Ke Tumau ‵Tou Tali‵tonu ki te Atua Telā e se Mafai o Matea!
“[A Mose] e tumau foki tona talitonu me ko matea eiloa ne ia te Atua tela e se mafai o matea.”—EPELU 11:27.
A IEOVA ko te Atua telā e se mafai o lavea. I te taimi ne fakamolemole atu ei a Mose ke matea ne ia Tena ‵mana, ne tali atu penei a Ieova: “Ka se fakaasi atu ne au oku mata ke lavea ne koe, me e seai se tino e lavea ne ia au kae ola.” (Esoto 33:20) Kae ne tusi mai penei a te apositolo ko Ioane: “E seai eiloa se tino kai lavea ne ia te Atua.” (Ioane 1:18) I te taimi ne fai ei a Iesu Keliso mo fai se tagata i te lalolagi, ne seki mafai foki o lavea ne ia a te Atua. Kae i tena Lauga i Luga i te Mauga, ne fai mai penei a Iesu: “Amutia a latou kola e loto ‵ma: me lavea ne latou te Atua.” (Mataio 5:8) Se a te mea ne fakauiga ki ei a Iesu?
2 E fakamatala mai ne te Tusi Tapu a Ieova e pelā me se Agaga telā e se mafai o lavea. (Ioane 4:24; Kolose 1:15; 1 Timoteo 1:17) Tela la, e seki fai mai a Iesu me e mafai ne tatou o lavea atu a Ieova ki ‵tou mata faka-te-foitino. A te ‵tonuga loa, ka lavea ne Kelisiano fakaekegina a Ieova te Atua i te lagi mai tua o te lotou toe‵tuga e pelā me ne tino faka-te-agaga. Ka ko tino kolā e “loto ‵ma” kae maua te fakamoemoega ke ola ki te se-gata-mai i te lalolagi, ka mafai foki o “lavea” ne latou a te Atua. E mafai pefea o tupu a te mea tenei?
3 E iloa ne tatou se mea e uiga ki a Ieova mai i te onoono faka‵lei atu ki mea kolā ne faite ne ia. E mafai o ofo tatou i tena ‵mana kae e fakamalosigina ei tatou ke talia a ia e pelā me ko te Atua telā ne faite ne ia a mea katoa. (Epelu 11:3; Fakaasiga 4:11) Ne tusi mai penei a te apositolo ko Paulo e uiga ki te mea tenei: “A te uiga se lavea o te Atua, tela ko tona mana mo tona uiga fakaatua, ko oti eiloa ne fakaasi faka‵lei mai e alatu i te faitega o te lalolagi.” (Loma 1:20) Tela la, e aofia i pati a Iesu e uiga ki te laveaga o te Atua, a te atamai ke malamalama i nisi uiga o te Atua. E fakavae a te vaegā laveaga tenā ki te iloaga tonu kae e malamalama i te feitu faka-te-agaga ona ko ‘mata o te loto.’ (Efeso 1:18, NW) E fakaasi mai foki ne pati mo faifaiga a Iesu a mea e uke e uiga ki te Atua. Tela la, ne fai mai penei a Iesu: “Ko te tino ko kilo ki a au, ko kilo foki ki te Tamana.” (Ioane 14:9) Ne fakaasi mai ne Iesu i se auala ‵lei katoatoa a uiga o Ieova. Tela la, a te iloaga e uiga ki te olaga o Iesu mo ana akoakoga e mafai o fesoasoani mai ki a tatou ke lavea, io me ke malamalama, i nisi uiga o te Atua.
