“Faka‵logo Mai ki Taku Miti”

NE ONOONO atu a Iosefa mo te manavase ki te saegāla, mo ana mafaufauga ke tele atu keatea ke sao mai i se potukau faima‵laga. Ne ‵nofo atu tena kāiga i Hepelona, se kogā koga mai tua o mauga, telā e se ‵mao malosi māfai e fakatusa ki tena malaga o ‵sala ana taina. Kāti ne nofo a Iakopo mo te filemu i te fakaafiafi tenā, e aunoa mo se mea e iloa ki te mea ko tupu ki tena tama fakapelepele. I te taimi tenā ko se mafai o oko atu a Iosefa ki a ia; kae ko te mea fua ko iloa ne tou tagata, me ka se toe lavea ne ia a mata o tena tamana pele. Ne ‵nofo loa a tino faipisinisi o onoono ki a Iosefa i te taimi ne takitaki atu ei olotou kamela ki te auala telā e fanatu ki saute. Ne seki ma‵nako latou ke tele keatea tou tagata, ona ko te mea ko pule ne latou Iosefa. Ki a latou, a te tamaliki tagata tenei se kākō manogi gali kae tāua ‵ki—me ka mafai o uke olotou sene e maua mai i ei i Aikupito.

Kāti ko 17 fua a tausaga o Iosefa. Mafaufau ki te taimi e kilokilo atu ei tou tagata ki te togālā mo ana mata ko segia i te la telā ko pili o galo atu i te Tai Lasi, i te taimi e toe mafaufau ei a ia ki te ‵fuliga o tena vaegā olaga. Ko oko eiloa i te faigata ke talitonu a ia me toeitiiti ko tamate a ia ne ana taina eiloa kae fakatau atu ne latou a ia e pelā me se pologa. Kāti ne faigata ‵ki ki a Iosefa ke taofi aka ana loimata. Ne seki mafai ne ia o tuku taumate me ka pefea tena olaga i aso mai mua.

Ne oko atu pefea a Iosefa ki se tulaga faigata penā? Kae ne a mea e mafai ne tatou o tauloto mai te fakatuanaki o te tamataene tenei, telā ne fai valevale kae ‵teke atu ki ei a tino eiloa o tena kāiga?

SE KĀIGA TELĀ NE UKE A FAKALAVELAVE I EI

Ne ola a Iosefa i se kāiga lasi—kae e seai se kāiga fiafia kae fealofani. Ne fakaata mai i tala o te kāiga o Iakopo i te Tusi Tapu a te fakamaoniga o ikuga sē ‵lei o te faiga o avaga e tokouke—se faifaiga telā ne kufaki ne te Atua i va o ana tino ke oko ki te taimi ne toe fakafoki mai ei ne tena tama te tulaga muamua, ke tasi fua te avaga. (Mataio 19:4-6) E nofo loa ki te toko 14 a tamaliki a Iakopo mai fafine kese‵kese e toko fa—ana avaga e tokolua, ko Lea mo Lasela, mo lā tavini, ko Selepa mo Pila. Mai te kamataga eiloa, ne alofa malosi a Iakopo ki tena avaga tinogali ko Lasela. Ne seki maua ne ia se alofa penā ki a Lea, te taina matua o Lasela, telā ne fakatogafiti a ia ke avaga ki ei. Ne kamata mai ei se fakatau‵faiga mai fafine konei e tokolua, kae ne pokotia foki a tama‵liki katoa i te uiga ko te masalosalo.​—Kenese 29:16-35; 30:1, 8, 19, 20; 37:35.

Ne seki fanafanau eiloa a Lasela mo se taimi leva, kae i te taimi ne fanau mai ei ne ia a Iosefa, ne fakatāua ‵ki ne Iakopo a tena tama tenei. E pelā mo te tuku atu ne ia a Lasela mo Iosefa ki te ‵toe koga ‵lei ke ‵sao atu ei lāua, i te taimi ne olo atu te lotou malaga o fakafetaui ki tena taina tatino, ko Esau. A te aso faigata tenā kāti ne maua eiloa ne Iosefa a mea aoga tumau mai i ei. Mafaufau ki ana lagonaga i te taeao tenā, i te taimi ne ‵pula ‵toka atu ona mata mo te ofo, i tena tamana telā ko matua kae koi malosi ko ketuketu mai. Kāti ne ofo masei tou tagata i te taimi ne iloa ei ne ia te pogai: me ne tafiti tena tamana mo se agelu malosi! Kae kaia? Me ne manako a Iakopo ki se fakamanuiaga mai i a Ieova te Atua. A te taui ne maua ne Iakopo, ko te ‵fuliga o tena igoa ki a Isalaelu. Ka tauave a tena igoa ne se atufenua kātoa. (Kenese 32:22-31) Kae fakamuli ifo, ne iloa ne Iosefa me i fanau a Isalaelu ka fai mo tamana ki matakāiga o te atufenua tenā!

