Fakatumau Tou Lagonaga Ke Fai Fakavave

“Ke folafola atu te muna, ke fai fakavave.”—2 TIMOTEO 4:2.

E MAFAI NE KOE O FAKAMATALA MAI?

Kaia ne talai atu ei a Kelisiano i te senitenali muamua mo te mafaufau ke fai fakavave?

E mafai pefea o fakatumau ne tatou a ‵tou lagonaga ke fai fakavave?

Kaia ko tāua malosi atu ei a te talaiga o te Malo i aso nei i lō nisi taimi aka?

1, 2. Ne a fesili e ‵sae aka e uiga ki te fakatonuga ke ‘fai fakavave a te ‵tou talaiga’?

A TINO kolā i a latou a te galuega ko te faka‵saoga o ola e masani o ga‵lue mo te lagonaga me e ‵tau o fai fakavave. E pelā me se fakaakoakoga, e ‵tele fakavave atu a te kau ‵ta afi ki se kalaga fakavave; e iloa ne latou me ko ‵tu a ola o tino i se tulaga fakamataku.

² E pelā me ne Molimau a Ieova, e fakamoe‵moe eiloa tatou o fesoasoani atu ki tino ke ‵sao. Ke oko atu ki te gataga, e loto finafinau eiloa tatou o fai a te fakatonuga ke talai atu a te tala ‵lei o te Malo. E tonu, e se tele‵tele valevale fua tatou. Kae se a te mea ne fakauiga ki ei a te apositolo ko Paulo i te tukumaiga o te fakatonuga: “Ke folafola atu te muna, ke fai fakavave”? (2 Timoteo 4:2) E mafai pefea o talai fakavave atu tatou? Kaia e manakogina ei ke fai fakavave a te ‵tou galuega?

KAIA E FAKAVAVE EI ‵TOU TALAIGA?

3. Ne a ikuga e mafai o aumai ne tino kolā e talia io me ‵teke ki te fekau o te Malo?

³ E se taumate ka oko atu ki a koe se lagonaga ke faipati fakavave atu ki nisi tino e uiga ki te tala ‵lei māfai e mafaufau koe me se a te mea e mafai o maua io me galo atu e pelā me se ikuga o te ‵tou talaiga. (Loma 10:13, 14) E fai mai te Muna a te Atua: “Kafai ne fakailoa ne au ki se tino amio masei i a ia ko pili o mate, kae ne fakagata ana uiga fai agasala kae fai ne ia a te mea tonu kae ‵lei, . . . ka se mate a ia, kae ola eiloa. Ka fakamagalo ne au ana agasala ne fai.” (Esekielu 33:14-16) E tonu, ne fai mai te Tusi Tapu ki a latou kolā e akoako atu te fekau o te Malo: “Ka fakasao ne koe a koe eiloa mo latou kolā e faka‵logo atu ki a koe.”—1 Timoteo 4:16; Esekielu 3:17-21.

4. Kaia ne fai ei ne te aposetasi ke fai fakavave a te galuega talai i te senitenali muamua?

⁴ Ke amanaia ki te pogai ne fakamalosi atu ei a Paulo ki a Timoteo ke fakavave te faiga o te galuega talai, mafau‵fau ki nisi manatu i loto i te ‵tou tusi siki fakavae. E fai‵tau tatou penei: “Ke folafola atu te muna, ke fai fakavave i taimi ‵lei mo taimi faiga‵ta, ke polopoloki atu, ke fakatonutonu atu, ke fakamalosi atu mo te kufaki katoatoa kae ke apo foki i te faiga o akoakoga. Me ka oko mai te taimi ka se faka‵logo ei a tino ki akoakoga ‵tonu, kae ka akoako atu latou e ‵tusa loa mo olotou manakoga totino. Ka tokouke olotou faiakoga kolā e akoako atu ne latou a mea e logo‵tonu ki olotou taliga. Ka faka‵tuli ne latou olotou taliga ki te munatonu.” (2 Timoteo 4:2-4) Ko oti ne ‵valo mai ne Iesu me ka sae aka se aposetasi. (Mataio 13:24, 25, 38) I te taimi e sae aka ei a te atiakaga tenā, e manakogina ko Timoteo ke vave o “folafola te muna” i loto foki eiloa i te fakapotopotoga ko te mea ke sē takitaki ‵se a Kelisiano ne te gali fakaloiloi o akoakoga ‵se. Ne fakamataku eiloa a ola o tino. Kae e a i aso nei?