E Tāua ‵ki te Malosi i te Feitu Faka-te-Agaga
4 I aso nei, e se lauiloa malosi a te fakatuanaki mo te malosi faka-te-agaga tonu. Ne fai mai a Paulo, penei: “Me se ko tino katoa e talitonu [“fakatuanaki,” NW] ki te talaiga.” (2 Tesalonia 3:2) E tokouke a tino ko ‵saga malosi atu ki olotou mea totino kae e seai se lotou fakatuanaki ki te Atua. E taofi latou ne olotou amioga fai agasala mo te sē malosi faka-te-agaga mai i te laveaga io me ko te malamalama e uiga ki te Atua, me ne tusi mai penei a te apositolo ko Ioane: “So se tino e fai ne ia te masei e seki matea ne ia te Atua.” (3 Ioane 11) Ona ko tino penā e se lavea ne latou a te Atua ki olotou mata faka-te-foitino, e gasue‵sue latou e pelā me e se matea ne ia a mea kolā e fai ne latou. (Esekielu 9:9) E se fia ‵saga atu latou ki mea faka-te-agaga, tela la, e se mafai eiloa o maua ne latou te ‘iloaga e uiga ki te Atua.’ (Faataoto 2:5) E fetaui eiloa a te tusimaiga penei a Paulo: “Ka ko te tino tela e se maua ne ia te Agaga, e se maua foki ne ia a meaalofa mai te Agaga o te Atua. E se mafai eiloa o iloa tonu ne ia, me ne mea valea fua ki a ia, i te mea e fakamasinogina fua te lotou aoga i feitu faka te Agaga.”—1 Kolinito 2:14.
5 Kafai e ‵saga atu tatou ki mea faka-te-agaga, e se mafai o puli i a tatou me faitalia eiloa e se fai a Ieova e pelā me se Atua telā e mataonoono ki mea ‵se, e iloa ne ia māfai e maua ne tatou a mafaufauga mo manakoga ma‵sei. A te ‵tonuga loa, a “te Aliki e lavea ne ia au mea katoa e fai. A ia e onoono faka‵lei ki a koe i so se koga e fano koe ki ei.” (Faataoto 5:21) Kafai ko agasala tatou, e gasue‵sue tatou ko te mea ke salamō kae ‵sala atu ki te fakamagaloga a Ieova ona ko te mea e a‵lofa tatou ki a ia kae e se ma‵nako tatou o fakalogo‵mae atu ki a ia.—Salamo 78:41; 130:3.
Se a te Mea e Fai ei Tatou ke ‵Tu ‵Mautakitaki?
6 E tiga eiloa e se mafai o lavea ne tatou a Ieova ki ‵tou mata faka-te-foitino, ke na masaua faeloa me e lavea ne ia a tatou. A te iloaga me e ola tonu a ia kae mautinoa foki me e pili a ia ki tino kolā e ka‵laga atu ki a ia, ka fesoasoani mai ke ‵tu ‵mautakitaki tatou—ke tumau kae sē gasue‵sue i ‵tou fakamaoni ki a ia. (Salamo 145:18) E mafai o fai tatou pelā mo Mose, telā ne tusi mai penei a Paulo e uiga ki a ia: “Ko te fakatuanaki ne ala ei a Mose o fano keatea mai i Aikupito mo te se mataku ki te fakasaua o te tupu; e tumau foki tona talitonu me ko matea eiloa ne ia te Atua tela e se mafai o matea.”—Epe. 11:27.
7 I te faiga o tena galuega mai te Atua ke takitaki ne ia keatea a te kau Isalaelu mai i te ‵nofo pologa i Aikupito, ne masani sāle o tu atu a Mose i mua o Falao, se tino amio fakasauā, i se fono ‵malu telā e ‵nofo atu foki i konā a tino ‵lotu mo tino ma‵luga o tena kautau. Kāti e isi ne tupua i loto i ‵pui o te palesi tenā. E tiga eiloa e se mafai o lavea atu, kae ne fai eiloa a Ieova mo fai se Atua tonu ki a Mose, telā e se ‵pau mo tupua katoa kolā e sui ne latou a atua sē ola o te kau Aikupito. E se tioa eiloa o se mataku a Mose i a Falao!
8 Se a te mea ne fai ei a Mose ke loto toa o tu atu faeloa i mua o Falao? E fai mai a te Tusi Tapu ki a tatou me i a “Mose se tagata loto malalo; ko te toe tagata loto malalo eiloa i te lalolagi.” (Numela 12:3) E manino ‵lei, me i te malosi faka-te-agaga o Mose mo tena loto talitonu me e fakatasi atu te Atua ki a ia, ne tuku atu ki a ia te malosi telā e manakogina ke fai mo sui o te ‘Atua telā e se mafai o matea’ kae tu atu i mua o te tupu masei o Aikupito. Ne a nisi auala e fakaasi atu ei ne tino kolā e “lavea” ne latou te Atua telā e se mafai o lavea, te lotou fakatuanaki ki a ia i aso nei?