Fakamuli ifo, ne fepaki a Iosefa mo se fakalavelave faigata i te taimi ne galo fakavave atu ei a te ‵toe tino pele i tena olaga talavou. Ne mate atu tena mātua i te taimi ne fanau mai ei ne ia tena taina foliki, ko Peniamina. Ne fanoanoa malosi tena tamana i te galoatuga o tou fafine. Mafaufau la ki te solosolo malie atu ne Iakopo a loimata mai i mata o Iosefa, kae fakamafanafana atu ki a ia e uiga ki te fakamoemoega foki eiloa telā ne fakamafanafana atu ki te tupuna o Iakopo, ko Apelaamo. Kāti ne otia malosi te loto o Iosefa ke iloa atu me i se aso e tasi, ka toe fakafoki mai ne Ieova tena mātua ki te ola! Kāti ne momea aka te lasi o te alofa o Iosefa ki “se Atua [kaimalie] . . . o tino ola.” (Luka 20:38; Epelu 11:17-19) Ona ko te galo atu o tena avaga, ne alofa malosi faeloa a Iakopo ki tama tagata konā e tokolua, ko ana tama i a Lasela.​—Kenese 35:18-20; 37:3; 44:27-29.

E tokouke a tama‵liki e fakava‵lea io me fakamaseigina ne vaegā faifaiga tu ‵kese penā; kae ne uke a mea ne tauloto ne Iosefa mai i uiga ‵gali e uke o ana mātua, kae ne ati aka ne ia se fakatuanaki malosi, e pelā foki mo te iloa ‵lei ne ia o te mea ‵lei mo te mea masei. I te taimi ko 17 ei ana tausaga, ne galue a ia a pelā me se tausi mamoe, kae fesoasoani atu ki ana nisi taina ma‵tua, māfai ne lavea atu ne ia a nisi mea ‵se e fai ne latou. E mata, ne manako a ia ke nofo filemu ko te mea ke fia‵fia atu latou ki a ia? I so se tulaga, ne fai eiloa ne ia te mea tonu. Ne lipoti sāle atu ne ia ki tena tamana. (Kenese 37:2) Kāti ne fakatāua malosi ne Iakopo tena tama fagasele tenei ona ko ana faifaiga loto toa penā. Ko oko eiloa i te ‵lei o te fakaakoakoga tenā mō talavou Kelisiano ke mafau‵fau ki ei! I te taimi ne tofotofo aka ei ke ‵funa se agasala matagā—kāti se taina io me se taugasoa—se mea ‵lei ke fakaakoako atu ki a Iosefa kae masaua ke fakailoa atu te mea tenā ki tino kolā e ‵tu atu i se tulaga ke fesoasoani atu ki te tino fai mea ‵se.—Levitiko 5:1.

E mafai foki o maua ne tatou se akoakoga mai i te olaga o te kāiga o Iosefa. E tiga eiloa e saoloto a Kelisiano ‵tonu i aso nei mai i te faiga o avaga e tokouke, e uke ‵ki eiloa a kāiga fai i va o latou, ko mātua, tamaliki, mo taina fai. E mafai ne latou katoa o tauloto mai i te kāiga o Iakopo me i te fapito mo te fakailoga tino e se fesoasoani atu ki te faiga o se kāiga ke fealofani. E fai eiloa ne mātua ‵poto kolā e aofia i kāiga fai a mea katoa e mafai ne latou o fai, ke fakatalitonu atu ki olotou tama‵liki mo tama‵liki fai me e a‵lofa latou ki a latou taki tokotasi, e fakamanuiagina latou ki meaalofa tu ‵kese kae e mafai ne tino taki tokotasi o fesoasoani atu ki te faiga ke fiafia te kāiga.​—Loma 2:11.

