“Ke Oko Eiloa ki Toe Koga ‵Mao i te Lalolagi”

1. Ne a mea e ‵pau ei a Kelisiano i te senitenali muamua mo Molimau a Ieova i aso nei?

NE TALAI atu latou mo te loto finafinau. Ne fakamalosi aka olotou loto ke talia ne latou te fesoasoani mo te takitakiga a te agaga tapu. Ne seki mafai ne fakasauaga o fakagata te lotou talaiga. Kae ne maua ne latou a fakamanuiaga e uke mai te Atua. Ne fai eiloa penā a Kelisiano i te senitenali muamua, kae e penā foki loa a Molimau a Ieova i aso nei.

2, 3. Se a te mea e tu ‵kese ei te tusi o Galuega?

² E mautinoa eiloa me ko oti ne fakamalosigina koe ne tala fakamalosi loto e uke kolā e maua i te tusi i te Tusi Tapu ko Galuega a Apositolo! E tu ‵kese loa te tusi tenei ona me konei fua a tala fakamalosi loto ne fakaosofia ne te Atua e uiga ki te Lotu Kelisiano i te senitenali muamua.

³ E fakasino atu te tusi ko Galuega ki tino taki tokotasi e toko 95, mai i fenua e 32, fakai e 54, mo fenua o te vasa e 9. A te mea tenei se tala fakaofoofogia e uiga ki tino kese‵kese—ko tino i te olaga masani, ko tino fakamata‵mata i lotu ‵se, ko pule fakapolitiki fia ma‵luga, mo tino fakasaua fakama‵taku. Kae e sili atu i mea katoa konā ko ‵tou taina mo tuagane i te senitenali muamua kolā ne fe‵paki mo mea faiga‵ta o te olaga masani kae ne talai atu foki ne latou te tala lei mo te loto finafinau.

4. Kaia e maua ei ne tatou se fesokotakiga fakapito mo tino pelā mo te apositolo ko Paulo, Tapita, mo nisi molimau fakamaoni i aso mua?

⁴ Ko tai katoa nei te 2000 tausaga ko ‵teka talu mai te taimi ne fai ei a galuega a apositolo loto finafinau ko Petelu mo Paulo, te tokita pele ko Luka, te tagata loto fesoasoani ko Panapa, te tagata loto toa ko Setefano, te fafine loto alofa ko Tapita, te fafine uiga talimalo ko Litia, e penā foki mo nisi Molimau fakamaoni e tokouke. E ui ne ola latou i se taimi leva ‵ki, e isi eiloa se fesokotakiga fakapito o tatou mo latou. Pefea? Me e maua foki ne tatou te galuega tenā ko te faiga o soko. (Mata. 28:19, 20) Ko oko loa i te lasi o te fakamanuiaga ke aofia tatou i ei!

5. Ko koga fea ne kamata i ei ne soko o Iesu a te lotou galuega?

⁵ Ke toe onoono aka ki te galuega telā ne tuku atu ne Iesu ki ana soko. “Ka maua ne koutou a te ‵mana māfai e oko atu te agaga tapu ki luga i a koutou, kae ka fai koutou mo molimau ki a au i Ielusalema, i Iuta kātoa mo Samalia, ke oko eiloa ki toe koga ‵mao i te lalolagi.” (Galu. 1:8) Muamua la, ne tuku atu ne te agaga tapu te ‵mana ke mafai o talai atu a soko “i Ielusalema.” (Galu. 1:1–8:3) Mai lalo i te takitakiga a te agaga, ne molimau atu latou i “Iuta kātoa mo Samalia.” (Galu. 8:4–13:3) Tenā ne kamata ei o fakaoko atu ne latou te tala ‵lei “ke oko eiloa ki toe koga ‵mao i te lalolagi.”—Galu. 13:4–28:31.

6, 7. I te faiga o ‵tou galuega, ne a feitu e ‵lei atu ei tatou i lō ‵tou taina tali‵tonu i te senitenali muamua?

⁶ Ne seki maua ne ‵tou taina tali‵tonu i te senitenali muamua a te Tusi Tapu kātoa ke fakaaoga i te taimi ne fai ei te lotou galuega. Kāti ko te 41 T.A., kae fatoa maua te Evagelia a Mataio. Ko oti ne tusi a nisi tusi a Paulo mai mua o te tusi ko Galuega, telā ne oti tena tusiga i te 61 T.A. Kae ne seki maua ne Kelisiano taki tokotasi i aso mua sena kopi totino o te Tusi Tapu kātoa io me ko nisi tusi faka-te-Tusi Tapu kese‵kese kolā e mafai o ofo atu ki tino fia‵fia. A koi tuai o fai latou mo fai ne soko o Iesu, ne fakalogo‵logo sale eiloa a Kelisiano Iutaia ki te faitauga o te Tusi Tapu i te ‵gana Epelu i loto i sunako. (2 Koli. 3:14-16) Kae ne ‵tau o ga‵lue malosi latou ke ‵mau a tusi fai‵tau mai te Tusi Tapu i olotou mafaufau.

