Ke Fai Faeloa a Mea Kolā ne Tauloto ne Koe

“Ke fai ne koutou a mea kolā ko oti ne tauloto ne koutou mai i a au i aku pati mo faiga. Ke i a koutou a te Atua o te filemu.”​—FILIPI 4:⁠9.

“E MOMEA aka te Tokouke o Tino e Olo ki Lotu kae e Gasolo Ifo a Amioga ‵Lei.” E fakatoetoe aka ne te ulutala tenei i te nusipepa ko te Emerging Trends a te ikuga o te sukesukega telā ne fai i te Iunaite Sitete. A te ‵tonuga loa, e tokouke a tino i te fenua tenei kolā e olo atu ki lotu kae fai mai me e tāua ‵ki a lotu ki olotou olaga. Kae ui ei, e fai mai a te lipoti, penei: “Faitalia a te fakaofoofogia o fuainumela konei, koi fakalotolotolua a tino Amelika ki fakamalosiga kolā e maua mai i lotu ki olaga o tino taki tokotasi pelā foki loa mo te fenua.”

² E se maua fua a te tulaga tenei i se fenua e tasi. I te lalolagi kātoa, e tokouke a tino kolā e fai mai me e talia ne latou a te Tusi Tapu kae toaga foki ki lotu, e se talia ne latou ke fakagalue aka a Tusitusiga i ei i olotou olaga. (2 Timoteo 3:⁠5) E fai mai a te pule o te potukau telā e fai ne latou a sukesukega, penei: “Koi fakatāua eiloa ne matou a te Tusi Tapu, kae ko te fakamāumāuga o taimi ke fai‵tau, suke‵suke kae ke fakagalue aka a mea i ei​—⁠ko oti atu eiloa.”

³ Kae e ‵kese ‵ki a te mea tenā ki Kelisiano ‵tonu. Ko oti ne ‵fuli olotou mafaufau mo amioga mai te fakagaluegaga o fakatakitakiga i te Muna a te Atua i olotou olaga. Kae e laveagofie fua ne nisi tino a uiga ‵fou kolā e fakaasi atu ne latou. (Kolose 3:​5-​10) E se tuku tiaki fua ne soko o Iesu a te Tusi Tapu i luga i te fatatusi ke ‵pefu valevale. E ‵kese mai i ei, ne fai atu a te apositolo ko Paulo ki Kelisiano i Filipi, penei: “Ke fai ne koutou a mea kola ko oti ne tauloto ne koutou mai i a au i aku pati mo faiga. Ke i a koutou a te Atua o te filemu.” (Filipi 4:⁠9) E uke atu a mea e fai ne Kelisiano i lō te talia fua ne latou a te Muna a te Atua. E gasue‵sue latou e ‵tusa mo olotou mea ne tauloto, mai te fakagaluegaga o fakatakitakiga i te Tusi Tapu​—⁠i loto i te kāiga, i te koga galue, i te fakapotopotoga, mo nisi feitu aka o te olaga.

⁴ E se se mea faigofie ke fakagalue aka ne tatou a tulafono mo fakatakitakiga a te Atua. E ola atu nei tatou i se lalolagi telā e nofo mai lalo i te pule a Satani te Tiapolo, telā e taku i te Tusi Tapu ko “te atua masei o te lalolagi nei.” (2 Kolinito 4:4; 1 Ioane 5:​19) Tela la, se mea tāua ke matapula‵pula faeloa tatou ki so se mea telā e mafai o taofi aka ei tatou mai te tumau i te fakamaoni ki a Ieova te Atua. E mafai pefea o tumau tatou i te fakamaoni?

