Yehovha A Ta Ku Tiyisa

1. A li tshamise ku yini wutomi la Vayuda aBabilona?

HI MHAKA ya leswi va kalaka va nga yingisanga ni hileswi vavhovho va vona va kalaka va nga mu yingisanga Yehovha, Vayuda va tekiwile va yisiwa wukaraweni aBabilona. Kambe a li tshamise ku yini wutomi la vona koseniyani? Indjhe a li nandziha, ku fana ni le Yerusalema? (2 Tik. 36:15, 16, 20, 21) Ihim, a li nga nandzihi. Hambileswi a va swi kota ku yendla minchumu yin’wani ya siku ni siku, a wutomi la vona a li nga vevuki. A li tika funtshi a li nga tsakisi. (Yer. 29:4-7) Mun’wani wa vona loko a tlhamusela leswi a a titwisa xiswona, a vule leswi: “A hi tshame kusuhi ni minambu ya Babilona. Hi rilile nkama hi nga khumbuka Siyoni.” (Ps. 137:1) Marito lawa ma hi pfuna ku vona swaku a Vayisrayele lava a va li Babilona a va xukuvalile, a va godolile, a va hele ntamu, a va nga tsakanga naswona a va lava ku tiyisiwa. Se i mani lweyi a a ta va tiyisa?

2-3. a) Yehovha a va tiyisise ku yini Vayuda lava a va tshama Babilona? b) Hi ta djondza yini ka nhlokomhaka leyi?

² Yehovha i Xikwembu lexi “tiyisaka vanhu ka swiyimu hinkwaswu.” (2 Ko. 1:3) Yena a yendla leswo hileswi a hi rhandzaka. Phela ka nkama wa khale, Yehovha a tiyise Vayuda lava a va li wukaraweni aBabilona. Hambileswi a a swi tiva swaku a a ta va laya hi ku pfumelela swaku va ya wukaraweni, a a swi tiva swaku van’wani va vona a va ta tisola va tlhela va mu tirhela. (Esa. 59:20) Se na ka ha chota 100 wa malembe leswaku va yisiwa wukaraweni, a tirhise muprofeta Esaya leswaku a va tsalela marito lawa a ma ta va tiyisa swinene. Hi xikombiso, ka Esaya 40:1 ku tsaliwe leswi: “Xikwembu xa n’wina xi li: ‘Tiyisani, tiyisani vanhu va mina.’” Phela leswi swi kombisa swaku Yehovha a a swi lava hintamu swaku vanhu va yena va tiyisiwa. Vhela a swi yendlile leswo nkama lowu Vayuda a va li Babilona.

³ Ku fana ni Vayuda lavayani, na hina minkama ya yinyingi hi lava ku tiyisiwa. Ka djondzo leyi, hi ta vona tindlela tinharhu leti Yehovha a nga tiyisa Vayuda hi tona: 1) Hi ku tshembisa swaku a a ta rivalela lava tisolaka; 2) hi ku va nyika ntshembo wa ku tiya ni 3) hi ku va pfuna leswaku va nga chavi. Loko djondzo yi famba, vona swaku na wena u nga pfunekisa ku yini hi marito ya Esaya.

YEHOVHA A NI TIMPSALU A TLHELA A RIVALELA

4. Yehovha a swi kombisise ku yini swaku i Xikwembu xa timpsalu? (Esaya 55:7)

⁴ Yehovha i Xikwembu xa timpsalu tatikulu. (2 Ko. 1:3) A ti kombisile timpsalu leto loko a tshembisa Vayuda swaku a a ta rivalela hinkwavu lava a va ta tisola. (Lerha Esaya 55:7.) Hi yona mhaka leyi a nga vula swaku “leswi a nga ni lirhandzu la ku kala li nga heli, a a ta va komba timpsalu.” (Esa. 54:8) Phela hambileswi Vayuda lavayani a va ta tshama malembe ya manyingi Babilona hi mhaka ya leswi va nga swi yendla, Yehovha a va tshembise swaku a a ta va tlhelisa kaya ka vona. (Esa. 40:2) Marito lawa ma va tsakise hintamu Vayuda lava nga tisola funtshi ma tlhele ma va tiyisa!

