1-3. a) Hi mhaka muni swi nga yendlekaka Estere a chavile nkama lowu a a ya vulavula ni nuna wa yena? b) Hi swini swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa hi Estere?

ESTERE a zame ku rhulisa mbilu ya yena nkama lowu na a tshinela kusuhi ni yindlo ya wuhosi aXuxani. Kambe ku yendla leswo a swi nga vevuki. Ndlela leyi yindlo ya wuhosi a yi yakiwe hi yona a yi hlamalisa mun’wani ni mun’wani. Mimuru ya kona leyi a yi yakiwe hi switini kumbe matijolu, a yi ni madezenyu ya tikorikori ya tihomu, lava ku txopa ni tinghonyama. Mapilari ya yona lawa a ma yendliwe hi maribye a ma lehile hintamu ma tlhela ma tlula ni Tintshava ta Zagros leti a ti mbhonyiwile hi neve. Naswona ka tintshava toleto a swi koteka ku vona mati ya ku tenga ya nambu wa Choaspes. Phela hinkwaswu leswo a swi yendliwe leswaku mun’wani ni mu’wani lweyi a a ya ka yindlo ya wuhosi a khumbuka swaku a a ya vulavula ni hosi ya matimba swinene leyi a yi tibyela leswaku i “hosi yayikulu”. Kambe Estere a a ya vulavula na yona funtshi wanuna yelweyo a a li nuna wa yena.

² Nuna wa yena? Phela ntombhi yin’wani ni yin’wani ya Muyuda ya ku tshembeka, a yi nga ta tshuka yi lava ku chada ni wanuna wa ku fana na Asuwerusi.a Yena a a nga landzi xikombiso xa vavanuna va lipfumelo va ku fana na Abrahamu lweyi hi ku tiveka hansi a nga pfumela nkongomiso wa Xikwembu wa ku yingisa nsati wa yena Sara. (Gen. 21:12) Asuwerusi a a tiva switsongo kumbe a a nga tivi nchumu hi Yehovha Xikwembu xa Estere ni minawu ya Yena. Asuwerusi a a tiva minawu ya Persiya lowu wun’wani wa wona a wu tsimbisa leswi Estere a a li kusuhi ni ku swi yendla. Kasi a wu vula yini nawu wa kona? A wu vula swaku loko munhu o ya ka hosi ya Persiya na yi nga mu vitananga, a a faneliwa hi ku fa. Phela Estere a a nga vitaniwanga hi hosi hambileswo a a ya ka yona. Nkama lowu a a ya tshinela lani a yi li kona, lani a swi ta koteka swaku hosi yi mu vona swi nga yendleka a pimise swaku a a ya ku feni. — Lerha Estere 4:11; 5:1.

³ Hi mhaka muni a veke wutomi la yena nghozini hi ndlela leyi? Naswona hi nga djondza yini ka lipfumelo la wansati lweyi? Ku sungula a hi voneni swaku swi kotekise ku yini kuva Estere ntombhi ya ku toloveleka yi va hosi ya xisati aPersiya.

Leswi Estere A Nga Kulisisiwa Xiswona

4. I mpsini leswi hi swi tivaka hi Estere, naswona hi mhaka muni swi lave a ya tshama ni primu wa yena Mordekayi?

⁴ Estere a a feliwe hi vapsali. I switsongo leswi hi swi tivaka hi vapsali va Estere. Vona va mu nyike vito la Adasa ku nga rito la Xiheberu leli vulaka “murta”, ku nga xinsinyani xa ku xonga lexi humesaka maflori ya ku basa. Nkama vapsali va Estere va nga fa, mun’we wa maxaka ya vona ku nga wanuna lweyi a a ni wunene lweyi vito la yena a ku li Mordekayi a xi twele wusiwana xin’wanani lexiyani. Mordekayi a a li primu wa Estere, kambe yena a a li mukulu swinene hi tanga. A mu tekile a mu wundla ku fana ni loko a wundla n’wana wa yena. — Est. 2:5-7, 15.

5, 6. a) Mordekayi a mu wudlise ku yini Estere? b) A wutomi la Estere na Mordekayi a li tshamise ku yini aXuxani?

⁵ Mordekayi na Estere a va tshama Persiya naswona a va li Vayuda lava a va humile wukaraweni. Naswona swi nga yendleka a va tekeliwa hansi hi mhaka ya wukhongeli la vona ni hi mhaka ya Nawu lowu a va zama ku hanya hi wona. Kambe ha tiyiseka swaku wunghanu la vona li ye li kula swinene nkama lowu Mordekayi a a djondzisa Estere hi Yehovha, ku nga Xikwembu lexi nga ni timpsalu tatikulu lexi minkama hinkwayu xi nga ponisa vanhu va xona ka nkama lowu nga hundza funtshi a xi ta tlhela xi swi yendla leswo. (Lev. 26:44, 45) Swa tikomba swaku wuxaka la Mordekayi na Estere li ye li kula hintamu va tlhela va tshembana.

⁶ Swi tikomba Mordekayi a a tirha ka mfumu aXuxani, hikusa a a tolovela ku tshama ka xipfalu ni vatirhi lavan’wani va hosi. (Est. 2:19, 21; 3:3) A hi swi tivi swaku a li tshamise ku yini wutomi la siku ni siku la Estere nkama lowu a a ya a kula. Kambe swa vevuka ku swi pimisa hikusa a a hlayisa primu wa yena lweyi se a a kulile a tlhela a hlayisa ni munti wa vona. Swi tikomba a va tshama ka ndhawu ya wusiwana ka tlhelo lelin’wani la nambu ku hambana ni ka yindlo ya wuhosi. Swi nga yendleka Estere a a tolovela ku ya bazara aXuxani, lani lava va tirhaka hi woru, hi prata ni vaxavisi van’wani a va tolovela ku xavisa minchumu ya vona. Phela Estere a a nga swi pimisi leswaku swilo hinkwaswu leswiyani swa ku saseka a swi ta va swilo swa ku toloveleka ka wutomi la yena. Yena a a nga swi tivi leswi a swi ta mu yendlekela ka nkama lowu taka.

A A “Saseke Ngopfu Swinene”

7. Hi mhaka muni Vhaxiti a susiwile leswaku a nga ha vi hosi ya xisati, naswona ku game ku yendleka yini?

⁷ Siku lin’wani aXuxani, a ku vulavuliwa hi leswi a swi yendlekile ka yindlo ya wuhosi. Hosi Asuwerusi a a yendle fexta lalikulu lani a a rhambe vanhu va ku ganya va doropa, a ku ni swakudla swa swinyingi ni vhinyu. Naswona hosi yi game yi vitana hosi ya xisati Vhaxiti leyi na yona a yi li ka fexta lin’wani ni vavasati van’wani. Kambe Vhaxiti a yalile ku ta ka hosi. Leswi hosi a yi danisiwile yi tlhela yi kwata swinene, yi vutise vatsundzuxi va yona swaku ku fanele ku yendliwa yini hi Vhaxiti leswaku a khatisiwa. Ku yendleke yini? Vhaxiti a susiwile ku va hosi ya xisati ya Persiya. Vatirhi va hosi va sungule ku lavetela tintombhi ta ku kala ti nga se famba masangu ka tindhawu hinkwatu ta mfumu wa Persiya, lani xikarhi ka tona hosi a yi ta langa ntombhi leyi a yi ta va hosi ya xisati ya Persiya. — Est. 1:1–2:4.

