Xana U Na Yona Mianakanyo Ya Kriste?

“Ingi Xikwembu lexi ku tiyisela ni ku chaveleriwa ku humaka ka xona, xi nga mi nyika n’wina hinkwenu ku anakanya loku fanaka, hi ku landza ntila wa Kriste Yesu.”—VARHOMA 15:5.

1. Loko munhu a tivula Mukriste, i swivutiso swihi leswi lavaka nhlamulo?

VANHU lava tlulaka biliyoni emisaveni hinkwayo va vuriwa Vakriste. Leswi swi kombisa yini? Leswaku, hi ntolovelo, va pfumela eka Yesu Kriste naswona va tivula valandzeri kumbe vadyondzisiwa va yena. (Matewu 10:24, 25) Kambe i yini lexi lavekaka leswaku ku landzeriwa xikombiso, kumbe mahanyelo ya Kriste? Entiyisweni, u fanele ku n’wi tiva. Xana u munhu la tivaka Yesu wa Nazareta kahle? Xana u swi twisisa kahle leswaku a a ri munhu wa njhani loko a ha ri laha misaveni? Kumbe ndlela leyi a tirhisaneke ni vanhu eswiyin’weni swo hambana-hambana ha yona? Xana u ni “miehleketo ya Kriste”?—Vakorinto 2:16; Vaefesa 4:13.

2, 3. Xana hi nga tiva miehleketo ya Kriste hi ndlela yihi ke?

² Xana hi nga n’wi tivisa ku yini munhu loyi a hanyeke kwalomu ka magidi mambirhi ya malembe lama hundzeke naswona loyi vutomi bya yena bya le rivaleni byi tekeke malembe manharhu ni hafu ntsena ke? Emhakeni ya Yesu ku na mune wa marungula lama tshembekaka lawa ya pfunaka ku vumba xivumbeko xa mianakanyo xa muxaka wa munhu loyi a a ri yena. Hi ku hlaya timhaka teto ta mune ta Evhangeli hi vukheta, hi nga tlhela hi twisisa ndlela yo ehleketa leyi susumeteke swiendlo swa yena. Kutani ke, ku va Mukriste wa ntiyiso ematshan’wini yo va Mukriste la nga nyawuriki, hi swihi leswi lavekaka? Yesu u swi phofule hi ndlela leyi: “Kambe vutomi lebyi nga heriki, hi leswaku va ku tiva, wena ntsena u nga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste loyi u n’wi rhumeke.”—Yohane 17:3; 2 Petro 3:18.

³ Xisweswo, Mukriste un’wana ni un’wana u fanele ku va ni vutivi ni ku twisisa loku enteke ehenhleni ka Tatana, Yehova, ni ka vutomi ni tidyondzo ta N’wana, Kriste Yesu. A swi anelanga ku tivitana mbhoni ya Yehova ya Vukriste. Ku va ni miehleketo ya Kriste, hi fanele ku tata mianakanyo ya hina hi ku twisisa vutomi ni xikombiso xa Yesu nkarhi na nkarhi. Sweswo swi vula leswaku hi lava dyondzo ya nkarhi hinkwawo ni ya xiviri ya Matsalwa kun’we ni swipfuneto swa ku dyondza Bibele leswi pfunaka leswaku leswi ya vulaka swona ni mongo wa wona swi twisiseka. Swi tlhela swi lava xivumbeko lexinene xa miehleketo leswaku hi twisisa ni ku amukela ntirho wa Kriste eka swikongomelo swa Xikwembu.—Yohane 5:39-47; Matewu 24:45-47.

Wanuna Wa Mintlhaveko

4. Xana Yesu a a ri wanuna wa muxaka wihi?

⁴ Yesu, wanuna la hanyeke kahle ni la gingiritekaka, u endle vutirheli bya yena loko a ri emalembeni ya yena yo sungula ya va-30. (Luka 3:23) Kambe a a ri wanuna wa muxaka wihi ke? Xana a a ri hava vumunhu ni xinghana? Ku hambana ni sweswo, hikwalaho ka ku va a ri Muyuda wa le Vuxa-Xikarhi, a a ri la tiphofulaka. A a nga vekeriwanga mindzilakano naswona a a nga endli ku rhandza ka yena. U kombise nxaxamelo wo anama wa mintlhaveko ya munhu erivaleni yi suka egomeni ni le ka ntwelo-vusiwana yi ya eka ku hlundzuka ni ku hlunama lokunene.—Marka 6:34; Matewu 23:13-36.