“Tautali ki Faifaiga o Muna ‵Lei”

⁵ A te auala e tasi ke fakagalue aka ‵tou mea ne tauloto ko te fakamaoni ki te tapuakiga tonu, faitalia a ‵tekemaiga e maua ne tatou mai tino sē tali‵tonu. E manakogina a taumafaiga e uke ke kufaki ei tatou. Ne fai mai a Iesu, penei: “Kafai se tino e manako o vau ki a au, e ‵tau mo ia o fakapuli tona foitino, amo tena sataulo i aso katoa, kae tautali mai i a au.” (Luka 9:23) Ne seki fai mai a Iesu me e ‵tau o tau‵tali atu ki a ia i se vaiaso, se masina io me se tausaga fua e tasi. I lō te fai penā, ne fai mai a ia, penei: “Amo tena sataulo i aso katoa, kae tautali mai i a au.” E fakaasi mai i ana pati me i te ‵tou fai mo fai ne soko e se se mea fua telā e fai mō se vaitaimi toetoe io me e fai i te aso nei kae taeao ko oti atu ei. A te fakamaoni ki te tapuakiga tonu e fakauiga i ei ki te tumau i te auala telā ko oti ne filifili aka ne tatou faitalia me ne a mea e ‵tupu i ei. E mafai pefea o fai tatou penā?

⁶ Ne fakamalosi atu a Paulo ki a Timoteo, penei: “Tautali ki faifaiga o muna ‵lei kolā ne lagona ne koe mai i a au, kae tumau i te fakatuanaki mo te alofa i a Keliso Iesu.” (2 Timoteo 1:​13) Se a te mea ne fakauiga ki ei a Paulo? A te pati Epelu telā ne ‵fuli ki “faifaiga” e fakauiga ki se ata telā ne ‵lomi ne se tino kae e se kātoa a mea i ei. E tiga eiloa e se maua a mea likiliki katoa i te ata tenā, kae e mafai o iloa ‵lei eiloa ne se tino poto a te ata kātoa. I se auala tai ‵pau, e seki fai a te munatonu telā ne akoako atu ne Paulo ki a Timoteo mo nisi tino ke maua i ei a tali ki fesili katoa. Kae e tuku mai ne akoakoga konei a fakatakitakiga kolā ko lava ke iloa ei ne tino loto ‵lei a mea kolā e manako ki ei a Ieova ke fai ne latou. Ko te mea ke fakafiafia atu ki te Atua, e ‵tau o puke ‵mau latou ki te munatonu tenā mai te fakagaluegaga o mea kolā ne tauloto ne latou.

⁷ I aso o te kau apositolo, ne akoako atu ne Humenio, Alesana mo Fileto a akoakoga kolā e se fetaui mo “faifaiga o muna ‵lei.” (1 Timoteo 1:​18-​20; 2 Timoteo 2:​16, 17) Ne mafai pefea o ‵kalo keatea a Kelisiano i aso mua mai te takitaki ‵se ne tino ‵teke ki te mea tonu? Mai te sukesuke faka‵lei ki tusitusiga tapu katoa kae fakagalue aka ei i olotou olaga. Ne faigofie o lavea kae ‵teke atu foki a tino kolā ne fakaakoako ki a Paulo mo nisi tino fakamaoni, ki faifaiga kolā e se fetaui mo muna ‵tonu ne akoako atu ki a latou. (Filipi 3:​17; Epelu 5:​14) I lō te mauaga o se uiga fia “kinau mo te faitaua ki uiga o muna,” ne tumau eiloa latou i te gasolo atu ki mua i te lotou olaga amio atua. (1 Timoteo 6:​3-6) E fai foki tatou penā māfai e fakagalue aka a mea kolā ne tauloto ne tatou. E pefea te fakamalosi loto ke lavea atu a te fia miliona o tino ko tavini atu nei ki a Ieova i te lalolagi kātoa kae tumau eiloa i te puke ‵mautakitaki ki akoakoga o muna ‵tonu mai te Tusi Tapu kolā ne akoako atu ki a latou.​—⁠1 Tesalonia 1:​2-5.