5, 6. Ne a manatu lauiloa kāti e mafai o fetaui mo tatou i te ‵tou galuega talai?

⁵ Ko oti nei ne gasolo aka kae salalau atu a te aposetasi mai te tapuakiga tonu. (2 Tesalonia 2:3, 8) Ne a akoakoga ko oti ne ulu atu ki taliga o tino i aso nei? I kogā koga e uke, ko oti ne fakamasiki aka a te akoakoga o te evolusione fakatasi mo te loto finafinau fakalotu. E tiga eiloa e masani o fakamatala atu a te evolusione i te ‵gana faka-saienisi, ko oti ne fai a a te mea tenā e pelā me se lotu, e pokotia i ei a te kilokiloga a tino e uiga ki te Atua mo nisi tino. A te suā akoakoga lauiloa ko te Atua e se fiafia mai ki a tatou; tela la, e se ‵tau o fia‵fia tatou ki a ia. Kaia e ‵gali ‵ki ei a akoakoga konei telā ko fai ei a te fia miliona ke ‵moe i te feitu faka-te-agaga? Me e tauave ne te avā akoakoga konei se fekau ‵funa, ‘E mafai ne koe o fai so se mea e manako koe ki ei me ka sē ‵losi atu ki a koe.’ Tenei eiloa te fekau telā ko oti ne ulu atu ki loto i taliga o te tokoukega.—Faitau te Salamo 10:4.

⁶ Kae e isi aka foki ne auala e faulu atu ei a mea ki taliga o tino. E fia‵fia eiloa a nisi tino kolā koi olo atu ki lotu ke fai atu a faiakoga ki a latou, ‘Faitalia me ne a au mea e fai, e alofa atu eiloa te Atua ki a koe.’ Ko oti ne fakamagisogiso ne faifeau a taliga o nisi tino mai te fakatalitonu atu me i faigā mea fakalotu, aso malōlō fakalotu, mo mea fakatusa e maua mai i ei a fakamanuiaga a te Atua. A tino kolā e olo atu ki lotu e foliki fua te mea e iloa ne latou e uiga ki te fakamataku o te tulaga ko ‵tu ei latou. (Salamo 115:4-8) Kae ui i ei, kafai e mafai ne tatou o ‵fagu aka latou i te feitu faka-te-agaga ko te mea ke malamalama latou i te fekau tonu mai i te Tusi Tapu, e mafai eiloa o maua ne latou a mea aoga mai te Malo o te Atua.

SE A TE UIGA KE FAI FAKAVAVE A TE TALAIGA?

7. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a ‵tou lagonaga ke fai fakavave?

⁷ E ‵tau eiloa o saga tonu se tokita tipitipi loto finafinau ki tena galuega ona ko ola o tino e ‵tu i se tulaga fakamataku. I te ‵tou galuega faka-Kelisiano, e mafai o fakaasi atu ne tatou se lagonaga ke fai fakavave mai te mafaufau ‵mafa ki ‵tou galuega, e pelā mo te mafaufau me ne a mataupu, fesili, io me ko fakamatalaga e fia‵fia ki ei a tino kolā e fetaui mo tatou. E ‵taki foki tatou ne se lagonaga ke fai fakavave ko te mea ke fulifuli ‵tou fakasologa ke āsi atu ki tino māfai ko momea aka te fia‵fia o latou o talia tatou.—Loma 1:15, 16; 1 Timoteo 4:16.

