Ke Fiafia ki te Amiotonu o Ieova

“Taumafai ke maua ne koe te loto alofa kae fai mea tonu, kae ka ola leva koe; ka fakaaloalogina koe ne tino kae fai fakalei ne latou a koe.”​—⁠FAATAOTO 21:⁠21.

“A TE auala tela e mafaufau koe pela me ko te auala tonu, e mafai fua o taki ne ia koe ki te mate.” (Faataoto 16:25) Ko oko eiloa te fetaui ‵tonu o te faataoto tenei i te Tusi Tapu mo faifaiga o te tokoukega o tino i aso nei! E ‵saga atu fua te tokoukega o tino ki mea kolā e ‵tonu i olotou kilokiloga, kae e fakasēaogā ei a toe manakoga tāua o nisi tino. (Faataoto 21:⁠2) E fai mai me e āva latou ki tulafono o te fenua kae taumafai foki latou o fakasekeseke mo tulafono konā i so se avanoaga. E iku atu i ei ki te ‵nofo mavae‵vae, ‵numi valevale, kae e fi‵fi valevale foki a tino i te fenua.​​—⁠2 Timoteo 3:​1-5.

² Ke maua ne tatou a mea aogā kae ke maua foki ne tino katoa a te filemu mo te tokagamalie, e ‵tau o maua fakavave ne tatou a tulafono ‵lei kae amio‵tonu kolā e fia‵fia a tino katoa ke talia kae faka‵logo ki ei. Kae e seai eiloa se tulafono ne fai ne se tino, faitalia me e pefea te lasi o tena poto, e mafai o fakataunu mai i ei te manakoga tenā. (Ielemia 10:23; Loma 3:​10, 23) Kafai e mafai o maua se vaegā tulafono penā, tefea te koga e maua mai i ei kae ka fai foki pefea te tulafono tenā? Kāti te ‵toe fesili tāua tenei, Kafai ko maua ne koe se vaegā tulafono penā, e mata, ka fiafia kae fakalogo katoatoa koe ki ei?

Te Mauaga o se Tulafono Amiotonu

³ Ke maua se tulafono telā e talia kae aogā ki tino katoa, ka olo atu tatou ki se tino telā e se fia saga atu ki kesekesega i te va o itukāiga, tuu mo aganuu, mo faifaiga fakapolitiki kae e se faka‵lavegina foki a ia i te sē mafaufau ‵mao mo vāivāiga o tino. E seai se fakalotolotolua i ei, me i te tino telā e fetaui ‵lei ko te Atua Malosi Katoatoa, ko Ieova, telā e folafola mai, penei: “E pela mo lagi e nofo mai i luga o te lalolagi, e pena te ­maluga o oku auala mo mafaufauga i lo otou auala mo mafaufauga.” (Isaia 55:⁠9) E se gata i ei, e fakamatala mai ne te Tusi Tapu a Ieova e pelā me se “Atua e fakamaoni kae amiotonu; e fai ne ia te mea tonu kae nofogamalie.” (Teutelonome 32:⁠4) E maua ne tatou i nisi vaega o te Tusi Tapu a te tugāpati ko te “e amiotonu te Aliki [ko Ieova].” (Salamo 11:7; 129: 4; Esoto 9:27; 2 Nofoaiga Tupu 12:6; Tagiga a Ielemia 1:18; Fakaasiga 19:​2, te fakamatalaga mai lalo, NW) E tonu, e mafai o fakalago‵lago atu tatou ki a Ieova mō se tulafono fakavae me i a ia e fakamaoni, e ‵lei, kae e amiotonu foki.

⁴ E tonu, e se fia‵fia malosi a tino e tokouke ki te pati ko te “amiotonu.” A te ‵tonuga loa, e fakatauemu sāle kae manatu mā‵mā foki a latou ki tino kolā e “fia amiotonu” me e ma‵natu aka latou me se faiga matea fua. Kae e ‵tusa mo te tikisionale e tasi i te ‵gana Palagi, e fakauiga a te “amiotonu” ki te “‵tonu, fai mea tonu, uiga ‵lei, sao, sē agasala; e fakafetaui aka ki akoakoga fakavae o te tulafono a te Atua io me e talia a tulafono ‵lei i mea tau amioga, mai te gasuesue i se auala tonu kae ‵lei.” E mata, e se fiafia koe ki se tulafono telā e maua i ei a vaegā uiga ‵gali penā?

