‵Tou Sukesukega e Fai ei Tatou mo Fai ne Faiakoga Ata‵mai

“Ke fai ne koe a mea konei kae tuku katoatoa atu tou ola mō latou, ko te mea ke matea ne tino katoa tou gasolosolo ki mua. Ke matapula koe, kae tausi faka‵lei ki au akoakoga.”​—1 TIMOTEO 4:​15, 16.

“A MEA katoa konei e ‵tupu i te lalolagi nei e ‵tupu katoa i taimi ko oti ne filifili ne te Atua,” ko pati a te Tusi Tapu i te Failauga 3:⁠1. E mautinoa eiloa te ‵tonu o te mea tenā māfai e fai a ‵tou sukesukega. E faigata ke mafaufau ‵loto a tino e tokouke ki mea faka-te-agaga māfai e se fetaui ‵lei a koga kolā e ‵nofo latou i ei io me māfai e se ‵lei te taimi. E mata, e manako koe o fai au sukesukega māfai ko fatoā malōlō mai koe i te galuega kae ko oti foki koe ne kai faka‵lei, maise loa māfai e sagasaga atu koe i luga i se nofoga telā ko logotonu aka loa i mua o te TV? Ailoga. Tela la, se a te mea e ‵tau o fai? E mautinoa eiloa, me e ‵tau o filifili aka ne tatou a te taimi mo te koga ‵lei ke fai ei ‵tou sukesukega ko te mea ke aogā malosi ‵tou taumafaiga.

² E iloa aka ne nisi tino me i te ‵toe taimi ‵lei ke fai ei olotou sukesukega ko te tafataeao ‵malu māfai ko ala ‵lei eiloa olotou mafaufau. E fakaaogā ne nisi tino a te malōlōga i te tutonu ke fai ei se tamā sukesukega. Ke onoono ki te tāua o te taimi i te faiga o sukesukega i fakaakoakoga konei. Ne tusi mai a te Tupu o Isalaelu i aso mua ko Tavita, penei: “Fakamasaua mai ki a au tou alofa tumau i taeao katoa, me i au e talitonu ki a koe. Aku talosaga e oko atu ki a koe; fakaasi mai te auala e ‵tau au o fano i ei.” (Salamo 143:⁠8) Ne fakaasi mai foki ne te pelofeta ko Isaia a te loto fakafetai tai ‵pau i ana pati konei: “Ko oti au ne akoako ne te Aliki Sili ki muna e ‵tau o fai ne au, ko te mea ke mafai ne au o fakamalosi a loto o tino loto vāi‵vāi. I taeao katoa, e fai ne ia toku loto ke fiafia o fakalogo ki ana akoakoga.” A te manatu tāua ko te sukesuke mo te ‵talo ki a Ieova i te taimi telā ko ala tonu ei ‵tou mafaufau, faitalia me ko te taimi fea o te aso.​—⁠Isaia 50:​4, 5; Salamo 5:3; 88:⁠13.

³ A te suā auala ki te faiga ke ma‵goi a sukesukega, ko te taumafai ke se sagasaga i se nofoga gali kae logotonu. Ailoga eiloa e mafai o tumau koe i te mataalaala i ei. Kafai e fai ‵tou sukesukega, e ‵tau o fakamalosi aka ‵tou mafaufau, kae kafai ko tō logotonu katoa ‵tou nofoga, ka fai fua ei ke fia ‵moe tatou. E se gata i ei, e manakogina foki se koga se logoā kae filemu ko te mea ke ‵saga tonu atu tatou ki ‵tou sukesukega kae mafaufau ‵loto ki ei. A te taumafai o fai a sukesukega māfai ko tagi te letio mo te TV io me ko logoā foki a tama‵liki i ou tafa, ka se manuia ei au taumafaiga. I te taimi ne manako ei a Iesu o mafaufau ‵loto, ne fano a ia ki se koga sē logoā. Ne faipati foki a ia ki te tāua o te mauaga o se koga filemu kae nofo tokotasi ke ‵talo atu i ei.​—⁠Mataio 6:6; 14:13; Maleko 6:​30-32.