8. a) Hi mhaka muni swi nga ha yendlekaka Mordekayi a karhatekile loko a vona Estere na a ya a kula? b) U vona swaku hi nga swi tirhisisa ku yini leswi Bibele li swi vulaka hi ku saseka? (Vona ni Swivuriso 31:30.)

⁸ Hi nga mu pimisa Mordekayi na a txuvuka Estere hi lirhandzu na a tibuma hi yena a tlhela a karhateka hikusa se a a kulile a tlhela a va ntombhi ya ku saseka hintamu. A Bibele li vula leswi: “Ntombhi leyi a yi saseke ngopfu swinene.” (Est. 2:7) Bibele li vulavula kahle hi ku saseka, kambe ku saseka ntsena a swi yenelanga. Swi fanele swi fambisana ni wutlharhi ni ku tiveka hansi. Loko leswo swi nga yendleki ku saseka a ku nge pfuni nchumu, ku nga yendla munhu a tibyela kumbe ku va ni wumunhu lin’wani la ku biha. (Lerha Swivuriso 11:22.) U tshama u swi vona leswo swi yendleka? Ka Estere ku saseka ka yena, ku mu pfunise ku yini? Ku mu pfune hi ndlela yayinene kumbe ya ku biha? Nhlamulu hi yi kuma ka leswi nga gama swi yendleka.

9. a) Ku yendleke yini nkama vatirhi va hosi va nga vona Estere, naswona Mordekayi a titwise ku yini nkama a nga vona Estere na a tekiwa? b) Hi mhaka muni Mordekayi a pfumelile swaku n’wana wa yena a chadiwa hi munhu lweyi a kalaka a nga mu tirheli Yehovha? (Vona ni kwadru.)

⁹ Nkama lowu vatirhi va hosi a va lavetela tintombhi va vone Estere. Va mu tekile va famba na yena ka yindlo ya wuhosi ka tlhelo lin’wani la nambu. (Est. 2:8) Phela swi mu karhatelile hintamu Mordekayi ku vona Estere lweyi a a fana ni n’wana ka yena na a tekiwa. A a nga swi lavi swaku n’wana wa yena a chada ni munhu lweyi a a nga mu gandzeli Yehovha, hambiloko munhu wa kona a li hosi. Kambe a ku nga na lexi a a ta xi yendla.b Swi nga yendleka Estere a mu yingisele kahle papayi wa yena Mordekayi na a mu nyika swileleto na a nga se tekiwa! Nkama na a tekiwa swaku a ya ka yindlo ya wuhosi aXuxani, swi nga yendleka a tihambe swivutiso swa swinyingi. A a ta ya hanya wutomi la ku tshamisa ku yini?

“A A Rhandziwa Hi Vanhu Hinkwavu Lava A Va Mu Vona”

10, 11. a) Xiyimu lexi Estere a a li ka xona a xi ta va xi mu khumbise ku yini? b) I mpsini leswi Mordekayi a nga swi yendla kuva a kombisa swaku a a ni mhaka na Estere?

¹⁰ Estere se a a tshama ka ndhawu ya nyuwani ya ku a a nga yi tolovelanga. Phela yena a a tshama ni “tintombhi ta tinyingi” leti a ti tisiwile hi ka tindhawu ta ku hambanahambana ta Mfumu wa Persiya. Mahanyelo ya vona, tirimi leti a va ti vulavula, ni leswi a va swi yendlisa swona swilo a swi hambanile hintamu. A tintombhi leti, ti vekiwe ka yindlo ya wuhosi swaku ti voneleliwa hi wanuna lweyi a vitaniwaka Hegayi, naswona a ti fanele ti sasekisiwa kahle. Ku ringana lembe a ti fanele ti hambiwa masajem ti tlhela ti tola mafurha ya ku nun’hwela. (Est. 2:8, 12) A ndhawu leyi, a yi ta yendla swaku swi vevuka kuva tintombhi leti ti sungula ku pimisa hi ku saseka ka tona, ti tibyela ni ku tlhela ti palisana. Ku nga va swaku leswo swi mu khumbile Estere?

¹¹ A ku na munhu mun’wani lweyi a a karhateka hintamu hi Estere loko ku nga li Mordekayi. Bibele li vula swaku siku ni siku Mordekayi a a ya kusuhi ni yindlo ya vavasati kuva a tiva swaku Estere a ndjhani. (Est. 2:11) Swi nga yendleka Mordekayi a a tibuma loko a byeliwa kumbexana hi vatirhi va yindlo yoleyo swaku Estere a swi mu fambela kahle. Hi mhaka muni?

12, 13. a) I mpsini leswi kombisaka swaku Estere a a hlamalisa vanhu? b) Hi mhaka muni Mordekayi a tsakile hi ku tiva swaku Estere a nga byelanga munhu swaku yena i Muyuda?

¹² Hegayi a hlamalisiwe hintamu hi Estere lakaku a mu kombe wunene hi ku mu nyika 7 wa tintombhi swaku ti mu tirhela, ni ku mu nyika ndhawu yayinene ya kona ka yindlo leyi a ku hlayisiwa vavasati. Bibele li vula leswi: “Nkama wolowo hinkwawu, Estere a a rhandziwa hi vanhu hinkwavu lava a va mu vona.” (Est. 2:9, 15) Ku nga va swaku ku ve ku saseka ntsena ku nga yendla swaku vanhu va vona Estere hi ndlela leyo? Nada, ku ve hi mhaka ya swilo swa ku tlula leswo.

¹³ Hi xikombiso a Bibele li li: “Estere a nga hlayanga nchumu hi vanhu va tiko la yena kumbe hi maxaka ya yena, hikusa Mordekayi a a mu byele swaku a nga vulavuli hi vona.” (Est. 2:10) Mordekayi a byele Estere swaku a nga byeli munhu swaku yena i Muyuda, hikusa ka nkama wolowo Vapersiya a va va tekela hansi Vayuda. Phela Mordekayi a tsake swinene hi ku tiva swaku hambileswi Estere a a li kule na yena a a tama a kombisa wutlharhi naswona a a mu yingisa.