⁵ E fai mai te Encyclopaedia Judaica e uiga ki te amiotonu, penei: “A te amiotonu e se se manatu masani fua kae i lō te fai penā, e aofia i ei a te faiga o te mea ‵lei kae tonu i mea katoa.” A te amiotonu o te Atua, e se se uiga totino fua telā e maua ne ia, e pelā mo tena ‵malu mo te ‵mā kae se fakaasiga o ana uiga i auala kolā e ‵tonu kae ‵lei. Kae ona ko te ‵malu mo te ‵mā o Ieova, a mea katoa kolā e fai ne ia mo mea katoa kolā e māfua mai i a ia e amio‵tonu. E pelā mo pati a te Tusi Tapu, “A te Aliki [ko Ieova] e amiotonu i ana mea katoa e fai, ne fai ana galuega mo te alofa.”​​—⁠Salamo 145:⁠17.

⁶ Ne faka‵mafa mai ne te apositolo ko Paulo a te manatu tenei i tena tusi ki Kelisiano i Loma. Ne tusi mai a ia e uiga ki nisi tino Iutaia sē tali‵tonu, penei: “Ona ko te lotou va‵lea i te amiotonu tela ne aumai mai te Atua, ne taumafai foki latou ke tu te lotou mea tonu, tela la, ko se tuku atu ei latou katoa ki te amiotonu a te Atua.” (Loma 10:⁠3) Kaia ne fakasino atu ei a Paulo ki vaegā tino penā e pelā me e “va‵lea i te amiotonu tela ne aumai mai te Atua”? E mata, ne seki akoakogina latou i te Tulafono, ki tulaga amio‵tonu o te Atua? A te ‵tonuga loa, ne akoakogina latou. Kae ne ‵kilo atu te tokoukega o latou ki te amiotonu e pelā me se uiga totino ‵lei, telā e maua fua māfai e ‵piki mau ki tulafono likiliki fakalotu kolā e fakafi‵ta atu i lō te fai pelā me se tulafono ke takitaki ei latou i olotou faifaiga ki tino. E pelā mo takitaki lotu i aso o Iesu, ne seki malamalama latou i te uiga tonu o te fakamaoni mo te amiotonu.​​—⁠Mataio 23:​23-​28.

⁷ E ‵kese ‵mao mai i ei, e fakaasi kae lavea faka‵lei atu te amiotonu o Ieova i ana faifaiga katoa. E tiga eiloa e ‵tau mo ia o saga tonu atu ki tino kolā e agasala mo te iloa tonu ona ko tena amiotonu, e se fai ei a ia mo fai se Atua sē alofa kae faigata, telā e ‵tau o ma‵taku kae faka‵mao mai i ei. I lō te fai penā, ko oti ne tuku mai e auala i ana faifaiga amio‵tonu se fakavae telā e mafai ei ne tino o fakapili‵pili atu ki a ia kae ke faka‵sao atu mai ikuga fakama‵taku o te agasala. Tela la, e fetaui ‵lei eiloa te fakamatalaga me i a Ieova “se Atua amiotonu mo se Fakaola” foki.​​—⁠Isaia 45:​21, NW.

Te Amiotonu mo te Fakaolataga

⁸ Ke malamalama i te fesokotakiga o te amiotonu o te Atua mo ana faifaiga a‵lofa e uiga ki te fakaolataga, mafaufau ki te Tulafono telā ne tuku atu ne ia ki te atufenua o Isalaelu e auala i a Mose. E seai se fakalotolotolua me e tonu katoatoa eiloa te Tulafono. I ana toe pati fakamavae, ne fakamasaua atu a Mose ki te kau Isalaelu, penei: “E seai aka foki eiloa se malo, faitalia me pefea te takutakua o te malo tena, e isi ne ana tulafono e tonu penei mo tulafono konei ne akoako atu ne au ki a koutou i te aso nei.” (Teutelonome 4:⁠8) Ne folafola mai ne te Tupu o Isalaelu ko Tavita, penei: “E ‵lei katoatoa te tapuakiga ki te Aliki; kae tumau ki te se gata mai. E tonu foki ana fakamasinoga; kae se fakapito.”​​—⁠Salamo 19:⁠9.