E MAUA MAI I EI A TE LOTO MASEI

Kāti ko te loto malosi o Iosefa i te faiga o te mea ‵lei, ne fai ei ne Iakopo se mea gali mō te tamaliki. Ne fai ne ia se gatu fakapito mō tena tama. (Kenese 37:3) E tiga eiloa ne taku sāle ki se peleue selesele kae ‵lanu valevale, e seai eiloa ne fakamaoniga ‵tonu o vaegā fakamatalaga penā. Ne fai pelā me se gatu ‵loa telā kāti e oko atu ki ana lima mo ana vae. Kati se vaegā gatu telā ne pei sāle ki ei se tagata maluga io me se pelenise.

E mautinoa eiloa me ne ‵lei eiloa a lagonaga o Iakopo, kae kāti ne otia foki a Iosefa i te fakaasiga tenei o te atafai mo te alofa o tena tamana. Kae ne oko atu eiloa a fakalavelave e uke ki a ia ona ko te gatu ‵loa tenā. Masaua la me ne galue te tamaliki tenā e pelā me se tausi mamoe. Ko tena uiga, e aofia i ei a galuega ‵mafa. Mafaufau la ki se talavou telā e pei ki se vaegā gatu penā kae fanatu i loto i mouku ‵loa, kake aka i luga i fatu ‵lasi, io me e taumafai o puke mai se tamā mamoe e lavelave i va o lakau makai‵kai. E sili atu i te masei, e pokotia pefea te fesokotakiga o Iosefa mo ana taina i te fakaasiga tu ‵kese tenei o te alofa o Iakopo?

E tali mai te Tusi Tapu: “I te iloaga ne taina o Iosefa i a Iakopo e alofa malosi ki a Iosefa i lō latou katoa, ne takalia‵lia ei latou ki a Iosefa, tela la, ko se ti faipati faka‵lei sāle eiloa latou ki a ia.”a (Kenese 37:4) E mafai o malamalama tatou i te lotou loto ma‵sei, kae ne va‵lea eiloa a taina o Iosefa ke talia ne latou a te lagonaga poisini tenā. (Faataoto 14:30; 27:4) Kai maua aka eiloa ne koe se lagonaga loto masei ki se tino telā ne fia‵fia malosi ki ei a tino io me e maua ne ia te fakaaloaloga telā ne manako koe ki ei? Masaua a taina o Iosefa. Ne fai ne te lotou loto ma‵sei ke fai ne latou a mea kolā ne sala‵mo fakamuli latou i ei. E fai eiloa te lotou fakaakoakoga mo fai se fakamasauaga ki Kelisiano me e sili atu i te ‵lei ke “fia‵fia fakatasi mo latou kolā e fia‵fia.”​—Loma 12:15.

E mautinoa eiloa me ne iloa ‵lei ne Iosefa te loto ma‵sei o ana taina. Tela la, e mata, ne manako a ia ke ‵funa aka tena gatu ‵loa gali i te taimi ko pili atu ei ki ana taina? Kāti ne tofotofogina a ia ke fai penā. Masaua la, me ne manako a Iakopo ke fai te gatu ‵loa tenā e pelā me se fakailoga o tena taliaga mo tena alofa. Ne manako a Iosefa ke ola e ‵tusa mo te loto talitonu o tena tamana ki a ia, tela la, ne fakamaoni eiloa a ia o pei tena gatu. E aoga eiloa tena fakaakoakoga ki a tatou. E tiga eiloa e seki fakailoga tino aka eiloa te ‵tou Tamana faka-te-lagi, e isi ne taimi e fakasino atu a ia ki ana tavini a‵lofa fakamaoni kae fiafia malosi a ia ki a latou. E se gata i ei, e fakamolemole atu a ia ki a latou ke tu ‵kese mai i te lalolagi matagā kae amio masei tenei. E pelā mo te gatu ‵loa fakapito o Iosefa, a amioga a Kelisiano ‵tonu e fai ei latou ke tu ‵kese mai i tino i olotou tafa. E fai ne vaegā amioga penā ke maua te loto masei mo te takalialia. (1 Petelu 4:4) E mata, e ‵tau o ‵funa ne se Kelisiano tena iloga tonu e pelā me se tavini a te Atua? Ikai—e ‵tau eiloa o fai pelā mo Iosefa telā ne seki ‵funa tena gatu ‵loa.—Luka 11:33.

