Ku Nga Va Swaku Wuprofeta La Bibele Li Kombisa Swaku Yesu A A Li Mesiya?
Nhlamulu ya Bibele
Ina. Nkama na a li lani misaveni, Yesu a hetisise wuprofeta la linyingi leli vulavulaka hi “Mesiya lweyi a nga Murhangeli” naswona a a ta va “Muponisi wa misava.” (Daniyele 9:25; 1 Yohani 4:14) Hambi nkama lowu Yesu a nga pfuxiwa swaku a ya hanya matilweni a tame a hetisisa wuprofeta la linyingi leli a li vulavula hi Mesiya. — Tipisalema 110:1; Mintirho 2:34-36.
Ku nga va leswaku a wuprofeta leli a li vulavula hi Mesiya a li ta hetiseka ka vanhu van’wani?
Ku nga va swaku Mesiya wa ha ta humelela ka nkama lowu taka?
I swilo swingaki leswi Bibele li nga vula swaku a swi ta humelela ka Mesiya?
Wuprofeta lin’wani leli vulavulaka hi Mesiya leli nga hetiseka ka Yesu
Li vula yini rito leli nge “Mesiya”?
A rito la Xiheberu leli nge Mesiya ni la Xigriki leli nge Kreste li vula “Mutotiwa.” Hi mhaka leyo, swaku “Yesu Kreste” swi vula “Yesu lweyi a nga Mutotiwa,” kumbe “Yesu lweyi a nga Mesiya.”
Ka minkama ya Bibele, loko munhu a nyikiwa ntirho wa ku hlawuleka a a totiwa kumbe a cheliwa mafurha ka nhloko. (Levhitika 8:12; 1 Samuwele 16:13) Xikwembu xi nyike Yesu ntirho wa ku hlawuleka hintamu wa ku va Mesiya. (Mintirho 2:36) Hi mhaka leyo, handle ka ku va Yesu a totiwa hi mafurha Xikwembu xi tote Yesu hi moya wa ku kwetsima. — Matewu 3:16.
Ku nga va leswaku a wuprofeta leli vulavulaka hi Mesiya a li ta hetiseka ka vanhu van’wani?
Ihim. Ku fana ni leswi mindzhati leyi nga ka tintiho ta mavoko ya munhu yi kalaka yi nga fani ni ya munhu mun’wani, a leswi Bibele li nga vula swaku a swi ta humelela ka Mesiya a swi nga ta humelela ka munhu mun’wani. Hi mhaka leyo, a Bibele li vula swaku hi fanele hi tivonela “hikusa ku ta va ni lava nga ta hemba va tivula Kreste ku tlhela ku va ni vaprofeta va mavunhwa naswona va ta yendla masingita yamakulu ni swilo swa ku hlamalisa leswaku va kanganyisa hambi ni lava va nga langiwa loko swi koteka.” — Matewu 24:24.
Ku nga va swaku Mesiya wa ha ta humelela ka nkama lowu taka?
Ihim. A Bibele li vule swaku Mesiya a a ta psaliwa ka lixaka la hosi Davhida wa Israyele. (Tipisalema 89:3, 4) Kambe mabuku lawa ku nga tsaliwa vana ni vatukulu va Davhida ma lahlekile. Swi nga yendleka ma hisiwile nkama Varoma va nga hlula doropa la Yerusalema hi lembe la 70 aminkameni ya hina.a Ku sukela hi nkama lowuyani anze namuntlha a ku na munhu lweyi a nga kombisaka swaku i wa lixaka la Davhida. Ku hambana ni leswo, hambileswi mabuku wolawo a ma li kona nkama Yesu na a li lani misaveni kambe valala va yena a va zanga va kaneta swaku Yesu a a li wa lixaka la Davhida. — Matewu 22:41-46
I swilo swingaki leswi Bibele li nga vula swaku a swi ta humelela ka Mesiya?
A swi koteki ku vula swaku i swilo swingaki leswi Bibele li nga vula swaku a swi ta humelela ka Mesiya. Hi xikombiso, ka tindzimana leti vulavulaka hi Mesiya, vanhu va nga ha konta wuprofeta hi ndlela ya ku hambana. Ka buku la Esaya 53:2-7 ku vulavuliwa hi minchumu ya yinyingi leyi a yi ta humelela ka Mesiya. Vanhu van’wani loko va lerha tindzimana leti va vula swaku i wuprofeta lin’we, kambe van’wani va vula swaku tindzimana leti ti ni wuprofeta la ku hambanahambana.