⁹ Ne fakaasi manino mai ne Ieova ana tulaga ‵lei katoatoa e uiga ki te mea tonu mo te mea ‵se e auala i te Tulafono. Ne tuku mai ne te Tulafono a fakamatalaga liki‵liki e uiga ki amioga e ‵tau o fai ne te kau Isalaelu, e se gata fua i mea fakalotu kae e penā foki loa mo faifaiga i mea tau pisinisi, fesokotakiga i te fakaipoipoga, faifaiga i mea tau meakai mo te ‵tu ‵mā, kae e penā foki loa mo fakaikuga i mea tau fakamasinoga. E aofia foki i te Tulafono a fakasalaga mō tino kolā e solitulafono, ke oko foki eiloa ki te fakasalaga o tino ki te mate i nisi taimi.a Kae e mata, ko tō faiga‵ta kae fakafi‵ta atu ki tino a tulaga amio‵tonu o te Atua kolā ne fakaasi mai i te Tulafono, kae e ave keatea ei te lotou saolotoga mo te fiafia, e pelā mo pati a tino e tokouke i aso nei?

¹⁰ E fia‵fia malosi a tino kolā e a‵lofa ki a Ieova ki ana tulafono mo fakatonuga amio‵tonu. E se gata fua i te iloaga ne te Tupu ko Tavita me e ‵tonu kae amio‵tonu a fakaikuga a Ieova i mea tau fakamasinoga, e pela mo te mea ne lavea ne tatou, kae ne maua foki ne ia te loto fiafia mo te loto fakafetai ki ei. Ne tusi mai a ia e uiga ki ‘tulafono mo fakamasinoga a Ieova,’ penei: “E sili atu te lotou manakogina i lo te aulo tafasili i te ‵ma; e magalo atu foki i lo te tina hani. Ko au tulafono e fai ne ia a au, tau tavini, ke poto; e maua ne au te taui ‵lei i au ne tausi ki ei.”​​—⁠Salamo 19:​7, 10, 11.

¹¹ I senitenali fakamuli ifo i ei, ne fakasino atu a Paulo ki se isi mea telā ne fai ei te Tulafono ke sili atu tena aogā. I tena tusi ki te kau Kalatia, ne tusi mai penei a ia: “Tenei la, ko fai mo takitaki [“faiakoga,” NW] o tatou a te Tulafono, e takitaki ei ne ia tatou ke oko ki te oko mai o Keliso, ko te mea ke takuamiotonugina tatou i te fakatuanaki.” (Kalatia 3:24) I aso o Paulo, a te “takitaki” (se faiakoga, Kingdom In­ter­lin­ear) se tavini io me se pologa i se kāiga lasi ‵ki. E maua ne ia te tiute ke puipui a tama‵liki kae ke avatu foki ki te akoga. E penā foki te puipuiga ne te Tulafono a tino Isalaelu mai amioga matagā mo faifaiga fakalotu o atufenua i olotou tafa. (Teutelonome 18:​9-13; Kalatia 3:23) E se gata i ei, ne fai ne te Tulafono ke iloa ne tino Isalaelu te lotou tulaga agasala, te manakoga mō te fakamagaloga o agasala mo te lotou fakaolataga. (Kalatia 3:19) Ne fakasino atu a fakatokaga o taulaga ki te manakoga mō se taulaga togiola kae ne tuku mai i ei se ata fakavaloaga telā e mafai ei o iloa atu a te Mesia tonu. (Epelu 10:​1, 11, 12) Tela la, e tiga eiloa ne fakaasi mai ne Ieova tena amiotonu e auala i te Tulafono, ne fai ne ia penā mō te ‵lei mo te fakaolataga ki te se-gata-mai o tino.

Tino Amio‵tonu i te Kilokiloga a te Atua

¹² Ona ko te ‵tonu o te Tulafono telā ne tuku atu ne Ieova i feitu katoa, ne mafai ei o maua ne tino Isalaelu se tulaga amiotonu i mua o te Atua moi ne faka‵logo latou ki ei. Ne fakamasaua atu a Mose ki tino Isalaelu i te taimi ko fai ei o ulu atu latou ki te Fenua o te Folafolaga, penei: “Kafai e tausi fakamaoni ne tatou a mea katoa ne fakatonu mai ne te Atua ki a tatou, ko ia foki ka fiafia ki a tatou.” (Teutelonome 6:25) E se gata i ei, ne folafola mai a Ieova, penei: “Tau‵tali ki faifaiga mo Tulafono ko oti ne tuku atu ne au. Ka sao otou ola manafai e faka‵logo koutou. Au ko te Aliki [ko Ieova].”​​—⁠Levitiko 18:5; Loma 10:⁠5.

