BIBLIYOTEKA KA INTERNETI la Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA KA INTERNETI
xiChangana (Moçambique)
  • BIBELE
  • MABUKU
  • MINTLHANGANU
  • bhs ndz. 6 pp 62-70
  • A Ya Kwini Munhu Loko A Fa?

Aku na vhidiyu lihlawuliweke.

Hivaleli, aswikotekanga kuchaya vhidiyu.

  • A Ya Kwini Munhu Loko A Fa?
  • Hinga Djondza Yini ka Bibele?
  • Swihlokwana
  • Timhaka Tifanaka
  • KASI HI YA KWINI LOKO HI FA?
  • LESWI YESU ASWI VULEKE HI LIFU
  • HI MHAKA MUNI HI FA?
  • NTIYISO WUTAHI TSHUNXA
  • Ku Yendleke Yini Hileswi Adamu Na Evha Va Nga Yingisa Sathana?
    Yingisa Xikwembu Leswaku U Hanya Hi Masiku Ni Masiku
  • Wutomi A Li Tshamise Ku Yini Paradesi?
    Yingisa Xikwembu Leswaku U Hanya Hi Masiku Ni Masiku
  • Hi Wahi Makungu ya Xikwembu hi Vanhu?
    Hinga Djondza Yini ka Bibele?
Hinga Djondza Yini ka Bibele?
bhs ndz. 6 pp 62-70

NDZIMA 6

A Ya Kwini Munhu Loko A Fa?

1-3. Hi swihi swivutiso leswi vanhu vaswi vutisaka hi lifu, naswona tikereke tin’wana tiva hlamulisa kuyini?

BIBELE lihi tshembisa leswaku siku lin’wana ‘lifu alingahatava kona’. (Nhlavutelo 21:4) Ka Ndzima 5, hi djondze leswaku nkutsulu wu yendla leswaku swi koteka kuva hi va ni wutomi lelinga heliki. Kambe vanhu vaha fa. (Eklesiasta 9:5) Kutani xivutiso xin’wana lexi hi tivutisaka xona hi lexi: Kuhumelela yini hi hina loko hi fa?

2 Nhlamulu ya xivutiso lexo i ya lisima swinene ngopfungopfu loko hi feliwa hi munhu lweyi himu rhandzaka. Hingaha tivutisa leswi: ‘A ye kwini? Wahi vona? Angahi pfuna? Kunga va leswaku hita tlhela himu vona?’

3 Tikereke ti hlamula swivutiso leswo hi tindlela to hambanahambana. Tin’wana ti djondzisa leswaku loko u yendla swilo swa kahle uta ya tilweni, kambe loko u yendla leswobiha, uta ya hisiwa hi ndzilo ka ndhawu yokarhi. Van’wana va vula leswaku loko munhu a fa a cinca a va moya ivi a ya hanya ni maxaka lawa se manga fa. Van’wanyana va vula leswaku ndzhaku ka loko munhu a fa a gama a yavanyisiwa, a tlhela a psaliwa kumbe a ya hanya ka miri wun’wana, kungaha va tani hi munhu mun’wana kumbe xihari xokarhi.

4. I yini leswi tikereke tiswi djondzisaka hi lifu?

4 Swi tikomba ingi tikereke ti djondzisa swilo leswi hambaneke swinene. Kambe kutala ka tona ti pfumelelana ka nchumu xin’we. Ti djondzisa leswaku loko munhu a fa, ku ni lexi salaka xi tama xi hanya. Kunga va leswaku i ntiyiso?

KASI HI YA KWINI LOKO HI FA?

5, 6. Kuhumelela yini hi hina loko hi fa?

5 Yehovha waswi tiva leswaku kuhumelela yini hi hina loko hi fa, naswona se ahi byele leswaku loko munhu a fa, wutomi la yena la hela. Loko munhu a fa angaha hanyi. Kutani loko munhu a fa, mintlhaveko ni mimpimiso ya yena aswi tami swi hanya ka ndhawu yin’wana.a Loko hi fa ahi koti kuvona, kutwa hambi ku li kupimisa.

6 Hosi Solomoni a tsale leswi: “lava feke ava tivi nchumu nikatsongo”. Lava feke ava koti kurhandza kumbe kunyenya naswona “aku na ntirhu, hambi makungu kumbe wutivi kumbe wutlhari aSirheni”. (Lerha Eklesiasta 9:5, 6, 10.) Ka buku la Tipisalema 146:4, Bibele lihi byela leswaku loko munhu a fa, “miyanakanyu ya yena” ya fa.

