“E Mafulifuli te Tulaga o te Lalolagi”

“Taina, tenei te uiga o te mea e faipati au ki ei: ko sē leva nei aso.”​—1 KOLINITO 7:29.

1, 2. Ne a mafulifuliga ko oti ne lavea ne koe i tou olaga?

NE A mafulifuliga ko oti ne lavea ne koe i tou olaga? E mafai o taku mai ne koe a nisi ‵fuliga konā? E tasi te mea ko te gasoloakaga o poto fakatokita. Ona ko sukesukega i te feitu tenā, ko oti ne gasolo aka ki luga a tausaga masani o te olaga o tino mai lalo o te 50 tausaga i te kamataga o te 20 senitenali ke silia atu i te 70 tausaga i aso nei! Ke mafaufau foki ki mea aogā e maua ne tatou mai te fakaaogāga o letio, televise, mobiles, mo fax. Kae ke sē puli foki i a tatou a te gasoloakaga o mea tau akoakoga, mea tau oloolo malaga, mo saolotoga fakavae o tino taki tokotasi, ko mea katoa kolā ne fai ei ke momea aka te ‵lei a olaga o te fia miliona o tino.

² Kae e se ko ‵fuliga katoa ne aogā ki tino. E se mafai eiloa o sē matea ne tatou te gasoloakaga o amioga solitulafono, te gasoloifoga o mea tau amioga, te fanakaga o te fakaaogāga ‵se o vailakau tapu, avaga ma‵vae, te ‵togi ‵mafa o mea mo te tulaga fakamataku o amioga takafiatoa. Ona ko mea konā, kāti ka lotomalie koe ki pati a Paulo kolā ko leva ne tusi: “E mafulifuli te tulaga o te lalolagi e i ai nei.”​—1 Kolinito 7:​31, NW.

3. Se a te mea ne fakauiga ki ei a Paulo i ana pati me ko “mafulifuli te tulaga o te lalolagi”?

³ I te taimi ne fai ei ne Paulo a pati konā, ne faka‵tusa ne ia te lalolagi ki se koniseti. A tino kolā e aofia i te koniseti​—ko tino lauiloa i mea tau politiki, lotu, mo nisi vaega o te olaga​—e ‵tu mai latou o fai olotou tusaga i te koniseti ko olo ei keatea ko te mea ke fai a tusaga o nisi tino. Ko oti ne tupu te mea tenei i te fia senitenali ko teka. I taimi ko ‵teka, kāti ne pule atu se kaigā aliki i se fia sefulu tausaga​—io me i se fia selau tausaga​—kae sē uke a mafulifuliga ne fai i ei. Kae e se penā loa i aso nei, se mea vave o mafuli te tulaga i te taimi e mate ei se takitaki lauiloa i se polofana a se tino tatino! E tonu, i taimi fakama‵taku konei, e se iloa ne tatou me ne a mea ka ‵tupu i te aso taeao.

4. (a) Se a te kilokiloga paleni e ‵tau o maua ne Kelisiano e uiga ki mea ‵tupu i te lalolagi? (e) Ne a fakamaoniga e lua ka sautala tatou ki ei?

⁴ Kafai a te lalolagi ko te tulaga o te koniseti kae ko ana takitaki ko tino kolā e aofia i te koniseti, a Kelisiano, ko tino maimoa.a Ona ko te mea e “se ne tino o te lalolagi latou,” e se amanaia malosi latou ki te koniseti io me ko tino taki tokotasi kolā e ‵kau ki ei. (Ioane 17:16) I lō te fai penā, e olioli eiloa latou ki te fakaotiga o te koniseti​—se fakaotiga fakamataku​—me e iloa ne latou me ‵tau o palele atu te fakanofonofoga tenei a koi tuai o tuku mai ne Ieova te lalolagi fou kae amiotonu telā ko leva ne fakatali‵tali ki ei.b Tela la, ke na iloilo aka ne tatou a fakamaoniga e lua kolā e fakaasi mai ei me ko ‵nofo nei tatou i te taimi o te gataga kae ko pili mai foki te lalolagi fou. Konei a mea konā (1) ko te fakasologa o mea ‵tupu kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu a ko te (2) ko te gasoloifoga o te tulaga o te olaga i te lalolagi.​—Mataio 24:21; 2 Petelu 3:13.