9 A te auala e tasi ke fakaasi atu ei a te fakatuanaki kae ke ‵tu ‵mautakitaki faeloa e pelā me e lavea atu a te Atua telā e se mafai o lavea, ko te talai atu mo te loto toa faitalia a fakasauāga. Ne fakailoa atu penei a Iesu ki ana soko: “Ka takalia‵lia foki a tino katoa ki a koutou ona ko koutou e talitonu ki toku igoa.” (Luka 21:17) Ne fai atu foki a ia penei ki a latou: “E seai se tavini e sili atu i tona pule. Kafai ne fakasaua mai latou ki a au, ka fakasaua foki ki a koutou.” (Ioane 15:20) E pelā eiloa mo pati a Iesu, mai tua eiloa o tena matega, ne logo‵mae ana tino i fakasauāga mai te fakamatakutaku atu ki a latou, te puke fakapagota mo te ‵kini. (Galuega 4:1-3, 18-21; 5:17, 18, 40) E tiga eiloa te uke o fakasauāga, ne tumau eiloa a apositolo a Iesu mo nisi soko i te talaiatuga o te tala ‵lei mo te loto finafinau.—Galuega 4:29-31.
10 E pelā mo Mose, ne seki ma‵taku foki a soko mua o Iesu i olotou fili e tokouke kolā e mafai o matea. Ne fakatuanaki a soko o Iesu ki te Atua, kae ne iku atu i ei ki te mafai ne latou o kufaki i fakasauāga matagā kolā ne fe‵paki mo latou. E tonu, ne ‵mautakitaki latou e pelā me ko oti ne lavea ne latou te Atua telā e se mafai o lavea. I aso nei, kafai e masaua faeloa ne tatou te puipuiga atafai a Ieova ka fakamalosi aka ei tatou, me e tuku mai i ei te loto toa mo te sē mataku i te ‵tou galuega ko te talaiatuga o te Malo. E fai mai te Muna a te Atua me “e fakamataku manafai e mafaufau mafa koe ki manatu o tino e uiga ki a koe, kae kafai e fakatuaga koe ki te Aliki [ko Ieova], kae sao koe.” (Faataoto 29:25) Tela la, e se toe ‵foki tatou ki tua ona ko te ma‵taku ki fakasauāga, io me e ‵mā tatou i te ‵tou galuega. E fakamalosi aka tatou ne te ‵tou fakatuanaki ke molimau atu mo te loto toa ki ‵tou tuakoi, tino e ga‵lue tasi mo tatou, tama‵liki i te akoga, mo nisi tino aka.—Loma 1:14-16.
E Takitaki ne te Atua Telā e se Mafai o Lavea Ana Tino
11 E fesoasoani mai a te fakatuanaki ki a tatou ke lavea atu me i a Ieova ko te tino telā e takitaki ne ia tena fakapotopotoga i te lalolagi nei. Tela la, e ‵kalo keatea tatou mai i se kilokiloga sē ‵lei ki tino kolā e amo aka ne latou a tiute i te fakapotopotoga. Ne polopoloki atu a te apositolo ko Petelu mo te āfa taina o Iesu ko Iuta ki tino kolā ne faimālō atu a tino i te feitu faka-te-agaga kae ne taku fakamasei ne latou a tāgata kolā ne fai ne latou te takitakiga ki Kelisiano. (2 Petelu 2:9-12; Iuta 8) E mata, e mafai o taku atu a vaegā fakamaseiga penā i mua o Ieova moi ne mafai o lavea atu ne latou a ia i te feitu faka-te-foitino? E se tāitāi eiloa! Kae ona ko te Atua e se mafai o lavea, e fakata‵mala foki a tāgata faka-te-foitino o mafau‵fau ki te lotou tiute ki a ia.
