Te Mataupu e 11
Tala Fakatusa o te Malo
1. Kaia e tāua ei a tala fakauiga a Iesu ki tino katoa kolā e tavini atu ki te Atua?
A KOI ‵nofo fakatasi a Iesu mo ana soko, e uke a tala fakauiga io me ko tala fakatusa ne faipati sāle a ia ki ei. E fakaasi mai i ei a mea e ‵tau o fai ke fai mo fai se tino i te Malo o te lagi. E fakaasi mai foki i ei a mea kolā e ‵tau o fai ne te “lafu mamoe foliki,” kolā ko sui o te Malo, mo latou foki kolā ka maua ne latou te ola se-gata-mai i te lalolagi mai lalo i te Malo tenā. E fia‵fia foki a “nisi mamoe” konā ke iloa ne latou a valoaga e uiga ki te Malo, kae e ‵talo malosi atu latou ke na “oko mai” te Malo tenā.—Luka 12:32; Ioane 10:16; 1 Tesalonia 5:16-20.
2, 3. (a) Kaia ne fakaaogā ei ne Iesu a tala fakatusa? (e) Kaia ne fai ei pelā me ko ana soko fua ne malamalama i ei? (i) E se pelā mo latou kolā e fakamatala mai i te Mataio 13:13-15, kaia e ‵tau ei o suke‵suke malosi tatou ki te Muna a te Atua?
2 Ko oti ne taku atu ne Iesu a nisi tala fakauiga penā ki tino, ne o‵mai ei ana soko ki a ia kae ne fesili atu penei: “Kaia e faipati atu ei koe ki a latou kae fakaaogā ne koe a tala fakatusa?” Ne penei te tali a Iesu:
“Ko taliagina koutou ke malamalama i mea ‵funa kae tapu a te Malo o te lagi, kae seki taliagina a tino konā ke fai penā.” (Mataio 13:10, 11)
Kaia seki taliagina ei a latou ke fai penā? Me seki fia‵fia latou o keli malosi ki te uiga ‵loto o ana muna, ke fakama‵losigina ei a latou ne olotou loto ke gasue‵sue ona ko “te tala ‵lei.” Seki ‵kilo atu latou ki te Malo pelā me se “koloa tāua” io me se “penina e tāua ‵ki.”—Mataio 13:44-46.
3 Ne siki mai ne Iesu a te valoaga a Isaia telā ne taunu tonu ki tino sē tali‵tonu konā, ana muna: “Kafai e fakalogo‵logo mai koutou ka lagona ne koutou, kae ka se maina koutou i tena uiga tonu; kae kafai foki e kilo‵kilo atu koutou, ka ‵kilo koutou ki ei kae ka se matea eiloa ne koutou. Me ko gasolo o ma‵keke a loto o tino konei, kae ko lagona ne olotou taliga kae e seai se lotou tali ki ei, kae ko ‵pono ne latou olotou mata; ko te mea ke mo a ma matea ne olotou mata, kae ke mo a foki ma lagona ne olotou taliga kae maua i ei te uiga tonu o te mea tenā i olotou loto kae toe ‵fuli mai, ko te mea ke toe faka‵lei ne au a latou.” (Mataio 13:13-15) E ‵tau o fia ‵kalo keatea tatou mai i vaegā amioga penā a tino sē loto fakafetai konā. Ke na taumafai malosi tatou o suke‵suke ki te Muna a te Atua.
4. (a) Ne a vaegā loto e se maua i ei a mea aogā mai i te muna tenā? (e) Ka fakamanuiagina pefea tatou māfai e taumafai malosi tatou ke maua te uiga tonu o te muna tenā?
4 I tena tala fakauiga telā ne kamata mai i te Mataio, te mataupu 13:3-8, ne fakamatala mai i ei ne Iesu a ia eiloa pelā me se “tino ‵toki” fuagā saito. Ne toki ne ia “te muna o te Malo” i vaegā loto kese‵kese. A loto o nisi tino e fai pelā mo laukele i tafaala. A koi tuai o ‵mau ana aka, e uga atu ne te Tiapolo ana tavini pelā me ne “manueva” ke ‵seu keatea ne latou “te muna tenā mai i olotou loto ko te mea ke se tali‵tonu latou kae ke se fakaolagina foki latou.” A loto o nisi tino e fai pelā mo koga pa‵papa. Ne talia muamua ne latou te muna mo te fia‵fia, kae ne magemage ei te lakau telā ne fatoā somo aka ona ko tofotofoga io me ko fakasauāga. A nisi fuaga e ‵to i va o “lakau makai‵kai,” kae ne sai‵tia i ei ona ko “manava‵sega mo maukoloa mo fakafia‵fiaga o te olaga nei.” Ia, kae e isi foki se “fuaga” telā e ‵toki ki te vaegā laukele ‵lei!