⁷ I aso nei, e maua ne te tokoukega o tatou taki tokotasi se ‵kopi totino o te Tusi Tapu mo nisi tusi faka-te-Tusi Tapu e lava kae ‵toe. E maua ne tatou a soko ‵fou e auala i te folafolaatuga o te ‵tala lei ki fenua e silia atu i te 240 i ‵gana kese‵kese e uke.

Ne Tuku Atu ne te Agaga Tapu te ‵Mana ki a Latou

8, 9. (a) Se a te mea e fakamalosi aka ne te agaga tapu ke fai ne soko o Iesu? (e) Ne a mea e mafai o tuku mai ne te tavini fakamaoni e auala i te fesoasoani o te agaga tapu o te Atua?

⁸ I te taimi ne fai ei ne Iesu ana soko mo fai ne molimau, ne fai atu a ia penei ki a latou: “Ka maua ne koutou a te ‵mana māfai e oko atu te agaga tapu ki luga i a koutou.” Mai lalo i te takitakiga a te agaga tapu o te Atua, io me ko tena malosi galue, ka tavini atu ei ana soko fakamuli loa e pelā me ne molimau i te lalolagi kātoa. E auala i te agaga tapu, ne mafai ei ne Petelu mo Paulo o faka‵lei aka a masaki, ‵tuli keatea a temoni, ke oko ki te faka‵tuakaga o tino mate! Kae e isi se isi pogai telā e tāua atu i te tukumaiga o te ‵mana e auala i te agaga tapu. Ne fakamalosi atu ki apositolo mo nisi soko ke fakailoa atu ne latou ki tino a te poto tonu telā e maua ei te ola se-gata-mai.—Ioane 17:3.

⁹ I te Penitekoso i te 33 T.A, ne fai‵pati a soko o Iesu ki “‵gana kese‵kese, e pelā eiloa mo te mea ne fai ne te agaga tapu ke mafai ne latou o fai‵pati.” Tela la, ne fai‵pati atu latou i gana kesekese “e uiga ki galuega fakaofoofogia a te Atua.” (Galu. 2:1-4, 11) E se fai‵pati fakavavega tatou ki ‵gana kese‵kese i aso nei. Kae e auala i te fesoasoani o te agaga tapu, ko mafai ei ne te tavini fakamaoni o tuku mai a tusi faka-te-Tusi Tapu i ‵gana kese‵kese e uke. E pelā mo te fia miliona o ‵kopi o Te Faleleoleo Maluga mo te Awake! kolā e ‵lomi i masina katoa, mo te ‵tou fakatuatusi i te neti ko te jw.org, e maua i ei a tusi faka-te-Tusi Tapu mo vitio i ‵gana e silia atu mo te 1,000. E fai ne mea katoa konei ke mafai o folafola atu ne tatou a “galuega fakaofoofogia a te Atua” ki tino o atufenua katoa, matakāiga, penā foki loa mo ‵gana katoa.—Faka. 7:9.

10. Ne a mea ko oti ne fai e uiga ki te ‵fuliga o te Tusi Tapu talu mai te 1989?

¹⁰ Talu mai te 1989 ne ‵saga malosi atu a te tavini fakamaoni ki te ‵fuliga o te New World Translation of the Holy Scriptures ki ‵gana e uke. Ko oti ne ‵fuli te Tusi Tapu tenei ki ‵gana e 200 tupu, kae e lau i te fia sefulu miliona a ‵kopi ko oti ne ‵lomi—kae e uke a ‵kopi i nisi ‵gana konei ko pili o maua. Ko te Atua fua mo tena agaga tapu e mafai ei o manuia a taumafaiga konei.

11. Ne a mea ko oti ne fai e uiga ki te ‵fuliga o tusi a Molimau?

¹¹ E fai a te galuega ‵fulitusi tenei ne te fia afe o volenitia Kelisiano i fenua e silia atu i te 150. E se ‵tau o ‵poi tatou i te mea tenei, me e seai eiloa se isi fakapotopotoga i te lalolagi nei e takitakigina ne te agaga tapu ke “molimau maea atu” e uiga ki a Ieova te Atua, tena Tupu faka-Mesia, mo te Malo faka-te-lagi telā ko oti ne fakatu aka!—Galu. 28:23.