LESWI YESU ASWI VULEKE HI LIFU

Nuna na nsati va tshame ka jaradi naswona va hlamalisiwa hi xiluva lexi vaxi vonaka

Yehovha a tumbuluxe vanhu leswaku va hanya hilaha kunga heliki laha misaveni

7. Yesu a vule yini hi lifu?

7 Loko munghanu wa yena lwenkulu Lazaru a fa, Yesu a byele vadjondzisiwa va yena a ku: “Lazaru murhandziwa wa hina, ayetlele”. Kambe Yesu aanga lavi kuvula leswaku Lazaru awo yetlela. A tlhele a ku: “Lazaru afile”. (Yohane 11:11-14) Kutani Yesu a fananise lifu ni kuyetlela. Yena anga vulanga leswaku Lazaru a ali tilweni kumbe leswaku a ali ni maxaka ya yena lawa se manga fa. Naswona anga vulanga leswaku Lazaru a ahisiwa hi ndzilo ka ndhawu yokarhi kumbe a tlhele a psaliwa ka munhu mun’wana kumbe xiharhi xokarhi. Nikatsongo! Aswo fana ni loko Lazaru a ayetlele wurhongo la likulu. Matsalwa man’wana ma fananisa lifu ni kuyetlela. Bibele li vula leswaku loko Stefani a dlayiwa, a hetelele “afa.” (Mintirho 7:60) Mupostola Pawulo a tsale leswaku Vakreste van’wana ‘vayetlele [“kufeni”, NM].’ — 1 Vakorinto 15:6.

8. Hiswi tivisa kuyini leswaku Xikwembu axihi tumbuluxanga leswaku hi fa?

8 Kunga va leswaku Xikwembu xi tumbuluxe Adamu na Evha hi xikongomelo xa kuva va fa? Nikatsongo! Yehovha ava tumbuluxe leswaku va tikhorisa hi lihanyu la kahle ni wutomi lelinga heliki. Loko Yehovha a vumba vanhu, ava nyike kunavela kohanya hilaha kunga heliki. (Eklesiasta 3:11) Vapsali avaswi lavi kuvona vana va vona va kula, va guga va gama va fa. Yehovha a titwa hi ndlela leyi fanaka hi hina. Se loko ku li leswaku Xikwembu xihi tumbuluxe kuva hi hanya hilaha kunga heliki, hi mhaka muni hi fa?

HI MHAKA MUNI HI FA?

9. Hi mhaka muni nawu lowu Yehovha a nyikeke Adamu na Evha awunga tiki?

9 Le jaradi la Edeni, Yehovha a byele Adamu a ku: “Unga tidlela u yeneliseka ka nsinya wun’wana ni wun’wana wa jaradi. Kambe loko kuli nsinya wa kutiva leswinene ni leswobiha, unga tshuki uwu dla, hikusa siku leli ungatawu dla, uta fa hikakunene.” (Genesa 2:9, 16, 17) Nawu lowu awunga tiki kuwu yingisa naswona Yehovha a ani mfanelo yobyela Adamu na Evha leswinga swinene ni leswobiha. Hi kuyingisa Yehovha, avata kombisa leswaku ava xixima wulawuli la yena. Nakambe avata kombisa ndlela leyi ava tlangela hi yona swilo hinkwaswu leswi Yehovha aava nyike swona.

10, 11. a) Sathana ava kanganyisise kuyini Adamu na Evha? b) Hi mhaka muni Adamu na Evha avangata rivaleliwa ka leswi vangaswi yendla?

10 Lexi twisaka kuvava, hi leswaku Adamu na Evha avamu yingisanga Yehovha. Sathana a byele Evha a ku: “Xana hakunene i ntiyisu leswaku Xikwembu xi vule leswaku ami fanelanga mi dla ka nsinya wun’wana ni wun’wana lowunga la jaradi?” Evha a hlamule a ku: “Hinga dla mihandzu ya minsinya yinga ka jaradi. Kambe loko ku li nsinya lowunga xikarhi ka jaradi Xikwembu xite: ‘Minga tshuki miwu dla, ihim, minga tshuki miwu khumba; loko mi yendla leswo mitafa.’” — Genesa 3:1-3.

11 Kutani Sathana a ku: “Kuvula ntiyiso amingetefa. Hikuva Xikwembu xaswi tiva leswaku asikwini leli mingata dla ha lona, matihlo ya n’wina mata pfuleka naswona mita fana ni Xikwembu, mi tiva leswinene ni leswobiha.” (Genesa 3:4-6) Sathana a alava kuyendla Evha a pimisa leswaku yena hi yexe aata kota kutiyendlela xiboho xa leswinga swinene ni leswobiha. Hi nkama lowu fanaka, Sathana a hembele Evha hi leswi aswita yendleka loko anga yingisi Xikwembu. Sathana a byele Evha leswaku aangata fa, kutani Evha a teke handzu a dla, a gama a nyika ni nuna wa yena. Hawumbirhi ka vona avaswi tiva leswaku Yehovha ava byele leswaku vanga dli handzu. Hi kuva va dlile, va kombise leswaku avangawu hloniphi nawu wa Yehovha lowu awu vevuka. Nakambe va kombise leswaku avangamu hloniphi B’ava wa vona wa lirhandzu wa le tilweni. Avangata rivaleliwa ka leswi vangaswi yendla!

