1:29

дөньяның: Грек сүзе ко́смос кешелек белән тыгыз бәйле; шул мәгънәдә ул дөньяви грек әдәбиятында һәм шулай ук Изге Язмаларда кулланыла. Бу контекстта һәм Ях 3:16 да ко́смос сүзе бөтен кешелекне аңлата. Кешелек монда гөнаһта, ягъни Адәмнән мирас итеп алынган гөнаһта, гаепле итеп сурәтләнә.

Аллаһы Бәрәне: Гайсә суга чумдырылганнан соң аны чүлдә Иблис вәсвәсәләгән. Гайсә аннан кайтканнан соң, Чумдыручы Яхъя аның турында «Аллаһы Бәрәне» дип әйткән. Бу сүзтезмә монда һәм Ях 1:36 да гына очрый. (А7 кушымт. кара.) Гайсәне бәрән белән чагыштыру урынлы. Изге Язмалар буенча, кешеләр сарыкларны гөнаһлы булганнарын таныганга һәм Аллаһыга якынлашырга теләгәнгә китергән булган. Бу Гайсәнең камил кеше буларак тормышын кешелек өчен бирәчәк корбанының прообразы булып торган. «Аллаһы Бәрәне» дигән сүзтезмә Аллаһы тарафыннан рухландырылган Язмалардагы күп кенә өземтәне хәтерләтәдер. Чумдыручы Яхъя Еврей Язмаларын яхшы белгәнгә, аның сүзләре аста әйтелгәннәрнең берсен я берничәсен күрсәткәндер: Ибраһим үз улы Исхак урынына китергән сарык тәкәсе (Яр 22:13), коллыкта булган исраиллеләргә азат ителү өчен юл ачкан Мисырда чалынган Пасах бәрәне (Чг 12:1—13) яки һәр иртә һәм кич Иерусалимдагы Аллаһының мәзбәхендә корбанга китерелгән сарык тәкәсе (Чг 29:38—42). Шулай ук Яхъяның уенда, бәлки, Ишагыянең пәйгамбәрлеге булгандыр; анда Йәһвә «минем хезмәтчем» дип атаган кеше турында «аны, сарыкны алып баргандай, суярга алып бардылар» дип әйтелә (Иш 52:13; 53:5, 7, 11). Рәсүл Паул, көринтлеләргә беренче хатын язганда, Гайсәне «безнең Пасах бәрәнебез» дип атаган (1Кр 5:7). Рәсүл Петер Мәсихнең кыйммәтле каны турында «кимчелексез һәм тапсыз бәрәннең» каны дип әйткән (1Пт 1:19). Һәм Ачылыш китабында данлыклы Гайсә турында образлы рәвештә 25 тапкырдан күбрәк «Бәрән» дип әйтелә. (Менә кайбер мисаллар: Ач 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1.)