Te Fakaasiga o se Mea ‵Funa!

5. Se a te “taimi . . . o fenua fakaatea,” kae kaia e tāua ei ki a tatou?

⁵ E fakauiga te pati chronology ki te sukesukega ki mea ne ‵tupu mo taimi ne ‵tupu i ei. Ne faipati Iesu ki te taimi ka malosi ei te pulega a takitaki o te lalolagi e aunoa mo se fakalavelave mai te Malo o te Atua. Ne fakaigoa ne Iesu te vaitaimi tenā ki “taimi . . . o fenua fakaatea.” (Luka 21:24) I te fakaotiga o “taimi” konā, ka pule mai ei te Malo faka-te-lagi o te Atua, kae ko Iesu ko te Pule amiotonu i ei. Muamua la, ka pule Iesu “i ana fili.” (Salamo 110:​2) Kae e ‵tusa mo te Tanielu 2:​44, ka “fakatakavale” ne te Malo tenā a malo o tagata katoa, kae ka tumau ki te se-gata-mai.

6. Ne kamata anafea a “taimi . . . o fenua fakaatea,” e pefea te leva kae ne gata i te taimi fea?

⁶ Ne oti anafea te “taimi . . . o fenua fakaatea” kae ne kamata anafea te pulega a te Malo o te Atua? A te tali, telā ne “‵funa ke oko ki te taimi o te gataga,” e aofia i ei a mea ‵tupu mo taimi ne ‵tupu ei kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu. (Tanielu 12:9) I te piliatuga ki te “taimi” tenā, ne gasuesue Ieova o fakaasi atu te tali ki se potukau o tino loto maulalo kolā ne sukesuke ki te Tusi Tapu. Mai te fesoasoani o te agaga tapu, ne iloa ne latou me ne kamata a “taimi . . . o fenua fakaatea” i te fakaseaiga o Ielusalema i te 607 T.L.M. kae e ‵tusa mo te 2,520 tausaga te leva o “taimi” konā. Mai te mea tenei ne galue aka ne latou me ko te 1914 ne oti ei a “taimi . . . o fenua fakaatea.” Ne iloa foki ne latou me i te 1914 ko te kamataga o aso fakaoti o te fakanofonofoga tenei. E pelā me se tino sukesuke ki te Tusi Tapu, e mafai o fakamatala ne koe mai te Tusi Tapu me ne maua pefea te tausaga ko te 1914?c

7. Ne a tusi siki e fesoasoani mai ke iloa ne tatou te kamataga, te leva mo te fakaotiga o taimi e fitu kolā e fakaasi mai i te tusi ko Tanielu?

⁷ E tasi te mea e ‵funa aka i te tusi ko Tanielu. Ona ko te fakaaogāga ne Ieova a te tupu o Papelonia ko Nepukanesa ke fakaseai ne ia a Ielusalema i te kamataga o “taimi . . . o fenua fakaatea,” i te 607 T.L.M., ne fakaasi atu ei e auala i te tupu tenā me ka kamata i konā a pulega a fenua fakaatea i loto i taimi fakatusa e fitu e aunoa mo te fakalavelave atu o te Atua. (Esekielu 21:​26, 27; Tanielu 4:​16, 23-​25) E ­pefea te leva o taimi e fitu konā? E ‵tusa mo te Fakaasiga 11:​2, 3, mo te 12:​6, 14, a te tolu mo te āfa taimi e ‵tusa mo aso e 1,260. Tela la, a taimi e fitu e ‵tau o fakalua taimi te aofaki tenā ko maua ei a aso e 2,520. Kae e mata, ko oti ei i konā? Ikai, me ne tuku atu ne Ieova ki te taugasoa o Tanielu ko te pelofeta ko Esekielu se tulafono ke iloa ei a aso fakatusa konā: “E tasi te aso i te tausaga.” (Esekielu 4:6) Tela la, a taimi e fitu ko tausaga eiloa e 2,520. Kafai e kamata te lauga o te 2,520 tausaga i te 607 T.L.M., e mafai o fakaiku aka ne tatou me i taimi o fenua fakaatea ne oti i te 1914.