14. Majovhem ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Estere?

¹⁴ Namuntlha lava nga majovhem na vona va nga tsakisa vapsali va vona kumbe vanhu van’wani lava va va wundlaka. Va nga yendla leswo hi ku kala va nga pfumeli ku xengeteliwa loko va nga li ni vapsali va vona kumbe loko va li ni vanhu lava yendlaka wuntunga la swa masangu ni lava va yendlaka swilo swin’wani swa ku biha. Kambe va yendla leswi va swi tivaka swaku i swinene, loko va yendla leswo va ta tsakisa mbilu ya Papayi wa vona wa le tilweni ku fana na Estere. — Lerha Swivuriso 27:11.

15, 16. a) I yini lexi nga yendla swaku hosi yi mu rhandza hintamu Estere? b) Hi mhaka muni ku txintxa loko Estere a nga kumana na kona ku nga ha va ku mu karhatelile?

¹⁵ Loko se wu fikile nkama wa kuva a kombisiwa ka hosi, Estere a byeliwe swaku a a kombeli xin’wani ni xin’wani lexi a a xi lava swaku a tisasekisa hi xona. Se nkama va nga mu byela leswo, Estere a yo kombela leswi Hegayi a nga mu byela swona a nga kombelanga swin’wani. (Est. 2:15) Phela Estere a a swi tiva swaku leswi a swi ta tsakisa hosi a ku nga li ku saseka ka yena kambe a ku li ku tiveka hansi ni xihlonipho ku nga swilo leswi a swi kala ka yindlo ya wuhosi. Indjhe a a ngo tihembela hi ku pimisa leswo?

¹⁶ Ka Bibele hi kuma nhlamulu. Lona li li: “Kutani hosi yi rhandza Estere ku tlula vavasati lavan’wani hinkwavu, yi za yi mu komba timpsalu ni wunene ku tlula tintombhi letin’wani hinkwatu. Se yi mu yambexa harhi ya wuhosi ka nhloko yi mu yendla nsati wa yona swaku a pfaleta Vhaxiti.” (Est. 2:17) Swi nga yendleka swi yi karhatele hintamu ntombhi liyani ya Muyuda leyi a yi tiveka hansi ku txintxa loko yi nga kumana na kona ka wutomi la yona, hikusa se a yi li hosi ya xisati naswona a yi li nsati wa hosi ya matimba ku tlula tihosi hinkwatu lani misaveni hi nkama lowuyani. Kambe ku nga va swaku a xitshamu lexi Estere a nga va na xona xi yendle swaku a tikulisa? Phela a swi yendlekanga leswo.

17. a) Estere a kombise swaku a a mu yingisa papayi wa yena hi ndlela yini? b) Hi mhaka muni xikombiso xa Estere xi li xa lisima ka hina namuntlha?

¹⁷ Estere a tame a yingisa papayi wa yena Mordekayi, a tame a hlayisa xihundla xa leswaku a ta hi kwini ni swaku yena a a li Muyuda. Nkama Mordekayi a nga tsumbula maplanu ya ku dlaya hosi, a byele Estere naswona hi ku hantlisa Estere a byele hosi se maplanu wolawo a ma hetisekanga. (Est. 2:20-23) A ku yingisa ni ku tiveka hansi ka Estere a swi kombisa swaku a a ni lipfumelo ka Xikwembu xa yena. Xikombiso xa Estere i xa lisima hintamu ka hina namuntlha, hikusa vanhu va vanyingi a va na mhaka ni ku yingisa. Kambe lava nga ni lipfumelo ka Xikwembu va rhandza ku yingisa ku fana na Estere.

Lipfumelo La Estere Li Ringiwa

18. a) Hi mhaka muni Mordekayi a yalile ku khizama phambheni ka Hamani? (Vona ni ntlhamuselo.) b) Namuntlha vanhu lava nga ni lipfumelo va xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Mordekayi?

¹⁸ Hosi Asuwerusi a veke wanuna lweyi a vitaniwaka Hamani swaku a va murhangeli wamukulu ka tiko la Persiya, leswo a swi yendla swaku Hamani a va mutsundzuxi wa hosi a tlhela a va wanuna wa wumbirhi wa lisima hintamu ka mfumu hinkwawu wa Persiya. Phela hosi yi te ni ku vula swaku vanhu hinkwavu a va fanele va khizama phambheni ka Hamani loko va mu vona. (Est. 3:1-4) Kambe nawu wolowo ka Mordekayi a wu li xikarhatu xaxikulu swinene, hikusa yena a a to yingisa minawu ya hosi ntsena loko yi nga lwisani ni nawu wa Xikwembu. Xin’wani hileswaku Hamani a a li Muagagi, swi tikomba a a li ntukulu wa hosi Agagi lweyi a a li hosi ya Vaamaleke leyi nga dlayiwa hi muprofeta Samuwele. (1 Sa. 15:33) Phela Vaamaleke a va ni mona naswona a va li valala va Yehovha ni Vayisrayele funtshi Xikwembu xi ze xi vula swaku a va ta helisiwa lani misaveni.c (Det. 25:19) Phela Mordekayi a a nga ta tshuka a khizama phambheni ka munhu wa ku fana na Hamani lweyi a a li Muamaleke. Ninamuntlha vanhu lava nga ni lipfumelo, va veka wutomi la vona nghozini swaku va yingisa nawu wa Bibele lowu nge: “Hi fanele hi yingisa Xikwembu lexi nga Hosi ku tlula vanhu.” — Min. 5:29.

19. I mpsini leswi Hamani a a lava ku swi yendla, naswona a swi kotise ku yini ku xenga hosi?

¹⁹ Hamani a a kwate hintamu. Kambe a vone swaku ku va a dlaya Mordekayi ntsena, a swi nga li swa nchumu kambe a a lava ku dlaya vanhu hinkwavu va Mordekayi. Se leswaku a xengetela hosi a vulavule swilo swa ku biha hi Vayuda. Na a nga vulanga mavito ya vona a yendle hosi yi pimisa swaku Vayuda a va li vanhu lava a va nga pfuni nchumu naswona a va li vanhu “lava nga hangalakela xikarhi ka vanhu.” Xa ku biha hintamu Hamani a vule swaku Vayuda a va nga wu yingisi nawu wa hosi, a va yendla leswi va swi lavaka funtshi a va ni nghozi. Phela Hamani a vule swaku a a ta hakela male ya yinyingi ka xuma xa mfumu wa hosi swaku ku dlayiwa Vayuda hinkwavu lava a va li kona Persiya.d Asuwerusi a nyikele aneli ya yena ya ku karimbara hi yona leswaku Hamani a yendla hinkwaswu leswi a a swi lava. — Est. 3:5-10.

20, 21. a) A nawu lowu Hamani a nga wu humesa wu va khumbise ku yini Vayuda hinkwavu ku patsa na Mordekayi? b) I mpsini leswi Mordekayi a nga kombela Estere swaku a swi yendla?

