Ke Seai Se Mea E Fakalavelave Atu Ki Te Mauaga Ne Koe A Te ‵Malu

1, 2. (a) Se a te uiga o te pati Epelu mō te “‵malu”? (e) Ne a fesili ka mafau‵fau tatou ki ei i te mataupu tenei?

KAFAI e lagona ne koe a te pati “‵malu,” se a te mea e mafaufau koe ki ei? E mata, ko te ‵gali o mea ne faite? (Sala. 19:1) E mata, ko tavaega mo te ‵malu kolā e ‵tau o tuku atu ki tino mau‵mea, ‵poto, io me iku manuia olotou olaga? I te Tusi Tapu, a te pati Epelu mō te “‵malu” e fakaasi mai i ei a te manatu e uiga ki se mea ‵mafa. I aso taumua, a tupe e faite mai i fiti tāua​—ko te ‵mafa o te tupe, ko te lasi o tena tāua. Tela la, a pati kolā ne fakaaoga ke fakaasi mai i ei a te manatu e uiga ki te ‵mafa o se mea ne mafai o malamalama i ei me ne fakauiga loa ki se mea telā e tāua, fakaofoofogia, io me mata ‵malu.

² E ui eiloa e mafai ofo tatou i te malosi, te tulaga, io me ko te lauiloa o te suā tino, se a te mea e kilo ki ei te Atua i loto i tino? E faipati eiloa te Tusi Tapu e uiga ki te ‵malu telā ne tuku atu ne te Atua ki luga i tino. Pelā me se fakaakoakoga, e fai mai te Faataoto 22:4, NW, penei: “A te ikuga o te loto maulalo mo te mataku ki a Ieova ko te maumea mo te ‵malu mo te ola.” Kae ne tusi mai a te soko ko Iakopo: “Ke loto mau‵lalo koutou i mua o Ieova, kae ka fakamaluga ne ia koutou.” (Iako. 4:10) Se a te ‵malu telā ne tuku atu ne Ieova ki luga i tino? Se a te mea e mafai o fakalavelave mai ki a tatou ki te mauaga o te mea tenā? Kae e mafai pefea o fesoasoani atu tatou ki nisi tino ke maua ne latou a te ‵malu tenei?

3-5. E ‵taki atu tatou ne Ieova ki te ‵malu fea?

³ Ne fakaasi mai ne te faisalamo a tena loto talitonu me ka puke atu a Ieova ki tena lima fakaatamai kae ‵taki atu a ia ki te tinā ‵malu tonu. (Faitau te Salamo 73:23, 24.) E fai pefea ne Ieova a te mea tenei? E ‵taki ne Ieova ana tavini loto mau‵lalo mai te fakaaloalo atu kae fakamanuia latou i auala e uke. E fakamanuia ne ia latou mai te faiga ke malamalama i tena loto. (1 Koli. 2:7) E talia foki ne ia a latou kolā e faka‵logo ki a ia mo tena muna ke maua se va fakataugasoa mo ia.​—Iako. 4:8.

⁴ E tuku atu foki ne Ieova ki ana tavini a te faiga o te galuega faka-Kelisiano. (2 Koli. 4:1, 7) Kae iku atu a te faiga o te galuega tenei ki te mauaga o te ‵malu. A latou kolā e fakaaoga te lotou taviniga ke tavae atu ki a ia kae aoga foki ki nisi tino, e tauto mai penei a Ieova: “Ka fai faka‵lei ne au a tino kolā e āva mai ki a au.” (1 Samu. 2:30) E fakaaloalo atu a Ieova ki tino penā mai te tuku atu ki a latou se igoa ‵lei, kae ka fia‵fia eiloa a nisi tavini a te Atua o fai‵pati e uiga ki a latou.​—Faata. 11:16; 22:1.

⁵ Kae e pefea te taimi mai mua o latou kolā e ‘fakamoe‵moe ki te Aliki [Ieova] kae faka‵logo ki ana fakatonuga’? Ne tauto atu ki a latou: “Ka fakamanuia ne ia [Ieova] a koe o tuku atu mo koe te fenua, kae ka lavea foki ne koe a tino amio ma‵sei ka afuli kea‵tea.” (Sala. 37:34) E ‵kilo atu eiloa latou ki mua ki te mauaga o te fakamoemoega se fuafuagina ko te ola se-gata-mai.​—Sala. 37:29.