‵Teke Atu ki “Tala ‵Kai”

⁸ E taumafai malosi a Satani o fakamasei ‵tou fakamaoni mai te faiga ke fakalotolotolua tatou ki ‵tou mea ne tauloto. E ‵sala malosi a tino ‵teke ki te mea tonu mo nisi tino aka i aso nei ki auala ke fakamasei aka ei a te fakatuanaki o tino ‵lei, e pelā mo aso o te kau apositolo. (Kalatia 2:4; 5:​7, 8) E fakaaogā sāle ne latou a mea fakasalalau ke fakasalalau atu i ei a manatu ‵fuli fakakōtua kae ‵loi e uiga ki faifaiga mo gasuesuega a tino o Ieova. Ne fai ‵tonu mai ne Paulo me ka ‵fuli keatea a nisi tino mai te munatonu. Ne tusi mai a ia, penei: “E oko mai te taimi ko se toe faka‵logo ei tino ki akoakoga ‵tonu, kae ka tau‵tali atu ki olotou manakoga, kae ka fakapotopoto foki ne latou a faiakoga kolā e logosala olotou akoakoga ki olotou taliga. Ka ‵fuli latou keatea mai te mea tonu o faka‵logo ki tala ‵kai.”​—⁠2 Timoteo 4:​3, 4.

⁹  Ko oti ne fakakolekolegina a nisi tino ke fia‵fia atu ki “tala ‵kai, i lō te tautali atu ki faifaiga o muna ‵lei.” Ne a tala ‵kai konei? E se taumate ne logo a Paulo i nisi tala sē ‵tonu e pelā mo tala ‵kai kolā e maua i tusi a Tobit, se tusi telā ne fakaopoopo atu ki te Tusi Tapu.a Kāti e aofia foki i tala ‵kai konā ko tala fakaofoofogia kae sē mautinoa kolā ne ‵fatu aka. Kāti e mafai o takitaki‵segina a tino kolā e fia “tau‵tali atu ki olotou manakoga” i fakamatalaga a tino kolā e manatu māmā ki tulafono a te Atua kae e se fia‵fia ki tino kolā e fai ne latou te takitakiga i te fakapotopotoga. (3 Ioane 9, 10; Iuta 4) Faitalia me ne a mea ne ‵lave latou i ei, e ‵lei atu ki nisi tino a akoakoga ‵se i lō muna ‵tonu mai te Muna a te Atua. Fakamuli ifo, ko se toe fai ei ne latou a mea kolā ko oti ne tauloto ne latou, kae ne ‵tū atu ei latou i se tulaga fakamataku i te feitu faka-te-agaga.​—⁠2 Petelu 3:​15, 16.

¹⁰ E mafai o ‵kalo keatea tatou mai te talitonu ki tala ‵kai i aso nei māfai e iloilo faka‵lei aka a mea kolā e fakalogo‵logo kae fai‵tau tatou ki ei. E masani sāle o fakamalosi aka ne mea fakasalalau a amioga ma‵sei. E fakamalosi aka ne nisi tino e tokouke a tino ke se fakamasani io me tali‵tonu ki te Atua. E fakatauemu atu a tino suke‵suke ki te manatu me i te Tusi Tapu se tusi mai te Atua. Kae e taumafai malosi a tino ‵teke ki te mea tonu i aso nei, o ‵toki aka a manatu fakalotolotolua ko te mea ke fakafaigata aka ei a te fakamaoni o Kelisiano. Ne polopoloki mai a te apositolo ko Ioane e uiga ki mea fakama‵taku tai ‵pau kolā ne fai ne pelofeta ‵loi i aso mua, penei: “Oku taugasoa pele: sa talitonu ki a latou kolā e fai mai me e nofo i a latou a te Agaga, kae tofotofogina ke iloa tonu, me ko te Agaga e ‵nofo mo latou e vau mai i te Atua. Me e tokouke a pelofeta ‵loi ko oko atu ki koga valevale.” (1 Ioane 4:⁠1) Tela la, e ‵tau mo tatou o fakaeteete.