²⁰ Na swi nga yanga kwini, vatirhi va hosi a va famba hi makavhalu ya vona na va huwelela ku dlayiwa ka Vayuda. Pimisa hi leswi Vayuda lava a va li Yerusalema va nga titwisa xiswona nkama va nga twa mhaka leyi. Phela Vayuda lava a va ha ku vuya hi wukaraweni aBabilona naswona a va tikarhatela ku yaka doropa la vona leli a li nga ha na mimuru leyi a yi ta va vhikela. Nkama lowu Mordekayi a nga tiva mhaka leyi, swi nga yendleka a pimise hi Vayuda lava a tlhela a pimisa hi vanghanu ni maxaka ya yena lava a va li Xuxani. Leswi a karhatekile hintamu a handzule mpahla ya yena a yambala masaka, a tlhela a tichela nkuma ka nhloko a tshama xikarhi ka doropa na a rila hintamu. Kuve Hamani a wo tikhorisa hi ku phuza ni hosi, na a nga na mhaka ni swikarhatu leswi a nga ha swi vangele Vayuda ni vanghanu va vona lava a va tshama Xuxani. — Lerha Estere 3:12–4:1.

²¹ Mordekayi a a swi tiva swaku a a fanele a yendla xan’wanchumu. Kambe a a ta yendla yini? Estere a swi tivile swaku Mordekayi a a li ku karhatekeni se a game a mu rhumela mpahla, kambe Mordekayi a nga pfumelanga ku tiyisiwa. Swi nga yendleka ku sukela khale Mordekayi a a tivutisa swaku hi mhaka muni Yehovha a pfumelele swaku Estere a tekiwa swaku a ya va hosi ya xisati ya hosi leyi a yi nga mu gandzeli. Kambe swoswi a swilo se a swi sungula ku twisiseka, Mordekayi a tsalele Estere swaku a ya ka hosi a ya kombela ku kombiwa timpsalu a tlhela a kombelela ni “vanhu va tiko la yena.” — Est. 4:4-8.

22. Hi mhaka muni Estere a a chava ku ya vulavula ni hosi leyi a yi li nuna wa yena? (Vona ni ntlhamuselo.)

²² Nkama Estere a nga twa leswi Mordekayi a nga mu byela swona, swi nga yendleka a chave hintamu. Leswo swa tikomba ka ndlela leyi a nga mu hlamula hi yona Mordekayi. A mu khumbukise leswaku a nawu wa Persiya a wu vula leswaku loko munhu o humelela phambheni ka hosi, na yi nga zanga yi mu vitana a fanele a dlayiwa. Munhu yelweyo a a to pona ntsena loko hosi yi tlakusa a nhonga ya yona ya woru yi mu kombeta. Phela Estere a a nga nyimelanga swaku hosi yi mu komba timpsalu hikusa Vhaxiti a wa ha li ku susiwa ka xitshamu xa ku va hosi ya xisati hi mhaka leswi a nga yala ku yingisa nawu wa hosi. Funtshi a khumbukise Mordekayi swaku se a ku hundza 30 wa masiku na hosi yi nga mu vitananga. Se swi nga yendleka a a pimisa leswaku a hosi liyani ya ku karhata a yi nga ha mu tsakeli.e — Est. 4:9-11.

23. a) I yini leswi Mordekayi a nga swi vula swaku a tiyisa a lipfumelo la Estere? b) Hi mhaka muni swi li swinene ku tekelela xikombiso xa Mordekayi?

²³ Mordekayi a nga djikadjikanga, a vulavule na Estere swaku a tiyisa lipfumelo la yena. A mu tiyisekise swaku loko a nga yendli xanchumu Vayuda a va ta ponisiwa hi ndlela yin’wani, naswona loko ku li swaku Vayuda a vo dlayiwa na yena Estere a a ta dlayiwa. Mordekayi a kombise lipfumelo la ku tiya ka Yehovha, Xikwembu lexi a xi nga ta tshika vanhu va xona va helisiwa kumbe switshembiso swa xona swi nga hetiseki. (Yox. 23:14) Mordekayi a game a byela Estere a ku: “Swi tiviwa hi mani, swaku kumbexana leswi hi swona swi nga yendla swaku u va lani wuhosini!” (Est. 4:12-14) A wu voni swaku i swinene kuva hi tekelela a xikombiso xa lipfumelo xa Mordekayi? Yena a a mu tshemba hi ku helela Yehovha, Xikwembu xa yena. Hina ke ha mu tshemba? — Swiv. 3:5, 6.

Lipfumelo La Ku Tiya Ku Tlula Ku Chava Ku Fa

24. Estere a swi kombisise ku yini leswaku a a ni lipfumelo naswona a a tiya nhlana?

²⁴ A nkama se a wu fikile. A swi lava Estere a yendla xiboho, a byele Mordekayi swaku a ya tlhanganisa Vayuda lavan’wani va titsona swakudla ku ringana masiku manharhu. Leswi a nga gama a swi vula swi kombisa swaku a a ni lipfumelo a tlhela a tiya nhlana, a te: “Loko swi lava ni fa, ni ta fa.” (Est. 4:15-17) Swi nga yendleka Estere a khongele hintamu ka masiku lawayani ya manharhu. Se a nkama a wu fikile, a yambale mpahla ya yena ya ku xonga ya kona leswaku a kota ku tsakisa hosi. Hi wugamu a humile a ya tlhangana ni hosi.

25. Tlhamusela leswi swi nga yendleka nkama Estere a nga nghena ka yindlo ya hosi swaku a vulavula na yona.

²⁵ Hi lani hi nga swi vona hi kona ku sunguleni ka ndzima leyi, Estere a yile ka yindlo ya hosi. Hi nga pimisa leswi a a karhatekise xiswona ni leswi a a khongelisa xiswona hi mbilu hinkwayu. Phela yena a nghenile ka kintari wa hosi lani a a ta swi kota ku vona Asuwerusi. Swi nga yendleka a zame ku txuvuka kara la hosi kuva a vona swaku a siku a li yi xeli ndjhani. Loko ku li swaku Estere a nyimisiwenyana swi nga yendleka ka yena a swo maha ingaku nkama a wu fambi. Kambe ku karhateka hinkwaku ku helile nkama lowu hosi yi nga mu vona. Phela hosi yi hlamalile kambe a kara la yona a li tlhantlhekile, se yi mu tlakusele nhonga ya yona ya woru! — Est. 5:1, 2.

26. Hi mhaka muni Vakreste va ntiyiso va fanele va tiya nhlana ku fana na Estere naswona hi mhaka muni mhaka ya Estere a ya ha li kule ni ku hela?