12 E tonu, e aofia i te fakapotopotoga Kelisiano a tino sē ‵lei katoatoa. A tino kolā e tavini atu e pelā me ne toeaina e fai ne latou a mea ‵se kolā e fanoa‵noa tatou i ei i nisi taimi. E tiga eiloa te feitu tenā, e fakaaogā ne Ieova a vaegā tāgata penā e pelā me ne tino tausi o tena lafu mamoe. (1 Petelu 5:1, 2) E iloa ne tāgata mo fāfine kolā e ma‵losi i te feitu faka-te-agaga me tenei eiloa te auala e tasi foki e takitaki ei ne Ieova ana tino. Tela la, e pelā me ne Kelisiano, e ‵kalo keatea tatou mai i te uiga fakamasei tino mo te fāmeo, kae e fakaasi atu ne tatou a te āva ki fakatokaga fakaseokalatika a te Atua. Mai i te faka‵logo ki tino kolā e fai ne latou te takitakiga mō tatou, e fakaasi atu ei me e lavea ne tatou a te Atua telā e se mafai o lavea.—Epelu 3:17.
Ke Kilo Atu ki te Atua e Pelā me ko te ‵Tou Faiakoga Tafasili i te Maluga
13 E isi aka foki se mea telā e manakogina i ei se kilokiloga faka-te-agaga. Ne ‵valo mai penei a Isaia: “E ‵tau o fai otou mata mo fai ne mata kolā e lavea atu i ei te otou Faiakoga Tafasili i te Maluga.” (Isaia 30:20, NW) E manakogina i ei te fakatuanaki ke iloa atu me i a Ieova ko te tino telā e akoako mai ki a tatou e auala i tena fakapotopotoga i te lalolagi nei. (Mataio 24:45-47) A te ‵kilo atu ki te Atua e pelā me ko te ‵tou Faiakoga Tafasili i te Maluga e fakauiga ki mea e uke atu e ‵tau o fai i lō te tumau fua i te faiga o sukesukega ‵lei faka-te-Tusi Tapu mo te ‵kau atu faeloa ki fakatasiga faka-Kelisiano. E fakauiga i ei ki te fakaaogāga katoatoa faka‵lei o fakatokaga faka-te-agaga a te Atua. E ‵tau o momea aka te ‵tou ‵saga tonu atu ki te takitakiga telā e tuku mai ne Ieova e auala i a Iesu ko te mea ke mo a ma tapea‵pea atu keatea tatou i te feitu faka-te-agaga.—Epelu 2:1.
14 I nisi taimi, e manakogina a taumafaiga fakapito ke maua katoa a mea aogā mai i mea‵kai faka-te-agaga. Kāti, i nisi taimi, e onoono fakavave fua tatou ki nisi tala mai i te Tusi Tapu kolā e faigata ke malamalama i ei. Kafai e fai‵tau tatou ki mekesini ko te Faleleoleo Maluga mo te Awake!, kāti e tiakina ne tatou a nisi mataupu ona ko te mea e se fia‵fia malosi tatou ki ei. Io me ko mafau‵fau tatou ki nisi mea valevale i fakatasiga faka-Kelisiano. Kae e mafai ne tatou o tumau i te matapula‵pula māfai e mafau‵fau faka‵lei tatou ki manatu kolā e ‵tau o mafau‵fau ‵loto ki ei. A te ‵tou amanaia ki akoakoga faka-te-agaga kolā e maua ne tatou e fakaasi atu ei me e talia ne tatou a Ieova e pelā me ko te ‵tou Faiakoga Tafasili i te Maluga.