¹¹ Ne tusi mai a Paulo e uiga ki te mea tenei, penei: “Ke sukesuke ifo faka‵lei koutou ki a koutou eiloa, me mata e mautakitaki koutou i te otou fakatuanaki.” (2 Kolinito 13:⁠5) Ne fakamalosi mai a te apositolo ke sukesuke ifo ne tatou a tatou eiloa me e tau‵tali atu tatou ki talitonuga faka-Kelisiano katoa io me ikai. Kafai e fia fakalogo‵logo sāle tatou ki tino kolā e fameo faeloa, e ‵tau o iloilo aka ne tatou a tatou eiloa kae ‵talo sāle. (Salamo 139:​23, 24) E mata, e fia ‵sala faeloa tatou ki mea ‵se kolā e fai ne tino o Ieova? Kafai e penā loa, kaia la? E mata, ko oti ne logo‵mae tatou i pati mo faifaiga a nisi tino? Kafai e penā loa, e mata, e ‵kilo atu kae mafaufau faka‵lei tatou ki mea konā i se auala ‵lei? Ka palele atu a fakalavelave katoa kolā e fe‵paki mo tatou i te olaga nei. (2 Kolinito 4:17) Kafai e isi ne tofotofoga kolā e fe‵paki mo tatou i te fakapotopotoga, kaia fua la e ‵tau ei o taofi aka ne tatou te ‵tou tavini atu ki te Atua? Kafai e se fia‵fia tatou ki se mea, e mata, e se ‵lei ke taumafai malosi tatou o faka‵lei aka te fakalavelave tenā, kae oti aka, ko tuku atu i ei ki a Ieova ke faka‵lei ne ia?​—⁠Salamo 4:4; Faataoto 3:​5, 6; Efeso 4:⁠26.

¹² Ke na tumau eiloa tatou i se kilokiloga ‵lei ki fakamatalaga kolā e maua ne tatou i ‵tou sukesukega totino mo fakatasiga a te fakapotopotoga i lō te fameo faeloa. (1 Kolinito 2:​14, 15) Kae se mea poto ke maua ne tatou a te kilokiloga a te kau Pelea i aso o te kau apositolo kolā ne sukesuke faka‵lei ne latou a te Tusi Tapu, i lō te fakalotolotolua ki te Muna a te Atua! (Galuega 17:​10, 11) Tela la, ke na fakagalue aka a mea ne tauloto ne tatou mai te ‵teke atu ki tala ‵kai kae ‵piki mau ki te munatonu.

¹³ E isi foki se vaegā tala ‵kai telā e ‵tau o fakaeteete tatou i ei. Ko tala fakaofoofogia e uke kolā e aveave sāle i E-mail. Se mea tāua ke fakaeteete tatou i vaegā tala penā, maise loa māfai e se iloa ne tatou te māfuaga tonu o te tala tenā. E tiga eiloa ne fakailoa mai ne se Kelisiano telā e malosi ‵lei a te tala tenā, kae kāti e seki logo eiloa a ia i te pogai tonu muamua o te tala tenā. Tenā eiloa te pogai e tāua ei ke fakaeteete tatou i te fakailoaatuga o vaegā tala sē mautinoa penā. E mautinoa eiloa me e se ma‵nako tatou ke fakaasi valevale atu a “tala ‵kai va‵lea o te pouliga mo te se tonu, kola e se aoga.” (1 Timoteo 4:⁠7) Ona ko te mea e ‵tau o faipati atu faeloa ne tatou a te mea tonu ki tino katoa, se mea poto ke ‵kalo keatea mai so se mea telā e fai ei ke fakaasi atu a tala sē ‵tonu e aunoa mo te iloa ne tatou.​—⁠Efeso 4:⁠25.