12. Hi mhaka muni swi hlomula mbilu kuva Adamu na Evha vangamu yingisanga Yehovha?

12 Pimisa ndlela leyi Yehovha a tshovekeke mbilu hi yona loko vapswali va hina vosungula va delela mutumbuluxi wa vona! Awuta titwisa kuyini loko n’wana wa wena lweyi unga kulula u n’watseka leswaku umu wundla a sungula kuku yeyisa? Aswingataku hlomula mbilu?

Kutumbuluxiwa ka Adamu

Adamu a yendliwe hi wuthulu naswona loko a file a tlhelele ka lona

13. Yehovha a alava kuvula yini loko a ku: “uta tlhelela ka wuthulu?”

13 Leswi Adamu na Evha va kalaka vanga yingisanga, va luzekeliwe hi lunghelo lohanya hilaha kunga heliki. Yehovha a abyele Adamu a ku: “U wuthulu, hikwalaho uta tlhelela ka wuthulu.” (Lerha Genesa 3:19.) Leswo swi vula leswaku Adamu aata tlhela ava wuthulu, aswo fana ni loko a angese tshama a tumbuluxiwa. (Genesa 2:7) Ndzhaku ka loko Adamu a djohile, a file, leswi vulaka leswaku a tshike kuva kona.

14. Hi mhaka muni hi fa?

14 Loko Adamu na Evha ava yingise Xikwembu, ina vaha hanya ni namuntlha. Kambe loko va lange kungaxi yingisi, va djohile ivi va hetelela va fa. Xidjoho xi fana ni mavabyi yochavisa swinene lawa ungaha tluletiwaka hi vapsali va wena. Hinkwerhu hi psaliwa hi li vadjohi, hi mhaka leswo ha fa. (Varhoma 5:12) Kambe lawa ahi wona makungu ya Xikwembu hi vanhu. Xikwembu axise tshama xi lava leswaku vanhu va fa naswona Bibele li vula leswaku lifu i “nala”. — 1 Vakorinto 15:26.

NTIYISO WUTAHI TSHUNXA

15. Kutiva ntiyiso hi lifu swihi tshunxa hi ndlela yihi?

15 Kutiva ntiyiso hi lifu swihi tshunxa ka mavonelo yotala yobiha. Bibele lihi djondzisa leswaku vafi ava twi kuvava kumbe gome. Ahinge vulavuli na vona, naswona vona avange vulavuli na hina. Ahingeva pfuni, na vona avangehi pfuni. Vafi avangehi yendli swobiha, se ahi fanelanga hiva chava. Kambe, tikereke totala ti djondzisa leswaku lava feke va hanya ka ndhawu yin’wana naswona hinga va pfuna loko hi hakela male ka vafundhisi kumbe ka lava voniwaka tani hi vakwetsimi. Kambe loko hi tiva ntiyiso hi lifu, ahi kanganyisiwi hi mavunhwa wolawo.

16. Hi wahi mavunhwa lawa tikereke totala tima djondzisaka hi vafi?

16 Sathana a tirhisa wukhongeli la mavunhwa leswaku ahi hembela a tlhela ahi yendla hi pimisa leswaku lava feke vaha hanya. Hi xikombiso, tikereke tin’wana ti djondzisa leswaku loko munhu a fa, ku ni nchumu xokarhi tamaka xi hanya ka ndhawu yin’wana. Kunga va leswaku kereke ya wena yiku djondzisa leswi fanaka, kumbe yiku djondzisa leswi Bibele liswi vulaka hi vafi? Sathana a tirhisa mavunhwa leswaku a hambukisa vanhu ka Yehovha.

17. Hi mhaka muni djondzo ya kuhisiwa ka vanhu ka ndhawu yokarhi yi li xirhuku ka Yehovha?

17 Leswi tikereke totala tiswi djondzisaka swi tsema nhlana. Hi xikombiso, tikereke tin’wana ti djondzisa leswaku vanhu lava yendlaka leswobiha vata hisiwa hi ndzilo ka ndhawu yokarhi. Phela mavunhwa wolawo i xirhuku ka Yehovha. Yena ange tshuki a pfumelela leswaku vanhu va hlupheka hi ndlela leyo! (Lerha 1 Yohane 4:8.) Awuta titwisa kuyini hi munhu lweyi a khatisaka n’wana hi kumu hisa mavoko ka ndzilo? Awuta pimisa leswaku a ni mbilu yobiha naswona awungata lava kuva munghanu wa yena. Phela Sathana a lava leswaku hi titwa hi ndlela leyi fanaka hi Yehovha!

