Fakaasi Atu te Āva ki Nisi Tino

1. Kaia e fiaˋfia ei a tino māfai e fakaasi atu te āva io me ko te fakaaloalogina ki a latou? (Faataoto 22:1)

E MATA, e fiafia koe māfai e āva io me fakaaloalo atu a tino ki a koe? E seai se fakalotolotolua ki te mea tenā. E maˋnako a tino katoa ke āva atu a tino ki a latou. E fiaˋfia tatou māfai e āva mai a tino ki a tatou. E se tioa loa o fai mai te Tusi Tapu me e “ˋlei atu ke fakaaloalogina i lō siliva mo aulo”!—Faitau te Faataoto 22:1.

2-3. Ne a nisi tulaga e manakogina i ei ke fakaasi atu te āva ki nisi tino?

² I nisi taimi e se faigofie ke fakaasi atu te āva ki nisi tino. Te pogai e tasi, ona ko te uke o mea sē ˋlei e lavea ne tatou e fai ne tino i ˋtou tafa. E se gata i ei, ko ola foki tatou i te taimi telā ko se āva te tokoukega o tino i ei. Kae e ˋtau o ˋkese a tatou. Kaia? Me e manako a Ieova ke fakaaloalo io me fakaasi atu ne tatou te āva ki “vaegā tino katoa.”—1 Pe. 2:17.

³ E uke a mea aoga ka mafai o maua ne tatou māfai e sauˋtala ki te uiga o te fakaasi atu o te āva ki nisi tino mo te auala ke fakaasi atu ne tatou ki (1) tino i te kāiga, (2) taina tapuaki, mo te (3) ki tino mai tua o te fakapotopotoga. Ka tauloto foki tatou ki te auala ke fakaasi atu te āva mai lalo i tulaga faigaˋta.

SE A TE UIGA O TE FAKAASI TE ĀVA KI NISI TINO?

4. Se a te uiga o te fakaasi atu te āva ki nisi tino?

⁴ E fakamatala mai pefea ne koe a te pati āva? I nisi ˋgana, a te pati “āva” mo te “fakaaloalo” e tai ˋpau eiloa. I te auala fea? A te pati “āva” e fakasino atu ki te kilokiloga a tatou ki se tino. Kafai e āva tatou ki nisi tino e ˋkilo atu tatou ki a latou e pelā me e tāua kae ˋtau o ˋsaga fakaˋlei atu ki ei kāti ona ko olotou uiga, olotou mea ne fai, io me ko olotou tulaga. Kae ko te “fakaaloalo” e fakasino atu ki ˋtou faifaiga e fai ki se tino. Kafai e fakaaloalo atu tatou ki nisi tino, e fai ne tatou a mea kolā e fai ei ke tāua kae fakaˋmalu foki ei latou. Kae ko te mea ke fakaasi atu a te fakaaloalo tonu, e ˋtau o māfua mai a te mea tenā mai i ˋtou loto.—Mata. 15:8.

5. Se a te mea e mafai o fakamalosi mai ke fakaasi atu a te āva ki nisi tino?

⁵ E manako a Ieova ke fakaasi atu ne tatou te āva ki nisi tino; a te tonuga loa, ne fakatonu mai a ia ke fakaasi atu te āva ki “pule maˋluga.” (Loma 13:​1, 7) Kae kāti ka fai mai a nisi tino, “E fiafia au o fakaasi atu te āva ki tino māfai ne fai ne latou a mea ˋlei.” E mata, e ˋlei te fakamasakoga tenā? E pelā me ne tavini a Ieova, e iloa ne tatou me e se āva fua tatou ki tino ona ko faifaiga e fai ne latou. E fakavae te ˋtou āva ki se mea telā e sili atu i te tāua—ko te ˋtou aˋlofa ki a Ieova mo te ˋtou manakoga ke fakafiafia a ia.—Iosu. 4:14; 1 Pe. 3:15.

6. E mata, e mafai o fakaasi atu a te āva ki se tino telā e se āva ki a koe? Fakamatala mai. (Onoono foki ki te ata i te ˋkava.)