5. Yesu u endlise ku yini loko a twa ta rifu ra Lazaro?

⁵ Hi xikombiso, xana Yesu u endlise ku yini loko a kuma Marta na Mariya va rilela ku lahlekeriwa hi makwavo Lazaro? Mhaka ya Yohane ya hi byela: “A tlhaveka swinene emoyeni ni ku twa ku vaviseka lokukulu,” naswona a “rila.” (Yohane 11:33-36) U avelane mintlhaveko ya yena ni vanghana lava va le kusuhi. A a nga khomiwi hi tingana ku rila na vona. Hambi leswi a a ri “N’wana wa Xikwembu,” u kombise mintlhaveko leyi fanaka ni ya vanhu. (Yohane 1:34) Sweswo swi fanele swi khomise vusiwana swonghasi eka Marta na Mariya!—Ringanisa Luka 19:41-44.

6. Ha yini Yesu a nga vanga la pfumalaka xivindzi hi leswi a rileke?

⁶ Hambi swi ri tano, van’wana namuntlha va nga ha heta hi leswaku Yesu a a tsanile hikuva u rile ni vavasati volavo erivaleni. Entiyisweni, Hilaire Belloc mutsari wa Mukhatoliki u vitane Yesu “ntlunya.” Xana sweswo i ntiyiso? Xana Yesu a a ri munhu la nga hava xivindzi loyi hakanyingi a kombisiwaka emintirhweni ya vutshila ya Vujagana? E-e, mihloti a hi xikombiso xa ku tsana ntsena. Hi laha magazini wun’wana wa vutshunguri wu swi phofulaka ha kona: “Ku siveriwa ka ku phofuriwa loku faneleke ka ntlhaveko wa musa a ku twisiseki naswona ka vavisa . . . ku phofula ntlhaveko wa musa, ngopfu-ngopfu ku rila, i mfanelo yin’wana leyi nga ya vanhu hakunene.”—Ringanisa 2 Samuel 13:36-38; Yohane 11:35.

7. Xana xikombiso xa Yesu xa ntwelo-vusiwana xi nga hi pfuna hi tindlela tihi namuntlha?

⁷ Maendlelo ya Yesu eku xanisekeni a ya ri ya vumunhu ni ntwelo-vusiwana. Ya hi pfuna leswaku hi vona yena ni mianakanyo yakwe. A hi landzeli xivumbeko xin’wana lexi nga hava vumunhu ni lexi nga riki na xisekelo xa matimu kambe xikombiso lexi hetisekeke xa munhu lexi rhumeriweke hi Xikwembu, “N’wana wa Xikwembu lexi hanyaka.” (Matewu 16:16; Yohane 3:16, 17; 6:68, 69) Mawaku xikombiso lexinene xa Vakriste hinkwavo namuntlha, ngopfu-ngopfu vakulu va Vukriste, lava hakanyingi va faneleke ku chavelela ni ku kombisa ntwelo-vusiwana hi minkarhi yo lahlekeriwa ni ya maxangu! Ina, ku va ni mianakanyo ni mbilu ya Kriste eminkarhini yo tano ku nga endla ku hambana lokukulu.—1 Vatesalonika 2:7, 8.

Wanuna Loyi A Nga Ni Vurhena Wa Tinghitsi

8. Yesu u kombise xiendlo xa xivindzi ni xa vurhena hi ndlela yihi?

⁸ Yesu u tlhele a tikombisa a ri wanuna wa ku hlula ka xivindzi ni wa xiendlo xa matimba. Hi xikombiso, eka makhamba mambirhi u hlongole vaxavisi va swiharhi ni vacinci va mali etempeleni hi matimba. (Marka 11:15-17; Yohane 2:13-17) Nakambe a nga tshikanga ku paluxa erivaleni vukanganyisi bya vatsari ni Vafarisi lava tivulaka lavanene. Erungulweni rakwe ra vurhena, u tsundzuxile a ku: “Mi ni khombo n’wina vatsari ni Vafarisi, vakanganyisi, hikuva mi fana ni masirha lama basisiweke, lama vonakaka ma sasekile ehandle, kasi endzeni ku tele marhambu ya vafi ni hinkwaswo leswa thyaka.” Entiyisweni, a ku nga ri na ku tsana laha!—Matewu 23:27, 28; Luka 13:14-17.