“Ko te tino tenā e fakalogologo ki te muna kae e maina ‵lei a ia i te uiga tonu o te mea tenā, kae e fua tonu mai i ei, ko ia tenei e fua mai e taki selau kae ko te suā tino tenā e taki onosefulu, kae ko te suā tino aka foki e taki tolusefulu.” (Mataio 13:18-23; Maleko 4:3-9, 14-20; Luka 8:4-8, 11-15)
E tonu, ka fakamanuiagina tatou, kae ka ‵fua malosi mai ‵tou taviniga ‵malu ki te Atua māfai e talia ne tatou te muna tenā mo te loto fakafetai kae e ga‵lue malosi foki tatou mō te Malo o te Atua!
TE SUĀ “TINO ‵TOKI FUAGA”
5. (a) Se a te tala fakatusa ko fakamalosi mai ki a tatou ke ‵sagatonu atu nei ki ei? (e) Kaia e se fakauiga ei “te tagata” tenā ki te Aliki ko Iesu?
5 E tasi fua te Evagelia, ko te tala a Maleko tenā, ne tusi mai i ei te suā tala fakatusa e uiga ki te suā “tino ‵toki fuaga” kae e ‵soko atu te tala tenā ki te tala muamua e uiga ki te “tino ‵toki fuaga.” A koi tuai o fai atu ne Iesu te tala fakatusa tenā, ne taku atu ne ia ki ana soko i a latou eiloa a pati konei: “Ke ‵sagatonu atu koutou ki mea kolā e fakalogo‵logo koutou ki ei.” Telā ne tuku mai ei ne ia te tala fakauiga tenei, ana muna:
“I te auala eiloa tenei e fai ei te Malo o te Atua pelā mo te tagata telā e laku atu ne ia a fuaga ki te laukele, ko moe ei a ia i te po, kae ko toe ala mai i te ao, ko ‵somo aka ei a fuaga, ko ola malosi aka, kae e se iloa ne ia me ne tupu pefea te mea tenā.” (Maleko 4:24-27)
E manino ‵lei, me i te “tagata” tenā e se ko te Aliki ko Iesu Keliso telā ko oti ne faka‵malugina, me e se ‵tau o moe a ia i po pelā mo tino i te lalolagi nei. Kae e ‵se foki te manatu pelā me “e se iloa” ne te Tama a te Atua me ne tupu aka pefea te mea tenā, me ne ga‵lue fakatasi laua mo tena Tamana i te faitega o mea katoa. (Kolose 1:16) Tela la, e iloa ne tatou mai i te tala kātoa tenā me i “te tagata” tenā e fakauiga ki Kelisiano taki tokotasi kolā e ‵tau o “‵sagatonu” atu ki mataupu e uiga ki “te Malo o te Atua.”
6. Ne a mea e lua e ‵tau o onoono faka‵lei ki ei a “tino ‵toki fuaga” taki tokotasi, kae kaia e ‵tau ei o fai penā?
6 E ‵tau o onoono faka‵lei a “tino ‵toki fuaga” taki tokotasi me ne a uiga e ‵toki ne ia, kae se a foki la te fakanofonofoga o mea kolā e ‵toki ei ne ia ana fuaga. Kāti e se iloa ne tatou, me i te ‵tupuakaga o ‵tou uiga masani e mafai o ‵to ki te ‵lei io me ki te masei, e ‵tusa loa mo te “laukele” io me ko vaegā tino kolā e ‵kau atu tatou ki ei i ‵tou taumafaiga ke ati aka ei a uiga faka-Kelisiano—faitalia me ne tino i loto i te fakapotopotoga io me i tua atu i ei. (Fakatusa ki te 1 Kolinito 15:33.) Fakamuli ifo ka sae mai ei “te saito matua,” kae ka toe maua mai foki ne tatou a fua e fetaui tonu ki ei. (Maleko 4:28, 29) E pefea te tāua ke onoono faka‵lei a latou i te “lafu mamoe foliki” mo tino katoa kolā e taumafai o oko atu ki te ola se-gata-mai mai lalo i te fakatokaga a te Malo o te Atua, me ne a mea e ‵toki ne latou kae tefea foki la te koga e ‵toki i ei a mea konā i te faiga o te atiakaga o olotou uiga pelā mo Keliso!—Efeso 4:17-24; Kalatia 6:7-9.