⁶ Kāti e mafauˋfau ifo penei a nisi tino, ‘E mata, e mafai eiloa o fakaasi atu te āva ki se tino telā e se fakaasi atu ne ia a faifaiga āva ki a koe?’ Ao. Ke mafaufau ki nai fakaakoakoga. Ne fakamasiasi ne te tupu ko Saulo a tena tama ko Ionatana i mua o tino e tokouke. (1 Samu. 20:​30-34) Kae ko Ionatana ne fesoasoani atu eiloa mo te āva ki tena tamana i taimi o taua ke oko eiloa ki te aso ne mate ei a Saulo. (Eso. 20:12; 2 Samu. 1:23) Ne fai ne te faitaulaga sili ko Eli se ˋlosiga ˋse me i a Hana e konā. (1 Samu. 1:​12-14) Kae ui ei, ne faipati atu eiloa a Hana ki a Eli mo te āva, faitalia me ne lauiloa a ia i Isalaelu kātoa me ne seki fai fakaˋlei tena tiute pelā me se tamana mo se faitaulaga sili ki ana tama. (1 Samu. 1:​15-18; 2:​22-24) Kae ne taku fakamasei ne tāgata Atenai a te apositolo ko Paulo, e pelā me se “tino gutu faiˋtala.” (Galu. 17:18) Kae ui ei, ne faipati atu eiloa a Paulo mo te āva ki a latou. (Galu. 17:22) E fakaasi mai i fakaakoakoga konei me ko te lasi o te ˋtou aˋlofa ki a Ieova mo te manakoga o tatou ke mo a ma fakafanoanoa a ia, ka fakamalosi mai ei ke fakaasi atu ne tatou te āva ki nisi tino, e se i taimi faigofie fua, kae penā foki i taimi faigaˋta. Ke na sauˋtala nei tatou ki tino kolā e ˋtau o fakaasi atu ne tatou a te āva ki ei kae kaia.

FAKAASI ATU TE ĀVA KI TINO I TE KĀIGA

7. Se a te mea e mafai o faigata ei ke fakaasi atu ne tatou te āva ki tino i te kāiga?

⁷ Te tulaga faigata. E uke a taimi e fakamaumau ne tatou mo tino o ˋtou kāiga. Ona ko te mea tenā ko iloa ˋlei ne tatou olotou feitu ˋlei mo olotou vāivāiga. Kāti e isi se masaki o se tino telā e fai ei ke faigata ke tausi atu ki a ia, io me kāti e sōna manavaˋse a nisi tino, kae ko nisi tino e mafai o fai ne latou a pati mo faifaiga kolā e fakalogoˋmae mai ki a tatou. I lō te taumafai ke fai ne latou a te lotou fale e pelā me se koga e maua ei te filemu, e fakamāfua ne nisi tino a fakalavelave i te kāiga mai te fakaasi atu o te sē āva ki a latou. Ona ko te mea tenā ko se ˋkau fakatasi ei a te kāiga. E pelā mo te masaki ko te gugu telā e se gaˋlue fakatasi a vaega o te foitino, a te sē āva e fai ei a tino o te kāiga ke mavaeˋvae. Kae e ˋkese mo te masaki ko te gugu telā e se mafai o fakaˋlei katoatoa ne tatou, e mafai o fakagata ne tatou a te uiga sē āva tenei ke mo a ma isi ne mavaeˋvaega i te kāiga.

8. Kaia e tāua ei ke fakaasi atu te āva ki tino i te kāiga? (1 Timoteo 5:​4, 8)

⁸ Kaia e ˋtau ei o fakaasi atu te āva? (Faitau te 1 Timoteo 5:​4, 8.) I tena tusi muamua ki a Timoteo, ne fakaasi atu ne Paulo a te auala e ˋtau ei o fakatau fesoasoani a tino i te kāiga. Ne fakamatala mai ne ia me i te pogai tāua e āva ei tatou ki tino i te kāiga, e se ko te mea fua e ˋtau o fai pelā me se tiute, kae ona ko te “tapuaki fakamaoni ki te Atua.” E fai ne tatou te mea tenei ona ko te ˋtou aˋlofa ki a Ieova kae ˋkilo atu ki ei e pelā me se vaega o te ˋtou tapuakiga ki a ia. Ko Ieova ne māfua mai i a ia a te fakatokaga e uiga ki te kāiga. (Efe. 3:​14, 15) Tela la, kafai e āva tatou ki se tino i te kāiga, ko āva foki loa tatou ki a Ieova, te Mafuaga o te kāiga. (Onoono ki te manatu mō sukesukega i te 1 Timoteo 5:4.) Ko oko loa te tāua o te pogai tenei ke fakaasi atu i ei a te āva ki tino i te kāiga!