Ko Mautinoa te “Taimi o te Gataga”

8. Ne a fakamaoniga e lavea atu me ko oti ne gasolo aka o ma‵sei a mea ‵tupu i te lalolagi talu mai te 1914?

⁸ Ko fakamautinoa mai ne mea ne ‵tupu i te 1914 o vau ki mua, te ‵tonu o te mainaga tenā ona ko fakamatalaga i te Tusi Tapu. Ne fai tonu mai a Iesu me ka fakailoga a taimi o te “gataga o te lalolagi” ki taua, oge mo masaki ‵pisi. (Mataio 24:​3-8; Fakaasiga 6:​2-8) Konā eiloa a mea ne ‵tupu talu mai te 1914. Ne fakaopoopo mai a te apositolo ko Paulo me ka lasi te ‵kese i faifaiga a tino ki nisi tino. Ko oti eiloa ne lavea ne tatou, te ‵tonu o fakamatalaga a Paulo.​—2 Timoteo 3:​1-5.

9. Ne a mea ne fai mai ne tino e uiga ki te tulaga o te lalolagi talu mai te 1914?

⁹ E mata, ko oti eiloa ne mafuli malosi “te tulaga o te lalolagi” talu mai te 1914? I te tusi ko The Generation of 1914, ne fai mai a te polofesa ko Robert Wohl: “E se mafai o sē tali‵tonu a tino kolā ne ola i taimi o te taua me ne oti atu se lalolagi e tasi kae ne kamata se suā lalolagi i a Aokuso 1914.” Ke ‵lago atu ki te manatu tenei, ne tusi mai a Dr. Jorge A. Costa e Silva, te pule o te fakapotopotoga ko te World Health Organization i masaki o te mafaufau: “Ko ola nei tatou i te vaitaimi e makini‵kini ei a te mafulifuliga o mea, kae e māfua mai i ei te manavase mo te loto mafatia kolā e seki lavea atu eiloa ke ma‵sei katoa penei i aso mua.” E mata, ko oti ne oko atu ki a koe te mea tenā?

10. E fakamaina mai pefea ne te Tusi Tapu ki a tatou e uiga ki te mafuaga o tulaga ma‵sei o te lalolagi talu mai te 1914?

¹⁰ Ko oi la te akana e māfua mai i ei a tulaga ma‵sei o te lalolagi nei? E fakaasi mai a te akana i te Fakaasiga 12:​7-9: “Ne tau te taua i te lagi. Ko Mikaele [Iesu Keliso] mo ana agelu ne taua mo te talako [Satani te Tiapolo] mo ana agelu. Kae ne takavale te talako, kae ne sē toe talia a ia mo ana agelu ke toe ‵nofo i te lagi. Ne ‵tuli keatea te talako lasi! . . . telā ne fakaloiloi ne ia te lalolagi kātoa.” Tela la, ko Satani te Tiapolo te tino faka‵tupu fakalavelave, kae ko tena ‵pei­ifo­ga mai te lagi i te 1914 ne fai ei ke fakaalofa “te lalolagi mo te tai! I te Tiapolo ko oti ne fanaifo ki a koulua, ka ko oko eiloa i te kaitaua, me e iloa ne ia ko sē leva ona aso i te lalolagi.”​—Fakaasiga 12:​10, 12.

Te Toe Vaega o te Koniseti

11. (a) Ne a auala e fakaaogā ne Satani ke takitaki ‵se ei “te lalolagi kātoa”? (e) Se a te taumafaiga fakapito a Satani ne fakaasi mai ne Paulo?