Mea Aogā Kolā e Maua Mai te Tautali Atu ki te Munatonu

¹⁴ A te tau‵tali atu ki mea kolā ne tauloto ne tatou i te faiga o ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu fakatasi mo te kau atu faeloa ki fakatasiga Kelisiano ka maua i ei ne tatou a mea aogā e uke. E pelā me se fakaakoakoga, e mafai o lavea atu me e momea aka te ‵lei o ‵tou va mo tino i loto i te kāiga Kelisiano. (Kalatia 6:10) Kafai e fakagalue aka ne tatou a fakatakitakiga i te Tusi Tapu, ka gasolo aka ei o ‵lei ‵tou uiga. (Salamo 19:⁠8) E se gata i ei, a te faiga o mea kolā e tauloto ne tatou, e mafai o tuku atu i ei a ‘tavaega ki akoakoga a te ‵tou Atua’ kae fai foki ei ke tosina mai a tino ki te tapuakiga tonu.​—⁠Tito 2:​6-10.

¹⁵ E aofia i Molimau a Ieova ko talavou kolā e tau‵tali atu ki mea ne tau‵loto ne latou e auala i te faiga o sukesukega totino ki te Tusi Tapu mo tusi faka-Kelisiano e pelā foki mo te ‵kau atu faeloa ki fakatasiga a te fakapotopotoga. E malosi ‵ki te molimau e tuku atu ne latou ki faiakoga mo tama‵liki i te akoga e auala i olotou amioga ‵lei. (1 Petelu 2:12) Mafaufau ki te tala o Leslie, se tamaliki fafine ko 13 ana tausaga i te Iunaite Sitete. Ne fakaasi mai ne tou fafine a te faigata ke faipati atu ki tama‵liki i te akoga e uiga ki ana talitonuga, kae ne ‵fuli tena mafaufau i te aso e tasi. “Ne sau‵tala te motou vasega ki te auala e taumafai ei a tino o ‵togi atu olotou mea ki a koe. Ne sisi aka te lima o se tamaliki fafine e tokotasi kae taku atu ne ia a Molimau a Ieova e pelā me se fakaakoakoga.” Ne a mea ne fai ne Leslie, se Molimau a Ieova e tokotasi? “Ne taumafai au o ‵pulu taku lotu,” ko ana pati, “telā ne talitonu au me ne fakapoi atu ki tama‵liki katoa, ona ko au se tamaliki nofo filemu.” Se a te ikuga o te loto toa o Leslie? “Ne mafai ei ne au o tuku atu se polosiua mo se tamā pepa ki te tamaliki tenā, ona ko te uke o ana fesili,” ko pati a Leslie. Ko tafaga la te fiafia o Ieova ki talavou kolā e fakagalue aka ne latou olotou mea ne tauloto kae maua te loto toa ke talai atu i te akoga!​—⁠Faataoto 27:11; Epelu 6:⁠10.

¹⁶ A te suā fakaakoakoga ko te tala o Elisapeta. I te taimi ko fitu ei ana tausaga mo tausaga katoa kolā ne kau atu ei a ia ki te akoga lasaga muamua, ne ‵kami faeloa ne ia tena faiakoga ke fanatu ki te Kingdom Hall i so se taimi e fai ei sena tofiga i te Akoga mō Tino Talai. Kafai e seki fanatu tena faiakoga, e faka‵tali eiloa a Elisapeta ke oti te akoga ko fai atu ei ne ia tena tofiga ki te faiakoga. I tena toe tausaga i te akoga lasaga lua, ne tusi ne Elisapeta tena lipoti e uiga ki te Akoga mō Tino Talai telā e sefulu a itulau i ei kae faitau atu ne ia i mua o faiakoga e tokofa o te akoga. Ne ‵kami foki tou fafine ke fakaasi atu te auala telā e fai ei se lauga i te Akoga mō Tino Talai, kae ne filifili aka ne ia a te mataupu ko te “Kaia ne Talia ei ne te Atua a Amioga Ma‵sei?” Ne maua ne Elisapeta a mea aogā mai te polokalame telā e fai ne Molimau a Ieova i te Akoga mō Tino Talai. E aofia a ia i te fia o talavou Kelisiano kolā e tavae atu ki a Ieova mai te tau‵tali atu ki mea kolā ko oti ne tauloto ne latou mai tena Muna.