9, 10. (a) Hikwalaho ka yini Yesu a nga dyohanga hi ku kombisa ku hlundzuka? (b) Xikombiso xa Kriste xi fanele ku khumba nkulu wa Vukriste hi ndlela yihi?

⁹ Xana ku hlundzuka ka Yesu a ku ri vumbhoni byo kayivela ku tikhoma? Petro, munghana lonkulu wa Yesu enkarhini wa vutirheli bya yena, u ri: “A nga dyohanga nchumu.” (1 Petro 2:22) Muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Hikuva Muprista Lonkulu loyi hi nga na yena a hi loyi a tsandzekaka ku hi twela vusiwana emikarhalweni ya hina, kambe hi loyi a ringiweke hi matlhelo hinkwawo ku fana na hina, ntsena yena a nga dyohanga” (Vaheveru 4:15) Ku ni ku hambana exikarhi ka ku hlundzuka lokunene loku lawuriwaka ni ku hlundzuka loku nga lawuriwiki.—Ringanisa Swivuriso 14:17; Vaefesa 4:26.

¹⁰ Hikwalaho ke, hi xikombiso, hambi loko nkulu wa Vukriste a ‘tshama a nga hlundzukanga,’ entiyisweni u fanele ku va ni matimba lamanene leswaku a kota ‘ku komba ku hoxa ka lava kokelaka etlhelo,’ hambi ku ri “hi matimba” loko swi laveka. U fanele a fanelekela ‘ku laya, ku khorwisa ni ku khongotela.’ (Tito 1:7-13; 2 Timotiya 4:1, 2) Swiyimo swin’wana swi nga ha tlhela swi tlhontlha ku hlundzuka ka yena ko lulama, ngopfu-ngopfu loko a vona nxungeto lowukulu eka vun’we, vumoya, kumbe ku basa ka mahanyelo ya bandlha. Hi laha Pawulo a vuleke ha kona, eminkarhini yin’wana ‘swa laveka ku miyeta’ lava ‘xisaka van’wana . . . hi ku vulavula ka vona ka hava’ lava va ‘kokelaka kule vanhu hinkwavo va mindyangu yin’wana, va dyondzisa leswi va nga fanelangiki ku swi dyondzisa, hi ku navela rifuwo ro homboloka.’ Etimhakeni to tano, ku va ni miehleketo ya Kriste swi ta pfuna vakulu ku va lava tiyeke, lava ringaniselaka ni lava kunguhataka.—Vona 1 Vakorinto 5:1-5; Nhlavutelo 2:20-23; 3:19.

11. I swivutiso swihi leswi nga ni vumbhoni ehenhleni ka ndlela leyi hi faneleke ku tekelela Kriste ha yona?

¹¹ Enkarhini wa maendzo yakwe yo ya eGaleliya, eSamariya ni le Yudiya, Yesu u hlangane ni tinxaka hinkwato ta vanhu—vavanuna, vavasati, vana, lava vabyaka ni lava a va n’wi languta tanihi nala wa vona la rhukaniweke. Xana u tirhisane na vona hi ndlela yihi? Xana a a tikurisa naswona a a ri hava xinghana, kumbe a a tshineleleka ke? Xana a a tixaxameta na swiphiqo ni miringo ya vanhu? A a nga rivaleli kumbe a a ri na musa ke? Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti kombisa ndlela leyi hi faneleke ku tekelela Kriste ha yona emintirhweni ni le swiendlweni swa hina vini swa siku na siku.—Varhoma 15:5; Vafilipiya 2:5.

Xana Yesu U Va Langute Njhani Vana?