¹¹ Me iloa ne ia a te pili mai o tena fakaseaiga, ko oti ne taumafai malosi a Satani talu mai te 1914 o takitaki ‵se ne ia “te lalolagi kātoa.” Ko te ‵toe tino poto i te faka‵se tino, e galue ‵funa a Satani mai tua o takitaki o te lalolagi ko te mea ke takitaki ‵se foki ne latou a tino. (2 Timoteo 3:​13; 1 Ioane 5:​19) E tasi te mea e taumafai a ia ki ei, ko te fakaloiloiga o tino ke tali‵tonu me ka maua ne latou te filemu tonu mai lalo i tena pulega. E manuia eiloa ana taumafaiga i taimi e uke, me koi fakamoe‵moe eiloa a tino ke maua se tulaga ‵lei faitalia a fakamaoniga e uke e uiga ki te oloakega o mea o sinā ma‵sei atu. Ne ‵valo mai ne te apositolo ko Paulo me mai mua malie faeloa o fakaseai atu te fakanofonofoga tenei, ka fakaasi mai ei te ‵toe loi ‵fula o Satani. Ana muna: “Kafai e fai ake pelā tino, ‘Ko tokagamalie a mea katoa mo te manuia,’ ko te mea eiloa ko oko mai te fakamaseigina ki ei! . . . E fakatusa eiloa tena ‵mae ki te fafine ka fanau.”​—1 Tesalonia 5:3; Fakaasiga 16:13.

12. Ne a taumafaiga kolā e fai faeloa ke maua te filemu i ‵tou aso nei?

¹² I tausaga fakamuli nei, ko fakaaogā sāle ne te kau politiki a te tugāpati ko te ‘tokagamalie mo te manuia’ ke fakamatala atu ei a nisi fuafuaga a tāgata. Ne fakaigoa foki ne latou a te tausaga e 1986 ko te Tausaga o te Filemu, faitalia me ne seki maua i te tausaga tenā a te filemu. E mata, e fakaasi mai i taumafaiga a takitaki o te lalolagi a te fakataunuga tonu o pati i te 1 Tesalonia 5:​3, io me e mata, ne fakasino atu eiloa a Paulo ki se mea lauiloa telā ka matea ne tino katoa i te lalolagi?

13. I te taimi ne ‵valo mai ei ne Paulo a te kalaga “ko tokagamalie a mea katoa mo te manuia,” se a te mea ne fakatusa ne ia ki ei te fakaseaiga telā ka oko atu, kae ne a mea e tauloto ne tatou mai te mea tenei?

¹³ Ona ko te mea e mafai fua o maina faka‵lei i valoaga i te Tusi Tapu māfai ko oti ne fakataunu io me i loto i te taimi e fakataunu ei, e ‵tau o faka‵tali tatou ke maua se tali ki ei. Kae se manatu aogā me ne faka‵tusa ne Paulo a te fakaseaiga fakapoi mai tua o te kalaga “Ko tokagamalie a mea katoa mo te manuia” ki te logomae o se fafine fanau. I loto i te iva masina telā e faitama ei se fafine, e iloa ‵lei ne ia a te gasolosolo o lasi a te pepe i loto i tena tinae. Kāti ka lagona ne ia te manavanava o te fatu o te pepe io me ko tena gasuesue i loto i tena moegātama. Kati ka lagona foki ne ia tena aka. Ka lagona faeloa ne ia a mea konei ke oko eiloa ki te aso e oko mai ei te logo‵mae fulafulaki, ko te fakaasiga tenā o te oko mai o te mea telā ne fakamoemoe ki ei​—ko te fanauga o te pepe. Tela la, faitalia te auala e fakataunu ei a te kalaga “ko tokagamalie a mea katoa mo te manuia” ka iku atu eiloa i ei ki se logomae fakapoi, kae fai foki mo fai se fakamanuiaga​—ko te fakaseaiga o amioga matagā mo te kamataga o te lalolagi fou.