Sukesukega Kolā e Fai ei Tatou ke Iloa o Tali Atu ki Fesili

⁴ Ka fia‵fia tatou ki te faiga o ‵tou sukesukega māfai e fakaaogā a tusi faka-te-Tusi Tapu kese‵kese ko te mea ke iloilo faka‵lei aka se mataupu, kae maise eiloa māfai ko ‵sala aka ne tatou a te tali ki se fesili a se tino fakamaoni. (1 Timoteo 1:4; 2 Timoteo 2:23) E kamata a tino ‵fou e tokouke o suke‵suke ki te polosiua ko te Ne a Mea e Manako ki ei te Atua ke fai ne Tatou?,a telā ko avanoa nei i ‵gana e 261. E faigofie, e manino, kae e fakavae katoatoa te tusi tenei ki te Tusi Tapu. E fesoasoani atu ki tino fai‵tau ke malamalama vave i mea e manako ki ei te Atua mō te tapuakiga tonu. Kae ui ei, ne seki fakatoka a te tusi tenei ko te mea ke fakamatala likiliki mai i ei a mataupu takitasi. Kafai e ‵sili mai ne se tino telā e a‵koga koulua i te Tusi Tapu se fesili e uiga ki mataupu faka-te-Tusi Tapu i te mataupu telā e sau‵tala ki ei, ka maua pefea ne koe a nisi fakamatalaga i te Tusi Tapu kolā ka fesoasoani atu ke maua ne ia a tali ki fesili konā?

⁵ Ka faigofie ki tino kolā e maua ne latou a te Watchtower Library i te CD-ROM i olotou ‵gana eiloa ke ‵sala aka ki nisi fakamatalaga i luga i te komupiuta. Kae pefea la a tino kolā e seai ne olotou komupiuta? Ke iloilo aka ne tatou a mataupu e lua i te polosiua ko te Manako ke iloa ei ne tatou a te auala e mafai o momea aka ‵tou malamalama kae ke mafai foki ne tatou o tali faka‵lei a fesili a tino​—⁠maise eiloa māfai ko ‵sili mai ne se tino se fesili me, Ko oi te Atua kae ko Iesu se vaegā tino pefea?​—⁠Esoto 5:2; Luka 9:​18-20; 1 Petelu 3:⁠15.

Ko oi te Atua?

⁶ E tali mai ne te mataupu e 2 o te polosiua ko te Manako a te fesili tāua me, Ko oi te Atua? E tāua ‵ki te akoakoga tenei me e se mafai ne se tino o tapuaki atu ki te Atua tonu māfai e se iloa ne ia a Ia io me e fakalotolotolua me e isi se Atua. (Loma 1:​19, 20; Epelu 11:⁠6) Kae ui ei, e ‵piki ‵mau a tino i te lalolagi kātoa ki te fia o talitonuga e uiga ki te Atua. (1 Kolinito 8:​4-6) E maua ne lotu katoa a tali kese‵kese ki te fesili e uiga ki te Atua. I Lotu Kelisiano ‵se, e tali‵tonu te ukega o lotu me i te Atua se Tolutasi. Ne fai ne se takitaki lotu lauiloa i Amelika se lauga, telā e fai penei tena matua, “E Mata, e Iloa ne Koe te Atua?” kae e seai loa se igoa o te Atua ne taku mai ne ia i tena lauga tenā, faitalia me ne siki fakafia mai ne ia a tusi siki mai Tusitusiga Epelu. E tonu, ne faitau mai a ia i se ‵fuliga o te Tusi Tapu telā e fakaaogā ei a te tofi ko te “Aliki” telā e mafai o fakauiga ki so se tino i lō te fakaaogāga o te igoa ko Ieova io me ko Iaue.

⁷ Ko tafaga la te tāua o te manatu telā ne galo i te takitaki lotu tenā i te taimi ne siki mai ei ne ia a pati i te Ielemia 31:​33, 34: “ ‘E seai se tino e fano o akoako te suā tino ke iloa ne ia te Aliki [te ‵gana Epelu “ke iloa ne ia a Ieova”], me ka iloa eiloa ne tino katoa a au, mai i te tino malalo eiloa ke oko eiloa ki te toe tino maluga eiloa. . . . Ko au, te Aliki, [i te ‵gana Epelu, ko Ieova] tenā ne faipati atu.” Ne fakaaogā ne ia a te ‵fuliga telā ne ave keatea ei a te igoa tu ‵kese o te Atua, ko Ieova.​—⁠Salamo 103:​1, 2, Tusi Paia Samoa.