12. Xana eka nkarhi wun’wana vadyondzisiwa va Yesu va endlise ku yini ehenhleni ka vana?

¹² Hi kuma mhaka yo xonga swinene ya ndlela leyi Yesu a hlamuleke vana ha yona eka Marka ndzima ya 10, tindzimana 13-16. Yi hlayeka hi ndlela leyi: “Vanhu van’wana va tisa vana eka Yesu leswaku a va khumba; kambe vadyondzisiwa va va tshinya.” Leswaku hikwalaho ka yini vadyondzisiwa va endle hi ndlela leyi mhaka leyi a yi vuli. A ku ri lembe ra 33 C.E., naswona Yesu a a ri endleleni ya yena a huma eGaleliya a hundza hi le Periya a ya eka leswi a swi ta va vutirheli bya yena byo hetelela bya le rivaleni eYerusalema ni le kusuhi na kona. Kumbexana va ehlekete leswaku Yesu a a ri wa nkoka ngopfu kumbe a a ri bizi ngopfu lerova a nga khathalela vana eka yinhla yoleyo. Kambe, xana yena n’wini u kombise leswaku a a ri bizi ngopfu? “Loko Yesu a swi vona, a vilela ngopfu, a ku ka vona [vadyondzisiwa]: Tshikani vana va ta eka mina, mi nga tshuki mi va sivela, hikuva Mfumo wa Xikwembu i wa lava fanaka na vona. . . . Kute loko a vukarhile vana, a va tlhandleka mavoko, a va katekisa.”

13. Xana vanhu va endle njhani eka Yesu?

¹³ Manuku i yini swin’wana leswi sweswo swi hi dyondzisaka swona hi miehleketo ya Kriste? Swi kombisa ku tiya ka yena ni vadyondzisiwa va yena lava dyohaka ni langutelo ra yena ra ntwelo-vusiwana eka lava titsongahataka. U twisise leswi susumeteke vatswari leswaku va tisa vana va vona eka yena. A va lava leswaku a khumba ni ku katekisa vana va vona. Kutani sweswo swi hi byela yini ha Yesu? Leswaku vanhu a va nga n’wi chavi kumbe ku n’wi xixima ku tlula mpimo. A a ri na xinghana naswona vanhu a va lava ku va na yena. Hambi vana a va ntshunxeka loko a ri kona—na yena a a ntshunxeka loko a ri ni vana. Xana vanhu, ku katsa ni vana, va ntshunxeka loko u ri kona?—Marka 1:40-42; Matewu 20:29-34.

14. Malunghana ni ku va la tshinelelekaka, i vamani lava ngopfu-ngopfu va faneleke ku landzela xikombiso xa Yesu?

¹⁴ Yesu u kombise rirhandzu ni musa lowukulu. (Marka 9:36, 37) A a ngheneka ni ku tshineleleka. Tanihi mulandzeri wa Kriste, xana u ni mianakanyo ya yena emhakeni yoleyo? Valanguteri va Vukriste emigangeni, eswifundzeni, emabandlheni ni le tihofisini ta rhavi ta Sosayiti ya Watch Tower emisaveni hinkwayo va endla kahle loko va tivutisa va ku: Xana ndza lerisa naswona a ndzi cinci? Kumbexana ndzi endla van’wana, hambi vana, va ntshunxeka loko va ri na mina? Xana ndza tshineleleka hakunene?—Swivuriso 12:18; Eklesiasta 7:8.

Ku Tirhisana Ka Yesu Ni Vavasati

15, 16. Xana Yesu a a hambana njhani ni Vayuda van’wana eka ku tirhisana ka yena ni vavasati?

¹⁵ Tanihi vakulu, malandza ni vamakwerhu ebandlheni ra Vukriste, xana hi na miehleketo ya Kriste loko hi tirhisana ni vamakwerhu va xisati va Vukriste ni vavasati hinkwavo? Xana Kriste, nghwendza, u endlise ku yini ehansi ka swiyimo swo hambana-hambana loko a hlangana ni vavasati va siku ra yena?