12. Ne mafai pefea ne Paulo mo nisi Kelisiano o fai te galuega ko te tukuatuga o se molimau?

¹² I te taimi ne talai atu ei a Paulo ki tino Iutaia mo tino o fenua fakaa‵tea i Anitioka i Pisitia, a “tino loto ‵lei katoa kolā e ‵tau o maua ne latou a te ola se-gata-mai, ne fai pelā me ne tino tali‵tonu.” (Galu. 13:48) I te taimi ne fakaoti ei ne Luka te tusi ko Galuega, a ko Paulo e “talai atu te Malo o te Atua . . . mo te saolotoga lasi ‵ki, e aunoa mo se mea e fakalavelave atu ki a ia.” (Galu. 28:31) Ne talai atu i fea te apositolo tenei? I Loma—te laumua o te ‵toe malo malosi i te lalolagi kātoa! Faitalia me e auala i te faiga o lāuga io me ko nisi auala aka, ne fai eiloa ne soko o Iesu i aso mua a te lotou galuega ona ko te fesoasoani mo te takitakiga a te agaga tapu.

Te ‵Mautakitaki Faitalia a Fakasauaga

13. Kaia e ‵tau ei o ‵talo atu tatou mafai ko fe‵paki tatou mo fakasauaga?

¹³ I taimi ne fe‵paki ei a soko o Iesu mo fakasauaga i te taimi muamua, ne fakatagi atu latou ki a Ieova ke maua ne latou te loto toa. Se a te ikuga? Ne ‵fonu katoa latou i te agaga tapu kae fai‵pati atu ne latou te muna a te Atua mo te loto ‵toa. (Galu. 4:18-31) E ‵talo atu foki tatou ke maua te poto mo te malosi ke tumau tatou i te talai atu faitalia a fakasauaga. (Iako. 1:2-8) Ona ko tatou e fakamanuia ne te Atua kae maua foki ne tatou te fesoasoani o tena agaga tapu, e tumau faeloa tatou i te ‵tou taviniga e uiga ki te Malo. E seai se mea e mafai o taofi ne ia te galuega ko te tukuatuga o se molimau—faitalia me ko ‵tekemaiga faiga‵ta io me ko fakasauaga fakama‵taku. Kafai e fakasauagina tatou, e manakogina ke ‵talo atu tatou mō te agaga tapu mo te poto mo te loto toa, ko te mea ke mafai o folafola atu ne tatou te tala ‵lei.—Luka 11:13.

14, 15. (a) Se a te mea ne iku mai ona ko “puapuaga ne ‵sae aka i te mate o Setefano”? (e) I ‵tou aso nei, ne mafai pefea o iloa ne tino e tokouke i Siberia a te munatonu?

¹⁴ Ne molimau atu eiloa a Setefano mo te loto toa a koi tuai o tamate a ia ne ana fili. (Galu. 6:5; 7:54-60) I te taimi o te “fakasauaga lasi,” ne mafuta valevale ei a soko ki Iuta mo Samalia kātoa, kae na ko apositolo fua ne ‵toe mai. Kae ne seki fakagata i konā te tukuatuga o se molimau. Ne fanatu a Filipo ki Samalia kae “kamata o talai ki a latou e uiga ki te Keliso” kae ne magoi ‵ki eiloa tenā galuega i konā. (Galu. 8:1-8, 14, 15, 25) E se gata i ei, e fai mai penei te tala: “A tino kolā ne salalau valevale ona ko puapuaga ne ‵sae aka i te mate o Setefano ne olo atu ki Foinikia, Kupelu mo Anitioka, kae ne folafola atu fua ne latou a te muna ki tino Iutaia. Kae e isi ne tino i a latou, ne tāgata mai Kupelu mo Kulene ne olo atu ki Anitioka kae kamata o fai‵pati atu ki tino kolā e fai‵pati ki te ‵gana Eleni, o folafola atu te tala ‵lei e uiga ki te Aliki ko Iesu.” (Galu. 11:19, 20) Ne fakasalalau atu eiloa ne fakasauaga konā a te fekau o te Malo i te taimi tenā.