TE MALO FAKALOILOI
7. E fesoasoani mai pefea a tala fakauiga kese‵kese konei ke ‵kilo atu tatou ki te Malo?
7 E fakamatala mai ne te tala a Maleko me ne toe faipati atu a Iesu, penei:
“Se a te mea e ‵tau o fakatusa ki ei ne tatou te Malo o te Atua, io me se a te tala fakatusa e mafai o fai ne tatou e uiga ki ei?” (Maleko 4:30)
Kae ne ‵kami ne ia tatou ke ‵kilo atu ki te Malo i se tulaga e tai kese. A te tonuga loa, e fesoasoani mai a tala fakatusa konei ki a tatou ke ‵kilo atu ki te Malo mai i tulaga kese‵kese e pelā mo te ‵tou ‵kilo atu ki se fale, i tua kae i loto foki i ei, mo koga kese‵kese.
8. (a) Kaia e se mafai ei o fakauiga te tupuakaga fakavave o te fuaga o te sinapi ki sui o te Malo? (e) Kaia e ‵lei ei ke fakauiga te mea tenā ki te “malo” o Lotu Kelisiano ‵Se? (i) E ‵lagomalo atu pefea te fakamatalaga a te Atua ki tino ‵teke i Isalaelu ki te manatu tenā?
8 Se a te mea e ‵tau o fakatusa ki ei ne tatou a te Malo o te Atua? Tenei te tali a Iesu:
“E pelā mo te fuaga o te sinapi, i te taimi ne ‵toki ei te fuaga tenā i te laukele, ko ia ko te ‵toe fuaga pito foliki o fuaga katoa i te lalolagi—kae kafai ko ‵toki te fuaga tenā, ko tupu aka ei te sinapi ke lasi atu i nisi lakau fo‵liki katoa [vesiapolo katoa] kae ko ‵tupu aka foki ana kaulā ‵lasi, ke mafai ei ne manueva o te lagi o ‵nofo i tena malumalūga.” (Maleko 4:30-32)
E kese ‵ki te vave o te tupuakaga tenā—kae e tonu la, e lasi atu eiloa te mea tenā i lō te “lafu mamoe foliki” o sui e toko 144,000 o te Malo, kolā ‘ne talia ne te Tamana ke tuku atu ki a latou te Malo’! (Luka 12:32; Fakaasiga 14:1, 3) Kae e kese te mea tenā, me i te tupuakaga tenā ko te matugā “lakau” fakaloiloi o Lotu Kelisiano ‵Se kolā e fai pelā me se aposetasi (io me se ‵tekeatuga) ki te fakapotopotoga telā ne ‵toki ne Iesu. (Luka 13:18, 19) Ko tafaga la te lasi o te mea tenā! E taku fakamatamata mai ne latou me e toko 900,000,000 a tino kolā e ‵kau atu ki olotou lotu i te lalolagi kātoa, kae e fai mai foki me ka maua ne latou katoa te manuia i te lagi. Ne fakaatagina te malo ‵teke tenā i aso ko ‵teka i tino Isalaelu kolā ne toe ‵fuli ki tua, kae ne fai atu penei a Ieova e uiga ki a latou: “Ne ‵toki ne au a koe pelā me se vine ne filifili faka‵lei kae e ‵kula ‵gali ana fuaga, ko tinā fuaga ‵tonu katoa. Kae ne fuli pefea koe ke foliga mai ki a au e pelā me ne kaulā sē ‵lei o se vine fakaatea?”—Ielemia 2:21-23; ke onoono foki ki te Hosea 10:1-4.