9. E mafai pefea o fakatau fakaasi atu ne se tauavaga a te āva ki a lāua eiloa? (Onoono foki ki ata.)

⁹ Te auala ke fakaasi atu te āva. A te tagata avaga telā e āva ki tena avaga e fakaasi atu ne ia i a lāua eiloa kae i mua foki o tino me tāua tou fafine ki a ia. (Faata. 31:28; 1 Pe. 3:7) E se tā ne ia tou fafine, fakamasiasi io me fai ke maua ne ia a lagonaga se aoga. Ne fai mai a Ariel,a telā e nofo i Argentina, penei: “Ona ko te masaki o taku avaga, i nisi taimi e fai ne tou fafine a pati kolā e fakalogoˋmae mai ki a au. Kafai e fai tou fafine penā, e fakamasaua ne au ki a au eiloa, me e se fakaasi mai i ana pati konā ana lagonaga ˋtonu. I taimi faigaˋta penā, e taumafai au ke masaua a pati i te 1 Kolinito 13:​5, kolā e fakamalosi mai ki a au ke faipati atu ki a ia mo te āva i lō te faipati atu mo te kaitaua.” (Faata. 19:11) A te fafine avaga e fakaasi atu ne ia te āva ki tena avaga mai te faipati atu ki nisi tino e uiga ki mea ˋlei e fai ne tou tagata. (Efe. 5:33) E kalo keaˋtea tou fafine mai te faiga o pati fakatauemu, fakamā, io me fai a pati fai faˋkata sē ˋlei me iloa ne ia me i faifaiga penā e mafai o fai ei ke se ˋlei te olaga fakatauavaga o lāua. (Faata. 14:1) Ne fai mai se tuagane i Italia telā tena avaga ko ia loa ko sōna manavaˋse penei: “I nisi taimi, e mafaufau au me e fakalasiˋlasi fua ne taku avaga a mea kolā e manavase a ia ki ei. Muamua la, e fakaasi atu i aku pati mo oku foliga a te sē āva ki tou tagata. Kae ne iloa aka ne au me ko te uke o taimi e ˋkau fakatasi faeloa au mo tino kolā e faiˋpati mo te āva ki nisi tino, ko te lasi foki o te fakamalosiga e maua ne au ke fakaasi atu a te āva ki taku avaga.”

10. E mafai pefea ne tamaˋliki o fakaasi atu te āva ki olotou mātua?

¹⁰ Tamaˋliki, fakaˋlogo ki tulafono o te kāiga kolā ne fai ne otou mātua. (Efe. 6:​1-3) Faiˋpati atu mo te āva ki otou mātua. (Eso. 21:17) Kafai e gaˋsolo aka latou o maˋtua, ka maˋnako malosi otou mātua ki te otou fesoasoani. Fai te ˋtoe mea e mafai o fai ke tausi fakaˋlei ki a latou. Mafaufau ki te tala o María, telā tena tamana e sē se Molimau a Ieova. I te taimi ne masaki tena tamana, ne se ˋlei ana mea ne fai ki a María kae ne faigata ki tou fafine ke tausi atu ki a ia. E fai mai tou fafine: “Ne ˋtalo au ko te mea ke āva au ki toku tamana kae ke mafai foki o fakaasi atu ne au. Ne mafaufau ifo au me kafai e manako a Ieova ke fakaasi atu ne au a te āva ki oku mātua, ko tena uiga e mafai foki o tuku mai ne ia a te malosi ke fai au penā. Fakamuli ifo, ne iloa ne au me e se manakogina ke ˋfuli ne toku tamana ana faifaiga ko te mea ke fakaasi atu ne au a te āva ki a ia.” Kafai e āva tatou ki tino o ˋtou kāiga faitalia a mea sē ˋlei e fai ne latou, e fakamaoni atu i ei me āva tatou ki te fakatokaga a Ieova.

