Ke Fakaeteete i Manakoga o te Loto
A “te loto . . . ko te ‵toe mea tafasili foki eiloa i te faka‵se tino, e se mafai o fai ke ‵lei,” ko muna a te Tusi Tapu. (Iele. 17:9) Kafai e ma‵nako malosi ‵tou loto ki se mea, e mata, e se ‵sala aka ne tatou ne fakamasakoga ko te mea ke fakataunu a manakoga konā?
E fakailoa mai te Tusi Tapu ki a tatou: “E māfua mai i te loto a mea ma‵sei katoa, ko te tatino, te mulilua, amioga fakatauavaga sē ‵tau, te kaisoa, te molimau ‵pelo mo pati ma‵sei.” (Mata. 15:19) E mafai ne ‵tou loto o fakaloiloi tatou kae ‵taki atu ke fai se mea telā e ‵teke atu ki te loto o te Atua. Kae e mafai eiloa o se iloa ne tatou ke oko ki te taimi ko oti ei ne fai a te mea ‵se. Se a te mea e mafai o fesoasoani mai ke iloa ne tatou a manakoga o ‵tou loto a koi tuai o fai ne tatou se mea ‵se?
KE ILOA NE KOE OU MANAKOGA —E PEFEA LA?
Faitau ki te Tusi Tapu i aso katoa kae mafaufau ‵loto ki ei.
Ne tusi mai te apositolo ko Paulo: “Me i te muna a te Atua e ola kae ‵mana kae e ‵kai atu i lō se pelu e ‵kai matalua. E ‵vaelua ne ia te foitino mo te loto.” A te fekau a te Atua telā e maua i te Tusi Tapu “e mafai o iloa ne ia a mafaufauga mo manakoga o te loto.” (Epe. 4:12) Kafai e suke‵suke tatou ki te Tusi Tapu, e ‵tau o iloilo ne tatou a ‵tou mafaufauga totino mo mea e fai ne tatou kae ka fesoasoani mai a te mea tenā ke iloa ne tatou a manakoga o ‵tou loto. Ko oko eiloa i te tāua ke fai‵tau tatou ki te Muna a te Atua i aso katoa kae mafau‵fau ‵loto ki ei me i te faiga penā ka maua ei ne tatou a mafaufauga mo kilokiloga a Ieova!
A te talia o pati fakatonutonu mo te fakagaluegaga o fakatakitakiga a te Tusi Tapu ka aoga eiloa ki ‵tou loto lagona—se leo i loto i a tatou telā “e molimau mai.” (Lo. 9:1) E mafai ne te musumusuga o ‵tou loto lagona o puipui tatou mai te faiga o se mea ‵se. E se gata i ei, e isi foki ne fakaakoakoga i te Tusi Tapu kolā e mafai o fai pelā me “se fakailoaga ke fakaeteete tatou” i ei. (1 Koli. 10:11) A te tauloto mai i fakaakoakoga konei e mafai o puipui ei tatou mai te faiga o se mea ‵se. Se a te mea e ‵tau o fai ne tatou taki tokotasi?
‵Talo ki te Atua ke fesoasoani atu ke iloa ne koe a manakoga o tou loto.
A Ieova ko te ‘tino telā e sukesuke ne ia te loto.’ (1 Nofo. 29:17, NW) “E sili atu te Atua i ‵tou loto kae e iloa ne ia a mea katoa.” (1 Ioa. 3:20) E se mafai o fakaloiloigina te Atua. E mafai ne Ieova o fesoasoani mai ke malamalama tatou i manakoga o ‵tou loto māfai e fakaasi tonu atu a mea kolā e manavase ki ei, lagonaga, mo manakoga e auala i te ‵talo. E mafai foki o fakamolemole atu tatou ki te Atua ke ‘faite se loto ‵ma i a tatou.’ (Sala. 51:10) Ke iloa ne tatou a manakoga o ‵tou loto, ke mo a e manatu ma‵ma tatou ki te aoga o te ‵talo.
Ke ‵saga tonu atu i taimi o fakatasiga faka-Kelisiano.