“E SE TALIA NE AU A TAVAEGA MAI TINO”

6, 7. Kaia ne seki loto fia‵fia ei a tino e tokouke o fakatuanaki ki a Iesu?

⁶ Se a te mea e mafai o faka‵lave ne ia tatou mai te mauaga o te ‵malu telā e manako a Ieova o tuku mai ki a tatou? A te mea e tasi, kāti ko tō fakatāua ne tatou a manatu o tino kolā e se ‵lei te lotou tulaga i mua o te Atua. Mafaufau ki pati a te apositolo ko Ioane e uiga ki mea kolā ne fai ne nisi tino pule i aso o Iesu: “E tokouke a tino pule ne fakatuanaki ki a [Iesu], kae ona ko te kau Falesaio ne seki mafai ei o fakaasi ‵tonu mai ne latou me e fakatuanaki latou ki a ia, ko te mea ke se faka‵tea latou mai te sunako; me ne fia‵fia atu latou ki tavaega mai tino i lō tavaega mai te Atua.” (Ioa. 12:42, 43) E sili atu i te ‵lei moi fai ne sē fakatāua ne tino pule konā a manatu o te kau Falesaio.

⁷ I te kamataga o tena galuega, ne fakamatala faka‵lei mai ne Iesu a te pogai ne seki talia ei a ia ne tino e tokouke kae fakatuanaki atu ki a ia. (Faitau te Ioane 5:39-44.) Ko leva ne fakatalitali a te fenua o Isalaelu ki te oko mai o te Mesia i te fia o senitenali. I te taimi ne kamata ei a Iesu o talai, kāti ne malama‵lama a nisi tino i te valoaga a Tanielu me ko oko ki te taimi e sae mai ei a te Keliso. I masina mai mua atu ne talai ei a Ioane te Papatiso, e tokouke a tino ne fai aka pelā, “E mata, ko ia tenei te Keliso?” (Luka 3:15) Nei la, ko akoako atu a te Mesia telā ne fakatalitali ki ei i va o latou. Kae ne seki talia a ia ne faiakoga o te Tulafono. Mai te taku tonu atu o te pogai, ne fesili atu ei a Iesu ki a latou: “E mafai pefea o tali‵tonu koutou, me e talia ne koutou a tavaega mai nisi tino kae e se ‵sala atu koutou ki tavaega mai i te Atua tonu e tokotasi?”

8, 9. Mai te fakaaogaga o te tala fakatusa ki mainaga, fakaasi mai te auala e mafai ei o tāua atu ki a tatou a tavaega mai tino i lō tavaega mai te Atua.

⁸ E mafai o malamalama faka‵lei tatou i te auala e mafai ei o tāua atu ki a tatou a tavaega mai tino i lō tavaega mai te Atua mai te fakatusatusaga o te ‵malu ki te mainaga. E ‵fonu a ‵tou iunivesi i mainaga. E mata, e masaua ne koe a te ‵toe taimi ne kilo aka ei koe ki te lagi i se po sē kaumanā kae lavea ne koe a te fia afe o fetu? E fakaofoofogia eiloa “te ‵malu o fetū.” (1 Koli. 15:40, 41) Kafai e kilo atu koe ki ei mai te auala o se fa‵kai telā e ‵fonu i molī, e pefea a foliga o te lagi? E fai ne mainaga o molī o te fa‵kai ke faigata o lavea ne tatou a te mainaga mai i fetu! E mata, ona ko mainaga o moli i auala, fale ta‵fao, mo fale e ma‵losi atu io me ‵gali atu i mainaga o fetu? Ikai! Kae ona ko moli o te fa‵kai e ‵pili mai ki a tatou kae ko faigata atu i ei ke lavea ne tatou a mea a Ieova ne faite. Ke lavea ne tatou a te ‵gali o fetu, e ‵tau o olo atu tatou ki se koga e ‵mao mai molī o te fa‵kai.