FAKAASI ATU TE ĀVA KI TAINA TAPUAKI

11. Kaia e mafai ei o faigata ke fakaasi atu te āva ki taina tapuaki?

¹¹ Te tulaga faigata. E ola a taina tapuaki e ˋtusa mo tulaga o te Tusi Tapu; kae i nisi taimi e fakaasi mai ne nisi tino a faifaiga sē ˋlei, fakamasino ˋse tatou, io me fai tatou ke kaitāua. Kafai e fai ne se taina tapuaki se mea ke “isi se pogai e fameo ei” tatou ki a ia, kāti ka faigata ke tumau i te fakaasi atu ne tatou a te āva ki a ia. (Ko. 3:13) Se a te mea e mafai o fesoasoani mai?

12. Kaia e tāua ei ke fakaasi atu te āva ki taina taliˋtonu? (2 Petelu 2:​9-12)

¹² Kaia e ˋtau ei o fakaasi atu te āva? (Faitau te 2 Petelu 2:​9-12.) I te lua o ana tusi fakaosofia, ne fai mai ne Petelu me isi ne tino i te fakapotopotoga Kelisiano i te senitenali muamua ne faiˋpati atu mo te sē āva e uiga ki “tino ˋmalu,” telā ko toeaina Kelisiano. Ne ˋsaga atu pefea a agelu fakamaoni kolā ne lavea ne latou a te mea tenei ko tupu? “Ona ko te lotou āva ki a Ieova,” e seai eiloa se pati sē ˋlei ne fai atu ne latou ki tino fai mea ˋse konei. Mafaufau la ki te mea tenā! Ne ita fitifiti a agelu ˋlei katoatoa konei ma fai atu se pati sē ˋlei e uiga ki tāgata fakamataˋmata konei. Kae ne tuku ne latou ki a Ieova ke fai ne ia te fakamasinoga o tino konei. (Loma 14:​10-12; fakatusa ki te Iuta 9.) E isi se akoakoga tāua e tauloto ne tatou mai i agelu konei. Kafai se mea ˋtau ke fakaasi atu a te āva ki tino ˋteke, ko sili atu la te lasi o te āva e ˋtau o fakaasi atu ne tatou ki taina taliˋtonu. Tela la, e ˋtau mo tatou o “mua o fakaasi atu” te āva ki a latou. (Loma 12:10) Mai te fai penā ko fakaasi atu i ei me āva tatou ki a Ieova.

13-14. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te āva ki tino i te fakapotopotoga? Taku mai ne fakaakoakoga. (Onoono foki ki ata.)

¹³ Te auala ke fakaasi atu te āva. Toeaina, taumafai o fakatonutonu a nisi tino e auala i te alofa. (File. 8, 9) Kafai e manakogina ke polopoloki ne koe se tino, ke fai penā mo te atafai kae e se i te taimi e kaitaua ei koe. Tuagane, e mafai o lasi ˋki te tusaga o koutou i te faiga ke lasi te āva i te fakapotopotoga mai te sē talia ne koutou ke aofia i te faiga o tala sē ˋtonu io me ko te gutu fatufatu. (Tito 2:​3-5) E mafai ne tatou katoa o fakaasi atu me āva tatou ki toeaina i te fakapotopotoga mai te gaˋlue fakatasi mo latou, kae fakaasi atu te loto fakafetai mō olotou galuega uke i te faiga o fakatasiga, te takitakiga o te galuega talai, kae fesoasoani atu ke mo a ma “seke te auala” o se tino.—Kala. 6:1; 1 Timo. 5:17.

¹⁴ Ne faigata ki se tuagane e igoa ki a Rocío ke fakaasi atu te āva ki se toeaina telā ne tuku atu ne ia a pati fakatonutonu ki tou fafine. “Ne mafaufau au me i a ia ne seki faipati mai ki a au i se auala alofa,” ko ana pati. “Ne faipati sē ˋlei faeloa au e uiga ki a ia i te fale. E tiga loa ne taumafai au o ˋfuna te mea tenā, kae ne mafaufau au me e se manako a ia o fesoasoani mai ki a au kae ne seki fia fakalogo au ki ana pati fakatonutonu.” Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Rocío? Ne fai mai tou fafine: “I taku faitauga ki te Tusi Tapu ne faitau au ki te 1 Tesalonia 5:​12, 13. I te iloaga ne au me e se fakaasi atu ne au te āva ki te taina tenei, ne kamata o se ˋlei toku loto lagona. Ne ˋtalo au ki a Ieova kae fai aku sukesukega ki ˋtou tusi ke maua ne au ne fakamatalaga kolā e mafai o fesoasoani mai ke ˋfuli taku kilokiloga. Ne iloa aka fakamuli ne au me i te pogai o te fakalavelave e se ko te taina tenā, kae ko toku uiga fakamatamata. Ko malamalama nei au me kafai e seai se loto maulalo i a au ka faigata foki ke fakaasi atu ne au te āva ki nisi tino. Koi galue malosi eiloa au ke fakaasi atu te āva, kae i te taimi e taumafai au ki ei e lavea ne au me fiafia eiloa a Ieova ki aku taumafaiga e fai.”