¹⁷ E fakamalosi mai a te Tusi Tapu ki Kelisiano ke fai faeloa ne latou a te mea tonu i taimi katoa. (Epelu 13:18) E fakamasei ne te sē fakamaoni a ‵tou va mo nisi tino kae maise eiloa mo Ieova. (Faataoto 12:22) E fakamaoni aka ne ‵tou amioga ‵lei me e tau‵tali atu tatou ki mea kolā ko oti ne tau‵loto ne tatou kae fai foki ei ke āva malosi a nisi tino ki Molimau a Ieova.

¹⁸ Mafaufau ki te tala o Filipo, se sotia. Ne tiakina ne ia tena tieki telā ko oti ne saina i se koga, kae e seki iloa ne ia ke oko eiloa ki te taimi ne toe fakafoki atu ei ki a ia i te meli. Ne maua a te tieki tenā ne se Molimau a Ieova, kae ne faka‵piki atu ki ei se tamā pepa telā e fakaasi mai ei me ne fakamalosi aka ne talitonuga faka-te-lotu a te tino telā ne maua ne ia ke fakafoki atu a te tieki. Ne poi masei eiloa a Filipo. “Ne mafai fua o kaisoa ne latou taku $9000!” ko ana pati. Ne fanoanoa malosi a ia i te suā taimi ne kaisoa ei tena pulou i loto i te falesa. A te ‵tonuga loa, ne kaisoa ne tena taugasoa tena pulou, kae ne fakafoki atu ne se tino fakaatea tena tieki telā e fia katoa a sene ne mafai o ‵galo atu i ei. E tonu, e tuku atu ne Kelisiano fakamaoni a vikiga ki a Ieova te Atua!

Ke Tumau i te Faiga o Mea Kolā ne Tauloto ne Koe

¹⁹ E maua a mea aogā e uke ne tino kolā e tau‵tali ki mea ne tauloto ne latou mai te Muna a te Atua. Ne tusi mai a te soko ko Iakopo, penei: “Ko te tino e tausi faka‵lei ki te tulafono e fakakatoatoa ne ia te ‵lei, telā ko te tulafono o te saolotoga, kae ola foki i ei a ia, kae se na ko te fakalogologo fua ki ei ko puli ei i a ia, kae e tausi fakamaoni eiloa ki ei, i te fai ne ia a mea e fakatonu mai. A te tino tenā ka fakamanuia ne te Atua i ana mea e fai.” (Iakopo 1:25) E tonu, kafai e tau‵tali atu tatou ki mea ne tauloto ne tatou i te Tusi Tapu, ka maua ei a te fiafia tonu kae ka mafai foki i ei o fakafesagai atu ki fakalavelave o te olaga. Kae sili atu i ei, ka maua ne tatou a fakamanuiaga a Ieova mo te fakamoemoega ke ola ki te se-gata-mai!​—⁠Faataoto 10:22; 1 Timoteo 6:⁠6.

²⁰ Tela la, ke na tumau eiloa tatou i te fakagalue aka o mea kolā ne tauloto ne tatou mai te Muna a te Atua. Ke maopoopo faeloa mo tino tapuaki ki a Ieova, kae ‵saga tonu atu ki mea kolā e fakaasi mai i fakatasiga faka-Kelisiano. Ke fai faeloa a mea kolā ne tauloto ne koe, kae ka fakatasi atu ki a “koutou a te Atua o te filemu.”​—⁠Filipi 4:⁠9.

