Te Tiapolo—E se se Tala ‵Kai Fua
“E maua faeloa i te Feagaiga Fou a fakamatalaga e uiga ki te fepakiga i te va o te Atua mo tino ‵lei i te feitu e tasi, mo tino ma‵sei kolā e takitaki ne Satani i te suā feitu. A te mea tenā e se se tala fua a se tino tusitala e tokotasi io me ne tino tusitala e tokolua, kae se tala masani a tino tusitala katoa. . . . E manino ‵lei a fakamatalaga i te Feagaiga Fou me i a Satani se tino matagā telā e ola tonu, kae e ‵teke atu faeloa a ia ki te Atua, penā foki loa mo tino o te Atua.”—“The New Bible Dictionary.”
KAFAI tenā loa te ‵tonuga, kaia e fai ei pelā me e tokouke a tino kolā e fai mai i a latou ne Kelisiano—e tali‵tonu ki te Tusi Tapu—kae e se tali‵tonu eiloa me e isi se Tiapolo? E fai penā me e se tali‵tonu latou i te Tusi Tapu ko te Muna a te Atua. (Ielemia 8:9) I olotou faka‵tau, ne fakaasi atu fua ne tino tusitala o te Tusi Tapu a manatu o atufenua i olotou tafa, kae ne seki fakaasi ‵tonu mai ne latou te munatonu mai i te Atua. E pelā mo pati konei ne tusi mai ne te faifeau Katolika ko Hans Küng: “Ne ulu lēmū atu a tala ‵kai e uiga ki a Satani mo tena kau temoni . . . mai i tala ‵kai a te kau Papelonia ki te Lotu Iutaia i aso mua kae mai i konā ne fāulu a tala konā ki te Feagaiga Fou.”—On Being a Christian.
Kae ko te Tusi Tapu e se ko pati fua a tāgata; ko te Muna tenā a te Atua telā ne fakaasi mai ne te agaga tapu. Tela la, se mea poto ke na fakatāua malosi ne tatou ana pati e uiga ki te Tiapolo.—2 Timoteo 3:14-17; 2 Petelu 1:20, 21.
Ne a Manatu o Iesu?
Ne talitonu eiloa a Iesu Keliso me e isi se Tiapolo. Ne seki fakaosoosogina a Iesu ne ana uiga totino kolā e ma‵sei. Ne oso atu se tino tonu ki a ia kae ne fakaigoa fakamuli ne ia te tino tenā ko “te aliki masei o te lalolagi nei.” (Ioane 14:30; Mataio 4:1-11) Ne talitonu foki a ia me e ‵lago sāle atu a nisi tino faka-te-agaga ki a Satani i ana aofaga matagā. Ne faka‵lei aka ne ia a masaki o tino kolā ne ‘nofo i ei a temoni.’ (Mataio 12:22-28) Ko fakasino atu te tusi ko te Rationalist Encyclopædia (telā ne tusi ne tino kolā e se tali‵tonu ki te Atua) ki te tāua o te mea tenā i ana pati konei: “Se mea faigata o talia ne faifeau me e fakaasi mai ne tala i Tusi Evagelia me ne talitonu eiloa a Iesu me e isi ne temoni.” I pati a Iesu e uiga ki te Tiapolo mo ana temoni, ne seki taku atu ne ia a tala ‵kai kolā ne māfua mai i te kau Papelonia. E iloa tonu ne ia me e isi ne temoni.
E uke a mea e iloa ne tatou e uiga ki te Tiapolo māfai e mafau‵fau tatou ki pati a Iesu ki faiakoga faka-te-lotu i ana aso: “A koutou ko fanau a te otou tamana ko te tiapolo, kae fai foki ne koutou a mea e manako malosi ki ei te otou tamana. A ia se tino tatino eiloa mai te kamataga, kae ne seki tumau i te munatonu, me e seai se munatonu e i loto i a ia. Kafai e faipati ki se muna loi, ko ana pati eiloa kona e faipati ki ei; me i a ia se tino loi, ka ko te tamana foki eiloa o tino ‵loi.”—Ioane 8:44.
E pelā mo ana pati konā, a te Tiapolo, telā e fakauiga tena igoa ki “te tino fatufatu,” “se tino loi, ka ko te tamana foki eiloa o tino ‵loi.” Ko ia ko te tino muamua ke taku atu se pati loi e uiga ki te Atua, kae tenā loa te mea telā ne fai ne ia i te fatoaga ko Etena. Ko oti ne fai atu a Ieova me ka “mate eiloa” ‵tou mātua muamua māfai e ‵kai laua ki te lakau telā e iloa ei te ‵lei mo te masei. Ne fai atu a Satani, mai i te gutu o te gata, me e se ‵tonu a pati konā. (Kenese 2:17; 3:4) Se mea ‵tau eiloa ke fai atu me i a ia “ko te gata taumua eiloa tela e igoa ki te Tiapolo io me ko Satani.”—Fakaasiga 12:9.