⁸ E fakaasi mai i te Salamo 8:9 [Tusi Paia Samoa] a te tāua ke fakaaogā a te igoa o Ieova: “Ieova, te motou Aliki, ko tou igoa e tafasili i te maluga i te lalolagi kātoa.” Ke fakatusa a te mea tenā mo “Te Aliki, te motou Aliki, ko matea ne te lalolagi tou ‵malu!” (Tusi Tapu Tuvalu) Kae pelā mo te mataupu muamua e fakaasi mai ei me e mafai ne tatou o maua a te ‘iloaga e uiga ki te Atua’ māfai e talia ne tatou tena Muna ke fakamaina mai ki a tatou. Kae se a te tusi faka-te-Tusi Tapu e mafai o tali aka ei a te fesili e uiga ki te tāua ke fakaaogā te igoa o te Atua?​—⁠Faataoto 2:​1-6.

⁹ E mafai o ‵suke tatou ki te polosiua Ko te Igoa o te Atua Tela ka Tumau ki te Se-Gata-Mai telā ko oti ne ‵fuli ki ‵gana e 69.b E fakaasi faka‵lei mai i te ulutala ko “Te Igoa o te Atua​—⁠Tena Uiga mo Tena Faka‵leoga” (te itulau e 6-11) te tusiga o te igoa o Ieova i te ‵gana Epelu telā toeitiiti ko sae mai faka-7,000 taimi i tusitusiga mua a te kau Epelu (i te ‵gana Eleni e fakauiga ki “mataimanu e fa”). Kae ui ei, ko oti ne ave keatea mo te iloa tonu ne faifeau mo tino ‵fulitusi a te kau Iutaia mo Lotu Kelisiano ‵Se a te igoa tenā mai te ukega o ‵fuliga o olotou Tusi Tapu.c E mafai pefea o fai mai latou me e iloa ne latou a te Atua kae talia foki ne te Atua latou māfai e se fia fakaaogā ne latou tena igoa ke ka‵laga atu ki a ia? E tuku mai ne tena igoa tonu a te auala ke malama‵lama ei tatou i ana fuafuaga mo mea e uiga ki a ia. E se gata i ei, se a te aogā o te vaega o te talo fakaakoako a Iesu, penei, “Te motou Tamana telā i te lagi: ke tapu tou igoa,” māfai e se fakaaogā eiloa ne latou tena igoa?​—⁠Mataio 6:9; Ioane 5:43; 17:⁠6.

Ko oi a Iesu Keliso?

¹⁰ A te mataupu i te 3 o te polosiua ko te Manako e fakaulutala penei “Ko oi a Iesu Keliso?” E fakamatala fakatoetoe mai i palakalafa e ono konā a Iesu, tena māfuaga, mo te pogai ne vau ei a ia ki te lalolagi. Kae kafai e manako koe ki te tala kātoa o tena olaga, a toe tala ‵lei eiloa i tafa o tusi faka-evagelia e maua i te tusi ko Te ‵Toe Tagata Sili Telā ne Ola, telā ko oti ne ‵lomi ki ‵gana e 111.* E fakamatala faka‵lei mai i te tusi tenei a te fakasologa tonu o mea ne ‵tupu i te olaga o Iesu mo ana akoakoga, kolā e fakavae katoa ki tusi Evagelia e fa. E fakamatala mai i te mataupu e 133 a te olaga kātoa o Iesu mo tena galuega. Ko te mea ke maua ne koe a nisi fakamatalaga, e mafai o toe onoono ki te 2 o Tusi o te Insight, mai lalo o te ulutala ko “Iesu Keliso.”

¹¹ I lotu Kelisiano ‵se, e kinau sāle a tino me i a Iesu ko “te Tama a te Atua” kae ko te “Atua foki te Tama”​—⁠i nisi tugāpati e taku ne te Catechism of the Catholic Church a te kinauga tenei e pelā me ko “te mataupu ‵funa i talitonuga o Kelisiano,” ko te Tolutasi. E ‵kese mai te mea telā e ‵lago atu ki ei a lotu Kelisiano ‵se, e tali‵tonu a Molimau a Ieova me i a Iesu ne faite ne te Atua kae e se ko te Atua. E mafai o maua a fakamatalaga ‵gali ‵ki e uiga ki te mataupu tenei i te polosiua ko te E ‵Tau o Talitonu Koe ki te Tolutasi?, telā ko oti ne ‵fuli ki ‵gana e 95.d E aofia i nisi tusi siki kolā e mafai o fakamaoni aka ei te ‵se o te Tolutasi ko te Maleko 13:32 mo te 1 Kolinito 15:​24, 28.