A te ‵saga tonu atu ki mea kolā e fai i fakatasiga e fesoasoani mai ki a tatou ke ‵kilo tonu mo te fakamaoni ki ‵tou loto. E ui eiloa kāti e se maua ne tatou a fakamatalaga ‵fou i fakatasiga katoa, a te kau atu ki ei e mafai ei o malamalama ‵lei tatou i fakatakitakiga i te Tusi Tapu e penā foki mo fakamasauaga tāua kolā e mafai o fesoasoani mai ki a tatou ke iloilo aka a manakoga o te loto. E tāua foki a tali a taina mo tuagane i te fakamalosiga o ‵tou loto. (Faata. 27:17) Kafai e se ‵kau sāle tatou ki fakatasiga faka-Kelisiano fakatasi mo taina mo tuagane, e mafai loa o fakamasei mai a te mea tenā ki a tatou. E mafai o iku atu ki te ‘‵saga fua ki a tatou eiloa.’ (Faata. 18:1) Tela la, se mea poto ke fesili ifo ki a tatou eiloa, ‘E mata, e masani au o kau faeloa ki fakatasiga katoa kae maua a mea aoga mai i ei?’—Epe. 10:24, 25.
E ‵TAKI ATU TATOU KI FEA NE ‵TOU LOTO?
E uke a feitu o te olaga e mafai ei o takitaki ‵se tatou ne ‵tou loto. Ke suke‵suke tatou ki mea e fa konei: ko te kausaki atu ki mea faka-te-foitino, te fakaaogaga o meainu ma‵losi, te filifiliga o ‵tou taugasoa, mo mea e fai ne tatou ki fakafiafiaga.
Te kausaki atu ki mea faka-te-foitino.
A te manako ke fakama‵lie aka ‵tou manakoga faka-te-foitino se mea masani. Kae ne fakailoa mai a Iesu ke se fakamuamua ne tatou a mea faka-te-foitino i ‵tou olaga. I se tala fakatusa e tasi ne fai ne ia, ne fai mai a Iesu ke mafaufau tatou ki te tala o se tino maumea telā ne ‵fonu ana fale koloa. Ko seai se koga mo ‵teu ana fuaga saito mai te suā tau kai. Ne mafaufau tou tagata ke ofa ki lalo ana fale koloa kae faite ne fale e tai ‵lasi atu. Ne fai tou tagata: “Ka fakaputu ne au i ei aku fuaga lakau mo aku mea ‵lei katoa, kae ka fai ifo au ki a au eiloa: ‘Ko uke a mea ‵lei ne fakaputu aka ne koe mō tausaga e uke; faifai malie la au mea, kai, inu, kae fiafia.’ ” E ui i ei, ne puli i te tagata maumea tenei a te mea tāua e tasi: E mafai eiloa o mate a ia i te po tenā.—Luka 12:16-20.
I te taimi e gasolo aka ei tatou o ma‵tua, ka kamata o manava‵se tatou ki te mauaga o tupe e lava, faka‵tau ki te olaga matua kae fai ei ke ga‵lue fakasilia i taimi o fakatasiga io me kamata o se fai a tiute faka-Kelisiano i nisi feitu. E mata, e se ‵tau o ‵kalo kea‵tea tatou mai i vaegā manakoga penā? Io me kāti koi talavou tatou kae iloa aka ne tatou me e seai eiloa se galuega e sili atu i te taviniga tumau. E mata, koi fakatulaga lua eiloa ne tatou te galuega fakapaenia me taumafai tatou ke lava muamua a mea tau tupe? E mata, e se ‵tau o fai nei ne tatou a te ‵toe mea e mafai o fai ke mau‵mea tatou i mua o te Atua? Ko oi e iloa ne ia me koi ola tatou i te aso taeao?
Te fakaaogaga o meainu ma‵losi.
“Sa takaga ki tino inu malosi ki uaina,” ko pati i te Faata. 23:20. Kafai e manako malosi se tino ki meainu ma‵losi, ka fai ne ia se fakamasakoga ke inu faeloa ki ei. Kāti e fai mai tou tagata me e inu fua a ia ke mafai o malōlō faka‵lei, kae ke sē konā. Kafai e manakogina ne tatou a meainu ma‵losi ke mafai o malōlō faka‵lei, kāti tenei eiloa te taimi ke iloilo ne tatou mo te fakamaoni a ‵tou loto.
Te filifiliga o ‵tou taugasoa.
E tonu, a te fesokotaki atu o nisi tino ki tino sē tali‵tonu—i koga pelā mo te akoga, i te galuega, mo te galuega talai—e se mafai o taofi aka. Kae se mea ‵se ke fakamāumāu taimi fakatasi mo latou, ke oko foki eiloa ki te atiakaga o se va fakataugasoa mo latou. E mata, e fai ne tatou ne fakamasakoga me e uke a uiga ‵lei o tino konei? “Ke se faka‵segina koutou,” e fakamasaua mai te Tusi Tapu. “A taugasoa ma‵sei e fakama‵sei ne latou a amioga ‵lei.” (1 Koli. 15:33) A mu mea lai‵lai e mafai o fakalailai ei a te vai ‵ma, a te faitaugasoa ki tino kolā e se a‵lofa ki te Atua e mafai o fakalailai ei a ‵tou feitu faka-te-agaga kae iku atu ki te faiga o kilokiloga, gatu, pati, mo amioga a te lalolagi.