²⁶ Phela leswi Estere a a swi lava se a a swi kumile hikusa hosi a yi tinyimisele ku mu yingisa. Estere a kombise lipfumelo ka Xikwembu a tlhela a veka wutomi la yena nghozini leswaku a vhikela vanhu va yena. Hi ku yendla leswo a va vekele xikombiso xaxinene Vakreste hinkwavu namuntlha. Phela Vakreste va swi nyika lisima hintamu swikombiso swaswinene swa ku fana ni swa Estere. Yesu a vule leswaku vadjondzisiwa va ntiyiso a va ta tiviwa hi ku va ni lirhandzu la ntiyiso. (Lerha Yohani 13:34, 35.) Phela leswaku hi kombisa lirhandzu lolelo swi lava hi tiya nhlana ku fana na Estere. Kambe ka mhaka ya Estere mabolela ya nkhantxu a ma nge se voneka. I mpsini leswi Estere a a ta swi yendla leswaku a kholwisa hosi leswaku mutsundzuxi wa yona lweyi a yi mu rhandza hintamu Hamani a a ni maplanu ya ku biha? I mpsini leswi Estere a a ta swi yendla leswaku a ponisa vanhu va yena? Swivutiso leswi hi ta swi hlamula ka ndzima leyi landzelaka.

1-3. a) Estere a titwise ku yini nkama lowu a a tshinela ka xitshamu xa wuhosi xa nuna wa yena? b) Hosi yi yendle yini nkama Estere a nga ya ka yona?

ESTERE a ye a tshinela hi kutsongokutsongo lani hosi a yi tshame kona naswona mbilu ya yena a yi ba hintamu. Pimisa hi ndhawu liyani leyi a yi yo zwee lakaku Estere a a twa ni guwa la minenge ya yena loko a famba naswona a a twa ni guwa la mpahla ya yena nkama lowu a yi ti mexamexa. Estere a a nga fanelanga a kavanyetiwa hi ku txuvukisela ku xonga ka yindlo ya hosi, leyi a yi fuleliwe hi mapulangu ya mukedari lawa a ma ta hi Lebanoni ni mapilari ya ku xonga. Estere a wo pimisa ntsena hi ku ta vulavula ni hosi ku nga wanuna lweyi a a ta yendla xiboho xa leswaku a a ta mu tshika a hanya kumbe a a ta dlayiwa.

² Nkama Estere na a tshinela a hosi a yi mu txuvukisisa kahle yi gama yi tlakusa nhonga ya yona ya woru. Ku ve xikombiso xa xitsongo kambe leswo a swi khumba wutomi la Estere hikusa a swi kombisa swaku a hosi yi mu rivalelile ka leswi a nga swi yendla, hi ku va a humelelile na a nga vitaniwanga. Nkama a nga fika kusuhi ni xitshamu xa wuhosi a tlakuse voko la yena a khumba ponta ya nhonga ya hosi na a kombisa ku khensa. — Est. 5:1, 2.

³ Hinkwaswu leswi hosi Asuwerusi a a li na swona a swi kombisa a ku ganya ni matimba ya yena. A mpahla leyi a yi yambaliwa hi tihosi ta Vapersiya ta nkama lowuyani a yi dura hintamu. Hi ku ya hi timale ta masiku ya hina, hi nga vula swaku a a yi dura kolomuyani ka ma milhões ni ma milhões ya madolari. Hambileswo Estere a a swi vona ka matihlo ya nuna wa yena leswaku a a mu rhandza, yena a te: “Ku yendleka yini nkatanga Estere? U lava swaku ni ku yendlela yini? Phela hambi hafu ya wuhosi la mina, ni nga ku nyika yona!” — Est. 5:3.

4. Hi swini swikarhatu leswi Estere a nga kumana na swona?

⁴ Hi ku va Estere a yile a ya vulavula ni hosi a lwela vanhu va yena leswaku va nga dlayiwi a kombise lipfumelo lalikulu hintamu a tlhela a kombisa leswaku a a tiye nhlana. Phela swilo a swi mu fambele kahle kambe a a nga se yendla nchumu, hikusa swikarhatu a swa ha li ku teni. Phela a swi lava swaku Estere a kholwisa nuna wa yena lweyi a a tibyela leswaku mutsundzuxi wa yena lweyi a a mu tshemba hintamu a a li munhu wa ku biha, naswona a a mu kanganyisile hi ku yendla leswaku a humesa nawu lowu a wu ta helisa vanhu va Estere. I mpsini leswi Estere a a ta swi yendla leswaku a kholwisa nuna wa yena naswona hi nga djondza yini ka lipfumelo la yena?

Yena A Wu Lange Kahle “Nkama Wa Ku Vulavula”

5, 6. a) Estere a li tirhisise ku yini tshinya la nawu leli nga ka Ekleziyaxta 3:1, 7? b) Estere a li kombisise ku yini wutlharhi nkama a nga vulavula ni nuna wa yena?

⁵ Ku nga va swaku Estere a a ta byela hosi leswi a swi mu karhata a phambheni ka vanhu lava a va tirha ka yindlo ya hosi? Phela loko a wo yendla leswo a hosi a yi ta daniseka naswona Hamani a a ta va ni nkama wa ku tinyimelela. Se Estere a yendle yini? Ka malembe lawa ma nga hundza, hosi Solomoni hi ku kongomisiwa hi Yehovha a tsale marito lawa: “Nchumu xin’wani ni xin’wani xi ni nkama wa xona, . . . Nkama wa ku miyela ni nkama wa ku vulavula.” (Ekl. 3:1, 7) Hi nga mu pimisa Mordekayi papayi wa Estere, na a mu djondzisa ku ma tirhisa kahle marito lawa. Phela ha tiyiseka swaku Estere a a li tiva lisima la ku wu langa kahle nkama wa ku vulavula.

⁶ Estere a vule leswi: “Loko u swi tsakela wena hosi, tani namuntlha na Hamani ka fexta leli ni nga ku hambela lona.” (Est. 5:4) A hosi yi pfumelile leswi Estere a nga swi vula yi tlhela yi byela na Hamani. Ku nga va swaku wa yi vona ndlela leyi Estere a nga ma langa kahle marito ya yena hi yona? Yena a kombise leswaku a a mu hlonipha nuna wa yena ni swaku a a nyimela nkama ni ndhawu yayinene swaku a vulavula hi leswi a swi mu karhata. — Lerha Swivuriso 10:19.

7, 8. Li fambise ku yini fexta la ku sungula leli Estere a nga li hamba naswona hi mhaka muni a nga vulavulanga ni hosi hi leswi a swi mu karhata?

⁷ Estere a lunghiselele fexta hi wutlharhi, a yendle hinkwaswu swaku a tiyiseka swaku leswi nuna wa yena a a swi rhandza swi va kona ka fexta. A ku ni vhinyu leswaku yi tsakisa mbilu. (Ps. 104:15) Hosi Asuwerusi a a tsake hintamu lakaku a vutisa Estere swaku hi xini xikombelo lexi a a lava ku xi yendla. Indjhe a ku li nkama wawunene wa ku a vulavula?

⁸ Nada. Estere a nga pimisanga swaku lowu a wu li nkama wawunene wa ku a vulavula, handle ka leswo a rhambe hosi na Hamani ka fexta leli a a ta li yendla hi siku leli landzelaka. (Est. 5:7, 8) Kasi hi mhaka muni Estere a nga vulavulanga hi siku leliyani? Khumbuka leswaku a wutomi la vanhu va Estere a li li nghozini hi mhaka ya nawu lowu hosi a a yi wu humesile. Se Estere a a lava ku tiyiseka swaku a wu langa kahle nkama wa ku vulavula ni hosi. Hi mhaka leyo, a rindzile a tlhela a lavetela nkama wa ku kombisa swaku a a mu hlonipha hintamu nuna wa yena.

