Ни өчен массакүләм мәгълүмат чаралары тага торган образга иярмәү акыллы? (2 өлеш: малайлар өчен)

Массакүләм мәгълүмат чаралары нинди образ тага?

Биредәге сүзләргә игътибар ит һәм сорауларга җавап бир.

1. Телевизорда, киноларда һәм заманча журналларда яшүсмер малайларны нинди кешеләр итеп күрсәтәләр?

2. Синең нинди буласың килә?

Беренче сорауга җавап биргәндә, син, күрәсең, сүзләрне — беренче баганадан, ә икенчесенә — икенчесеннән сайлагансыңдыр. Алайса, син дөрес эшләгәнсең. Ни өчен? Чөнки син, күрәсең, массакүләм мәгълүмат чаралары тага торган ир кеше образының чагылышы түгел. Ул образ синең чынында нинди булуыңны я нинди булырга кирәклеген ачып бирми. Моңа кайбер сәбәпләр:

• Массакүләм мәгълүмат чараларында ир кешеләр еш кына кансыз һәм бәйсез кеше итеп күрсәтелә. Бер китапта әйтелгәнчә, телешоу, кино һәм спортта киң таралган ир кешенең образы — «һәрвакыт көч кулланырга яратучы батыр „эзмәвер“... [...] Ир кеше тупас һәм бәйсез булырга тиеш дип ышандырасы килә аларның» («Why Boys Don’t Talk —and Why It Matters»).

  Уйлану мөһим. Кызу холкың сине яхшы дус, яхшы хезмәттәш һәм яхшы ир итәрме? Берәрсе котыртса, нәрсә эшләү җиңелрәк — ачуыңа чыгарга юл куюмы, әллә аны йөгәнләүме? Сине чын ир кеше дип санасыннар өчен, үзеңне ничек тотарга кирәк?

  Изге Язмаларның карашы. «Сабыр кеше — баһадирдан, нәфесенә үзе хуҗа кеше шәһәр яулап алучыдан өстенрәк» (Гыйбрәтле сүзләр 16:32).

  

• Массакүләм мәгълүмат чаралары һәр ир кеше секс турында көне-төне уйлый дип ышандыра. «Фильмдагы егетләр кызларны киемнәреннән дә ешрак алыштыра»,— ди 17 яшьлек Крис. 18 яшьлек Гари тагы да ачыграк әйтә: «Экранда күрсәтелгән типик егет секс турында көне-төне уйлап йөри». Кайбер киноларны карасаң, егетләргә эчүдән, күңел ачудан һәм берәрсе белән йоклаудан тыш бернәрсә дә кирәк түгел.

  Уйлану мөһим. Ә синең андый абруй «казанасың» киләме? Чын ир кеше хатын-кызга җенси теләк белән карыймы яисә аңа хөрмәт күрсәтәме?

  Изге Язмаларның карашы. «Һәрберегез, изге булыр өчен һәм Аллаһы хуплавын алыр өчен, үз тәнен ничек буйсындырып яшәргә икәнен белсен... комсызланып җенси нәфесләргә бирелмәсен» (1 Тисалуникәлеләргә 4:4, 5).

• Массакүләм мәгълүмат чаралары егетләрнең җаваплылыксыз булуларына ышандырырга тырыша. Күп кенә популяр киноларда һәм телешоуларда яшүсмер егетләр ялкау, тупас кешеләр итеп күрсәтелә. Бәлки, шуңа күрә кайбер олы яшьтәгеләр малайларның сәләтле була алуларына ышанып бетми. Югарыда искә алынган Гари болай дип әйтә: «16 яшемдә мин озак кына эшкә урнаша алмыйча йөрдем, чөнки безнең районыбыздагы эш бирүчеләр эшкә хатын-кызларны гына ала иде. Алар минем кебек малайлар җаваплылыксыз һәм ышанычсыз дип уйлый иде!»

  Уйлану мөһим. Чыннан да, бар егетләр җаваплылыксыз һәм ышанычсызмы? Син андый түгел икәнеңне ничек күрсәтә аласың?

  Изге Язмаларның карашы. «Һичкем дә һичкайчан син яшь булганга сиңа түбәнсетеп карамасын, ләкин тугрыларга сөйләмдә, тәртиптә, мәхәббәттә, иманда, сафлыкта үрнәк бул» (1 Тимутигә 4:12).

Нәрсә белү мөһим?

• Массакүләм мәгълүмат чаралары сиңа көчле йогынты ясарга мөмкин. Мәсәлән, массакүләм мәгълүмат чараларына ышансаң, популяр булыр өчен, сиңа иң заманча кием кию үтә мөһим. «Рекламада күрсәтелгән, муеннарына гел кызлар асылынган егетләр заманча киенә,— дип әйтә 17 яшьлек Колин.— Реклама үз карашын тага. Минем дә рекламаның „кармагына“ эләккәнем бар!»