⁹ I se auala tai ‵pau, kafai e fakatāua ne tatou a tavaega mai tino, e mafai o fai ei tatou ke se ‵sala atu ki te ‵malu telā e manako a Ieova o tuku mai ki a tatou. E tokouke a tino ne seki talia ne latou te fekau o te Malo me ma‵taku latou i kilokiloga a taugasoa mo kāiga e uiga ki a latou. E mata, e mafai foki o pokotia a tavini tukugina atu a te Atua i te fia maua o tavaega mai tino? Mafaufau me ‵tofi atu se tamataene ke talai i se kogā koga telā e tai lauiloa i ei tou tagata kae e seki iloa e pelā me se Molimau a Ieova. E mata, ka mataku tou tagata kae se talai? Kae e a māfai e fakatauemu atu ki se tino ona ko ana fakamoemoega faka-te-agaga? E mata, ka talia ne tou tagata a tino konā e seai ne fakamoemoega faka-te-agaga ke fakamalosi atu ki ana filifiliga e fai i te olaga? Io me kāti ne fai ne se Kelisiano se agasala matagā. E mata, ka ‵funa aka ne tou tagata a tena agasala ona ko te manavase i te mea ma tapale a tena tulaga i te fakapotopotoga io me sē manako ke fakafanoanoa ne ia a tino pele? Kafai e fakamuamua ne tou tagata a tena fesokotakiga mo Ieova, ka fai atu a ia “ki toeaina o te fakapotopotoga” ke maua se fesoasoani mai i a latou.​—Faitau te Iakopo 5:14-16.

10. (a) E fakalavelave mai pefea ki ‵tou fakaikuga a te manavase malosi ki kilokiloga a nisi tino e uiga ki a tatou? (e) Se a te mea e mautinoa i a tatou māfai tatou e loto mau‵lalo?

¹⁰ Kāti ko ma‵natu aka tatou me ko ga‵solo tatou ki mua e pelā me ne Kelisiano ma‵tua kae e polopoloki sāle tatou ne se taina talitonu. E mafai o fesoasoani mai ana polopolokiga māfai e se ‵teke atu tatou ki ei ona ko te fakamatamata, sē fia masiasi, io me fia tonu. Io me mafaufau aka i a koe e ga‵lue fakatasi mo taina mo tuagane i se galuega. E mata, ka manavase koe me ko oi e maua ne ia a tavaega ona ko tou galue malosi mo ou manatu ‵gali? Kafai e oko koe ki se mea o mea konei, masaua me i “a ia telā e loto maulalo e maua ne ia te ‵malu.”​—Faata. 29:23, NW.

11. E ‵tau o pefea a lagonaga o ‵tou loto māfai e tavae mai a nisi tino, kae kaia?

¹¹ E ‵tau o fakaeteete a ovasia mo latou kolā e “fia maua” se tofiga ke mo a e ‵sala ki tavaega mai i tāgata. (1 Timo. 3:1; 1 Tesa. 2:6) E ‵tau o pefea a faiga a se taina māfai e tavae atu ki a ia ona ko te galuega ‵lei ne fai ne ia? E tonu, e se fai ne tou tagata se mea ke fakamanatu ei a ia, e pelā mo te mea ne fai ne te tupu ko Saulo. (1 Samu. 15:12) E ui i ei, e mata, e taku tonu atu ne ia me ne mafai fua o fai ne ia a te mea tenā mai i te fesoasoani o Ieova kae ko so se fakamoemoega ke maua te manuia i te taimi mai mua koi fakalagolago eiloa ki te fesoasoani mo te fakamanuiaga a te Atua? (1 Pe. 4:11) A te lagonaga i loto i ‵tou loto māfai e tavae mai a nisi tino ki a tatou e fakaasi atu i ei a te vaegā ‵malu telā e ‵sala tatou ki ei.​—Faata. 27:21.

“E FAI NE KOUTOU A MEA E MANAKO KI EI TE OTOU TAMANA”

12. Se a te mea ne fai ei ke se faka‵logo a nisi tino Iutaia ki a Iesu?

¹² A te suā mea telā e faka‵lave ne ia te mauaga ne tatou a te ‵malu mai te Atua ko ‵tou manakoga. E mafai ne manakoga ‵se o fai tatou ke se fia faka‵logo ki te munatonu. (Faitau te Ioane 8:43-47.) Ne fai atu Iesu ki nisi tino Iutaia me ne seki faka‵logo latou ki tena fekau me ‘i a latou e ma‵nako o fai te mea e manako ki ei te lotou tamana ko te Tiapolo.’