E ‵Tau o Fai Atu se Tala e Uiga ki a Tatou
15 Ona ko te lauiloa o amioga ma‵sei kae maise eiloa i te taimi tenei o “te gataga,” e tāua ‵ki eiloa a te fakatuanaki ki te Atua telā e se mafai o lavea. (Tanielu 12:4) Ko salalau valevale te sē fakamaoni mo amioga finalalolagi. E tonu, se mea poto ke masaua me e lavea ne Ieova ‵tou faifaiga faitalia me e se mafai o lavea ne tino a tatou. Ko oti ne puli atu i nisi tino a te manatu tonu tenā. Kafai e se lavea ne nisi tino a latou, e ‵kau atu latou ki amioga kolā e se fetaui mo te Tusi Tapu. E pelā mo nisi tino, ne seki ‵teke atu latou ki te fakaosoosoga ke onoono ki fakafiafiaga fakalogo‵mae mo ata ma‵sei i te Internet, televise, mo nisi vaegā fesokotakiga ‵fou i aso nei. E tiga eiloa e onoono sale ki vaegā mea penei i koga sē matea, ko oti ne amio a nisi tino e pelā me e se lavea ne Ieova latou.
16 Se mea ‵lei ke masaua a pati konei a te apositolo ko Paulo: “Ko ‵tau i a tatou takitokotasi o avatu se tala o ia ki te Atua.” (Loma 14:12) E ‵tau o iloa ne tatou me i so se taimi e agasala ei tatou, e agasala tatou ki a Ieova. E fesoasoani mai ki a tatou a te iloaga tenā ke fakafetaui aka ki ana tulaga ma‵luga kae ke ‵kalo keatea mai i amioga sē ‵mā. E fakamasaua mai te Tusi Tapu ki a tatou, penei: “E seai se mea e mafai o ‵funa mai i te Atua. A mea katoa ne faite i te lalolagi, e fakaasi kae tuku faka‵sau eiloa i ona mata; ko ia foki e ‵tau o avatu ki ei ne tatou a tala e uiga mō tatou.” (Epelu 4:13) E tonu, e ‵tau o tuku atu ne tatou se tala ki te Atua, kae e mautinoa eiloa me i te ‵loto o te ‵tou a‵lofa ki a Ieova ko te pogai fakavae e fai ei ne tatou tena loto kae faka‵logo ki ana tulaga amio‵tonu. Tela la, ke na ‵poto tatou i te faiga o ‵tou filifiliga ki fakafiafiaga mo ‵tou faifaiga i va o tagata mo fafine.
17 E saga tonu mai eiloa a Ieova ki a tatou, kae e se fakauiga i ei me e faka‵tali eiloa ke fai ne tatou a mea ‵se ko te mea ke mafai ei ne ia o fakasala a tatou. I lō te fai penā, e kilokilo mai a ia mo te alofa atafai, e pelā eiloa mo se tamana telā e manako o taui atu ki ana tama‵liki faka‵logo. Ko oko eiloa i te fakamafanafana mai ke iloa atu me e fakafiafia atu te ‵tou fakatuanaki ki te ‵tou Tamana faka-te-lagi kae e “tuku atu foki ne ia a te taui ‵lei ki tino kola e salasala ki a ia”! (Epelu 11:6) Ke na fakatuanaki tatou e aunoa mo te fakalotolotolua ki a Ieova kae “tavini atu ki a ia mo tou loto katoa.”—1 Nofoaiga Tupu 28:9.
18 E fai mai penei te Faataoto 15:3: “E lavea ne te Aliki a mea e tupu i koga katoa; e onoono mai a ia ki a tatou me e fai ne tatou a mea lei io me ikai.” E tonu, e onoono atu a te Atua ki tino amio ma‵sei kae fakamasino ne ia latou e ‵tusa mo olotou amioga. Kae kafai e aofia tatou i tino “‵lei,” e mafai o tali‵tonu katoatoa tatou me e masaua ne Ieova ‵tou faifaiga fakamaoni. E pefea te fakamalosi mai ki ‵tou fakatuanaki ke iloa atu me e ‘se mafai o māumāu ‵tou galuega i te Aliki’ kae ko te tino telā e se mafai o lavea ka se ‘puli i a ia a galuega ne fai ne tatou mo te alofa ne fakaasi atu ne tatou mo tena igoa’ !—1 Kolinito 15:58; Epelu 6:10.