¹⁶ Eka vandla rolero ra Vuyuda leri fumiwaka hi vavanuna, Yesu a a ri mudyondzisi la nga tolovelekangiki hi mhaka ya leswi a a swi lava ku vulavula ni vavasati, hambi va ri vavasati lava nga riki Vayuda. (Yohane 4:7-30) Hi xikombiso, loko a endzela kaya rin’wana endhawini ya Vamatiko ya Tiri na Sidoni, wansati wa mu-Griki u n’wi kombele leswaku a pfuna n’wana wa yena wa wanhwana loyi a ngheniweke hi mademona. Hi ntolovelo, Muyuda wa mu-orthodox a a ta va a nga tirhisananga na yena. Kambe Yesu u yingisile kutani a ringa ripfumelo ra yena, a ku: “Tshika vana [va Vayuda], va rhanga va dya, va xurha, hikuva a swi sasekanga ku tekela vana evuswa u nyika timbyana [ta Vamatiko].” Xana mpfumawulo wa rito ra Yesu a wu ri lowu wu hetaka mhaka? Xana u herisa bulu leri yaka emahlweni hi ku lerisa? Entiyisweni a swi tano, hikuva wansati u hlamule hi vutlhari a ku: “Hosi! Hambi ti ri timbyana leti nge hansi ka tafula, ti dya mahlanhla lama wisiwaka hi vana.” Yesu a a nyanyulekile, naswona u horisa n’wana wa yena wa wanhwana.—Marka 7:24-30.

17. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a tirhisaneke ni wansati wun’wana loyi a a ri mudyohi ha yona?

¹⁷ Yesu u hlayise mianakanyo leyi twisisaka eka vavasati naswona a nga avanyisanga hi ku vonakala ka le handle. (Matewu 22:16) Enkarhini wun’wana, loko a dya endlwini ya Mufarisi, u pfumelele mudyohi la tivekaka, loyi a nga vaka a ri nghwavava, leswaku a hlantswa milenge ya yena ni ku yi tota hi oyili. Hi swiendlo swa yena u kombise langutelo leri hundzukeke endleleni ya yena ya vudyohi. (Luka 7:36-50) Yesu a nga n’wi humesanga kumbe ku n’wi hlongola hi ku avanyisa loku nga twisisekiki hikwalaho ka leswi a a ri ni mahanyelo yo biha. (Nakambe vona Yohane 4:7-30) U n’wi rivalerile “hikuva u rhandzile ngopfu.” Xana sweswo swi kombisa yini hi miehleketo ya Kriste? A a ri na ntwelo-vusiwana naswona a a ri na ku twisisa eka wansati. Xana hi nga ka hi nga endli tano ebandlheni ni le vutirhelini bya hina?—Luka 19:1-10; Varhoma 14:10-13; 1 Vakorinto 6:9-11.

Ku Tirhisana Ka Yesu Ni Vadyondzisiwa Va Yena

18. (a) Xana van’wana va endla njhani eka lava tirhaka ehansi ka vona? (b) Yesu u khome vadyondzisiwa va yena ni van’wana hi ndlela yihi? (Marka 6:54-56)

¹⁸ Minkarhi yin’wana vanhu va le vuhosini va titwa va xungetiwa hi vafumiwa va vona. Va tsongahata leswi va swi tivaka khwatsi leswaku i mphikizano. Ku tinyungubyisa ka rhanga. Va hatlisela ku xopaxopa swihoxo naswona va nonoka ku bumabumela lava va tirhaka ehansi ka vona. Swiga swa vona swo sola swa tsandzeka ku xixima vukulukumba bya munhu hi xiyexe bya van’wana. Kambe ku vuriwa yini ha Yesu—xana u tirhe njhani ni lava nga ehansi ka yena, vadyondzisiwa va yena? Xana va endliwa va titwa va ri hansi, lava nga fanelekiki kumbe va ri swiphukuphuku ke? Kumbexana, va titwe va ntshunxekile loko va tirha na Yesu?—Ringanisa Matewu 11:28-30; 25:14-23.