TE MOEMITI O IOSEFA

E seki leva kae ne maua ne Iosefa a moemiti fakaofoofogia e lua. I te moemiti muamua, ne lavea ne Iosefa a ia mo ana taina, e saisai ne latou a fusiga saito. Kae ko fusiga saito a ana taina e fakatamilo ne latou tena fusi saito kae ne tu ‵tonu ake ki luga tena fusi saito. I te moemiti i te lua, a te la, te masina, mo fetu e 11 ne īfo atu ki a Iosefa. (Kenese 37:6, 7, 9) Ne a mea ne fai ne Iosefa ki moemiti tu ‵kese kae manino konā?

Ne mai eiloa mai i a Ieova te Atua a moemiti. Ne fekau fakavaloaga, kae ne manako te Atua ke fakaoko atu ne Iosefa a fekau i ei. I se auala tai ‵pau, ne fai ne Iosefa a mea katoa kolā ne fai fakamuli ne pelofeta i te taimi ne fakaasi atu ei ne latou a fekau mo fakamasinoga a te Atua ki Ana tino fakalogoga‵ta.

Ne fai atu eiloa mo te fakaeteete a Iosefa ki ana taina: “Faka‵logo mai ki taku miti.” Ne malamalama ana taina i te moemiti, kae ne seki fia‵fia eiloa latou ki ei. Ne tali atu latou: “Ko tau faka‵tau i a koe e fai mo tupu o pule i luga i a matou?” E toe fai mai te tala: “Telā ne gasolo ake eiloa latou o takalia‵lia i a Iosefa ona ko ana miti mo ana pati e fai.” I te taimi ne fakamatala atu ei ne Iosefa te lua o moemiti ki tena tamana e pelā foki ki ana taina, ne gasolo aka eiloa o kaitaua latou. E fai‵tau tatou penei: “Ne kote a ia ne tena tamana. Muna a tena tamana: ‘Se a te vaegā miti tenā? Ko tau faka‵tau ko tou mātua, ou taina, mo au, ka olo atu o ifo ki a koe?” Kae ne tumau eiloa a Iakopo i te mafaufau ‵mafa ki mea konei. E mata, e fesokotaki atu a Ieova ki te tamaliki tagata tenei?—Kenese 37:6, 8, 10, 11.

A Iosefa e se ko te tavini muamua io me ko te ‵toe tavini a Ieova ne fakaaoga ke fakaoko atu a fekau fakapelofeta kolā ne seki taliagofie kae ne iku atu ki fakasauaga. A Iesu ko te ‵toe tino sili ne fakaoko atu ne ia a vaegā fekau penā, kae ne fai atu a ia ki ana soko: “Kafai ne fakasaua mai latou ki a au, ka fakasaua foki ki a koutou.” (Ioane 15:20) E uke eiloa a mea e tauloto ne Kelisiano o kautama kese‵kese mai te fakatuanaki mo te loto malosi o te talavou ko Iosefa.

NE IKU ATU TE TAKALIALIA KI TE FAIGA O SE MEA MATAGĀ

E seki leva mai tua ifo, ne uga atu ne Iakopo a Iosefa ke fano i se malaga. Ne tausi ne tama ma‵tua a te lafu i te feitu ki matu o Sekema, telā ne fatoa fai fili ‵ki mo tino i ei. Se lagonaga masani ke manavase a Iakopo ki ana tama, telā ne uga atu ne ia a Iosefa ke fano o āsi ki a latou. E mata, e mafai o fakaataata i tou mafaufau a lagonaga o Iosefa? Ne iloa ne ia me ko sili atu nei te takalia‵lia o ana taina ki a ia i lō aso mua! Ka pefea olotou lagonaga māfai ko fanatu tou tagata e pelā me se tino fakaoko muna a te lotou tamana? E tiga eiloa te feitu tenā, ne fakalogo eiloa a Iosefa o fano.—Kenese 34:25-30; 37:12-14.

Ne tai ‵mao eiloa te malaga—kāti e fa io me e lima a aso ne sasale ei i te malaga kātoa. Kāti e tu a Sekema i se 50 maila (80 km) ki te feitu ki matu o Hepelona. Kae i tena okoatuga ki Sekema, ne iloa aka ei ne Iosefa me i ana taina ko oti ne olo atu ki Totana, telā kāti se suā 14 maila (22 km) io me e tai penā i te feitu ki matu. I te taimi ko pili atu ei a Iosefa ki Totana, ne lavea ne ana taina tou tagata ko fanatu kae koi tai ‵mao eiloa. Ne oso fakavave aka te lotou takalia‵lia. E fai‵tau tatou i te tala: “Muna a latou, ‘Tenei ko vau te tagata fai moemiti. O‵mai ke tamate ne tatou kae ‵pei tena foitino ki se vaikeli masa. E mafai fua ne tatou o ‵lou pelā i a ia ne kai ne se manu fekai. Ka kata‵kata ei tatou ki te ikuga o ana miti.’” Kae ko Leupena ne fakamalosi atu ki ana taina ke ‵pei ola atu a Iosefa ki te vaikeli, me ne mafaufau a ia ke fakasao fakamuli ne ia te tamaliki.—Kenese 37:19-22.

