Te Āva ki Pulega​—Kaia e se Ti Lava ei?

“Kāti ka fai atu fakamuli me i te ‵toe mea fakaofoofogia telā ne tupu i te sefulu tausaga ko ‵teka atu i te lalolagi kātoa, ko te ‵teke atu ki pulega masani a lotu mo malo, i te olaga masani mo mea fakapolitiki.”

KO OTI ne ‵teka atu a tausaga e uke talu mai tausaga mai tua ifo o te 1960, ko te vaitaimi telā ne faipati ki ei a te faiakoga tusitala mua ko Hannah Arendt i ana pati mai luga nei, kae i aso nei ko gasolo aka o malosi te ‵teke atu o tino ki pulega.

E pelā mo te lipoti telā ne fatoā fai fakamuli nei i te Times mai Lonitona: “E se talia ne nisi mātua te pulega a te faiakoga ki luga i olotou tama‵liki, kae e fāmeo sāle latou māfai e taumafai latou o polopoloki faka‵lei olotou tama.” Kafai e polopoloki a tama‵liki i te akoga, e olo sāle atu a mātua ke fakamatakutaku kae oso atu foki ki faiakoga.

Ne siki mai a pati konei a te sui o te Fakapotopotoga Faka-te-Fenua o Pule o Akoga i Peletania: “E fai sāle mai a tino valevale me ‘E isi ne omotou saolotoga,’ i lō te fai atu penei ‘E isi ne omotou tiute.’ ” E se gata fua i te fakata‵mala o nisi mātua o akoako olotou tama ke āva faka‵lei atu ki pulega, e se ti polopoloki sāle ne latou olotou tama​—⁠kae e ita fitifiti foki latou ma polopoloki ne nisi tino olotou tama. E talia sāle a tama‵liki kolā e fia fakaaogā olotou “saolotoga,” ke ‵teke atu ki pulega a mātua mo faiakoga, kae e se ‵poi tatou i te ikuga​—⁠“ko te kautama fou telā e se ti āva sāle ki pulega, kae e se iloa foki ne latou te ‵kese o faiga ‵tonu mo faiga ‵se,” ko pati ne tusi mai ne te tino tusitala ko Margarette Driscoll.

Ne fakasino atu te mekesini ko te Time i tena mataupu ko “Te Kautama Telā e Fai Valevale” ki te loto māfatia o te tokoukega o talavou Lusia mai i te sikimaiga o pati konei a te tino usu pese lauiloa: “E mafai pefea ne se tino o talitonu ki tena fenua, māfai e fanau mai a ia ki se lalolagi telā e se tumau te leva o mea i ei kae e ‵piko valevale foki a faifaiga i ei?” Ne ‵lago atu te tino poto i mea tau te olaga nei ko Mikhail Topalov ki te manatu tenā: “E se supa ‵ki a talavou konā. Ko oti ne matea atu ne latou me e fakaloiloi sāle te malo ki olotou mātua, kae ne matea atu foki ne latou me ko ‵galo atu a tupe mo galuega a olotou mātua. E a, e ‵tau o āva latou ki pulega me ikai?”

Kae e ‵se fua te manatu me ko talavou fua e se tali‵tonu sāle ki tino pule. Ko se tali‵tonu nei a tino valevale katoa ki so se vaegā pulega, kae e takalia‵lia sāle ki ei. E mata, ko tena uiga, e seai se pulega e mafai o tali‵tonu tatou ki ei? Kafai e fai faka‵lei a pulega kolā e fakamatala mai pelā me “ko te malosi io me ko te aiā ke pule, fakamasino, io me fakatapu a faifaiga a nisi tino,” e mafai o iku atu i ei ki mea ‵lei. E aogā i ei ki tino taki tokotasi, penā foki loa mo fenua. Ka fakamatala mai ne te suā mataupu te auala e fai ei penā.