Wuprofeta lin’wani leli vulavulaka hi Mesiya leli nga hetiseka ka Yesu
Wuprofeta |
Li tsaliwe ka |
Li hetiseka ka |
|---|---|---|
Ntukulu wa Abrahamu |
||
Ntukulu wa Izaki n’wana wa Abrahamu |
||
A psaliwe ka lixaka la Yuda a Israyele |
||
I wa lixaka la Hosi Davhida |
||
A psaliwe hi wansati lweyi a a nga se tshama a famba masangu |
||
A psaliwe Betlehema |
||
A vitaniwa swaku hi Emanuweleb |
||
A psaliwe ka ndhawu ya xiyimu xa le hansi |
||
Ku dlayiwa ka swivanani swa vafana loko yena se a psaliwile |
||
A vitaniwile ka tiko la Gibita |
||
A a vitaniwa Munazaretac |
||
Mutirheli lweyi a a ta mu basisela ndlela |
||
A totiwa swaku a va Mesiya hi lembe la 29 E.C.d |
||
Xikwembu xi vula swaku i N’wana wa xona |
||
A a hisekela yindlo ya Xikwembu |
||
Muchumayeli wa mahungu ya ku tsakisa |
||
Ntirho wa ku chumayela aGalileya wu tise ku vonakala |
||
A yendle masingita ku fana na Moxe |
||
Ku fana na Moxe a a vulavula mimpimiso ya Xikwembu |
||
A hanyise lava a va vabya |
||
A a nga tilaveli ndhuma |
||
A va kombe ntwelawusiwana lava a va hlupheka |
||
A kombise ku lulama ka Xikwembu |
||
A a li Mutsundzuxi Wamunene |
||
A a djondzisa vanhu vito la Yehovha |
||
A tirhise swikombiso |
||
A a li Murhangeli |
||
Ku tala ka vanhu a va nga kholwi ka yena |
||
A a ta fana ni ribye leli a li ta wisa van’wani |
||
A a nyenyiwa hi vanhu |
||
A a nyenyiwa na ku nga na xivangelo |
||
A nghene Yerusalema na a khwele ka ximbongolwani |
||
A a dzunisiwa hi swivanani |
||
A tile hi vito la Yehovha |
||
A xavisiwile hi munghanu lweyi a a mu tshemba |
||
A xavisiwile hi 30 wa mamoweda ya pratae |
||
A balekiwile hi vanghanu va yena |
||
A lumbetiwile hi timboni ta mavunhwa |
||
A miyelile nkama na va mu lumbeta |
||
Va mu phsitelile marhi |
||
Va mu be ka nhloko |
||
A biwile |
||
A nga va sivelanga swaku va mu ba |
||
Tihosi ta misava ti mu nyikelile swaku a dlayiwa |
||
A gongondzeliwe minenge ni mavoko ka mhandzi |
||
Va hoxe swiribyani swaku va yavelana mpahla ya yena |
||
A dlayiwe ni vadjohi |
||
A poyiliwile a tlhela a rhuketeliwa |
||
A dlayiwe hi mhaka swidjoho swa van’wani |
||
A swi tikomba ingi a tshikiwile hi Xikwembu |
||
A nyikiwe vhinyu leyi nga patsiwa ni nyongwa |
||
A twe torha nkama na a lava ku fa |
||
A nyikele wutomi la yena ka Xikwembu |
||
A nyikele wutomi la yena |
||
A tinyikelile swaku a hi kutsula a helisa xidjoho |
||
Marhambu ya yena a ma tshoviwanga |
||
A tlhaviwile |
||
A lahliwe ni vanhu va ku ganya |
||
A pfuxiwile ka lava nga fa |
||
Lweyi a nga mu xavisa a pfaletiwile |
||
A tshame ka voko la xinene la Xikwembu |
a A Cyclopedia ya McClintock na Strong yi li: “Mabuku lawa ku nga tsaliwa tinxaka ni mindjangu ya Yuda ma helisiwile nkama ku nga helisiwa doropa la Yerusalema.”
b Vito la Xiheberu leli nge Emanuwele, li vula swaku “Xikwembu Xi Na Hina,” naswona li fambisana kahle ni ntirho lowu Yesu a a ta wu yendla tanihi Mesiya. Ku va Yesu a tile lani misaveni ni ntirho lowu a nga wu yendla, a swi kombisa swaku Xikwembu xi ni vagandzeli va xona. — Luka 2:27-32; 7:12-16.
c Rito leli nge “Munazareta” swi tikomba li ta hi ka rito la Xiheberu leli vulaka “ku hluka ka ligadja la nyuwani.”
d Loko u lava ku tiva swin’wani leswi Bibele li swi vulaka ka mhaka ya ku humelela ka Mesiya hi lembe 29 E.C., vona nhlokomhaka leyi nge: “Ndlela Leyi Vuprofeta Bya Daniyele Byi Profeteke Ku Ta Ka Mesiya Ha Yona,” ka buku leli nge: Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene? (hi Xitsonga.)
e Wuprofeta leli li tsaliwe ka buku la Zakariya, kambe Matewu lweyi a nga mun’we wa vatsali va Bibele a vule swaku “ku hetiseke leswi nga hlayiwa hi muprofeta Yeremiya.” (Matewu 27:9) Leswo swi kombisa swaku a buku la Yeremiya hi lona a li ta ka ku sungula ka Matsalwa lawa a ma vitaniwa “Wuprofeta.” (Luka 24:44) Swi tikomba Matewu a vule swaku “Yeremiya” kambe na a vula mabuku hinkwawu ya wuprofeta ku patsa ni buku la Zakariya.