9. Hi mhaka muni swi li swa lisima ku lehisa mbilu naswona hi nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Estere ka mhaka leyi?

⁹ A ku lehisa mbilu i wumunhu la lisima hintamu funtshi swa kala kuva vanhu va li kombisa. Hambileswi Estere a a karhatekile naswona a a swi lava hintamu ku vula leswi a a swi mu karhata, yena a lehise mbilu a nyimela nkama wawunene. Hi nga djondza minchumu ya yinyingi ka xikombiso xa Estere hikusa hi nga ha vona swihoxo leswi swi lavaka ku lulamisiwa. Se loko hi lava ku kholwisa munhu lweyi a nga ni matimba ya ku swi lulamisa, hi fanele hi tekelela Estere hi ku va hi lehisa mbilu. A buku la Swivuriso 25:15 li li: “Ku lehisa mbilu swi kholwisa murhangeli, naswona lirimi la ku rhula li nga tshova rhambu.” Loko hi lehisa mbilu hi nyimela nkama wawunene swaku hi vulavula hi tlhela hi vulavula hi lirhandzu ku fana na Estere, hi nga swi kota ku kholwisa hambi hi munhu lweyi a hi kanetaka. Se ku nga va swaku Yehovha, Xikwembu xa Estere a mu katekisile hileswi a nga lehisa mbilu a tlhela a yendla swilo hi wutlharhi?

Ku Lehisa Mbilu Swi Pfula Ndlela Leswaku Ku Va Ni Ku Lulama

10, 11. Ku yendleke yini nkama Hamani a nga vona Mordekayi naswona i mpsini leswi nsati wa yena ni vanghanu va yena va nga mu kutxa swaku a swi yendla?

¹⁰ Ku lehisa mbilu ka Estere ku pfule ndlela ya leswaku ku yendleka swilo swaswikulu hintamu. Hamani a humile hi ka fexta na a tsakile swinene ka mbilu ya yena hikusa a hosi ni nsati wa yona a va mu kombe wunene. Kambe loko a humile ka nyanghwa ya wuhosi, a vone Mordekayi wanuna wa Muyuda, lweyi a a yala ku mu khizamela. Hilani hi nga swi vona hi kona ka ndzima leyi yi nga hundza, Mordekayi a a nga mu khizameli Hamani ku nga li hileswi a a nga mu hloniphi kambe hi mhaka ya lipfalu la yena ni hi mhaka ya wunghanu la yena na Yehovha Xikwembu. Hambileswo Hamani ‘a kwate hintamu.’ — Est. 5:9.

¹¹ Nkama Hamani a nga byela nsati wa yena ni vanghanu va yena hi leswi Mordekayi a nga yala ku mu yendlela swona, va mu kutxe swaku a dzima mhandzi ya ku leha kolomu ka 22 wa mametru a tlhela a kombela hosi swaku yi mu pfumelela kuva a hayeka Mordekayi ka yona. Hamani a swi tsakelile leswi va nga mu byela swona, hi ku hantlisa a rhumise swaku ku dzimiwa mhandzi. — Est. 5:12-14.

12. Hi mhaka muni hosi yi rhumise swaku yi lerheliwa buku la matimu ya tiko naswona yi game yi tsumbula yini?

¹² Hi nkama wolowo, Bibele li vula leswaku a hosi yi heleliwe hi wurhongo ni wusiku se yi rhumisa leswaku ku tisiwa buku la matimu ya tiko li tlhela li lerhiwa phambheni ka yona hi rito la ku twala. Ku lerhiwe lani a ku tsaliwe mhaka ya leswaku a ku ni planu leli a li li kona la ku dlaya hosi Asuwerusi. Se hosi yi game yi khumbuka mhaka yoleyo ni leswaku vanhu lava a va hambile planu lolelo, va khomiwile va tlhela va dlayiwa. Kambe nkama yi nga vutisa swaku Mordekayi lweyi a nga byela hosi planu lolelo la ku biha a yendleliwe yini, yi tsumbule leswaku a a nga yendleliwanga nchumu. — Lerha Estere 6:1-3.

13, 14. a) A swilo swi sungulise ku yini ku djima hi nhloko ka wutomi la Hamani? b) I yini leswi nsati ni vanghanu va Hamani va nga mu byela swona?

¹³ Na yi karhatekile hintamu a hosi yi vutise vatirhi va yona leswaku i mani lweyi a a ta yi pfuna ku lulamisa a xihoxo lexi? Lexi xi hlekisaka, i Hamani lweyi a a li ka yindlo ya hosi hi nkama wolowo. Phela yena a a phendzulile hintamu, swi nga yendleka hileswi a a lava ku vulavula ni hosi a kombela mpfumelelo wa leswaku a dlaya Mordekayi. Kambe na a nge se vula nchumu, a hosi yi mu vutise leswaku a ku ta va yini ndlela yayinene ya ku khensa wanuna lweyi a nga tsakeliwa hi hosi. Leswi Hamani a a pimisa swaku hosi yi vulavula hi yena a vule swaku a ku fanele ku yendliwa leswi: A yambexiwa mpahla ya hosi, ku tlhela ku rhumiwa mutirhi wa lisima hintamu ka mfumu leswaku a rhendzeleka na yena ka doropa la Xuxani, na a khwele ka kavhalu la hosi naswona mutirhi yelweyo a a fanele a huwelela ka vanhu hinkwavu. Pimisa hi leswi Hamani a nga titwisa xiswona nkama a nga tiva leswaku wanuna lweyi a a tsakeliwe hi hosi a ku li Mordekayi! Se mutirhi lweyi a a ta huwelela ka vanhu hinkwavu a ku li yena Hamani! — Est. 6:4-10.

¹⁴ Hambileswi Hamani a a nga swi lavi ku yendla ntirho lowuyani kambe sindziseke ku wu yendla. A game a muka hi ku tsutsuma na a vavisekile hintamu. Nsati wa yena ni vanghanu va yena va mu byele swaku swilo hinkwaswu leswi a swa ha li ku yendleka, a swi kombisa swaku a a ta humeleliwa hi swilo swa ku biha. Hamani a a ta hluliwa ka nyimpi leyi a a yi lwa na Mordekayi lweyi wa Muyuda. — Est. 6:12, 13.

15. a) Hi mhaka muni swi ve swinene ku va Estere a lehise mbilu? b) Hi mhaka muni ku li wutlharhi ku “nyimela” Yehovha?