¹³ Se mea fakafanoanoa me ne fakatamala a te fenua katoa o Isalaelu o “tausi fakamaoni ne [latou] a mea katoa ne fakatonu mai ne te Atua” kae ne seki maua ei ne latou a fakamanuiaga kolā ne folafola mai. Ne fakata‵mala latou o tausi a fakatonuga katoa a te Atua me ne ‵lei katoatoa te Tulafono a te Atua kae ne seki fai penā latou. E mata, e fakauiga a te mea tenei me e se tonu io me e se amiotonu a te Atua? Ikai, e se tāitāi loa o fai penā. Ne tusi mai a Paulo, penei: “Se a te pati a tatou ka fai? E isi te se fai mea tonu o te Atua? Ikai, e se penā!” (Loma 9:14) Ne takuamiotonugina a tino ne te Atua, mai mua mo mai tua ifo foki o te taimi ne tuku mai ei te Tulafono, faitalia me ne seki ‵lei katoatoa kae agasala foki latou. E aofia i te fakasologa o vaegā tino penā kolā e ma‵taku ki te Atua, ko Noa, Apelaamo, Iopu, Lahapa, mo Tanielu. (Kenese 7:1; 15:6; Iopu 1:1; Esekielu 14:14; Iakopo 2:​25) A te fesili la, e fai penei: Se a te pogai ne takuamiotonugina ei a latou konei ne te Atua?

¹⁴ Kafai e faipati te Tusi Tapu e uiga ki se tino e pelā me e “amiotonu,” e se fakauiga i ei me ko se toe agasala io me e ‵lei katoatoa a ia. I lō te fai penā, e fakauiga ki te faiga ne se tino tena tiute i mua o te Atua mo tino. E pelā mo Noa, ne takugina a ia “se tagata amiotonu” kae “ko ia fua tokotasi te tino ‵lei i aso kona” me “ne ‵nofo fakatasi a ia mo te Atua. Ne fai eiloa ne Noa a mea katoa kola ne fakatonu atu ne te Atua.” (Kenese 6:​9, 22; Malaki 3:18) A mātua o Ioane te Papatiso, ko Sakalia mo Elisapeta, “ne amiotonu laua i mua o te Atua, kae ne tausi ki tulafono mo fakatonuga a te Aliki [ko Ieova].” (Luka 1:⁠6) Ne isi foki se tagata telā e se se tino Isalaelu, se ofisa i te kautau Italia, ko Konelio tena igoa, kae ne taku­gina a ia “se tagata amiotonu tela e tapuaki ki te Atua.”​—⁠Galuega 10:⁠22.

¹⁵ E se gata i ei, e aofia a mea i te loto o te tino i tena amiotonu​​—⁠ko te fakatuanaki, te fiafia mo te alofa o te tino ki a Ieova mo ana folafolaga​​—⁠kae e se ko te faiga fua o mea kolā e manako ki ei te Atua. E fai mai te Tusi Tapu me “ne talitonu Apelaamo ki te Aliki [ko Ieova], tela ne fiafia ei te Aliki ki a Apelaamo kae talia ne ia [“takuamiotonugina,” NW].” (Kenese 15:⁠6) Ne seki fakatuanaki fua a Apelaamo ki te ola tonu o te Atua kae ne fakatuanaki foki ki tena folafolaga e uiga ki te “fanau.” (Kenese 3:15; 12:2; 15:5; 22:18) Mai te vaegā fakatuanaki penā kae ‵soko atu mo galuega e ‵tusa mo te fakatuanaki, e mafai ei o maua ne ia se va fakataugasoa mo Ieova kae fakamanuia atu foki ki a Apelaamo mo nisi tino fakamaoni faitalia te lotou tulaga sē ‵lei katoatoa.​​—⁠Salamo 36:10; Loma 4:​20-​22.