¹² A fakamatalaga mai luga e uiga ki te Atua mo Iesu Keliso e tuku mai i ei a auala e mafai ei ne tatou o fai ‵tou sukesukega ko te mea ke fesoasoani atu ki tino kolā e se iloa ‵lei ne latou a te munatonu mai te Tusi Tapu kae ke maua ne latou a te iloaga tonu. (Ioane 17:⁠3) Kae pefea la a tino kolā ne ‵kau fakatasi mo tino i te fakapotopotoga Kelisiano mō te fia tausaga? Ona ko te lotou iloaga faka-te-Tusi Tapu, e mata, koi manakogina loa ke ‵saga malosi atu latou ki te faiga o sukesukega ki te Muna a Ieova?

Kaia e ‵Tau ei o “Matapula Koe”?

¹³ E masani sāle o fakalago‵lago a tino kolā ko leva ne ‵kau fakatasi sāle mo te fakapotopotoga ki te iloaga telā ne maua ne latou mai te Tusi Tapu i te taimi ne kamata ei o fai latou e pelā me ne Molimau a Ieova. Se mea faigofie fua ke fai atu, penei: “E se manakogina ke tauloto malosi au e pelā mo nisi tino ‵fou. Ko oti ne faitau fakafia au ki te Tusi Tapu mo nisi tusi faka-te-Tusi Tapu.” E ‵pau eiloa māfai e fai atu koe penei: “E se manakogina ke kai malosi au, me ko kai fakafia katoa au i te fia tausaga ko ‵teka.” E iloa ne tatou me e manakogina ne te foitino a mea‵kai aogā, kolā ne fakatoka faka‵lei, ko te mea ke puipui kae ke ma‵losi foki tatou. Kae sili atu foki eiloa te tāua ke tumau te ‵tou malosi i te feitu faka-te-agaga!​—⁠Epelu 5:​12-14.

¹⁴ Tela la, e ‵tau mo tatou katoa, faitalia me ko leva ne fai tatou e pelā me ne tino akoga i te Tusi Tapu me ikai, o ‵saga tonu atu ki pati polopoloki a Paulo ki a Timoteo, telā ko oti ne fai mo fai se ovasia malosi ‵ki i te feitu faka-te-agaga: “Ke matapula koe, kae tausi faka‵lei ki au akoakoga, kae fai eiloa ne koe i taimi katoa, me kafai e fai ne koe, ka fakasao ne koe a koe eiloa, pelā foki mo latou kolā e faka‵logo mai ki a koe.” (1 Timoteo 4:​15, 16) Kaia e ‵tau ei o ‵saga tonu atu tatou ki pati a Paulo? Ke masaua me ne fai mai foki a Paulo me e taua atu tatou ki “auala ma‵sei o te Tiapolo” mo “malosi ma‵sei faka-te-tiapolo i te lagi.” Kae ne fakailoa mai foki ne te apositolo ko Petelu me i te Tiapolo e “salasala ki te tino ke kai ne ia,” kae e mafai o fai tatou e pelā me ko “te tino” tenā. A te ‵tou manatu mā‵mā ki mea konei kāti ko te avanoaga eiloa telā ne faka‵tali a ia ki ei.​—⁠Efeso 6:​11, 12; 1 Petelu 5:⁠8.

¹⁵ Tela la, ne a meatau ko oti ne maua ne tatou? Ne fakamasaua mai a te apositolo ko Paulo, penei: “Puke ki meatau katoa a te Atua, ko te mea ke mafai ne koutou o ‵teke te oko mai o te fili, kae kafai e taua eiloa koutou ke oko ki te fakaotiga, e tumau eiloa koutou i te koga tenā.” (Efeso 6:13) E se fakalagolago atu fua te ma‵losi o meatau faka-te-agaga konā ki te lotou tulaga i te kamataga kae e manakogina foki eiloa a te tausi faka‵lei ki ei. E manakogina ke fakafou aka faeloa a te malosi o meatau konā mai te Atua ki te iloaga tonu mai te Muna a te Atua. E fakaasi mai ei a te tāua ke maua faeloa a fakamatalaga ‵fou e uiga ki te munatonu telā ne fakaasi mai ne te Atua e auala i tena Muna pelā foki mo te potukau ko te tavini fakamaoni kae poto. A te faiga o ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu mo tusi faka-te-Tusi Tapu e tāua ‵ki ki te tausiga o ‵tou meatau faka-te-agaga.​—⁠Mataio 24:​45-47; Efeso 6:​14, 15.