8. Se a te mea e masani o aofia i te gasuesue ke fai fakavave?

⁸ A te mauaga o se lagonaga ke fai fakavave e aofia foki i ei a te fakatokaga o mea kolā e ‵tau o fakamuamua. (Faitau te Kenese 19:15.) E pelā me se fakaakoakoga, mafaufau me i te otiga ne maua a ikuga o tau asiga, ne kalaga atu tau tokita ke fanatu koe ki loto i tena ofisa kae fai ‵tonu atu ki a koe: “Kiloke! E manakogina fakavave se faiga ki te tulaga e tu ei koe. E tasi fua te masina e ‵tau ei o fai ne koe se faiga ki tou masaki.” Kāti ka sē tele fakavave koe ki tua mo tena ofisa e pelā me se tagata ‵ta afi ko tele ki se kalaga fakavave. Kae ka tuku atu ne tou tagata ne manatu fesoasoani, fano ki te fale, kae mafaufau faka‵lei me ne a mea e ‵tau o fai muamua ne koe.

9. Kaia e mafai ei o fai atu tatou me i a Paulo ne talai mo te mafaufau ke fai fakavave i tena nofoga i Efeso?

⁹ E mafai o ‵poko te ‵tou malamalama i te fakava‵vave o Paulo māfai e mafau‵fau tatou ki ana pati ne fai atu ki toeaina mai i Efeso e uiga ki te talaiga ne ia o te tala ‵lei i kogā fenua o Asia. (Faitau te Galuega 20:18-21.) E manino ‵lei me i te aso muamua ne oko mai ei a ia, ne fakalavelave tou tagata i te āsi atu ki tino mai fale ki fale o avatu te tala ‵lei. I tafa i ei, ne tautali eiloa a ia i se fakasologa tumau mō se lua tausaga me ne “fai sale ana lauga i te faleakoga o Tulano i aso takitasi.” (Galuega 19:1, 8-10) E manino ‵lei me i te lagonaga o Paulo ke fai fakavave ne fakamalosi atu ki te fakasologa o ana mea e ‵tau o fai. A te kalaga ke ‘fai fakavave a te ‵tou talaiga’ e seki fakauiga loa ke faimālō mai ki a tatou i te faiga o te ‵tou galuega. E tiga te feitu tenā, e ‵tau o fakamuamua ne tatou a te galuega talai i ‵tou olaga.

10. Kaia e mafai ei o fia‵fia tatou me ne gasue‵sue fakavave a Kelisiano i se fia selau tausaga ko ‵teka?

¹⁰ A te fakaakoakoga a se potukau foliki o Tino a‵koga ki te Tusi Tapu kolā ne olo atu o talai a te tala ‵lei mai mua o te 1914, e fakamatala mai i ei a te uiga o te mauaga o se lagonaga ke fai fakavave. Faitalia me se fia afe fua o latou e ma‵losi, ne amanaia latou ki te ‵vave o taimi kae ne fai ne latou te galuega talai o te Malo mo te loto finafinau. Ne ‵lomi ne latou a lāuga i te fia selau o nusipepa kae fakaasi atu a te polokalame o ata sē gasue‵sue mo ata fai tāga telā e taku ko te “Photo-Drama of Creation.” I te auala tenei, ne fakaoko atu ei ne latou a te tala ‵lei ki te fia miliona o tino. Moi fai ke seai i a latou a te lagonaga ke fai fakavave, e tokofia i a tatou ne mafai o lagona ne latou a te fekau o te Malo?​—Faitau te Salamo 119:60.

