi fanele ku gandzela Xikwembu xa mona, muxanisi ke?’ U ehlekete leswaku leswi muchumayeli a a swi vula a swi ri eBibeleni. Kutani a va loyi a nga pfumeriki eka vukona bya Xikwembu. Kambe ripfumelo ra yena eka Xikwembu ri pfuxetiwile loko, ebulwini ra yena ro sungula ni Xichudeni xa Bibele (Mbhoni ya Yehova), xi n’wi khorwisile ku suka eBibeleni leswaku tihele a hi xivandla xa nxaniso kambe i sirha leri tolovelekeke ra vanhu.

Vukati

Hi 1952 ndzi langutane ni kungu rin’wana. Mina, na Jean Mylton, phayona leri hisekaka hi kunguhate ku tekana. Un’wana u vutise Jean leswi makungu ya vumundzuku bya yena a ya ri swona, kutani u hlamusele leswaku leswi enkarhini wolowo a ku ri hava malunghiselelo yo tisa vavasati eBethele, a hi ta ya phayona eLittle Rock, eArkansas. Munhu loyi u vutisile a ku: “Mi nga ya njhani kwalaho loko mi ri hava swilo leswi vonekaka.”

I ntiyiso, a hi nga ri na mali yo tala, tanihi leswi a ndzi ve eka ntirho wa nkarhi hinkwawo malembe ya 12 naswona Jean a a ve ni malembe ya 7. Munhu loyi u ringanyete leswaku havambirhi ka hina hi tirha nkarhi lowu teleke ku ringana tsevu wa tin’hweti leswaku hi “xava movha ni ku veka mali ya kwalomu ka R1 200.” Loko Jean a ndzi vutisa ha swona, ndzi te: “Hi swi tiva njhani leswaku hi nge swi koti—a hi swi ringetangi. Loko hi swi lava, hi nga tshika endzhakunyana ivi hi tirha nkarhi hinkwawo, kambe a hi ringeti ku sungula.”

Lexi xi hi hlamariseke, hi amukele movha ni RI 200 hi ku kongoma tanihi tinyiko ta mucato. Yehova a a swi tiva leswaku ha swi pfumala, kutani u hi nyikile hikuva hi kunguhate ku tshama entirhweni wa nkarhi hinkwawo. (Malakia 3:10) Hi phayone tin’hweti ti nga ri tingani, kutani endzhaku ndzi rhambiwe ku nghenela ntirho wa xifundza hi 1953, naswona hi lembe leri landzeleke hi rhambiwe eXikolweni xa Bibele xa Watchtower xa Gilead. Endzhaku ko thwasa Jean u tihlanganise na mina entirhweni wa muganga ku ringana malembe mambirhi.

Ntirho Wa Le Matikweni Mambe Ni Ku Tlhelela eBethele

Hi 1957 a hi tirha ePasco, eWashington, loko n’wamapapila a tisa papila ro hlawuleka ri huma eHofisini Ya Muungameri. Ndzi kombele ku huma enhlanganweni wa ntirho eka vamakwerhu, kutani mina na Jean hi nghene ekamareni rin’wana ivi hi pfula papila. A hi rhambiwe ku ya eMexico, naswona ndzi komberiwe ku tirha tanihi mulanguteri wa rhavi. Ndzi hlamarile! A hi nga ri tivi ririmi ra Xipaniya, naswona a ndzi tiva swintsanana hi ntirho wa rhavi. Kambe ntshembo wa hina a wu ri eka Yehova, naswona a hi wu lava hakunene. Nsimu a yi ri yikulu naswona a ku laveka vukondleteri byo tala, kambe vamakwerhu va kwalaho a va swi lava naswona Yehova u katekise ntirho.

Endzhaku ka ku tirha malembe yo karhi eMexico, nakambe ndzi nyikiwe lunghelo ro va kona eXikolweni xa Gilead eNew York. Loko ndzi thwasile, mina na Jean hi nyikiwe xiavelo lexintshwa, entirhweni wa xifundza eGuatemala. Jean a a ri na swiphiqo swa rihanyo, kutani endzhakunyana hi tlhelele eUnited States laha ndzi hambeteke ndzi tirha entirhweni wo famba-famba. Malembe yo hlayanyana ndzi dyondzise ni mintlawa ya mavhiki mambirhi ya Xikolo Xa Vutirheli Bya Mfumo xa vakulu. Eku heteleleni, hi tlhele hi vuya hi ta teka ntirho wa le Bethele eBrooklyn, kutani hi ve eka xivandla lexi xi katekisiweke ngopfu ku sukela kwalaho.

Kutani sweswi ndzi na malembe ya 69, ndzi tsakele malunghelo lawa ya nga ndzi faneriki entirhweni wa nkarhi hinkwawo malembe lama tlulaka 45 lama hundzeke. Ndzi nga vula leswaku Yehova u lulamile naswona mikateko yakwe yi fuwile. Jean, nsati wa mina la tshembekaka eka 34 wa malembe lama hundzeke, u ve nkateko lowu fuweke swinene eka mina. Ndza swi tiva leswaku Yehova a nga katekisa lavantshwa kun’we ni lavakulu, naswona ndzi tlangele mikateko ya mina tanihi munhu lontshwa. (Psalma 115:13) I kungu ni ku navela ka mina ku hambeta ndzi tirhela Yehova Xikwembu xa hina lexikulu ni xa rirhandzu hi ndlela yihi na yihi leyi a yi kongomisaka, eku xiximeni ni le ku dzunisiweni ka yena.

[Rito leri tshahiweke eka tluka 25]

Ndzi vutisile mutameri wa mukwana ndzi ku: “Xana a wu ta titwa njhani, loko munhu un’wana a ku hehla hikwalaho ko seketela Vunazi ke?”

[Xifaniso eka tluka 23]

Sam Friend exineneni, eku sunguleni ka ntirho wa yena wa vutomi wa vuyimbeleri

[Xifaniso eka tluka 24]

U nyikela Xihondzo xo Rindza exitarateni eHot Springs, eArkansas, hi 1942

[Xifaniso eka tluka 26]

Sam Friend ni nsati wa yena Jean namuntlha