Ne loi eiloa te Tiapolo e uiga ki te lakau telā e iloa ei te ‵lei mo te masei. Ne kinau atu a ia me e se ‵tau o fai te tulafono tenā; me ne sōnafai fua te tulafono tenā. Ana muna, me ka mafai ne Atamu mo Eva o fai ke “pau mo te Atua,” kae ke filifili aka i a laua eiloa me ne a mea e ‵lei kae ne a mea e ma‵sei. Ne fakauiga eiloa ne Satani me e ‵tau o katoatoa te saolotoga o laua ke fai lā filifiliga i a laua eiloa. (Kenese 3:1-5) Me ne fakafesili aka i ei te ‵tonu o te pulega a te Atua, ne ‵sae mai i ei a nisi fesili kolā e tāua ‵ki. Kae ko talia ne Ieova se avanoaga ke tali faka‵lei atu ki fesili konā. Ko tena uiga, ko talia ne ia ke tumau a Satani i te ola ke oko eiloa ki aso nei. Kae ko pili o palele atu te avanoaga tenā mō Satani. (Fakaasiga 12:12) Kae koi fai eiloa ne ia ke masei te va o tino mo te Atua mai i ana pati ‵loi mo ana togafiti, kae e fakaaogā i ei ne ia a vaegā tino pelā mo faiakoga mo Falesaio i aso o Iesu ke fakasalalau atu ana akoakoga.—Mataio 23:13, 15.
Ne fai atu foki Iesu me i te Tiapolo se “tino tatino eiloa mai te kamataga kae ne seki tumau [a ia] i te munatonu.” E se fakauiga i ei me ne faite ne Ieova a te Tiapolo e pelā me se “tino tatino.” Ne seki faite a ia ke fai mo fai se tupua matagā telā e pule atu ki te afi telā ka fakapuapuagā i ei a tino kolā e ‵teke atu ki te Atua. E pelā mo fakamatalaga i te Tusi Tapu, e se nofo atu Satani i “Seoli.” A Seoli ko te tānuga masani fua o tino valevale.—Galuega 2:25-27; Fakaasiga 20:13, 14.
Ne nofo muamua te Tiapolo “i te munatonu.” Ne fai muamua a ia mo fai se vaega o te kāiga faka-te-lagi o Ieova kae ne fai a ia mo fai se tama ‵lei katoatoa a te Atua i te feitu faka-te-agaga. Kae ne “seki tumau [a ia] i te munatonu.” Ne sili atu tena fiafia ki ana tonu mo ana amioga fakaloiloi. A te “kamataga” telā e fakauiga ki ei e se ko te taimi telā ne faite ei a ia e pelā me se tama fakaagelu a te Atua, kae ko te taimi telā ne kamata ei o matafatu kae teke atu ki a Ieova kae fai foki ana pati ‵loi ki a Atamu mo Eva. Ne amio te Tiapolo e pelā mo tino kolā ne ‵teke atu ki a Ieova i aso o Mose. E fai mai penei e uiga ki a latou: “Ka ko koutou e se fakamaoni, e se tau koutou o fai mo tino o tena fenua, a koutou se malo agasala kae amio pelo.” (Teutelonome 32:5) Ne penā loa a Satani. Ne fai a ia mo fai se “tino tatino” i tena ‵tekeatuga me ne pogai mai i a ia te mate o Atamu mo Eva, penā foki loa mo tino katoa kolā ne fa‵nau mai i a laua.—Loma 5:12.
Agelu Fakalogoga‵tā
Ne ‵kau atu foki a nisi agelu ki a Satani i tena ‵tekeatuga. (Luka 11:14, 15) “Ne seki talia” ne agelu konā ke ‵nofo filemu i te koga telā e ‵tau o ‵nofo latou i ei kae ne ‵liutino ko te mea ke ‵moe fakatasi mo “tamafine” i aso o Noa. (Iuta 6; Kenese 6:1-4; 1 Petelu 3:19, 20) Konā eiloa a mea ne fai ne “te tasi vaetolu o fetu . . . mai te lagi,” ko tena uiga e se ko te tokoukega o agelu ne amio penā.—Fakaasiga 12:4.
E uke a ata fakatusa i te tusi ko Fakaasiga kae e fakaata mai i ei te Tiapolo e pelā me ko “te talako kula kae lasi.” (Fakaasiga 12:3) Kaia e fai mai ei penā? E se ko tena uiga me e isi sena foitino fakamataku kae fakafoufou. A te ‵tonuga loa, e se iloa ne tatou me e foliga mai pefea a foitino o tino faka-te-agaga, kae kāti e se taumate e se ‵kese a foliga o Satani mo foliga o nisi agelu. Kae e fetaui tonu te fakamatalaga me i a Satani e foliga mai e pelā me se “talako kula kae lasi” ona ko ana uiga fakamataku, e fekai, e malosi kae e fia tamate tino.