FAKAETEETE KE MO A E GALO I A KOE A TE LAGONAGA KE FAI FAKAVAVE

11. Se a te mea ne fai ei a nisi tino ke ‵galo i a latou a te lagonaga ke fai fakavave?

¹¹ E mafai ne mea kolā e fakalavelave mai o fai se tino ke sē mafaufau e uiga ki te tāua o te galuega talai. Ne fakatoka a te fakanofonofoga a Satani ke malei ei tatou mai i te kausaki atu ki mea totino mo nisi mea kolā e ‵sae aka i ‵tou tafa. (1 Petelu 5:8; 1 Ioane 2:15-17) A nisi tino kolā ne fakamuamua ne latou a te taviniga ki a Ieova i se taimi e tasi, ne galo i a latou a te lagonaga ke fai fakavave. E pelā me se fakaakoakoga, ko leva ne fai a te Kelisiano e igoa ki a Tema mo fai se ‘taina galue’ fakatasi mo Paulo i te senitenali muamua, kae ne ‵fuli fakaa‵tea a Tema ne te fakanofonofoga o mea sē amioatua. I lō te fakamuamua faeloa a te fakamalosiga o ana taina i se taimi o fakalavelave, ne tiakina ne Tema a Paulo.—Filemoni 23, 24; 2 Timoteo 4:10.

12. Se a te avanoaga ko matala mai nei, kae ne a avanoaga se-gata-mai ka ma‵tala mai mō tatou?

¹² Kafai e ma‵nako tatou ke fakatumau a ‵tou lagonaga ke fai fakavave, e manakogina ke taua atu tatou ki te fakamalosiga ke fia‵fia malosi ki mea kolā e ofo mai ne te lalolagi. E ‵tau mo tatou o ga‵lue ko te mea “ke puke ‵mau . . . ki te ola tonu.” (1 Timoteo 6:18, 19) Ka sē fakalotolotolua koe me i te ola se-gata-mai i te lalolagi mai lalo i te Malo o te Atua ka tuku mai i ei a avanoaga se-gata-mai ke fia‵fia ki galuega fakafiafia loto. Kae nei, a te avanoaga ke fesoasoani atu ki nisi tino ke ‵sao i Amaketo ko te mea fua e tasi telā e manakogina i ‵tou taimi nei.

13. Ko oti nei ne fai tatou e pelā me ne Kelisiano, e mafai pefea o fakatumau ne tatou a ‵tou lagonaga ke fai fakavave?

¹³ A te tokoukega o tino i te lalolagi i ‵tou tafa e ‵to olotou ‵moe i te feitu faka-te-agaga, se a te mea e mafai o fesoasoani mai ki a tatou ke fakatumau a ‵tou lagonaga ke fai fakavave? E ‵tau o masaua ne tatou me e isi se taimi ne sē iloa ei ne tatou a te Atua kae ne seai se fakamoemoega i a tatou mō taimi mai mua. Kae ne tauloto tatou ki te munatonu e uiga ki a Ieova mo Iesu, kae ko maua nei ne tatou a te tauliaga ke akoako atu a nisi tino e uiga ki te munatonu. (Faitau te Efeso 5:14.) Ne tusi mai a Paulo: “Ke fakaeteete faeloa koutou i te auala e sa‵sale ei koutou, e se pelā me ne tino va‵lea kae e pelā mo tino ‵poto. Ke fakaaoga otou taimi ki toe mea ‵lei, me i aso konei ko aso ma‵sei.” (Efeso 5:15, 16) I te nofo atu i tulaga ma‵sei penā, e ‵tau mo tatou o ‘fakaaoga a taimi’ ki mea kolā e fai ei tatou ke ala faeloa i te feitu faka-te-agaga.

KO OLA TATOU I TOE TAIMI TĀUA

14-16. Se a te mea ko fai ei ke tāua malosi atu nei a te talaiga o Malo i lō so se taimi aka?

¹⁴ Ne tāua faeloa a te galuega faka-Kelisiano, kae ko sili atu te tāua nei i lō so se isi taimi aka. Talu mai te 1914, ko gasolo aka eiloa o manino a te fakailoga telā ne fakamatala mai i te Muna a te Atua. (Mataio 24:3-51) Ko fakamataku atu nei a te ‵sao o tino i lō aso mua. Faitalia a feagaiga kolā ne saina fakamuli, koi maua eiloa ne malo ma‵losi se 2,000 o meatau fakaniukelea kolā ko toka o faka‵lele. E lipoti mai a tino pule me e lau i selau a mea fakaniukelea ko “‵galo.” E mata, ne maua ne tino takafia‵toa a nisi mea konā? E fai mai a tino suke‵suke me e mafai fua o fakaseai katoatoa atu a tino i se taua telā e kamata ne se tino takafiatoa. A taua e se ko te mea fua telā e fakamatakutaku atu ki tino.