5. Hi mhaka muni hi ni swilo swa swinyingi swa ku khensa Yehovha hi timpsalu leti a nga na tona?

⁵ Hi djondza yini? Hi djondza leswaku Yehovha a tinyimisele ku rivalela hinkwavu lava tisolaka. Funtshi namuntlha hi ni swilo swa swinyingi ku tlula Vayuda lava a va li wukaraweni, leswi hi yendlaka hi khensa hi mhaka ya leswi Yehovha a hi rivalelaka. Ha swi twisisa hinkwaswu leswi Yehovha a nga swi yendla leswaku hi za hi rivaleliwa swidjoho swa hina. Phela loko se ku hundze malembe ya manyingi na muprofeta Esaya a tsale marito lawa a ma ta tiyisa Vayuda, Yehovha a rhumele N’wana wa yena Yesu Kreste leswaku a ta hi fela, naswona lifu la yena hi lona li yendlaka swaku swi koteka leswaku swidjoho swa hina hinkwaswu swi rivaleliwa. (Min. 3:19; Esa. 1:18; Efe. 1:7) Hinkwaswu leswi swi hi yendla hi vona leswaku hikakunene hi tirhela Xikwembu lexi nga ni timpsalu!

6. Ku tiva leswaku Yehovha i Xikwembu lexi hi rivalelaka, swi hi tiyisisa ku yini? (Vona mufoto.)

⁶ Minkama yin’wani hi nga ha titwa nandzu hi swilo swa ku biha leswi hi nga tshama hi swi yendla khale, ngopfungopfu loko hi kumana ni swikarhatu hi mhaka ya swona. Kambe loko leswo swi hi yendlekela, marito lawa ma nga ka Esaya 55:7 ma nga hi tiyisa hintamu. Loko se hi ma byelile madoda swilo swoleswo, hi tlhela hi tisola hi kombela ku rivaleliwa, a hi tiyisekeni swaku Yehovha se a hi rivalelile naswona loko Yehovha a hi rivalela swo fana ni loko a swi timile swidjoho swa hina. Loko swi ku se a swi timile, na hina hi fanele hi huma ka swona, hi nga ha tshameli ku titwa nandzu hi mhaka ya swona hikusa se hi rivaleliwile. (Vona ni Yeremiya 31:34.) Phela ka Yehovha a xa lisima hintamu hi leswi hi tikarhatelaka ku mu yendlela swona swoswi, ku nga li swihoxo leswi se hi nga tisola ka swona. (Eze. 33:14-16) Swi tsakisa hintamu ku tiva swaku ku nga li khale, Yehovha a ta swi helisa swikarhatu hinkwaswu leswi hi kumanaka na swona hi mhaka ya swihoxo leswi hi nga swi yendla ka nkama lowu nga hundza.

7. I mpsini leswi nga hi pfunaka swaku hi byela madoda swidjoho swa hina?

⁷ U nga yendla yini loko u biwa hi lipfalu hileswi u nga fihla xidjoho xaxikulu lexi u nga tshama u xi yendla? Bibele li vula swaku hi fanele hi bula ni madoda hi xidjoho xolexo. (Yak. 5:14, 15) A swi vevuki ku vulavula ni madoda hi xidjoho lexi hi nga xi yendla. Kambe ku khumbuka leswaku Yehovha a veke vavanuna lava leswaku va hi pfuna ni swaku va ta hi khoma hi lirhandzu ni timpsalu, swi nga hi pfuna leswaku hi vulavula na vona. Naswona loko hi tisolile hi ku helela swi ta hi vevukela ku vulavula ni madoda hi xidjoho xa hina. Vona xikombiso xa makwerhu Arthur,a lweyi a a biwa hi lipfalu hi mhaka ya xidjoho lexi a nga tshama a xi yendla. Yena a li: “Ni hete kolomuyani ka lembe na ni sixtira pornografiya, kambe loko ni yingisele dixkursu leli a li vulavula hi lipfalu, ni byele nsati wa mina leswi ni nga swi yendla ni tlhela ni bula ni madoda hi xihoxo xa mina. Madoda ma ni pfune ku vona swaku Yehovha a a ni rivalelile. Ma ni khumbukise swaku Yehovha a ni layile hileswi a ni rhandzaka. Leswo swi khumbe mbilu ya mina; ni tiyisekile swaku Yehovha a a ni rivalelile.” Swoswi Arthur i mupfuli wa ndlela wa nkama hinkwawu a tlhela a va mupfunisi wa bandla. Swi tsakisa hintamu ku tiva swaku Yehovha a tinyimisele ku hi rivalela hi ku helela loko hi tisola!

YEHOVHA A HI NYIKA NTSHEMBO WA KU TSAKISA

8. a) I mpsini leswi Yehovha a nga tshembisa Vayuda? b) Marito ya Esaya 40:29-31, ma va pfunise ku yini Vayuda?