9. (a) Ko oi ko fai pelā mo “manueva” mo kaulā o te “lakau”? (e) I te ‵kilo atu ki pati i te 2 Tesalonia 1 mo te Mataio 7, kaia e ‵tau ei o faka‵mao keatea nei tatou mai i te “lakau” tenā?
9 E pelā mo te fakamatalaga a Mataio e uiga ki te “lakau” tenā, “ka o‵mai a manueva o te lagi kae ka ‵nofo i ana kaulā.” E foliga mai me e ‵pau latou mo nisi “manueva,” i te suā tala fakauiga, kolā e ‵kai fakavave latou ki te “muna o te Malo” telā ne to i tafaala. (Mataio 13:4, 19, 31, 32) Ko ‵nofo a “manueva” konā i te fia selau o tamā kaulā o te “lakau” tenā. E fakauiga latou ki te “tagata [‵teke] o amioga ma‵sei,” ko te kau failotu o Lotu Kelisiano ‵Se. Ka galo i a latou te lotou koga i te malumalūga tenā māfai ko ‵kati ki lalo ne te Atua a te “lakau” tenā, fakatasi mo nisi lotu ‵se katoa. Ke na faka‵mao nei keatea mai i ei! Me ko pili o siga ki lalo te “lakau” tenā!—Fakatusa ki te 2 Tesalonia 1:6-9; 2:3; Mataio 7:19-23.
10, 11. (a) Se a te tala kātoa ne tuku mai i ei ne Mataio mo Luka a te tala fakauiga o te “fuaga o te sinapi,” kae kaia e ‵lei ei ke fai penā? (e) Se a te fakamalosiga mo te polopolokiga telā e tuku mai ki a tatou ne te tala fakauiga o te mea faka‵fete?
10 E ‵lei eiloa me ne tusi mai ne Luka te tala fakauiga o te “fuaga o te sinapi,” pelā me e ‵soko atu ki te taku fakamaseiga ne Iesu o tino lotu ‵teke (io me ko aposetate) i ona aso. Kae pelā me ne taumafai o faka‵mafa ne Mataio mo Luka te mea tenā, me e fakaasi mai ne laua me ne toe ‵soko atu ki ei te tukumaiga ne Iesu o te tala fakauiga o “te mea faka‵fete.” (Mataio 13:32, 33; Luka 13:10-21) Kafai e fakaaogā ne te Tusi Tapu a te mea faka‵fete i se auala fakatusa, e fakauiga faeloa i ei ki mea sē ‵lei. Pelā mo te taimi ne polopoloki atu ei a Iesu ki ana soko ke “fakaeteete i te mea faka‵fete a te kau Falesaio mo te kau Satukaio.” Kae penā foki loa mo pati polopoloki a Paulo ki tino Kelisiano ke ave keatea ne latou “te mea faka‵fete o mea ma‵sei mo mea matagā.”—Mataio 16:6, 11, 12; 1 Kolinito 5:6-8; Kalatia 5:7-9.
11 I te tala fakatusa tenā, e fai mai i ei me e tasi te vaega o “te Malo o te lagi” e fai pelā me se fafine telā ne ‵funa ne ia te mea faka‵fete i asuga e tolu o falaoa ‵mata kolā ne fua. Tela la, ne ‵fete ei a falaoa ‵mata katoa konā. E fakaata mai i ei me ne fakalailai lēmū ei te fakapotopotoga telā e takugina pelā me ne Kelisiano mai i akoakoga mo faifaiga ‵se mai i Papelonia. Kae ne iku mai ei ki te fakatokaga lasi o te malo fakaloiloi o Lotu Kelisiano ‵Se. E ‵tau o fakaeteete malosi tatou i ei. I te ‵kilo atu ki ikuga fakaa‵lofa o te tekeatuga i Lotu Kelisiano ‵Se, e ‵tau o fakaeteete te “lafu mamoe foliki” ko sui o te Malo fakatasi mo olotou taugasoa i aso nei i te “mea faka‵fete” tenā, ko akoakoga ‵se kae fakaloi‵loi. Ke mo a ma talia ne latou a mea konā ke fakalailai ei te lotou loto ‵nau ki te ‵mā mo te ‵tonu o “te muna o te Malo.”