¹⁵ “A te mafulifuliga o tau o aso ko te ‵toe mea fakamataku eiloa ki te malosi faka-te-foitino i te lalolagi i te 21 senitenali,” e li‵poti mai te The Lancet mo te University College London i te 2009. E fai mai penei: “A ikuga o mafulifuliga o ‵tau o aso ka pokotia i ei a te malosi faka-te-foitino o te tokoukega o tino i se fia sefulu tausaga kae fai ei ke na gasolo aka eiloa o fakamataku atu a olaga mo te nofo ‵lei o te fia piliona o tino.” A te ikuga ko te fakamaseiga i koga katoa mai te fanakaga o te levolo o te tai, tau lā, lofiaga, masaki ‵pisi, mo taua ona ko te fanaifoga o te maumea. Ao, e fakamatakutaku atu a taua mo fakalavelave ‵tupu fakafuasei ki te ‵nofo ‵lei o tino.

¹⁶ E mafau‵fau a nisi tino me i te fakamataku o te taua fakaniukelea e mafai o iku atu ki mea ‵tupu kolā e fakataunu ei a “te fakailoga.” Kae e ui i ei, e se malama‵lama a te tokoukega i te tāua o te fakailoga. Ko oti ne lavea atu a te mea tenā i te fia sefulu tausaga nei, telā e fakaasi tonu mai i ei me i te fakatasi mai o Keliso se mea tonu kae ko te gataga o te fakanofonofoga o mea tenei e vave oko mai. (Mataio 24:3) Ko oko eiloa i te uke o vaega o te fakailoga e manino ‵lei a fakamaoniga ki ei nei i lō taimi mua. Ko oko ki te taimi e ‵tau ei o ala aka a tino mai te ‵moe i te feitu faka-te-agaga. E mafai ne ‵tou galuega talai o fesoasoani ke ‵fagu aka latou.

17, 18. (a) E taia pefea tatou i “te taimi”? (e) Ne a mea e mafai o fakamalosi atu ki tino ke ‵fuli olotou kilokiloga e uiga ki te fekau o te Malo?

¹⁷ E toetoe fua te taimi koi ‵toe ke fakatalitonu atu ei a ‵tou a‵lofa ki a Ieova kae fakaoti a te galuega talai telā ne fakatoka mō aso fakaoti. Ko lasi atu i aso nei a te fakauigaga o pati a Paulo ki Kelisiano i Loma i te senitenali muamua: “Me e iloa ne koutou a te taimi, me ko leva ne oko mai a te itula e ‵tau ei o ala aka koutou mai te moe, i te mea ko pili mai nei te ‵tou fakaolataga i lō te taimi ne fai ei tatou e pelā me ne tino tali‵tonu.”—Loma 13:11.

¹⁸ E mafai eiloa ne mea ‵tupu kolā ne ‵valo mai me ‵tupu i aso fakaoti o fai a tino taki tokotasi ke iloa ne latou olotou manakoga faka-te-agaga. E matea ne nisi tino a te manako o te tagata ki se fesoasoani i te taimi e mafau‵fau ei latou ki te fakata‵mala o malo o tāgata o fakafesagai atu ki fakalavelave tau te maumea, te fakama‵taku o mea fakaniukelea, amioga fakasaua, io me ko fakamaseiga ki te enivaelomene. Kae e iloa ne nisi tino olotou manakoga faka-te-agaga mai mea kolā e ‵tupu i loto eiloa i olotou kāiga, mea pelā mo masaki o te foitino, se avaga māvae, io me ko te mate o se tino pele. I te taimi e olo atu ei tatou i te galuega talai, e mafai eiloa o fesoasoani atu tatou ki vaegā tino penā.