⁸ Leswi Vababilona a va nga talisi ku chunsa swikarawa swa vona, swi nga yendleka Vayuda va kanakanile swaku hikakunene a va ta tlhelela kaya. (Esa. 14:17) Kambe Yehovha se a a va tshembisile swaku a a ta va chunsa funtshi a xi kona lexi a xi ta mu sivela swaku a yendla swoleswo. (Esa. 44:26; 55:12) Phela ka Yehovha, Vababilona a va fana ni wuthulu. (Esa. 40:15) Swaku wuthulu li hangalaka, swo lava swaku munhu a fufuta. Funtshi hi wona marito lawa muprofeta Esaya a nga ma tirhisa nkama a nga vulavula hi Babilona, a vule leswaku a a fana ni wuthulu. Se ku twa marito lawa swi va pfunise ku yini Vayuda? Vona va tiyisiwile hikusa muprofeta Esaya a vule swaku ‘lava va nyimelaka Yehovha va ta tlhela va va ni matimba.’ (Lerha Esaya 40:29-31.) Se ku fana ni leswi magama ma nga nyikiwa matimba ya ku haha, marito lawa ya muprofeta Esaya a ma ta va nyika matimba.

9. Hi swini swivangelo leswi a swi ta yendla Vayuda va tshemba switshembiso swa Yehovha?

⁹ Yehovha a tlhele a nyika Vayuda swivangelo swin’wani leswi a swi ta va yendla va kholwa leswaku Yehovha a a ta swi hetisisa leswi a nga va tshembisa swona. Phela Vayuda se a va vone ku hetiseka ka wuprofeta la linyingi. Va vone Vaasiriya nkama va nga hlula mfumu wa Israyele, va tlhela va yisa vanhu awukaraweni. (Esa. 8:4) Va tlhele va vona ku helisiwa ka Yerusalema hi Vababilona ni ku tlhela va yisa vanhu awukaraweni. (Esa. 39:5-7) Va tlhela va vona hosi ya Babilona na yi dlaya matihlo ya Hosi Zedekiya yi gama yi mu teka yi ya mu pfalela. (Yer. 39:7; Eze. 12:12, 13) Phela hinkwaswu, swi yendlekise xileswi Yehovha a nga swi vulisa xiswona. (Esa. 42:9; 46:10) Ku va va pimise hi swilo hinkwaswu leswo, swi va pfunile kuva va tshemba leswaku Yehovha a a ta hetisisa hinkwaswu leswi a nga va tshembisa swona.

10. I yini lexi nga ta hi pfuna swaku hi tiyisa ntshembo wa hina ka masiku lawa ya wugamu?

¹⁰ Hi djondza yini? Phela minkama leyi hi hanyaka ka yona namuntlha ya karhata swinene, funtshi vanhu lava lwaka na hina i vanyingi. Kambe lexi tsakisaka hileswaku Yehovha a hi tshembisa swaku ka nkama lowu taka, hi ta hanya wutomi la ku tsakisa na hi rhulile funtshi na hi hlayisekile. Loko hi tshamela ku pimisa hi leswi Yehovha a hi tshembisaka swona a hi nga ta godola, a hi nga ta hela ntamu funtshi hi ta va ni matimba ya ku tama hi mu tirhela; kasi loko hi nga yendli leswo, matimba ya hina ma ta hela. Leswo swi fana ni loko munhu a txuvuka ndhawu ya ku xonga swinene hi ka janela leli nga ni nsila. A nge swi koti ku yi vona kahle ndhawu liyani ya ku saseka; swi lava a limpa janela leswaku a kota ku yi vona kahle. Swa fana na hina, a nsila leyi nga ka janela hi nga yi fananisa ni swikarhatu kumbe minchumu leyi nga hi godolisaka namuntlha. Loko ho tshamela ku pimisa hi yona, a hi nga ta swi kota ku vona minchumu ya ku xonga leyi Yehovha a hi tshembisaka yona ka nkama lowu taka. Se hi fanele hi limpa janela leswaku mimpimiso ya hina yi ta talela hala ka misava ya nyuwani ku nga li ka swikarhatu leswi hi nga ka swona namuntlha. Hi nga swi yendlisa ku yini leswo? Hi nga swi yendla hi ku va hi lerha mabuku, hi sixtira mavhidiyo kumbe ku yingisela mamuzika lawa ma vulavulaka hi swilo leswi Yehovha a hi tshembisaka swona. Xin’wani lexi hi nga xi yendlaka, i ku va hi bula na Yehovha hi xikhongelo hi mu byela leswi hi navelaka ku swi vona loko a swi hetisisa.