¹⁶ Ne faka‵mafa mai ne Paulo a te tāua o te “fakatuanaki . . . ke fai mo talita,” ke fakasēaogā i ei a matasana ‵ka a Satani kolā ko losiga ‵se mo akoakoga faka-aposetate. (Efeso 6:16) Tela la, e tāua ‵ki eiloa ke iloilo faka‵lei aka ne tatou a te tulaga o ‵tou talitā o te fakatuanaki mo faifaiga kolā e mafai o tausi kae fakamalosi aka te mea tenā. E mafai o ‵sili ifo koe, penei: ‘E fakatoka pefea au ki te sukesukega faka-te-Tusi Tapu i vaiaso katoa? E mata, ko lava eiloa a mea ne tauloto ne au ke mafai ei “o fakaasi te alofa mo te fai mea ‵lei” mai te faiga o tali kolā ko oti ne fakatoka faka‵lei i taimi o fakatasiga? E mata, e ‵suke au ki te Tusi Tapu kae faitau ki tusi siki kolā e ‵sae mai kae e se siki mai? E mata, e fakamalosi atu ne au a nisi tino mai te tali atu mo te loto finafinau i fakatasiga?’ E ma‵keke ‵tou meakai faka-te-agaga, kae e ‵tau o lamulamu faka‵lei ko te mea ke aogā katoatoa ki a tatou.​—⁠Epelu 5:14; 10:⁠24.

¹⁷ E iloa faka‵lei eiloa ne Satani a vāivāiga o tino sē ‵lei katoatoa, kae e fai lēmū foki ana auala ma‵sei. A te auala e tasi e faka‵pisi atu ei ne ia ana auala ma‵sei ko te faiga ke faigofie te onoono atu ki ata ma‵sei i te TV, te Internet, vitiō mo tusi. Ko oti ne talia ne nisi Kelisiano a te vaega poisini tenei ke fakavāivāi aka ei latou, kae iku atu i ei ki te ‵galo atu o olotou tauliaga i te fakapotopotoga io me ko nisi ikuga matagā aka. (Efeso 4:​17-​19) Se a te auala e mafai ei ne tatou o ‵teke atu ki auala poisini o Satani? E se ‵tau o fakata‵mala tatou ki ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu, ‵tou fakatasiga faka-Kelisiano, mo te gatu tau kātoa mai te Atua. E fai ne mea konei ke mafai o iloa ne tatou a te ‵kese o te mea tonu mai te mea ‵se kae ke takalia‵lia foki ki mea kolā e takalialia ki ei te Atua.​—⁠Salamo 97:10; Loma 12:⁠9.

¹⁸ Kafai e tumau tatou i te faiga o ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu, ka se maua fua ne tatou a te iloaga tonu i te Muna a te Atua kae ka mafai foki ne tatou o taua atu mo te manuia e auala i te ‘pelu o te agaga, ko te Muna a te Atua.’ A te muna a te Atua “e sili atu foki tona ‵kai i se pelu e ‵kai matalua. E ‵suki ne ia te loto mo te agaga ke mavaelua, ke oko foki eiloa ki sokogā ivi mo ‵kano; e fakamasino foki ne ia a manako mo mafaufauga o loto o tino.” (Efeso 6:​17; Epelu 4:​12) Kafai e āpo tatou i te fakaaogāga o te “pelu” tenā, ka mafai ei ne tatou o ‵teke tonu atu ki fakaosoosoga kolā e foliga mai muamua pelā me ne mea sē fakama‵taku kae ‵gali, kae fai mo fai se matāsele tamate tino a te tino masei. Ka fesoasoani mai a te iloaga mo te malamalama o tatou i te Tusi Tapu ke ‵teke atu ki mea ma‵sei kae ke fai a mea ‵lei. Tela la, e ‵tau mo tatou katoa o fesili ifo penei: ‘E mata, e ‵kai io me ‵tuka taku pelu? E mata, e faigata ke masaua ne au a tusi siki mai te Tusi Tapu kolā e mafai o fakamalosi aka ei toku ‵teke atu?’ Ke na tumau tatou i te faiga o ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu kae ke ‵teke atu te Tiapolo.​—⁠Efeso 4:​22-24.