Ko taofi malosi aka nei a faifaiga a Satani mo ana temoni. E se mafai o toe ‵liutino latou e pelā mo mea kolā ne fai muamua ne latou. Mai tua malie ifo i te fakatuakaga o te Malo o te Atua mai lalo i te pulega a Keliso i te 1914, ne ‵tuli latou keatea ke ‵nofo i tafa o te lalolagi nei.—Fakaasiga 12:7-9.
Te Tiapolo se Fili Telā e Fui Takavale
Kae e tiga eiloa te feitu tenā, koi fai eiloa te Tiapolo mo fai se fili telā e fui takavale. “E fanofano tele [a ia] e pela mo se leona fekai, e salasala ki te tino ke kai ne ia.” (1 Petelu 5:8) E se tāitāi o fai fua a ia e pelā me ne uiga ma‵sei kolā e maua atu i ‵tou foitino vāivāi. E tonu, e fakatau‵fai eiloa tatou i aso katoa mo ‵tou uiga vāivāi. (Loma 7:18-20) Kae ko te ‵toe fakataufaiga faigata ko te “taua mo malosi masei faka te tiapolo i te lagi.”—Efeso 6:12.
E pefea te malosi o te pulega a te Tiapolo? Muna a te apositolo ko Ioane: “Te lalolagi katoa ko i lalo i te pule a te Tino Masei.” (1 Ioane 5:19) Kae e tonu eiloa me e se ‵tau o sōna ma‵taku valevale tatou ki te Tiapolo io me e piki mākau tatou i a ia. Kae e ui i ei, se mea ‵tau ke matapula‵pula faeloa tatou ki ana taumafaiga ke faka‵kivi ‵tou mata ki te munatonu kae ke fakasēaogā foki te ‵tou fakamaoni ki te Atua.—Iopu 2:3-5; 2 Kolinito 4:3, 4.
E se fakaaogā faeloa ne te Tiapolo a faiga fakasauā ke oso atu ki tino kolā e fia fai ne latou te loto o te Atua. I nisi taimi, e fuli ne ia ana foliga ke fai mo fai “se agelu o te mainaga.” Ne fakailoa atu ne te apositolo ko Paulo ki te kau Kelisiano e uiga ki te fakamataku o te mea tenā i ana pati konei: “Au e mataku i otou mafaufauga mana faka‵segina, ko tiaki ei ne koutou te otou ‵lei mo te tuku katoa atu otou loto i a Keliso, e pela mo Eva ne fakaloiloi foki ne te gata i tona poto faitogafiti.”—2 Kolinito 11:3, 14.
Tela la, ‘ke toka tatou kae ke mautakitaki tatou i te ‵tou fakatuanaki kae ‵teke atu a ia keatea.’ (1 Petelu 5:8, 9; 2 Kolinito 2:11) Ke mo a ma fakafaigofie aka a galuega a Satani mai i te fakapateletele atu ki mea faivailakau. (Teutelonome 18:10-12) Ke sukesuke faka‵lei koe ki te Muna a te Atua, kae ke masaua me ne siki mai fakafia ne Iesu Keliso a pati mai te Tusi Tapu i te taimi ne fakaosoosogina ei a ia ne te Tiapolo. (Mataio 4:4, 7, 10) Ke ‵talo atu koe ke maua te agaga o te Atua. Ka fesoasoani mai a fua o te agaga tenā ke fakaseke keatea koe ki manakoga o te foitino, kolā e fakamalosi aka eiloa ne Satani. (Kalatia 5:16-24) Kae ke ‵talo malosi atu koe ki a Ieova māfai ko fakaosooso mai te Tiapolo mo ana temoni ki a koe i so se mea.—Filipi 4:6, 7.
E se ‵tau o sōna ma‵taku valevale tatou ki te Tiapolo. E folafola mai a Ieova me ka puipui tonu ne ia tatou mai i so se mea e mafai o fai ne Satani. (Salamo 91:1-4; Faataoto 18:10; Iakopo 4:7, 8) Muna a te apositolo ko Paulo: “Ke ati ake te otou malosi i te kau fakatasi mo te Aliki i tona mana malosi.” Kafai e fai ne koe penā ka mafai ei ne koe “o agai atu ki auala ma‵sei o te Tiapolo.”—Efeso 6:10, 11.
[Ata i te itulau e 4]
“Te lalolagi katoa ko i lalo i te pule a te Tino Masei”
[Te Fakamatalaga]
NASA photo