¹⁵ Leswi Estere a nga lehisa mbilu a tlhela a nyimanyana swaku a yendla xikombelo xa yena ka hosi swi yendle leswaku Hamani a tipeta xikheleni. Swi nga yendleka ku ve Yehovha lweyi a nga yendla swaku hosi yi heleliwa hi wurhongo. (Swiv. 21:1) Phela a Bibele li hi byela leswaku hi “nyimela” Yehovha! (Lerha Mikiya 7:7.) Loko hi nyimela Yehovha, hi gama hi tsumbula leswaku ndlela leyi a lulamisaka swikarhatu hi yona yi tlula ndlela leyi hina a hi ta swi lulamisa hi yona.

A Vulavule Na A Tiyile

16, 17. a) Ku ve wini ‘nkama wawunene wa ku Estere a vulavula’? b) Estere a a hambanise ku yini na Vhaxiti lweyi a a li nsati wa hosi?

¹⁶ Phela Estere a a nga ta tlanga hi ku ringa ku lehisa mbilu ka hosi, hi mhaka leyo ka fexta la yena la wumbirhi a a fanele a yi byela hinkwaswu leswi a swi mu karhata. Kambe a a ta swi yendlisa ku yini swoleswo? A hosi yi mu nyike nkama wa ku yendla leswo hikusa yi tlhele yi mu vutisa swaku a a lava swaku yi mu yendlela yini. (Est. 7:2) Swi vhele swi tikomba swaku a “nkama wa ku vulavula” se a wu fikile.

¹⁷ Hi nga mu pimisa Estere na a khongela ka Xikwembu xa yena hi le mbilwini, na a nge se vula marito lawa ma nge: “Loko u ni tsakela wena hosi naswona u swi lava, ni kombela u ponisa wutomi la mina ni la vanhu va tiko la mina.” (Est. 7:3) Vona leswaku Estere a a swi hlonipha swilo leswi hosi a yi swi vona na swi li swinene. Phela Estere a a hambanile hintamu na Vhaxiti, lweyi a a li nsati wa ku sungula wa hosi, lweyi a a danise hosi hi maxivomu! (Est. 1:10-12) Handle ka leswo Estere a nga yi solasolanga hosi hileswi ku nga va wuphunta ku va yi tshembe Hamani, kambe yena a kombele swaku hosi yi mu vhikela ka swilo swa ku biha leswi a swi veka wutomi la yena nghozini.

18. Estere a xi tlhamuselise ku yini a xikarhatu xa yena ka hosi?

¹⁸ A hi kanakani swaku a xikombelo xa Estere xi yendle leswaku hosi yi hlamala. I mani lweyi a a ta yendla leswaku a wutomi la nsati wa hosi li va nghozini? Estere a tlhele a ku: “Hi xavisiwile, mina ni vanhu va tiko la mina swaku hi ta dlayiwa ni ku helisiwa. Loko a hi yo xavisiwa swaku hi va swikarawa, a ni ta va ni miyelile. Kambe mhaka leyi yi bihe hintamu hikusa ni hosi yi ta luzekeliwa swinene.” (Est. 7:4) Vona swaku Estere a vule xikarhatu xa yena hi ku kongoma, kambe a tlhele a vula swaku a a ta va a miyelile loko a vo yo xavisiwa swaku va va swikarawa ntsena. Kambe leswi ku helisiwa ka Vayuda a ku ta yendla swaku hosi yi luzekeliwa, a a nga ta tshama hi swona.

19. Hi nga djondza yini ka xikombiso xa Estere xa ndlela yayinene ya ku kholwisa munhu?

¹⁹ Hi nga djondza swilo swa swinyingi ka xikombiso xa Estere xa ndlela ya ku kholwisa munhu. Loko u lava ku byela munhu lweyi u mu rhandzaka kumbe munhu lweyi a rhangelaka hi xikarhatu xaxikulu, ku lehisa mbilu, ku mu hlonipha ni ku tlhela u tshembeka swi nga pfuna hintamu. — Swiv. 16:21, 23.

20, 21. a) Estere a yi byelise ku yini hosi maplanu ya ku biha lawa Hamani a li na wona naswona hosi yi titwise ku yini? b) I mpsini leswi Hamani a nga swi yendla nkama a nga vona swaku a tsumbuliwile?

²⁰ Na a kwate hintamu, Asuwerusi a vutise Estere a ku: “I mani lweyi a nga tiya a lava ku yendla leswo naswona a kwini?” Pimisa hi Estere na a xungeta Hamani a ku: “Nala wa kona hi lweyi, i Hamani wa mbilu ya ku biha.” Phela swilo se a swi txintxile, naswona Hamani a sungule ku chava hintamu. Pimisa hi kara la hosi leli se a li txintxile hileswi yi nga tsumbula swaku mutsundzuxi wa yona lweyi a yi mu tshemba a a yi xengile, a yendla swaku yi sinara nawu lowu a wu ta yendla swaku nsati wa yona a dlayiwa! A hosi na yi kwatile yi humile yi ya jardim swaku yi ya pepa nhloko. — Est. 7:5-7.

²¹ Hamani a kombise leswaku a a chava hintamu hi ku tiwisa kusuhi ni minenge ya hosi ya xisati. Nkama hosi yi nga vuya yi nghena ndlwini yi kume leswaku Hamani a a zama ku kombela ku rivaleliwa ka Estere na a tiwisile ka xitshamu lexi Estere a a tshame ka xona. Leswo swi yendle swaku hosi yi ya yi kwata hintamu yi tlhela yi mu lumbeta swaku a a zama ku pfinya nsati wa yona a ndlwini ka yona. Hamani a vhele a swi vona swaku a a ta dlayiwa. Se a humesiwe handle na a mbhonyiwile kara. Mun’wani wa vatirhi va hosi, a byele hosi swaku Hamani a a lunghiselele mhandzi leswaku a ta hayeka Mordekayi ka yona. Asuwerusi a vhele a rhumisa swaku Hamani a dlayiwa a gama a hayekiwa ka mhandzi yoleyo. — Est. 7:8-10.

22. Xikombiso xa Estere xi nga hi pfunisa ku yini leswaku hi nga godoli, hi pimisa swaswinene hi tlhela hi va ni lipfumelo?

²² Ka misava leyi ya ku biha namuntlha, swi nga hi vevukela ku pimisa leswaku a hi nge te tshuka hi li vona wululami na li yendliwa. U tshama u pimisa hi ndlela leyo? Estere a nga godolanga, a nga pimisanga swaku a a nga ta swi kota ku lwela swaswinene kambe a tame a va ni lipfumelo. Hi nkama wawunene a vulavulile na a nga chavi a lwela swaswinene, a tlhela a tshemba leswaku Yehovha a a ta yendla leswin’wani. Se na hina hi fanele hi yendla leswo! Yehovha a nge se txintxa. Ku fana ni ka masiku ya Estere a nga swi kota ku phasa munhu wa ku biha ka maplanu ya yena hilani a nga yendla hi kona ka Hamani. — Lerha Tipisalema 7:11-16.