¹⁹ Ne tusi mai a Paulo, penei: “Me i Tusitusiga Tapu katoa ne aumai mai te Atua, kae aogā ki te akoakoga o te mea tonu, ki te polopoloki, ki te fakatonu o te mea ‵se, mo te akoako atu ki te olaga ‵lei, ko te mea, ko te tino telā e tavini ki te Atua, ke maua ne ia te fakamaoniga, ke lava tena uta e fai ei ne ia so se galuega ‵lei.” Kafai e ‵saga tonu atu tatou ki pati a Paulo ki a Timoteo, e mafai o fakamalosi aka ne tatou a tatou eiloa i te feitu faka-te-agaga kae ka momea aka foki ei te magoi o ‵tou galuega talai. E mafai o aogā ‵ki eiloa a toeaina mo tavini fakafaifeau i te fakapotopotoga, kae e mafai foki o tumau tatou katoa i te fakatuanaki.​—⁠2 Timoteo 3:​16, 17; Mataio 7:​24-27.

[Fakamatalaga mai lalo]

E Masaua ne Koe?

• Ne a fakanofonofoga ka fesoasoani mai ke ma‵goi au sukesukega?

• Ne a mea ‵se ne fai ne tino kolā ne ‵fuli ne latou te Tusi Tapu e uiga ki te igoa o te Atua?

• Ne a tusi siki e mafai o fakaaogā ne koe ke fakaasi atu ei te ‵se o te akoakoga ko te Tolutasi?

• Ne a mea e ‵tau o fai ne tatou ke puipui ei mai auala ma‵sei a Satani, faitalia me ko leva ne fai tatou e pelā me ne Kelisiano ‵tonu?

[Fesili mo te Sukesukega]

1. Kaia e ‵tau ei o filifili faka‵lei aka te taimi e fai ei au sukesukega?

2. Se a te ‵toe taimi ‵lei ke fai ei a sukesukega?

3. Ne a mea e manakogina mō te faiga o sukesukega ma‵goi?

4, 5. Ne a auala e fesoasoani malosi mai ei a te polosiua ko te Manako?

6, 7. (a) Se a te fesili e sae aka e uiga ki te Atua? (e) Se a te ‵toe mea tāua ne seki fakaaogā ne se takitaki lotu e tokotasi i tena lauga?

8. Se a te mea e fakaasi mai ei te tāua ke fakaaogā te igoa o te Atua?

9. (a) Se a te tusi e mafai o fesoasoani mai ki a tatou ke fakamatala atu i ei te tāua o te fakaaogāga o te igoa o te Atua? (e) Ne fakaasi mai pefea ne nisi tino ‵fulitusi te lotou se āva ki te igoa o te Atua?

10. Ne a auala e mafai o maua ei ne tatou a te ata kātoa o te olaga o Iesu mo tena galuega?

11. (a) Kaia e ‵kese ei a Molimau a Ieova i te lotou talitonuga e uiga ki a Iesu? (e) Ne a nisi tusi siki mai te Tusi Tapu e fakamaoni mai ei te ‵se o te akoakoga e uiga ki te Tolutasi, kae se a te tusi telā e fesoasoani mai ki a tatou i te feitu tenei?

12. Ne a fesili e manakogina ke ‵saga malosi atu tatou ki ei?

13. Se a te kilokiloga ‵se e maua ne nisi tino e uiga ki te faiga o olotou sukesukega?

14. Kaia e ‵tau ei o matapula‵pula faeloa tatou?

15. Ne a meatau faka-te-agaga ko maua ne tatou, kae e mafai pefea o tumau tatou i te tausi ki ei?

16. Ne a mea e mafai o fai ne tatou ke iloa aka ei me e malosi ‵lei eiloa ‵tou talitā o te fakatuanaki?

17. (a) Ne a auala poisini e fakaaogā ne Satani ke taumafai ei o fakamasei ‵tou malosi i te feitu faka-te-agaga? (e) Se a te auala e mafai ei ne tatou o ‵teke atu ki auala poisini a Satani?

18. E fesoasoani mai pefea ki a tatou a ‘te pelu o te agaga’ i te ‵tou taua faka-te-agaga?

19. Ne a mea aogā e mafai o maua ne tatou māfai e ‵saga tonu atu tatou ki te faiga o ‵tou sukesukega?

[Ata i te itulau e 27]

Ko te mea ke ma‵goi au sukesukega, e ‵tau o maua ne koe se koga ‵lei telā e seai ne mea e fakalavelave atu ki a koe

[Ata i te itulau e 31]

E mata, e ‵kai io me e ‵tuka tau “pelu”?