¹⁶ Fakamuli loa, e fakalagolago a te mauaga ne tino a te amiotonu ki te fakatuanaki ki te taulaga togiola a Iesu Keliso. Ne tusi mai a Paulo e uiga ki Kelisiano i aso o te kau apositolo, penei: “Kae ne takuamiotonugina latou i tena meaalofa tela ko te alofa tauanoa [o te Atua], ko te fakaolataga i a Keliso Iesu.” (Loma 3:24) Ne faipati a Paulo i konā e uiga ki tino kolā ne filifili aka ke ‵kau atu ki a Keliso i tena Malo faka-te-lagi. Kae ne ‵tala mai foki ne te taulaga togiola a Iesu a te avanoaga mō te fia miliona o nisi tino ke maua se tulaga amiotonu i mua o te Atua. Ne lavea ne te apositolo ko Ioane i se fakaasiga a “te vaitino tokouke, ko se mafai eiloa o faitau a latou katoa ne se tino! . . . kae ‵tu i mua o te nofogaaliki, pela foki i mua o te Tama Mamoe, e pei katoa ki gatu kena.” E fakauiga a gatu ‵kena ki te lotou ‵ma mo te amio‵tonu i mua o te Atua me ne “‵ta olotou gatu, kae ne faka‵kena foki ne latou ki te toto o te Tama Mamoe.”​​—⁠Fakaasiga 7:​9, 14.

Ke Fia‵fia ki te Amiotonu o Ieova

¹⁷ E tiga eiloa ne tuku mai mo te alofa ne Ieova tena Tama, ko Iesu Keliso, e pelā me se auala ke maua ei ne tino se tulaga amiotonu i ana mua, e se maua fakafuasei fua a te tulaga tenā. E ‵tau mo te tino o fakatuanaki ki te togiola, ke fakafetaui aka tena olaga ki te loto o te Atua, ke fai se tukuatuga ki a Ieova, kae fakamailoga ei ki te papatisoga ki te vai. Ka oti, e ‵tau o tumau i te kausaki atu ki te amiotonu, e pelā foki mo nisi uiga faka-te-agaga. Ne fakamalosi atu a Paulo mo te loto finafinau ki a Timoteo, se Kelisiano papatiso telā ne maua ne ia te kalagaga faka-te-lagi, penei: “Taumafai o fai te amiotonu, te olaga amio Atua, te fakatuanaki, te alofa, te kufaki mo te loto malalo.” (1 Timoteo 6:11; 2 Timoteo 2:22) Ne faka‵mafa foki ne Iesu a te manatu me e ‵tau o tumau i te taumafai malosi i te taimi ne fai mai ei a ia, penei: “Ke mua koutou o ‵sala tena Malo mo tena amiotonu; kae ka fakaopoopogina atu a mea katoa kona ki a koutou.” Kāti e ga‵lue malosi tatou ke maua a fakamanuiaga o te Malo o te Atua, kae e mata, e ga‵lue malosi tatou ke kausaki atu ki auala amio‵tonu o Ieova?​​—⁠Mataio 6:⁠33.

¹⁸ E tonu, e se se mea faigofie ke kausaki atu ki te amiotonu. E fai penei me i a tatou katoa e se ‵lei katoatoa kae e tosina atu faeloa ‵tou manakoga masani ki te sē amiotonu. (Isaia 64:⁠6) E sili atu i ei, e sikomia tatou ne tino kolā e se fia ‵saga malosi atu ki auala amio‵tonu o Ieova. E tai ‵pau eiloa ‵tou fakanofonofoga mo Lota, telā ne nofo i te fa‵kai lauiloa kae masei o Sotoma. Ne fakamatala mai ne te apositolo ko Petelu a te pogai ne ‵lei ei te fakasaoga o Lota mai te fakaseaiga telā ko pili o fakaoko atu i te taimi tenā. Ne fai mai a Petelu: “Me i te tagata ‵lei tena ne ola fakatasi mo latou, ne matea kae lagona ne ia i aso takitasi olotou faiga kona, tena te mea ko ‵mae ei tona loto i olotou amioga se ‵lei.” (2 Petelu 2:​7, 8) Tela la, se mea ‵lei ke fesili ifo tatou taki tokotasi ki a tatou eiloa, penei, ‘E mata, e fiafia lēmū au i toku loto ki faifaiga matagā kolā e lavea ne tatou i ‵tou tafa? E mata, e ita malie atu fua au ki fakafiafiaga io me ko tafaoga lauiloa kae fakasauā? Io me e logo‵mae au e pelā mo Lota ona ko vaegā amioga sē amio‵tonu penā?