14. Se a te fakasologa o mea ka fakataunu i aso mai mua, kae ne a mea ka iku mai i ei?

¹⁴ Ka fakamataku eiloa a te fakaseaiga telā ka oko mai ki Kelisiano fakamaoni kolā e maimoa ki ei. Muamua la, ka taua atu a tupu o te lalolagi (ko te vaega fakapolitiki o te fakapotopotoga a Satani) ki tino kolā e ‵lago atu ki Papelonia te Sili (ko tena vaega fakalotu) kae ka fakaseai atu ei latou. (Fakaasiga 17:​1, 15-​18) Kae i se ‵fuliga fakapoi, ka māvae lua ei te malo o Satani kae ka taua atu te vaega e tasi ki te suā vaega, kae ka sē mafai ne Satani o taofi aka te mea tenā. (Mataio 12:​25, 26) Ka tuku atu ne Ieova ki loto o tupu o te lalolagi a te “manako ke fakataunu tena fuafuaga,” ko te faka‵māga o te lalolagi mai i ana fili fakalotu. Mai tua o te fakaseaiga o lotu ‵se, ka takitaki ne Iesu Keliso a tena kautau faka-te-lagi o fakaseai katoatoa atu a te toega o te fakapotopotoga a Satani​—ko vaega fakapisinisi mo vaega fakapolitiki. Ka oti loa ko ‵sai ei a Satani. I konā loa ko mapono ei te ‵pui laugatu, ko te fakaotiga eiloa tenā o te koniseti loa tavilivili.​—Fakaasiga 16:​14-​16; 19:​11-​21; 20:​1-3.

15, 16. E pokotia pefea ‵tou olaga i te fakamasauaga me “ko sē leva nei aso”?

¹⁵ Ka ‵tupu mafea a mea katoa konei? E se iloa ne tatou a te aso mo te itula. (Mataio 24:36) Kae e iloa ne tatou me “ko sē leva nei aso.” (1 Kolinito 7:29) Tela la, se mea tāua ‵ki ke fakaaogā faka‵lei ne tatou a te taimi koi ‵toe. E pefea la? E pelā mo te fakamatalaga a te apositolo ko Paulo, e ‵tau o ‘fakaaogā faka‵lei so se avanoaga’ ki mea kolā e tāua atu i lō te faiga o mea sē aogā kae ke fakaaogā faka‵lei a aso takitasi. Te pogai? Me “ko aso ma‵sei a aso nei.” Kae ona ko te iloa ne tatou a te ‘loto o Ieova,’ ka sē fakamāumāu eiloa ne tatou a te taimi tāua kae toetoe tenei koi ‵toe.​—Efeso 5:​15-17; 1 Petelu 4:​1-4.

¹⁶ Ona ko te ‵tou iloa e uiga ki te pili mai o te fakaseaiga o te fakanofonofoga masei i te lalolagi kātoa, e pokotia pefea tatou taki tokotasi i ei? Ne tusi ne te apositolo ko Petelu a pati konei ke aogā ki a tatou: “Kafai ko fakamaseigina a mea katoa penā, se vaegā olaga la pefea e fia ola koutou i ei? E ‵tau o faka‵malu kae ­fakatapu otou olaga mō te Atua.” (2 Petelu 3:11) E ‵tau eiloa o fai tatou penei! E ‵tusa mo pati a Petelu, e ‵tau o (1) fai faka‵lei ‵tou amioga ko te mea ke tapu ako te (2) ke fakamautinoa aka me i ‵tou loto finafinau o tavini atu ki a Ieova e fakaasi atu ei te ‵poko o te ‵tou a‵lofa mō ia.