Fakamolemole Atu ki a Ieova ke Iloilo Aka ne Ia Tatou
19 E pelā me ne tavini fakamaoni a Ieova, e tāua ‵ki tatou ki a ia. (Mataio 10:29-31) E tiga eiloa e se mafai o lavea a ia, e mafai o fai a ia e pelā me se Atua tonu ki a tatou, kae e mafai o fakatāua ne tatou ‵tou fesokotakiga gali mo ia. A te mauaga o se vaegā kilokiloga penā ki ‵tou Tamana faka-te-lagi e maua i ei ne tatou a mea aogā e uke. E fesoasoani mai te ‵tou fakatuanaki malosi ke maua se loto ‵mā mo se loto lagona ‵lei i mua o Ieova. A te fakatuanaki e aunoa mo te fakaloiloi e puipui foki ei tatou mai i te ola i se olaga magalua. (1 Timoteo 1:5, 18, 19) E tuku atu ne ‵tou fakatuanaki ‵mautakitaki ki te Atua se fakaakoakoga ‵lei kae e mafai foki o maua se ikuga ‵lei mai tino i ‵tou tafa. (1 Timoteo 4:12) Kae e sili i mea katoa, e fakamalosi aka ne te vaegā fakatuanaki penā a amioga kolā e talia ne te Atua, telā e fai ei te loto o Ieova ke fiafia.—Faataoto 27:11.
20 Kafai e ‵poto ‵ki tatou, e fia‵fia eiloa tatou ke tumau a Ieova i te onoono mai ki a tatou. E se ma‵nako fua tatou ke lavea ne ia tatou kae ke fai foki ne ia se sukesukega māea ki ‵tou mafaufauga mo faifaiga. Se mea ‵lei ke fakamolemole atu foki ki a Ieova e auala i ‵tou ‵talo ke sukesuke ne ia tatou kae ke iloa aka me e maua ne tatou a manakoga sē ‵lei. E mafai eiloa ne ia o fesoasoani mai ke fakafesagai atu tatou ki ‵tou fakalavelave kae ke fai foki so se ‵fuliga telā e ‵tau o fai. Ne usu mai penei a te faisalamo ko Tavita, i se auala telā e fetaui ‵lei: “Te Atua, sukesuke mai au, ke iloa ne koe oku mafaufauga; tofotofo mai au ke malamalama koe i aku faiga. Sala ake me isi se mea masei i toku loto, kae takitaki mai au ki te auala se gata mai.”—Salamo 139:23, 24.
21 Ne fakamolemole atu a Tavita ke sukesuke ne Ieova a ia ke iloa aka me e isi “se mea masei” i tena loto. E ma‵nako foki tatou ke sukesuke aka ne te Atua ‵tou loto kae ke iloa aka me e maua ne tatou a lagonaga sē ‵lei, e pelā mo te faisalamo, i ne? Ke na fakamolemole atu tatou ki a Ieova i te fakatuanaki ke iloilo aka ne ia a tatou. Kae e a māfai ko fakalavelavegina tatou ne te manavase ki nisi mea ‵se ko oti ne fai ne tatou io me se mea telā e logo‵mae ei tatou? Ke na tumau i te ‵talo atu mo te loto finafinau ki te ‵tou Atua alofa, ko Ieova, kae fakamolemole atu mo te loto maulalo ki te takitakiga o tena agaga tapu mo pati fakatonutonu i tena Muna. E mafai eiloa o tali‵tonu tatou me ka fesoasoani mai a ia ki a tatou ke kausaki atu ki se auala telā ka takitaki atu ei tatou ki te ola se-gata-mai.—Salamo 40:11-13.
22 Ao, ka fakamanuia ne Ieova a tatou i te tukumaiga o te ola se-gata-mai māfai e fakafetaui aka ‵tou olaga ki mea kolā e manako a ia ki ei. E tonu, e ‵tau o talia ne tatou tena ‵mana mo tena pulega, e pelā mo te apositolo ko Paulo i te taimi ne tusi mai ei a ia, penei: “Ke i te Tupu o te se gata mai, tela e ola faeloa, kae se mafai foki o matea, ko te Atua eiloa e tokotasi, ke i a ia te ‵malu mo te vikiga ki te se gata mai, ki te se gata mai eiloa! Amene.” (1 Timoteo 1:17) Ke na tavae atu faeloa tatou ki a Ieova mai ‵tou loto. Kae faitalia me se a te mea e ‵tupu, ke mo a eiloa ma fakavāivāi tatou i ‵tou fakaikuga ke tumau i te talitonu pelā me e lavea atu a te Atua telā e se mafai o lavea.