¹⁵ Ne tupu foki se mea penā i ‵tou aso nei, i te atufenua telā ne fakaigoa muamua ki te Soviet Union. Kae maise eiloa i tausaga talu mai te 1950 o fano ki mua, e lau i afe o Molimau a Ieova ne ave fakapagota ne te malo ki Siberia. Ona ko latou ne ‵nofo salalau i koga kesekese, ne salalau atu faeloa te tala ‵lei i te matugā fenua lasi tenā. E seai lele eiloa se auala ne mafai ei o maua ne Molimau e tokouke ne tupe e lava ke faima‵laga atu ei ki se koga e 6,000 maila te ‵mao o talai atu te tala ‵lei i ei. Kae ko te Malo eiloa ne uga atu ne ia latou ki koga ‵mao penā. Ne fai mai penei se taina e tokotasi: “Ne fai eiloa ne te malo ke maua ne te fia afe o tino loto fakamaoni i Siberia a te munatonu.”

Ne Maua a Fakamanuiaga e Uke Mai i a Ieova

16, 17. Ne a fakamaoniga ne tuku mai i te tusi ko Galuega e uiga ki fakamanuiaga a Ieova ki te galuega ko te tukuatuga o se molimau?

¹⁶ E seai se fakalotolotolua me ne fakamanuia ne Ieova a Kelisiano i te senitenali muamua. Ne ‵toki kae fakasiusiu ne Paulo mo nisi tino, “kae ko te Atua ne fai faeloa ne ia ke ola.” (1 Koli. 3:5, 6) E fakamaoni mai ne tala i te tusi ko Galuega a te ‵tonu o te mea tenā ona ko fakamanuiaga a Ieova ki luga i te galuega ko te tukuatuga o te molimau. E pelā mo te mea tenei, ne iku atu ki te “salalau valevale o te muna a te Atua, kae ne fakaopoopo faeloa a te aofaki o soko i Ielusalema.” (Galu. 6:7) I te taimi ne salalau atu ei a te galuega, “ne maua ei te filemu i te fakapotopotoga i Iuta kātoa mo Kalilaia mo Samalia. Ne fakamalosi aka latou, kae ona ko te lotou sa‵sale mo te ma‵taku ki a Ieova e pelā foki mo te fakamafanafanaga e maua mai i te agaga tapu, ne gasolo aka faeloa latou o tokouke.”—Galu. 9:31.

¹⁷ I Sulia i Anitioka, ne lagona ne tino Iutaia mo tino Eleni te munatonu mai molimau loto ‵toa. E fai mai penei te tala: “E se gata i ei, ne fakatasi atu a Ieova ki a latou kae e tokouke a tino ne tali‵tonu kae ‵fuli mai ki te Aliki.” (Galu. 11:21) E uiga ki te gasolo ki mua o te galuega i te fakai tenā, e fai‵tau tatou penei: “Te muna a Ieova ne gasolo atu faeloa ki mua kae salalau atu foki.” (Galu. 12:24) Kae ona ko te magoi o te galuega talai a Paulo mo nisi tino ki tino mai fenua fakaa‵tea, “ne gasolo aka faeloa a te muna a Ieova kae manumalo foki.”—Galu. 19:20.

18, 19. (a) Kaia e iloa ei ne tatou me ‘fakatasi mai a Ieova’ ki a tatou? (e) Taku mai se tala e fakaasi mai i ei me e ‵lago atu a Ieova ki ana tino.

¹⁸ E seai se fakalotolotolua me e ‘fakatasi mai a Ieova’ ki a tatou i aso nei. Tenā eiloa te pogai e fai ei a tino e tokouke mo fai ne tino tali‵tonu, kae e fakamailoga te lotou tukuatuga ki te Atua e auala i te papatiso. E se gata i ei, ko te fesoasoani fua mo fakamanuiaga a te Atua e tumau ei tatou mai lalo i ‵tekemaiga faiga‵ta—i nisi taimi i fakasauaga fakama‵taku—ke fakatumau ei te ‵tou galuega mo te manuia, e pelā eiloa mo te mea ne fai ne Paulo mo nisi Kelisiano i aso mua. (Galu. 14:19-21) E toka faeloa a Ieova te Atua o fesoasoani mai ki a tatou. “Ana lima” e ‵lago mai faeloa ki a tatou i tofotofoga katoa kolā e fe‵paki mo tatou. (Teu. 33:27) Ke masaua faeloa ne tatou me mō te ‵lei o tena igoa sili, e se mafai eiloa o tiakina ne Ieova ana tino.—1 Samu. 12:22; Sala. 94:14.