13, 14. (a) Ne a muna a tino ‵poto ki te auala e fakagalue ei ne ‵tou mafaufau a leo o tino? (e) E fakaiku aka pefea ne tatou me ko oi e faka‵logo tatou ki ei?

¹³ I nisi taimi, e faka‵logo fua tatou ki mea kolā e ma‵nako tatou ki ei. (2 Pe. 3:5) Ne faite tatou ne Ieova ke mafai o sē faka‵logo ki nisi leo. Manava malie aka kae mafaufau me fia a vaegā leo e mafai o lagona ne koe. Kāti ne seki lagona ne koe a te ukega o leo konā i nāi minute fua ko ‵teka. E fesoasoani atu a te vaega e tasi o tou mafaufau ke saga fua koe ki te mea e tasi faitalia me mafai o fakalogo koe ki leo kese‵kese. Kae fai mai a tino ‵poto me i te galuega ki te fakakese‵kesega o leo e uke e gasolo eiloa o faigata māfai e faka‵logo tatou ki tino e fai‵pati. Ko tena uiga, kafai e lagona ne koe a leo e lua i te taimi e tasi, e ‵tau o filifili koe me tefea te leo ka fakalogo koe ki ei. Ka fakalagolago a tau filifiliga ki te mea telā e manako koe o fakalogo ki ei. A tino Iutaia kolā ne ma‵nako o fai a manakoga o te lotou tamana, ko te Tiapolo, ne seki faka‵logo ki a Iesu.

¹⁴ E maua ne tatou a fekau mai ‘te fale o te poto’ mo ‘te fale o te valea.’ (Faata. 9:1-5, 13-17) E ka‵laga mai eiloa a te poto mo te valea ki a tatou, kae e ‵tau o fai ne tatou se filifiliga. I a ai te ‵kamiga ka talia ne tatou? E fakalagolago te tali ki te mea telā e ma‵nako tatou o fai. E faka‵logo a mamoe a Iesu ki tena leo kae tau‵tali atu i a ia. (Ioa. 10:16, 27) A latou “e ‵kau ki te feitu o te munatonu.” (Ioa. 18:37) “E se iloa ne latou a leo o tino fakaa‵tea.” (Ioa. 10:5) E maua ne tino loto mau‵lalo penā a te ‵malu.​—Faata. 3:13, 16; 8:1, 18.

“E FAI EILOA MO FAI OTOU TAVAEGA”

15. Ne mafai pefea o fai a puapuaga o Paulo mo fai a “tavaega” ki nisi tino?

¹⁵ A te fai faeloa ne tatou a te loto o Ieova ka fesoasoani atu ki nisi tino ke maua ne latou te ‵malu. Ne tusi atu a Paulo ki te fakapotopotoga i Efeso: “E fakatagi atu au ke mo a ma ‵tuka otou loto ona ko oku puapuaga mō koutou, me e fai eiloa mo fai otou tavaega.” (Efe. 3:13) I te auala fea e fai ei a puapuaga o Paulo mo “tavaega” ki te kau Efeso? A te tavini atu faeloa o Paulo ki a latou faitalia a tofotofoga e fakaasi atu i ei ki te kau Efeso i tauliaga kolā e maua ne latou e pelā me ne Kelisiano ko toe mea tāua eiloa. Moi fai ne fakavāivāi a Paulo ona ko puapuaga, e mata, e fakaasi atu i ei me i te lotou fesokotakiga mo Ieova, te lotou galuega talai, mo te lotou fakamoemoega e se tāua? Ne fakamaluga aka ne te kufaki o Paulo a te tulaga o Kelisiano kae fakaasi atu i ei me i te fai mo soko e ‵tau eiloa o fai pelā me se taulaga i so se taimi.