NE FAKAMALOSI AKA NE SE LAGONAGA KE FAI FAKAVAVE

19, 20. Ne fakamalosi atu pefea se lagonaga ke fai fakavave ke ‵fuli ei a olaga o Kelisiano e tokouke?

¹⁹ Ne fakamalosi aka a Kelisiano e tokouke ne se lagonaga ke fai fakavave ko te mea ke fakauke aka olotou mea e fai i te galuega talai. E pelā me se fakaakoakoga, ne fakaiku aka ne se tauavaga koi fo‵liki mai Ecuador ke fakafaigofie te lā olaga i te lā otiga ne faka‵logo ki te polokalame o te aso fakapito o te fono i te 2006 “Ke Faigofie Tau Kilo.” Ne fai ne lāua se fakasologa o mea kolā e se manakogina ne lāua, kae i loto i se tolu masina ne ga‵sue mai lāua mai te lā fale telā e tolu a potu ‵moe i ei ki se fale e tasi fua te potu ‵moe i ei, fakatau atu ki tua a nisi mea, kae ko seai ne kaitalafu. E seki leva kae ga‵lue lāua e pelā me ne paenia lagolago kae ne talia ne lāua a te manatu o te ovasia faimalaga ke ga‵lue tasi lāua mo se fakapotopotoga i te koga telā e lasi i ei a te manakoga.

²⁰ E tusi mai se taina mai Amelika ki Matū: “I te taimi ne ‵kau atu ei au mo taku avaga ki se fono i te 2006, ko oti ne papatiso māua mō se 30 tausaga. A koi ‵tele atu māua ki te fale i te otiga o te polokalame, ne sau‵tala eiloa māua ki te auala e mafai ei o fakagalue aka a te polopoloakiga telā ne tuku mai ke fakafaigofie ‵tou olaga. (Mataio 6:19-22) E tolu a mā fale, laukele, motoka ‵gali, se pōti, mo se fale e isi se masini i ei. Ne lagona ne māua i a māua e pelā me ne Kelisiano fakavale‵vale, telā ne fakaiku aka ei ne māua ke fai a te ga‵lue tumau i te galuega talai e pelā me se mā fakamoemoega. I te 2008, ne fakatasi atu māua ki te mā tamaliki fafine i te ga‵luega e pelā me ne paenia tumau. Ko oko eiloa i te fakafiafia ke momea aka te ‵pili o te ga‵lue fakatasi mo taina! Ko oti ne ga‵lue māua i koga kolā e lasi te manakoga i ei. A te atamai i te faiga o mea e uke atu mō Ieova ko oti foki ne fai ne ia ke pili malosi atu māua ki tou tagata. Kae maise eiloa te taui ko te tauliaga ke kilo atu ki mata o tino e faka‵pula māfai e lagona ne latou kae malamalama i muna‵tonu mai te Muna a te Atua.

21. Se a te iloaga telā e fakamalosi aka ei tatou ke gasue‵sue?

²¹ E iloa ne tatou a te mea telā ko pili o fakaseai ne ia te fakanofonofoga masei o mea tenei—“te aso o te fakamasinoga kae ka fakaseai atu ei a tino sē amioatua.” (2 Petelu 3:7) E fakamalosi aka tatou ne ‵tou iloa i te Muna a te Atua ke folafola atu mo te loto finafinau a te fakalavelave lasi mo te lalolagi fou telā e ‵soko mai ki ei. Ke tumau eiloa i a tatou a te lagonaga ke fai fakavave ko te mea ke maua ne tino se fakamoemoega tonu. Mai te kau atu faeloa ki te galuega tāua tenei ke oko eiloa ki te fakaotiga, e fakaasi atu ei ne tatou a te alofa tonu ki te Atua mo tino.