[Fakamatalaga mai lalo]

Koi Masaua ne Koe?

• Ne a “faifaiga o muna ‵lei,” kae e mafai pefea o tau‵tali atu faeloa tatou ki ei?

• Ne a “tala ‵kai” e ‵tau o ‵kalo keatea tatou mai i ei?

• Ne a mea aogā e maua ne tino kolā e tau‵tali atu ki mea kolā ne tauloto ne latou mai te Muna a te Atua?

[Fesili mo te Sukesukega]

1, 2. E mata, e aogā a te Tusi Tapu ki olaga o tino katoa kolā e fai mai i a latou ne tino ‵lotu? Fakamatala mai.

3. (a) E aogā pefea a te Tusi Tapu ki Kelisiano ‵tonu? (e) E fakagalue aka pefea ne soko o Iesu a pati polopoloki a Paulo i te Filipi 4:⁠9?

4. Kaia e faigata ei ke fakagalue aka ne tatou a tulafono a te Atua?

5. Se a te mea e fakauiga ki ei a pati a Iesu ke tautali ki a ia “i aso katoa”?

6. Ne a faifaiga o muna ‵lei kolā ne tauloto ne Kelisiano i aso o te kau apositolo mai i a Paulo?

7. E mafai pefea o puke ‵mautakitaki a Kelisiano ki faifaiga o muna ‵lei?

8. (a) E salasala pefea ne Satani a auala ke fakamasei ei te ‵tou fakatuanaki i aso nei? (e) Ne a pati kolā ne fai ‵tonu mai ne Paulo i te 2 Timoteo 4:​3, 4?

9. Se a te mea kāti ne mafaufau ki ei a Paulo i te taimi ne fakasino atu ei a ia ki “tala ‵kai”?

10. Ne a nisi tala ‵kai i aso nei, kae ne faka‵mafa mai pefea ne Ioane a te tāua ke fakaeteete i ei?

11. Se a te auala e tasi ke tofotofo aka ei me e tumau tatou i te fakatuanaki?

12. Ne tuku mai pefea ne te kau Pelea se fakaakoakoga gali mō tatou?

13. E mafai pefea o fakaasi valevale atu ne tatou a tala sē ‵tonu?

14. Ne a mea tāua e iku mai i te faiga o mea kolā ne tauloto ne tatou mai te Muna a te Atua?

15. (a) Ne maua pefea ne se talavou e tokotasi a te loto toa ke tavini atu i te akoga? (e) Se a te mea ne tauloto ne koe mai te tala tenei?

16. Ne aogā pefea a te Akoga mō Tino Talai ki se talavou Molimau e tokotasi?

17, 18. (a) Ne a polopolokiga e tuku mai ne te Tusi Tapu e uiga ki te fai mea tonu? (e) Ne maua pefea ne se tagata e tokotasi a mea aogā ona ko faifaiga fakamaoni a se Molimau a Ieova?

19, 20. E maua pefea ne tatou a mea aogā mai te tau‵tali atu ki mea kolā ne tauloto ne tatou mai te Tusi Tapu?

[Ata i te itulau e 15]

Ne mafai pefea o ‵kalo keatea a Kelisiano i aso mua mai te takitaki ‵se ne tino ‵teke ki te mea tonu?

[Ata i te itulau e 16]

E mafai o fakasalalau atu a manatu fakalotolotolua, e auala i letiō, TV, nusipepa mo te Internet, pelā foki mo tino ‵teke ki te mea tonu i aso nei

[Ata i te itulau e 17]

E se se mea ‵lei ke faka‵pa atu ne tatou a tala sē mautinoa

[Ata i te itulau e 18]

E fakagalue aka ne Molimau a Ieova a mea kolā e fai‵tau ne latou i te Tusi Tapu i koga ga‵lue, i te akoga mo so se isi koga