16. Ne a puapuaga ne oko ki a Paulo i Lusa?

¹⁶ Mafaufau ki te aoga o te loto finafinau mo te kufaki o Paulo. E li‵poti mai a te Galu. 14:19, 20: “Ne oko atu a tino Iutaia mai Anitioka mo Ikonio kae fakaoso ne latou a te vaitino, peipei ei ne latou a Paulo ki fatu kae toso atu ki tua o te fa‵kai [o Lusa], mo te mafaufau me ko mate a ia. Kae i te taimi ne mumu atu ei a soko ki a ia, ne tu aka tou tagata ki luga kae fanatu ki te fa‵kai. I te suā aso ne olo ei lāua mo Panapa ki Teipe.” Mafaufau ki te tuku tiaki ke mate i te aso e tasi kae faimalaga i se 60 maila (100 km) i te suā aso, kae seai se mea e fano i ei!

17, 18. (a) I te feitu fea ne mafai ei o tautali faka‵lei atu a Timoteo i logo‵maega o Paulo i Lusa? (e) Se a te aoga o te kufaki o Paulo ki a Timoteo?

¹⁷ E mata, a Timoteo se “soko” e tokotasi i a latou kolā ne mumu atu o fesoasoani ki a Paulo? E se fai mai penā te tala i te tusi o Galuega, kae e mafai o aofia i ei. Ke mafaufau ki pati a Paulo i te lua o ana tusi ki a Timoteo: “Ko oti ne tautali faka‵lei atu koe i aku akoakoga, ki te auala e ola ei au, . . . e pelā eiloa mo mea ne ‵tupu ki a au i Anitioka, i Ikonio, i Lusa. Ne kufaki au i fakasauaga konei, kae ne fakasao eiloa au ne te Aliki mai mea katoa konā.”​—2 Timo. 3:10, 11; Galu. 13:50; 14:5, 19.

¹⁸ Ne “tautali faka‵lei” atu a Timoteo i mea konā kae ne iloa ‵lei ne ia a te kufaki o Paulo. E uke a mea ne tauloto ne Timoteo mai te mea tenei. I te taimi ne āsi atu ei a Paulo ki Lusa, ne iloa aka ne ia me koi fai eiloa a Timoteo mo fai se Kelisiano malosi, telā “ne taku ‵lei a ia ne taina i Lusa mo Ikonio.” (Galu. 16:1, 2) I se taimi mai tua ifo, ne toka ei a Timoteo o fai a galuega e uke atu.​—Fili. 2:19, 20; 1 Timo. 1:3.

19. E aoga pefea a ‵tou kufaki ki luga i nisi tino?

¹⁹ E mafai foki o aoga ki nisi tino a te fai faeloa ne tatou a te loto o te Atua, maise eiloa ki talavou e tokouke kolā ka ‵tupu aka ke fai mo fai ne tavini tāua ‵ki eiloa a te Atua. E se gata fua i te ‵kilo mai o talavou kae tauloto mai i a tatou i te faiga o te galuega talai kae e maua foki ne latou a mea aoga māfai e lavea ne latou te auala e fakafesagai atu ei tatou ki tulaga faiga‵ta o te olaga. Ne ‘fa‵ki faeloa a Paulo i mea katoa’ ko te mea ko latou katoa kolā e tumau i te fakamaoni ‘ke maua ne latou a te fakaolataga mo te ‵malu se-gata-mai.’​—2 Timo. 2:10.

20. Kaia e ‵tau ei o tumau tatou i te ‵sala atu ki te ‵malu telā ne aumai mai te Atua?

²⁰ E mata, e se ‵tau mo tatou o “‵sala atu . . . ki tavaega mai i te Atua tonu e tokotasi”? (Ioa. 5:44; 7:18) E ‵tau eiloa! (Faitau te Loma 2:6, 7.) E tuku atu ne Ieova a te “ola se-gata-mai ki a latou kolā e ‵sala atu ki te ‵malu.” E se gata i ei, a te ‵tou “kufaki i te faiga o galuega ‵lei” e fesoasoani atu ki nisi tino ke tumau i te fakamaoni ke maua ne latou a te ola se-gata-mai. Tela la, ke seai se mea e fakalavelave atu ki te mauaga ne koe a te ‵malu telā ne tuku mai ne te Atua.