Mea e fai ne tatou ki fakafiafiaga.
E faigofie o maua a vaegā fakafiafiaga katoa ona ko poto ‵fou, kae ko te ukega o fakafiafiaga e se ‵lei mō se Kelisiano. Ne tusi mai a Paulo: ‘Ke mo a eiloa e sae mai i a koutou se pati e uiga ki amioga lai‵lai.’ (Efe. 5:3) E a māfai e ma‵nako ‵tou loto ke onoono io me fakalogologo ki se mea se ‵ma? Kāti e fai ne tatou se fakamasakoga me e ‵tau mo tatou katoa o fakafiafia, kae ko te mea tenā se filifiliga totino. Kae e ‵tau mo tatou o faka‵logo ki pati fakatonutonu a Paulo ke se talia a mea se ‵ma ke ‵kilo ‵tou mata kae faka‵logo ‵tou taliga ki ei.
E MAFAI O FAI NE TATOU A ‵FULIGA
Kafai ne fakaloi‵loi tatou ne ‵tou loto kae masani o fai a fakamasakoga i te faiga o mea ‵se, e mafai eiloa ne tatou o fai a ‵fuliga. (Efe. 4:22-24) Ke mafaufau ki fakaakoakoga e lua i aso nei.
Ne ‵tau o ‵fuli ne Miguela a tena kilokiloga e uiga ki mea faka-te-foitino. Muna a tou tagata: “Ne o‵mai māua mo taku avaga mo te ma tama tagata mai i se atufenua telā e fakatāua malosi i ei a poto ‵fou mo te tokagamalie. E tasi te taimi ne fai katoatoa ne au a mea kolā e mafai ei o maua a mea katoa mai te lalolagi, kae manatu aka pelā me e se mafai au o ‵lave i te matasele ko te manako lasi ki mea faka-te-foitino. Ne seki leva kae iloa aka ne au me i te kausaki atu ki mea faka-te-foitino ko te auala telā e seai se gataga. Ne ‵talo atu au ki a Ieova e uiga ki aku kilokiloga mo manakoga o toku loto. Ne fakailoa ne au ki a ia me e ma‵nako matou o tavini katoatoa ki a ia e pelā me se kāiga. Ne mafai eiloa ne matou o fakafaigofie te motou olaga kae olo atu ki koga kolā e lasi i ei te manakoga. E seki leva kae paenia matou. Ne lavea aka i ei ne matou me e se manakogina ke uke a mea faka-te-foitino ko te mea ke maua a te fiafia i te olaga.”
E fakaasi mai i te tala o Lee me ne fesoasoani atu a te iloilo mo te fakamaoni ki a ia eiloa ke tiakina ne ia a taugasoa ma‵sei. “Ona ko taku galuega,” e fai mai a Lee, “ne ‵kau fakatasi faeloa au mo tino fai pisinisi fakaa‵tea. E iloa ne au me e isi ne inuga ‵lasi e fai i fono penā, kae ko te kau ki ei ne fakafiafia mai ki a au. E uke taimi ne tai konā ei au, kae fakamuli ifo ne salamō au i ei. Ne ‵tau o fai ne au mo te fakamaoni se iloiloga ki toku loto. Ne fesoasoani mai a pati fakatonutonu i te Muna a te Atua mo manatu fesoasoani o te kau toeaina ke iloa ne au me i te mea telā ne ‵sala tonu au ki ei ko te ‵kau fakatasi mo tino kolā e se a‵lofa ki a Ieova. Nei la, ko fai ne au aku pisinisi i te telefoni kae fakamu‵tana a taimi e fesokotaki mo nisi tino fai pisinisi ki te mea e mafai ne au.”
E ‵tau mo tatou o fakamaoni ki a tatou eiloa kae fai ke iloa ne tatou a manakoga o ‵tou loto. I te faiga o te mea tenā, e ‵tau o ‵sala atu tatou ki te fesoasoani o Ieova me e “iloa ne ia a mea ‵funa o te loto.” (Sala. 44:21, NW) Ne tuku mai foki ne te Atua a tena Muna, ke fai pelā me se kilo ki a tatou. (Iako. 1:22-25) E tāua foki a fakamasauaga mo pati fakatonutonu kolā e maua ne tatou mai lōmiga faka-Kelisiano mo ‵tou fakatasiga! E mafai ne mea katoa konei o puipui ‵tou loto kae tumau i te sa‵sale i auala o te amiotonu.
a Ko oti ne ‵fuli a igoa.