TE TINO ‵TOKI FUAGA MO TENA “FILI”
12, 13. (a) I te tala fakauiga o “saito” mo “mouku,” ne fakailoa mai pefea ne Iesu te uiga o mea tāua takitasi i ei? (e) Se a te ‵katigā saito, kae ne a mea e fakamaoni mai me ko tupu nei te mea tenā?
12 I te suā tala fakatusa ne fakauiga ei ne Iesu “te Malo o te lagi” ki te “tagata telā ne ‵toki ne ia a fuaga ‵lei i tena manafa.” Kae oti i ei, “i te taimi ko ‵moe ei a tāgata, ne vau tena fili kae ne toe ‵toki ne ia a mouku i va o saito konā, kae ne fano ei keatea.” Ne a vaegā fuataga e ‵tau o fakamoemoe ke maua mai i te fatoaga tenā? Ne fakaasi mai fakamuli ne Iesu me i a ia ko te tino ‵toki fuaga tenā, ko “te Tama a te tagata.” A tena ‵tokiga o fuaga o te Malo ka iku atu ei ki fuataga o Kelisiano pelā me ne saito, ko “tama o te Malo.” Kae ko te fili tenā ko “te Tiapolo,” ako “mouku” konā ko “tama a te tino matagā”—ko ana “fanau” ‵loi faka-te-lotu. (Fakatusa ki te Kenese 3:15.) I te fakataunuga o te mea tenā, ne tumau eiloa te ‵tupuakaga o nisi Kelisiano ‵tonu i va o te ukega o “mouku” kolā ne maua mai i ei te tekeatuga (io me ko te aposetasi) lasi mai tua ifo o te senetenali muamua. Kae nei la, i te ‵tou 20 o senetenali, ko oko atu ei tatou ki te taimi o te ‵katigā saito—ko te “fakaikuga o te fakanofonofoga o mea, kae ko tino ‵kati saito ko agelu”!—Mataio 13:24-30, 36-39.
13 Nei la, ko fatoā ‵vaegina a “saito” mai i “mouku,” mai lalo i te takitakiga a te kau agelu. Ko mautinoa nei te kesekesega tonu i va o mea e lua konā. E pelā mo mea kolā ka matea ne tatou, e lava kae ‵toe mai foki a fakamaoniga me ko fakatasi mai nei “te Tama a te tagata” i tena Malo faka-te-lagi, kae ko fakamaopoopo mai foki ne ia a Kelisiano ‵tonu pelā me ne saito ke ga‵lue latou mō tena Malo. Kae e a Lotu Kelisiano ‵Se mo olotou faiakoga o te tekeatuga? E toe fai mai te tala fakauiga a Iesu, penei:
“Ka uga atu ne te Tama a te tagata ana agelu, kae ka ave keatea ne latou mai tena Malo a mea katoa kolā e fai ei ke ‵siga a tino, mo tino foki kolā e amio ma‵sei.”
I te fia selau o tausaga ne fai ei ne faifeau o Lotu Kelisiano ‵Se ke ‵siga a tino loto fakamaoni i olotou akoakoga ‵se mo olotou foliga ‵malu fakaloi‵loi. Kae ko ‵nofo nei latou mai lalo i te fakamasinoga a te Atua, kae e ‘‵tagi latou kae gaī foki olotou nifo.’ Ko ‵tagi fanoa‵noa nei latou me ko gasolo o mu‵tana olotou kaulotu kae ko ‵nofo mavae‵vae latou i a latou eiloa. Kae e ‵kese ‵ki a tavini a Ieova kolā e fai pelā me ne saito, me e molimau atu latou mo te fia‵fia e uiga ki tena Malo. Ko maina mai eiloa latou “pelā mo te ‵pula mai o te la i te Malo o te lotou Tamana.”—Mataio 13:40-43; fakatusa ki te Isaia 65:13, 14.
TE ‘FAIVA’ TELĀ NE MAGOI
14, 15. (a) Ne kamata pefea ne Iesu se ‘faiva,’ kae ne a nisi ‘faiva’ ne fai talu mai te taimi tenā, kae ne a mea ne ‘maua’ i ei? (e) Se a te galuega a agelu i ei, kae ne a olotou mea e fai ki “ika” konā? (i) Se a te avanoaga e ‵tau o loto fakafetai tatou e uiga ki ei?