17. Ne a matasele a Satani e ‵tau o matapulapula faeloa ki ei a Kelisiano?

¹⁷ Ka puipui tatou ne te alofa ki te Atua mai te ‵to atu ki te lalolagi faka‵se tino tenei. Ona ko te mea telā ka tupu ki te fakanofonofoga tenei, se mea fakamataku māfai ko faka‵segina tatou ne te gali fakaloiloi o te lalolagi tenei. E ui eiloa e ola kae ga‵lue tatou i te lalolagi, e ‵tau o ‵saga tonu atu tatou ki pati polopoloki ke mo a ma tuku katoatoa ‵tou mafaufau ki ei. (1 Kolinito 7:31) Tela la, e ‵tau o fakapalele ‵tou mafi ke mo a e faka‵se tatou ne auala fakaloiloi o te ­lalolagi. Ka se manuia eiloa a taumafaiga a te lalolagi nei ke faka‵lei aka a fakalavelave i ei. Ka se mafai o fakatumau ne ia ki te se-gata-mai. Kaia e mautinoa ei i a tatou te mea tenā? Me e fai mai te Muna a te Atua: “A te lalolagi mo mea katoa i ei kolā e ma‵nako ki ei a tino e palele atu katoa; ka ko te tino telā e fai ne ia a te mea e loto ki ei a te Atua e ola ki te se-gata-mai.”​—1 Ioane 2:17.

Ka Oko Mai te Toe Mea ‵Lei!

18, 19. Ne a fakamafulifuliga e fakamoemoe koe ki ei i te lalolagi fou, kae kaia e aogā ei ke nofo fakatalitali ki ei?

¹⁸ Ko pili fua nei o fakaseai ne Ieova a Satani mo tena kau. Ona ko fakamanuiaga a te Atua mai tua i ei, ka ga‵lue eiloa a tino fakamaoni kolā ka ‵sao i te gataga o te fakanofonofoga tenei ki te fuliga o te lalolagi telā ka tumau ki te se-gata-mai. Ka se toe fakamasei ne taua a te lalolagi; “ka fakagata ne ia a taua i te lalolagi kātoa.” (Salamo 46:9) I koga kolā ne pokotia sāle i ogegā meakai, ka “fakamaumea te fenua i saito, ko mauga foki ke ‵fonu i fuagalakau.” (Salamo 72:16) Ka se toe ai ne falepuipui, ofisa pulisimani, masaki o te finalalolagi, tino mau‵mea mai te ‵togi o vailakau tapu, fono ‵tala avaga, te ‵mate o kamupane, mo amioga takafia‵toa.​—Salamo 37:29; Isaia 33:24; Fakaasiga 21:​3-5.

¹⁹ Ka tapale mai i loto i tanuga a tino ‵mate katoa kolā e talia ne te Atua, ko te fia piliona o tino​—kolā ka toe‵tu mai ki te lalolagi. Ko tafaga la te fiafia ka maua māfai ko fetaui a kautama kese‵kese mo te fakatau ‵sai o kāiga pele kolā ko leva ne mavae i te mate! Fakamuli loa, ka tapuaki atu a tino ola katoa ki a Ieova. (Fakaasiga 5:13) Kafai ko oti a fakamafulifuliga konā, ka lavea atu i ei se lalolagi palataiso. Ka pefea ou lagonaga māfai ko iloilo ne koe a te koga tenā? E mautinoa eiloa, me ka otia malosi koe ke fai atu, ‘Ko leva ne faitali au ki te mea tenei, kae ne aogā eiloa taku faitaliga!’

[Fakamatalaga mai lalo]

Ka Tali Mai Pefea ne Koe?

• E pefea te ‵tonu o pati a te apositolo ko Paulo me ‘ko mafulifuli te lalolagi’i ‵tou taimi nei?

• E fakasino tonu atu pefea a te fakasologa o mea ‵tupu i te Tusi Tapu ki te gataga o “taimi . . . o fenua fakaatea”?

• E fakamautinoa aka pefea ne te mafulifuliga o tulaga o te lalolagi me ne ­kamata te “taimi o te gataga” i te 1914?

• E pokotia pefea tatou i te fakaasiga me “ko sē leva nei a aso”?

[Ata i te itulau e 20]

Ko fatoā iloa atu ei te mea ‵funa!