Ne fanatu eiloa a Iosefa ki a latou e aunoa mo te mafaufau me e isi se mea ka tupu kae fakamoemoe ke fetaui latou mo te filemu. I lō te fai penā, ne ta fakamasei a ia ne ana taina! Ne ‵sae ne latou tena gatu ‵loa fakapito, toso atu ki te vaikeli masa, kae ‵tule atu tou tagata ki loto i ei. Ne to atu a Iosefa ki loto i ei! I te ‵toe ‵leiga o tena mafaufau, ne faigata ke tu aka a ia ki luga, kae ne seki mafai ne ia o kake tokotasi aka ki luga. Ne lavea atu fua ne ia se tamā lagi pukupuku mo leo o ana taina. Ne tagi atu a ia ki a latou o fakamolemole atu mō se fesoasoani kae ne seki fia ‵saga atu latou ki a ia. Ne ‵kai eiloa latou e aunoa mo te a‵lofa ki tou tagata. I te taimi ne galo ei a Leupena, ne toe mafau‵fau latou ke tamate tou tagata, kae ne fakamalosi atu a Iuta ki a latou ke ‵togi atu ki tino faipisinisi kolā ne oloolo atu i konā. A Totana ne tu pili i te auala ki Aikupito, kae e seki leva kae oko atu se potukau o tino Isamaeli mo te kau Mitiana. A koi tuai o foki atu a Leupena, kae ko oti ne fai te fakatokaga. Ne ‵togi atu ne latou te lotou taina e pelā me se pologa ki se 20 siliva.b—Kenese 37:23-28; 42:21.

Tela la, ko oko atu eiloa tatou ki te tulaga telā ne fakamatala mai i te kamataga. I te taimi ne avatu ei a Iosefa ki saute i te auala ki Aikupito, ne foliga mai me ne ‵galo atu ana mea katoa. Ne faimālō eiloa tou tagata ke ‵vae keatea mai tena kāiga! Ne seki iloa ne ia a mea e uiga ki tena kāiga i te fia o tausaga—e penā foki mo te kaitaua o Leupena i te taimi ne foki atu ei a ia kae ko galo a Iosefa; te loto mafatia o Iakopo i te taimi ne fakaloiloi ei a ia ke talitonu me ko mate tena tama fagasele; tena tupuna ko matua ko Isaako, telā koi ola; tena taina foliki pele ko Peniamina, telā ne masausau malosi a ia ki ei. Kae e mata, ne tuku tiaki katoatoa atu a Iosefa e aunoa mo se mea?—Kenese 37:29-35.

Koi maua eiloa ne Iosefa se mea telā ne seki mafai o ave keatea ne ana taina mai i a ia: ko te fakatuanaki. Ne iloa ne ia a mea e uke e uiga ki tena Atua, ko Ieova, kae e seai se mea e mafai o ave keatea ne ia mai i a ia—te galo atu o tena kāiga, tulaga faiga‵ta o te avega fakapagota ki Aikupito, kae penā foki mo te fakamasiasi o tou tagata i te ‵togi atu e pelā me se pologa, ki se tagata Aikupito maumea e igoa ki a Potifala. (Kenese 37:36) Ne gasolo aka eiloa o malosi a te fakatuanaki o Iosefa mo tena fakaikuga ke fakapilipili atu ki te Atua i taimi ne fepaki ei a ia mo tulaga faiga‵ta penā. I mataupu i aso mai mua, ka onoono tatou ki te auala ne fai ei ne te fakatuanaki o Iosefa ke momea aka tena aoga ki tena Atua, ko Ieova, e pelā foki mo tena kāiga telā ne ‵fonu i fakalavelave. Ko oko eiloa i te ‵poto o tatou ke fakaakoako atu ki te fakatuanaki o Iosefa!