14 Ne fai mai a Iesu: “E fai foki te Malo o te lagi e pelā me se tili lasi telā ne ‵pei ki tai, kae ne ‵tu i ei a ika valevale.” (Mataio 13:47) Ne kamata eiloa ne Iesu a te faiva tenei, kae ne kalaga atu a ia ki ana soko ke tiakina ne latou olotou tili kae ke fai latou mo fai “ne tino faiika ki tino.” (Mataio 4:19) Kae i te taimi o te tekeatuga lasi ne tumau eiloa a potukau fo‵liki o tino fakamaoni fakatasi mo Lotu Kelisiano ‵Se i te lotou ‘faiika’ ki tino fou ke ‵fuli mai, mai lalo i te kilo‵kiloga a te kau agelu. E mata, a te fia selau miliona o ika fakatusa konā ko oti ne fai katoa mo fai ne ‘ika ‵lei’? Pelā mo mea ko oti ne matea ne tatou, ne fakavae ne Lotu Kelisiano ‵Se olotou akoakoga ki luga i akoakoga faka-te-mafaufau a te tino Eleni ko Palato, kae ki luga foki i “mea ‵funa” a Papelonia mua. Ko matea atu olotou fua i takalia‵liaga, fakalavelave mo te fakama‵ligiga o toto kolā ne fakalai‵lai ei a tala mua o Lotu Kelisiano ‵Se, kae i te lotou ‵lagomalo atu foki ki taua a te lalolagi i te ‵tou 20 o senetenali tenei.
15 Fakamuli nei, “i te fakaikuga o te fakanofonofoga o mea,” ko taunu ei te taimi ke ‵futi aka ei te “tili lasi.” E fakaata mai i ei a fakapotopotoga i te lalolagi kolā e taku atu me i a latou ne soko o Iesu Keliso—ko soko ‵tonu mo soko ‵loi. E ‵tau o ‵pei keatea a “ika” kolā e maua me “e se ‵lei” mō “te Malo o te lagi,” kae e ‵tau o ‵pei atu foki ki te “ogaumu ‵ka ulaula,” telā ko te fakaseaiga. “Tenā loa te koga ka ‵tagi ei latou kae ka gaī foki olotou nifo.” (Mataio 13:48-50) Kae e ‵vae keatea foki ne agelu a “ika ‵lei” mai i te tili fakatusa tenā. E pefea te loto fakafetai o tatou ke aofia fakatasi mo latou konā—ko tino ‵kese kolā ko tukugina atu ke faka‵malu ne latou te igoa o Ieova kae kolā e ‵talo tonu foki latou ke na “oko mai” tena Malo!
16. Ne a fesili e ‵sae mai i te ‵toe tala fakauiga tenā, kae kaia e ‵tau ei o fia maua ne tatou a tali ki ei?
16 Kae se a te “fakaikuga o te fakanofonofoga o mea” telā ne faipati malosi ki ei a Iesu i te ‵toe tala fakauiga tenā? Se a te uiga o “aso fakaoti” kolā ne tusi ne nisi soko o Iesu e uiga ki ei? Ko ola nei tatou i aso konā? Kafai e penā, se a tena uiga mō tatou, mo nisi tino aka foki?
[Pokisi i te itulau e 104]
KE ‵SAGATONU KI TALA FAKATUSA A IESU E UIGA KI TE MALO!
● E fakamatala mai ei te Malo pelā me se mea manakomia, pelā me se “koloa” io me se “penina.” A latou kolā e ‵sala ki ei e faka‵tusagina ki “vaegā laukele ‵lei,” “saito,” mo “ika ‵lei.”
● E fakatusa te malo fakaloiloi ki te “lakau” ko te sinapi mo ana kaulā e uke, mo falaoa ne faka‵fete. Ana tino lago‵lago e fai pelā mo “manueva,” “mouku,” mo ‘ika sē ‵lei.’
● Kafai e ‵kilo atu ki te atiakaga o te Malo i ana feitu kese‵kese, ka momea aka ei te ‵lei o ‵tou malamalama ki te kinauga sili i mua o tino katoa i aso nei, kae ka fakama‵losigina ei tatou ke ‵tu mautakitaki i te ‵tou fakamaoni ki te Malo.