18. Hi mhaka muni hinga fanelanga hi chava lava feke?

18 Tikereke tin’wana ti djondzisa leswaku loko vanhu va fa, va cinca va va mimoya. Tikereke toleto, ti djondzisa leswaku hina hi fanele hi hlonipha ni kuchava mimoya yoleyo hikusa hinga cinca hi va vanghanu va mimoya yoleyo kumbe valala. Vanhu votala vaswi kholwa leswo. Leswi va chavaka vafi, vava gandzela handle kogandzela Yehovha. Khumbuka leswaku vafi a va voni kumbe kutwa nchumu, kutani ahi fanelanga hiva chava. Yehovha i mutumbuluxi wa hina. I Xikwembu xa ntiyiso naswona hi fanele hi gandzela yena ntsena. — Nhlavutelo 4:11.

19. Kutiva ntiyiso hi vafi switahi pfunisa kuyini?

19 Loko hi tiva ntiyiso hi vafi, hita tshunxiwa ka mavunhwa lawa tikereke tima djondzisaka. Ntiyiso lowu, wutahi pfuna kuva hi twisisa switshembiso swohlamalisa leswi Yehovha aswi yendleke hi wutomi ni wumundzuku la hina.

20. Hita djondza yini ka ndzima leyi landzelaka?

20 Ka minkama ya khale, kuve ni nandza wa Yehovha, lweyi vito la yena kunga Yobo, yena a vutise leswi: “Xana loko munhu afa, angatlhela ahanya?” (Yobo 14:14) Swa koteka hakunene kuva munhu lweyi anga fa a tlhela a hanya? Nhlamulu leyi Yehovha ahi nyikaka yona ka Bibele yi tsakisa swinene. Hitaswi vona ka ndzima leyi landzelaka.

a Vanhu van’wana va kholwa leswaku ndzhaku ka loko munhu a fa, moya wu tama wu hanya. Leswaku u djondza swin’wana, vona Nhlamuselo 17 ni 18.

KUSONGA MHAKA

NTIYISO 1: LOKO MUNHU A FA WUTOMI LA YENA LA HELA

“Lava feke ava tivi nchumu nikatsongo”. — Eklesiasta 9:5

Kuyendleka yini hi hina loko hi fa?

  • Tipisalema 146:3, 4; Eklesiasta 9:6, 10

    Loko hi fa ahi koti kuvona, kutwa hambi ku li kupimisa.

  • Yohane 11:11-14

    Yesu a fananise lifu ni kuyetlela.

NTIYISO 2: YEHOVHA AANGA LAVI LESWAKU VANHU VA FA

“Loko kuli handzu wa kutiva leswinene ni leswobiha, unga tshuki uwu dla, hikusa siku leli ungatawu dla, uta fa hikakunene.” — Genesa 2:17

Hi mhaka muni hi fa?

  • Genesa 3:1-6

    Sathana a hembele Evha hi leswi aswita yendleka loko anga yingisi nawu wa Xikwembu. Loko Adamu na Evha va lange kunga yingisi Yehovha, va djohile ivi hi wugamu va fa.

  • Genesa 3:19

    Loko Adamu a fa, a tshike kuhanya.

  • Varhoma 5:12

    Xidjoho xi fana ni mavabyi yochavisa swinene lawa hingaha tluletiwaka hi vapsali va hina. Hinkwerhu hi psaliwa hi li vadjohi, hi mhaka leswo ha fa.

  • 1 Vakorinto 15:26

    Bibele li vula leswaku lifu i nala.

NTIYISO 3: KUTIVA NTIYISO HI LIFU SWITAHI TSHUNXA

“Xana loko munhu a fa, anga tlhela a hanya? Nita rindza . . . anze kufika kutshunxiwa ka mina.” — Yobo 14:14

Kutiva ntiyiso hi lifu swihi ntshunxa ka mavonelo yotala yobiha hi ndlela yihi?

  • 1 Yohane 4:8

    Tidjondzo ta leswaku vanhu lava yendlaka leswobiha vata hisiwa ka ndzilo ka ndhawu yokarhi, i xirhuku ka Yehovha. Yena ange tshuki a pfumelela leswaku vanhu va hlupheka hi ndlela leyo.

  • Nhlavutelo 4:11

    Vanhu votala va chava vafi, hi mhaka leyo, va gandzela vafi a matshan’wini yogandzela Yehovha. Yehovha i Xikwembu xa ntiyiso naswona hina hi fanele hi gandzela yena ntsena.

    Mabuku ya xiChangana (2003-2025)
    Huma
    Nghena
    • xiChangana (Moçambique)
    • Rhumela
    • Hlawula
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Minawu ya Matirhiselo
    • Nawu wa Xihundla
    • Seta Swa Xihundla
    • JW.ORG
    • Nghena
    Rhumela