19. Yohane 13:1-17 yi hi dyondzisa yini ha Yesu?

¹⁹ Emhakeni leyi, yin’wana ya tidyondzo leti hlawulekeke leyi Yesu a yi dyondziseke vadyondzisiwa va yena yi kumeka eka Yohane ndzima ya 13. Hi ringanyeta leswaku u hlaya tindzimana 1 ku ya eka 17. Emasikwini wolawo mapato a ya ri na ritshuri, naswona a wu ri mukhuva ku endla leswaku nandza a hlantswa milenge ya vaendzi. Yesu u tirhwexe ntirho wolowo wa le hansi ngopfu. I mfanelo yihi leyi a yi tlakuseke hi ku hlantswa milenge ya vadyondzisiwa va yena ke? U va nyike dyondzo leyi tirhaka eka ku titsongahata. Xana hi dyondza yini laha ehenhleni ka miehleketo ya Kriste? Marito ya Yesu ya nyika nhlamulo: “Nandza a hi nkulu eka n’wini wa yena, ni murhumiwa a hi nkulu eka loyi a n’wi rhumeke. Loko mi tiva leswi mi katekile loko mi swi endla.”—Yohane 13:16, 17.

20. I ku tikambela kwihi loku hi nga ku endlaka leswaku hi vona loko hi ri na miehleketo ya Kriste?

²⁰ Xana hi na yona miehleketo ya Kriste emhakeni leyi? Xana ha swi tsakela ku endla mintirho yo titsongahata, leyi nga nyawuriki ekaya ni le bandlheni? Kumbe hi lava ku endla swilo leswi vonakaka swi ri swa “nkoka” ntsena kumbe leswi nga ta hi endla hi vonaka hi “hlawulekile”? Xana ha swi lava ku hlanganyela entirhweni lowu minkarhi yin’wana wu tsongahataka wa ku chumayela mahungu lamanene hi yindlu na yindlu? Kumbe hi lava swiavelo eplatifomo ya le Holweni ya Mfumo ntsena? Hakunene, ku va ni miehleketo ya Kriste swi ta hi endla leswaku hi tshama hi titsongahatile ni ku va lava tshinelelekaka, tanihi leswi Yesu a a ri tano.—Varhoma 12:3.

21. Xana Yesu u kombise ntwelo-vusiwana eka vaapostola vakwe hi ndlela yihi? Eka ntshungu?

²¹ Eka khamba rin’wana, endzhaku ka tsima leri hlawulekeke ro chumayela, Yesu u kombise ku khathalela lokukulu eka vaapostola. Hambi leswi a a hetisekile, Yesu a a nga languteli ku hetiseka eka van’wana. Eku heleni ka tsima ro chumayela, a nga sindzisanga leswaku vaapostola va tlhelela eku chumayeleni ka vona hi ku hatlisa ivi va endla swo antswa ngopfu. A a khathalela xilaveko xa vona xo wisa kutani a famba na vona emananga leswaku va va exihundleni. Kambe loko mintshungu yi va landzelela, xana Yesu u hlundzukile ni ku hela mbilu? E-e, hikuva mhaka leyi yi hi byela leswaku “a va twela vusiwana.”—Marka 6:30-34.

22. I yini lexi nga ta hi pfuna ku ya emahlweni leswaku hi twisisa miehleketo ya Kriste?

²² Hi xikombiso xo tano lexinene, xana swa hlamarisa leswi vo tala va vaapostola a va ri valandzeri lava tshembekaka va Kriste? Entiyisweni Petro a a tsakisiwa hi swilo leswi a swi dyondzeke eka xinakulobye lexikulu na Yesu. Kahle-kahle u nyike Marka marungula yo tala ehenhleni ka mhaka yakwe ya Evangeli. Kutani hi ku nonoka kambe hi ku tiyiseka Petro u ve ni miehleketo ya Kriste. Ku kambisisa papila ra yena ro sungula swi ta hi pfuna ku landzela xikombiso xa Kriste swinene.—Matewu 16:15-17, 21-23.

Wa Tsundzuka Xana?

◻ Xana hi nga va ni miehleketo ya Kriste hi ndlela yihi?

◻ Yesu a a ri wanuna wa njhani?

◻ Xana Yesu u tirhisanise ku yini ni vana? Ni vavasati?

◻ Hi dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a tirhisaneke ni vadyondzisiwa va yena ha yona?

[Xifaniso eka tluka 10]

Yesu a a ri ni ntwelo-vusiwana naswona a nga yi fihlanga mintlhaveko ya yena

[Xifaniso eka tluka 12]

Yesu a a ri wanuna wa xiendlo xa xivindzi

[Xifaniso eka tluka 15]

Yesu u veke xikombiso lexi hlawulekeke hi ku titsongahata