¹⁹ I aso fakama‵taku kae faiga‵ta konei, a te ­fiafia ki te amiotonu o Ieova ko te māfuaga o te tokagamalie mo te puipuiga. Ne fai mai ne te tupu ko Tavita a te fesili tenei: “Te Aliki [ko Ieova], ko oi e tau o ulu ki loto i tou Faletapu? Ko oi foki e tau o tapuaki i Siona, tou mauga tapu?,” kae ne tali mai foki a ia, penei: “Ko te tino tela e fai ne ia mea katoa e loto ki ei te Atua, kae fai faeloa ne ia a mea tonu, kae faipati ki muna tonu mo te alofa.” (Salamo 15:​1, 2) E mafai ei o fakatumau ne tatou se fesokotakiga ‵lei mo te Atua kae tumau i te mauaga o tena taliaga mo tena fakamanuiaga mai te kausaki atu mo te fiafia ki te amiotonu o te Atua. Tela la, a ‵tou olaga se olaga telā e lotoma‵lie tatou ki ei, e fai ei ke fiafia ki a tatou eiloa, kae e filemu foki tou mafaufau. E fai mai te Muna a te Atua, penei: “Taumafai ke maua ne koe te loto alofa kae fai mea tonu, kae ka ola leva koe; ka fakaaloalogina koe ne tino kae fai fakalei ne latou a koe.” (Faataoto 21:21) E sili atu i ei, a te faiga o te ‵toe mea e mafai o fai ke fai te mea ‵lei kae tonu i ‵tou taumafaiga katoa e maua i ei se fesokotakiga fakafiafia totino mo se olaga telā e taliagina​​—⁠i te feitu tau amioga mo te feitu faka-te-agaga. Ne folafola mai te faisalamo, penei: “Amutia latou kola e faka‵logo ki ana fakatonuga, kae fai mea tonu faeloa.”​​—⁠Salamo 106:⁠3.

[Fakamatalaga mai lalo]

E Mafai ne Koe o Fakamatala Mai?

• Se a te amiotonu?

• E aofia pefea te amiotonu o te Atua i te fakaolataga?

• Ne a pogai ne takuamiotonugina ei a tino ne te Atua?

• E mafai pefea o fia‵fia tatou ki te ­amiotonu o Ieova?

[Fesili mo te Sukesukega]

1. Ne a faifaiga a tino i aso nei kolā e iku atu ki mea fakama‵taku?

2. Se a te mea e aogā ki tino katoa telā e ‵tau o maua fakavave?

3. Ko oi te ‵toe tino sili telā e fetaui ‵lei ke tuku mai ne ia se tulafono telā ka talia kae ka aogā foki ki tino katoa, kae kaia?

4. Se a te uiga o te pati ko te “amiotonu”?

5. Ke fakamatala mai aka te uiga o te amiotonu telā e fakaasi mai i te Tusi Tapu.

6. Ne a pati ne fai atu ne Paulo e uiga ki nisi tino Iutaia sē tali‵tonu i ana aso, kae kaia?

7. Ne fakaasi mai pefea te amiotonu o Ieova?

8, 9. Ne a auala ne fakaasi mai ei ne te Tulafono te amiotonu o te Atua?

10. Ne pefea a lagonaga o tino kolā e a‵lofa ki a Ieova e uiga ki ana tulafono?

11. Ne fai pefea te Tulafono mo fai se ‘takitaki telā e takitaki ei tatou ki te oko mai o Keliso’?

12. Ne a mea ne mafai o maua ne tino Isalaelu moi ne tausi faka‵lei ne latou te Tulafono?

13. E mata, ne ‵se a Ieova ona ko tena manakoga ke tausi ne ana tino a te Tulafono amiotonu? Ke fakamatala mai.

14. Se a te mea e fakauiga ki ei te Tusi Tapu i te taimi e faipati ei ki se tino e pelā me e “amiotonu”?

15. Se a te mea telā e tai ‵pau mo te amiotonu?

16. Ne a mea ne iku mai ona ko te fakatuanaki ki te togiola?

17. Ne a mea e ‵tau o fai ke kausaki atu ki te amiotonu?

18. (a) Kaia e se faigofie ei ke kausaki atu ki te amiotonu? (e) Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a Lota?

19. Ne a fakamanuiaga ‵gali e mafai o maua ne tatou māfai e fia‵fia tatou ki te amiotonu o te Atua?

[Ata i te itulau e 25]

Ne fakaasi atu ne te Tupu ko Tavita te loto fiafia ‵ki ki tulafono a te Atua

[Ata i te itulau e 26]

Ne takuamiotonugina a Noa, Apelaamo, Sakalia mo Elisapeta, mo Konelio ne te Atua. E iloa ne koe me kaia?