11. I yini lexi pfunaka makwerhu Joy ku tiyisela mavabyi lawa a nga na wona?

¹¹ Vona leswi ku pimisa hi switshembiso swa Yehovha swa nkama lowu taka swi nga mu tiyisisa xiswona makwerhu Joy, lweyi a nga ni mavabyi yamakulu. Yena a vula leswaku loko a twa ku vava swinene a tolovela ku vulavula na Yehovha a mu byela leswi a titwisaka xiswona naswona yena wa swi tiva swaku Yehovha wa mu twisisa. Phela makwerhu Joy a vula swaku loko a byela Yehovha leswi a titwisaka xiswona a gama a va ni matimba. (2 Ko. 4:7) Xin’wani lexi pfunaka makwerhu Joy i ku va a tinyika nkama wa ku pimisa hi leswi wutomi li nga ta tshamisa xiswona ka misava ya nyuwani, lani ku nga ta kala ku nga na munhu lweyi a nga ta vula swaku “na vabya.” (Esa. 33:24) Se na hina, loko hi byela Yehovha hinkwaswu leswi hi karhataka hi tlhela hi pimisa hi leswi Yehovha a nga ta hi yendlela swona ka nkama lowu taka, hi ta va ni matimba ya ku tiyisela swikarhatu leswi hi kumanaka na swona.

12. Hi swini swivangelo swin’wani leswi hi yendlaka hi tshemba switshembiso swa Yehovha? (Vona mufoto.)

¹² Ku fana ni Vayuda, na hina hi ni swivangelo swa swinyingi leswi hi yendlaka hi tshemba switshembiso swa Yehovha swa nkama lowu taka. Ku ni wuprofeta la linyingi leli hi li vonaka li hetiseka ka masiku ya hina. Hi xikombiso, hi vona mfumu wa Anglo-América lowu nga tiya ka tlhelo lin’we kambe wu kalaka wu nga tiyanga ka tlhelo lelin’wani na wu fuma. (Dan. 2:42, 43) Hi vona ku ‘tsekatseka ka misava ka tindhawu ta ku hambanahambana’, hi tlhela hi ‘chumayela mahungu ya ku tsakisa amisaveni hinkwayu’. (Mat. 24:7, 14) Ku vona ku hetiseka ka wuprofeta leli, swi hi tiyisa lipfumelo swi tlhela swi hi tiyisekisa leswaku switshembiso hinkwaswu swa Yehovha swa nkama lowu taka swi ta hetiseka.

YEHOVHA WA HI RHULISA MBILU LOKO HI CHAVA

13. a) Hi swini swikarhatu leswi Vayuda a va ta kumana na swona loko va li kusuhi ni ku chunsiwa wukaraweni? b) Hi ku ya hi Esaya 41:10-13, Yehovha a va tiyisise ku yini Vayuda?

¹³ Hambileswi Yehovha a a tiyise Vayuda hi ku va tshembisa swilo swa ku tsakisa, yena a a swi tiva leswaku va ta kumana ni xikarhatu xin’wani loko nkama wa ku suka wukaraweni aBabilona wu fika. Yena se a a vulile leswaku loko nkama wolowo wu fika, a ku ta humelela hosi yin’wani ya matimba leyi a yi ta dumela tiko la Babilona ni matiko man’wani lawa a ma li kusuhi na lona. (Esa. 41:2-5) Kambe Vayuda a va nga fanelanga va karhateka kumbe va chava, hikusa Yehovha se a a rhume muprofeta Esaya swaku a tsala marito lama nge: “U nga chavi, hikusa ni na wena. U nga karhateki, hikusa ni Xikwembu xa wena.” (Lerha Esaya 41:10-13.) I mpsini leswi Yehovha a a lava ku vula swona loko a ku: “Ni Xikwembu xa wena”? Yehovha a a ngo khumbukisa Vayuda swaku va mu gandzela hikusa vona se a va swi tiva leswo, kambe a a va khumbukisa leswaku a a ta va na vona hi nkama wolowo. — Ps. 118:6.