  Уйлану мөһим. Килеш-килбәтеңнән синең чынында нинди булуың күренәме? Киң таралган товарлар артыннан куып күп акча туздыруыңнан кемнең файдаланасы килә?

  Изге Язмаларның карашы. «Бу дөнья төзелешенең гадәтләре буенча эш итмәгез» (Римлыларга 12:2).

• Массакүләм мәгълүмат чаралары тага торган образга иярсәң, кызларның күзләре сиңа сирәгрәк төшә башлар. Менә, кайбер кызларның сүзләре:

  • «Минем күпчелеккә иярмәүче егет белән йөрешәсем килер иде. Мин „павлиннарны“ яратмыйм, алар башкаларның игътибарын үз-үзләренә ничек тә булса җәлеп итәргә тырыша. Дөресен генә әйткәндә, андыйлар үз көченә ышанып бетми. Башкаларның күңелен табарга теләп, тиресеннән чыга язган егет көлкегә төшәрлек!» (Анна)

  • «Рекламачылар егетләрне кызларга ошар өчен киемнәрен һәм электрон җайланмаларын алмаштырып торырга кирәклегенә ышандыра. Ләкин үсеп җиткән кызларның андый нәрсәләргә исләре әллә ни китми. Алар кешенең эчке дөньясын һәм башкаларга карата мөгамәләсен өстенрәк күрә. Кыз кеше егетнең, мәсәлән, намуслы һәм ышанычлы булуын теләр иде» (Даниэль).

  • «„Идеаль“ егет — чынында „күркә“ кебек кабырынган эгоист, ә андый кешеләргә якын киләсе килми. Иң-иң чибәр егет булса да, тышкы кыяфәте белән эчке дөньясы тәңгәл килмәгәнгә, аңардан җирәнәсең» (Диана).

  Уйлану мөһим. Изге Язмаларда бер малай турында менә нәрсә әйтелә: «Яшь Ишмуил үсә һәм Йәһвә алдында да, кешеләр алдында да илтифат казана барды» (1 Ишмуил 2:26). Шундый ук абруйны казаныр өчен, нинди сыйфатлар үстерергә кирәк?

  Изге Язмаларның карашы: «Батыр булыгыз» (1 Көринтлеләргә 16:13).

Нәрсә эшләп була?

• Массакүләм мәгълүмат чаралары тага торган образларга объектив карарга өйрән. Инҗилнең: «Дөньядагы бар нәрсә — тән теләкләре, күзләр нәфесе, байлык белән мактану — күктәге Атабыздан түгел, ә дөньядан»,— дигән сүзләренә игътибар ит (1 Яхъя 2:16).

  Массакүләм мәгълүмат чаралары теләкләребездән үз максаты өчен файдалана һәм безне андый теләкләребезнең кеше табигатенә хас булуына ышандырырга тырыша. Аларның «кармакларына» эләкмә! Дөресен генә әйткәндә, аларның сине алдап акчаңны гына суырасы килә.

• Кем буласың килсә, шул булырга тырыш. Инҗилдә: «Яңа шәхес булып киенегез»,— дип әйтелә. Яңа шәхес реклама тага торган образга охшаш итеп түгел, ә «төгәл белем ярдәмендә үзен Булдыручыга охшаш итеп яңара бара» (Көләсәйлеләргә 3:10).

  Бу киңәшне куллану җиңел булсын өчен, мәкалә башындагы сайлаган сыйфатларыңны — сине башкалар өчен кадерле итәчәк сыйфатларны искә төшер. Инде бүгеннән башлап аларны булдыра аласыңмы? Яисә аларны яхшырта аласыңмы?

• Үрнәк алырлык кешеләрне эзлә. Изге Язмаларда: «Зирәкләр белән аралашучы үзе дә зирәк булыр; ә ахмаклар белән дуслык йөртүче юлдан язар»,— диелә (Гыйбрәтле сүзләр 13:20). Сиңа таныш булган ир кешеләрнең кайсысы зирәклек белән эш итә? Бу, бәлки, синең якыннарың, мәсәлән, әтиең яисә әтиеңнең я әниеңнең абыйсы булыр. Ә, бәлки, синең рухи яктан җитлеккән дусларың яки танышларың булыр. Йәһвә Шаһитләренең мәсихче җыелышларында үрнәк алырлык күп ир кешеләр белән танышып була. Изге Язмаларда да үрнәк алырлык байтак кына ир кешеләр турында сүз бара. Аларның берсе — Титус (Титуска 2:3—5).

  Киңәш. «Иманнарын үрнәк итеп тотыгыз» дигән китапны укып, Һабил, Нух, Ибрам, Ишмуил, Ильяс, Юныс, Йосыф һәм Петер кебек күркәм ир кешеләрнең үрнәге турында күбрәк белергә тырыш.