Ka Tali Mai Pefea ne Koe?
• E mafai pefea o lavea ne tino a te Atua?
• Kafai e fai a Ieova mo fai se Atua tonu ki a tatou, ka pefea ‵tou faifaiga māfai ko fakasauāgina tatou?
• Se a te mea e fakauiga ki ei a te kilo atu ki a Ieova e pelā me ko te ‵tou Faiakoga Tafasili i te Maluga?
• Kaia e ‵tau ei o ma‵nako tatou ke iloilo aka ne Ieova a tatou?
[Fesili mo te Sukesukega]
1. Se a te fakamatalaga fakaofoofogia e uiga ki te Atua telā ne fai ne Iesu i tena Lauga i Luga i te Mauga?
2. Kaia e se mafai ei o lavea ne tatou a te Atua ki ‵tou mata faka-te-foitino?
3. E mafai pefea o malamalama a tino i nisi uiga o te Atua?
4. E fakaasi atu pefea ne tino e tokouke i aso nei a te lotou sē ma‵losi i te feitu faka-te-agaga?
5. Se a te manatu tonu telā e se mafai o puli i tino kolā e ‵saga atu ki mea faka-te-agaga?
6. Se te mea e fakauiga ki ei a te ‵tu ‵mautakitaki?
7, 8. Kaia e mafai ei o maua ne Mose te loto toa i mua o Falao?
9. Se a te auala e tasi telā e mafai ei o ‵tu ‵mautakitaki faeloa tatou?
10. E mafai pefea o fesoasoani mai ki a tatou i te ‵tou galuega talai a te ‵tou loto tali‵tonu ki te puipuiga atafai a Ieova?
11. E ‵tusa mo pati a Petelu mo Iuta, ne fakaasi atu pefea ne nisi tino kolā ne ‵kau atu ki te fakapotopotoga Kelisiano a te lotou sē ma‵losi i te feitu faka-te-agaga?
12. Se a te kilokiloga telā e ‵tau o fakaasi atu ne tatou ki tino kolā e fai ne latou te takitakiga i loto i te fakapotopotoga?
13, 14. Ne a au mea ka fai ona ko te kilo atu ki a Ieova e pelā me ko te Faiakoga Tafasili i te Maluga?
15. Ne amio pefea a nisi tino e pelā me e se lavea atu latou ne Ieova?
16. Ne a mea e fesoasoani mai ke fakafetaui aka tatou ki tulaga ma‵luga o Ieova?
17. E saga mai pefea a Ieova ki a tatou?
18. Ona ko te mea e onoono mai a Ieova ki a tatou kae e masaua ne ia ‵tou fakamaoni, se a te fakatalitonuga e maua ne tatou mai i te Tusi Tapu?
19. Ne a nisi mea aogā e maua mai i te te fakatuanaki malosi ki a Ieova?
20, 21. (a) Kaia e tāua ei ke kilo mai a Ieova ki a tatou? (e) E mafai pefea o fakagalue aka ne tatou a te Salamo 139:23, 24?
22. Se a te mea e ‵tau o fakaiku aka ne tatou e uiga ki te Atua telā e se mafai o lavea?
[Ata i te itulau e 12]
Ne seki mataku a Mose ki a Falao kae ne amio a ia pelā me se tino e mafai o lavea ne ia a Ieova, ko te Atua telā e se mafai o lavea
[Ata i te itulau e 15]
Ke mo a eiloa ma amio tatou e pelā me e se mafai o lavea ne Ieova a mea e fai ne tatou
[Ata i te itulau e 17]
E ‵sala atu tatou mo te loto finafinau ki te iloaga e uiga ki te Atua ona ko te mea e ‵kilo atu tatou ki a ia e pelā me ko te ‵tou Faiakoga Tafasili i te Maluga