A Yendle Swilo Hi Ku Tiveka Hansi Ka Yehovha Ni Ka Vanhu Va Tiko La Yena

23. a) A hosi yi va hakelise ku yini Mordekayi na Estere? b) A wuprofeta leli Yakobe a nga li vula hi Benjamini nkama na a li kusuhi ni ku fa li hetisekise ku yini? (Vona kwadru leli nge “Wuprofeta Leli Nga Hetiseka.”)

²³ Hi wugamu a a hosi yi tive leswaku Mordekayi a a ngo va wanuna wa ku tshembeka lweyi a nga ponisa wutomi la yona ntsena, kambe a a fana ni papayi ka Estere. Asuwerusi a veke Mordekayi leswaku a va murhangeli wamukulu a pfaleta Hamani. Naswona a nyike Estere munti lowu a a wu li wa Hamani ni tshomba hinkwalu la yena, se Estere a game a ya swi nyikela ka Mordekayi. — Est. 8:1, 2.

24, 25. a) Hi mhaka muni Estere a a nga fanelanga a rhula hambileswi maplanu ya Hamani se a ma tsumbuliwile? b) Estere a tlhele a veka wutomi la yena nghozini hi ndlela yini?

²⁴ Se leswi Estere na Mordekayi a va nga ha ta dlayiwa, ku nga va leswaku Estere a wa ha ta karhateka? Phela Estere a a nga ta karhateka loko a wo pimisa hi yena ntsena a nga pimisi hi vanhu van’wani. Hi nkama wolowo a nawu lowu Hamani a a wu humesile wa leswaku Vayuda hinkwavu va dlayiwa a wu hangalasiwa ka mfumu hinkwawu wa Persiya. Phela Hamani a a hoxe swiribyani kumbe Puru, swi nga yendleka ku li muxaka wun’wani wa wudimoni akuva a tiva nkama wawunene wa ku hetisisa maplanu ya yena ya ku biha. (Est. 9:24-26) I ntiyiso leswaku a a ka ha chota tiwheti leswaku siku lolelo li fika, kambe ka Estere a nkama a wu hundza hi ku hantlisa. Se ku nga va swaku a ka ha ta yendliwa nchumu leswaku Vayuda va nga dlayiwi?

²⁵ Na a nga tipimiseli, Estere a tlhele a veka wutomi la yena nghozini hi ku va a humelele ka hosi na a nga vitaniwanga. Ka khambi leli, Estere a rilile, a rilela vanhu va yena a kombela swaku nuna wa yena a txintxa nawu lowuyani wa Hamani. Kambe a minawu leyi a yi humesiwa hi hosi ya Persiya a yi nga fanelanga yi txintxiwa. (Dan. 6:12, 15) Hi mhaka leyo, a hosi yi nyike Estere na Mordekayi mpfumelelo wa leswaku va tlhela va tsala nawu wun’wani. A nawu wolowo, wu rhumeliwe Vayuda naswona a wu va pfumelela leswaku va tivhikela. A vatirhi lava a va famba hi makavhalu va teke nawu lowu, va wu byela Vayuda hinkwavu. A Vayuda va tlhele va va ni ntshembo. (Est. 8:3-16) Hi nga pimisa hi Vayuda hinkwavu na va tilunghiselela swaku va tivhikela. Phela leswo a swi nga ta koteka loko a ku nga humesiwanga nawu lowu wa nyuwani. Kambe a xa lisima ku tlula hinkwaswu hi leswaku “Yehovha murhangeli wa tintsumi” a a ta va na vona. — 1 Sa. 17:45.

26, 27. a) Yehovha a va pfunise ku yini vanhu va yena leswaku va hlula valala va vona hi ndlela ya ku hlamalisa? b) Ku hetiseke wuprofeta lini nkama vana va Hamani va nga dlayiwa?

²⁶ Hi wugamu a siku leli a va li nyimelile hintamu li fikile, vanhu va Xikwembu na vona se a va lunghekile. Hambi hi vatirhi va mfumu wa Persiya swoswi se a va nyima ni Vayisrayele nkama lowu a ku hangalasiwa mhaka ya leswaku Mordekayi se a a li yena murhangeli wamukulu. Yehovha a pfune vanhu va yena swaku va hlula naswona a va vhikelile ka swilo swa ku biha leswi valala va vona a va lava ku va yendla swona a tlhela a yendla swaku valala va Vayisrayele, va hluliwa.a — Est. 9:1-6.

²⁷ Leswi Mordekayi a a nyikiwe ntirho wa ku hlayisa munti lowu a wu li wa Hamani a a ta va nghozini hikusa a 10 wa vana va Hamani a va ha hanya, se na vona va game va dlayiwa. (Est. 9:7-10) Leswo swi hetisise wuprofeta la Bibele leli Xikwembu xi nga profeta leswaku a Vaamaleki hinkwavu lava a va li valala va vanhu va xona a va ta helisiwa. (Det. 25:17-19) Swi nga yendleka vana va Hamani a va li Vaamaleki va wugamu hikusa Yehovha a a vule leswaku Vaamaleki hinkwavu a va ta helisiwa funtshi a va nga ha ta tshuka va va kona.

28, 29. a) Hi mhaka muni a ku li ku rhandza ka Yehovha swaku Estere ni vanhu va yena va lwa nyimpi liyani? b) Hi mhaka muni xikombiso xa Estere ku li nkateko wawukulu ka hina namuntlha?

²⁸ Estere a a rhwale ku tika hikusa a swi lava a tsala minawu ya wuhosi leyi a yi patsa minawu ya nyimpi ni ya ku dlaya vanhu. Leswo a swi nga mu vevukeli. Kambe a ku rhandza ka Yehovha a ku li ka leswaku vanhu va yena va vhikeleliwa hikusa ka tiko la Israyele a ku ta huma Mesiya ku nga ndlela yin’we leyi vanhu hinkwavu a va ta kuma ntshembo hi yona. (Gen. 22:18) Nkama Yesu Kreste ku nga Mesiya lweyi a nga tshembisiwa a nga ta lani misaveni, a byele valandzeli va yena leswaku ku sukela ka nkama wolowo a va nga ha fanelanga va tipeta ka tinyimpi. Phela leswo swi yendla vatirheli hinkwavu va Xikwembu va tsaka. — Mat. 26:52.

²⁹ Vakreste va ntiyiso namuntlha va lwa nyimpi na Sathana hikusa a yendla hinkwaswu leswi a nga swi kotaka swaku a helisa lipfumelo leli hi nga na lona ka Yehovha Xikwembu. (Lerha 2 Vakorinto 10:3, 4.) Kambe xikombiso xa Estere i nkateko wawukulu ka hina! Phela ku fana na Estere na hina hi nga kombisa lipfumelo hi ku va vanhu va ku tlhariha, hi va ni wutivi hi tlhela hi lehisa mbilu. Naswona hi nga tlhela hi kombisa ku tiya nhlana ni ku nyimelela vanhu va Xikwembu hi ndlela yayinene.