¹⁹ E pelā mo te tala tonu tenei: Ona ko te mea ne seki fakagata ne te taina ko Harald Abt tena talaiga, ne ‵sai ei ne kau Nasi tou tagata i te falepuipui fakasaua ko Sachsenhausen i te Taua i te 2 a te lalolagi. I a Me, 1942, ne olo atu a sotia o te Gestapo ki te fale o tena avaga ko Elsa, ‵fao ne latou te lā tamaliki fafine foliki, kae puke fakapagota ne latou a Elsa. Ne ‵loka tou fafine i loto i falepuipui kese‵kese. Ne fai mai penei te tuagane ko Abt: “Ne maua ne au se akoakoga tafasili i te tāua i tausaga ne nofo ei au i loto i falepuipui fakasaua a te kau Siamani. Ko te lasi o te malosi o te agaga o Ieova o fakamalosi mai ki a au mai lalo i toe tofotofoga fakama‵taku! A koi tuai au o ‵loka a ko oti ne faitau ne au te tusi a se tuagane telā ne fai mai me mai lalo i tofotofoga faiga‵ta, e avatu ne te agaga o Ieova te filemu ki luga i a koe. Ne mafaufau au me kāti ne fakalasilasi malie ne tou fafine a te mea tenā. Kae i te taimi ne fepaki ei au mo tofotofoga, ne iloa ei ne au te ‵tonu o ana pati. E penā eiloa te mea ne tupu. E faigata ke iloa ne koe māfai e seki pokotia koe i ei. Kae tenā eiloa te mea ne tupu ki a au.”

Ke Tumau i te Molimau Katoatoa Atu

20. Se a te mea ne fai ne Paulo i te taimi ne ‵sai ei a ia i tena fale eiloa, kae se a te fakamalosiga e mafai o maua ne ‵tou nisi taina mo tuagane i mai ei?

²⁰ E fakaoti te tusi ko Galuega ki te loto finafinau o Paulo o “talai atu te Malo o te Atua.” (Galu. 28:31) Ona ko ia ne ‵sai i loto i tena fale eiloa, ne seki saoloto a ia ke talai atu mai fale ki fale i Loma. E tiga te feitu tenā, ne talai atu a ia ki tino katoa kolā ne āsi atu ki a ia. I aso nei, e fai foki penā a nisi taina mo tuagane pele, kāti ko se mafai o oloolo latou kae ko takato‵kato fua i olotou moega, io me e ‵nofo atu i fale o tino ma‵tua mo tino ma‵saki. Kae ko te lotou a‵lofa ki te Atua mo te lotou ma‵nako o tuku atu se molimau e tumau faeloa. E ‵talo atu eiloa tatou mō latou, kae fakatagi atu ke fai ne te ‵tou Tamana i te lagi ke fetaui latou mo tino kolā e fia iloa ne latou ana fuafuaga fakaofoofogia.

21. Kaia e ‵tau ei o tuku atu ne tatou se molimau mo te iloa me se mea e ‵tau o fai fakavave?

²¹ A te tokoukega o tatou e mafai eiloa o aofia i te galuega mai fale ki fale, e pelā foki mo nisi vaega o te galuega talai. Tela la, ke na fai ne tatou te ‵toe mea e mafai o fai, i te fakataunuga o te ‵tou galuega e pelā me ne tino talai o te Malo, ke tuku atu se molimau “ki toe koga ‵mao o te lalolagi.” E ‵tau o fai te galuega tenei mo te iloa me se mea telā e ‵tau o fai fakavave, me ko manino ‵lei “te fakailoga” o te fakatasi mai o Keliso. (Mata. 24:3-14) E se ‵tau o sōna fakamāumāu ne tatou a taimi. I te taimi nei, e ‵tau o “fai faeloa ke uke otou galuega e fai i te galuega a te Aliki.”—1 Koli. 15:58.

22. Se a te mea e ‵tau o fai ne tatou a koi fakatali‵tali tatou ki te aso o Ieova?

²² A koi fakatali‵tali tatou ki te taimi e “oko mai te aso lasi kae fakamataku o Ieova,” ke na tumau eiloa tatou i te tukuatuga o se molimau mo te loto toa mo te fakamaoni. (Ioe. 2:31) Ka maua eiloa ne tatou a tino e tokouke e pelā mo tino Pelea kolā “ne talia ne latou a te muna mo te loto fia‵fia.” (Galu. 17:10, 11) Tela la, ke na tuku atu ne tatou se molimau ke oko ki te taimi e lagona ei ne tatou a pati konei: “Mālō, a koe se tavini ‵lei kae fakamaoni!” (Mata. 25:23) Kafai e fai ne tatou te ‵tou vaega i te galuega ko te faiga o soko i aso nei, kae tumau i te fakamaoni ki a Ieova, e mautinoa eiloa me ka fia‵fia faeloa tatou ke oko ki te se-gata-mai, me ne fai ne tatou te ‵tou tusaga i te “molimau maea atu e uiga ki te Malo o te Atua!”