14. I yini leswi Yehovha a nga swi byela Vayuda leswi a swi ta va pfuna swaku va nga chavi?

¹⁴ Xin’wani lexi Yehovha a nga xi yendla swaku a pfuna Vayuda lavayani swaku va nga chavi, i ku va khumbukisa hi matimba ya yena ni wutlharhi leli a nga na lona. A byele Vayuda lavayani swaku va txuvuka tilweni va vona tinyeleti hinkwatu leti a nga ti yendla. A tlhele a va byela leswaku a nga yo yendla tinyeleti ntsena, kambe a tiva hinkwatu hi mavito ya tona. (Esa. 40:25-28) Ku va Yehovha a tiva mavito ya tinyeleti hinkwatu, swi kombisa leswaku a va tiva kahle vanhu va yena hi mun’we hi mun’we, ku patsa ni mavito ya vona. Naswona leswi Yehovha a nga va ni matimba ya ku yendla tinyeleti, a a nga ta tsandzeka ku pfuna vanhu va yena hi nkama lowuyani. Phela ku tiva leswo, swi va pfunile hintamu Vayuda lavayani leswaku va nga chavi naswona va nga karhateki.

15. Yehovha a va lunghiselelise ku yini Vayuda ka leswi a swi ta yendleka?

¹⁵ Yehovha a pfune vanhu va yena swaku va lunghekela leswi a swi ta yendleka ka nkama lowu taka. Yehovha a tirhise muprofeta Esaya swaku a byela vanhu va yena a ku: “Fambani, n’wina vanhu va mina, nghenani ka makwartu ya n’wina, mi pfala swipfalu swa n’wina. Tumbelani swa nkamanyana anze ku kwata ka Xikwembu ku hundza.” (Esa. 26:20) Swi nga yendleka wuprofeta leli li hetiseke hi khambi la ku sungula nkama Hosi Korexe a nga dumela a tlhela a hlula Babilona. Ntivi yin’wani ya swa xitoriya yi li: “Nkama Korexe a nga nghena Babilona, a byele masonchwa ya yena swaku a ma fanele ma dlaya vanhu hinkwavu lava a va nga li makaya. Leswo swi yendle swaku Vababilona va chava hintamu.” Swi nga yendleka Vayuda va ponile hileswi va nga yingisa leswi Yehovha a nga va byela swona hi ku tirhisa Esaya.

16. Hi mhaka muni hi nga fanelanga hi chava leswi nga ta yendleka ka nhlomulu wawukulu? (Vona mufoto.)

¹⁶ Hi djondza yini? Ku nga li khale, ku ta va ni nhlomulu wawukulu wa ku kala wu nga se tshama wu va kona. Funtshi loko wu ta sungula, vanhu amisaveni va ta chava. Kambe leswi Yehovha a nga Xikwembu xa hina, a hi nga ta chava. Hi ta nyima hi tiyile hikusa hi ta swi tiva swaku ‘ku ponisiwa ka hina ku le kusuhi.’ (Luk. 21:28) Hambiloko ntlawa wa matiko wu ta hi dumela a hi nga ta chava, hi ta tama hi tshemba Yehovha naswona yena a ta tirhisa tintsumi ta yena swaku a hi vhikela a tlhela a hi byela leswi hi faneleke hi swi yendla leswaku hi pona. Kambe hi ta swi tivisa ku yini leswi hi faneleke hi swi yendla? A hi se swi tiva, kambe swi nga yendleka Yehovha a ta hi byela swona hi ku tirhisa mabandla, naswona swi nga yendleka mabandla ku li “makwartu” lawa Bibele li vulavulaka hi wona. Kambe hi nga yendla yini leswaku hi lunghekela ku pona ka nkama wolowo? Leswaku hi pona swi lava hi va kusuhi ni vamakwerhu hi tlhela hi yingisa minkongomiso leyi nhlengeletanu yi hi nyikaka yona, na hi tshemba swaku Yehovha hi yena a yi kongomisaka. — Heb. 10:24, 25; 13:17.

17. Hi mhaka muni hi nga fanelanga hi chava leswi nga ta yendleka ka nkama lowu taka?

¹⁷ Hambileswi Vayuda lavayani a va li Babilona a va kumana ni swikarhatu swa swinyingi, Yehovha a va tiyisile. Ninamuntlha, Yehovha a yendla leswi fanaka; wa hi tiyisa minkama hinkwayu. Hi mhaka leyo, hambi ko yendleka yini na yini ka nkama lowu taka, tama u tshemba Yehovha, u kombela leswaku a ku tiyisa, u tshemba leswaku minkama hinkwayu a ta ku rivalela loko u tisola naswona yendla swilo leswi nga ta tiyisa ntshembo wa wena ka swilo leswi nga ta yendleka ka nkama lowu taka. U nga khohlwi swaku Yehovha i Xikwembu xa wena naswona minkama hinkwayu a ta ku pfuna. Se, u nga chavi nchumu!