FAKAASI TE ĀVA KI TINO MAI TUA O TE FAKAPOTOPOTOGA

15. Kaia e mafai ei o faigata ki a tatou ke fakaasi atu te āva ki tino mai tua o te fakapotopotoga?

¹⁵ Te tulaga faigata. E masani o fetaui tatou mo tino i te galuega talai kolā e foliga mai me e se fiaˋfia ki munaˋtonu i te Tusi Tapu. (Efe. 4:18) E filifili ne nisi tino ke mo a e fakaˋlogo ki te ˋtou fekau ona ko mea ne tauloto ne latou mai te foˋlikiga. Kāti i nisi taimi e fetaui tatou mo tino kolā e se āva ki a tatou i te galuega io me i te akoga kae e se fiaˋfia foki ki te ˋtou galuega talai. Fakamuli loa, ka mafai o galo te āva o tatou ki vaegā tino penei kae ko se fai foki ne tatou a faifaiga ˋlei ki a latou.

16. Kaia e tāua ei ke fakaasi atu a te āva ki tino kolā e seki tavini atu ki a Ieova? (1 Petelu 2:12; 3:15)

¹⁶ Kaia e ˋtau ei o fakaasi atu te āva? Ke masaua la me saga tonu mai a Ieova ki ˋtou faifaiga e fai ki tino sē taliˋtonu. Ne fakamasaua atu te apositolo ko Petelu ki Kelisiano me e mafai o fai ne olotou amioga ˋlei a nisi tino ke ‘ˋviki atu latou ki te Atua.’ Ona ko te mea tenā, ne fakamalosi atu a ia ki a latou ke fakamatala atu olotou talitonuga “i te agamalu mo te āva lasi.” (Faitau te 1 Petelu 2:12; 3:15.) Faitalia me ˋtau o fakamatala atu ne Kelisiano olotou talitonuga i mua o tino maˋluga io me māfai e sauˋtala mo olotou tuakoi, e ˋtau eiloa mo latou o fai fakaˋlei a tino sē taliˋtonu konā e pelā mo mea e fai ne latou māfai e ˋtu atu latou i mua o te Atua. A te tonuga loa, e onoono mai a Ieova kae fakalogologo mai foki ki pati e fai ne tatou mo te auala e fai atu ei. Ko oko loa i te tāua ke fai fakaˋlei ne tatou mo te āva a tino mai tua o te fakapotopotoga!

17. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te āva ki tino mai tua o te fakapotopotoga?

¹⁷ Te auala ke fakaasi atu te āva. Kafai e olo atu i te galuega talai, ke mo a eiloa e ˋkilo fatauva tatou ki tino kolā e se lasi io me seai se lotou iloa i te Tusi Tapu. I lō te fai penā, e maˋnako tatou ke ˋkilo atu ki nisi tino e pelā me tāua ki te Atua kae sili atu i a tatou. (Haka. 2:7; Fili. 2:3) Kafai ne fai ne se tino ke kaitaua koe ona ko ou talitonuga, kalo keaˋtea mai te fakaasi atu te kaitaua ki a ia, e pelā mo te faiga o pati fakatauemu. (1 Pe. 2:23) Kafai ne fai atu ne koe ne pati kolā ne salamō koe ki ei, ke na fakatoese fakavave atu. E mafai pefea o fakaasi atu ne koe a te āva ki tino e gaˋlue tasi mo koe? Ke galue malosi kae taumafai o kilo ki uiga ˋlei o tino kolā e gaˋlue tasi mo koe e pelā foki mo tou pule. (Tito 2:​9, 10) Kafai a koe se tino galue fakamaoni kae galue malosi, e mafai o fiaˋfia io me se fiaˋfia faeloa a tino ki a koe, kae e mautinoa me fiafia eiloa a te Atua ki a koe.—Ko. 3:​22, 23.

18. Kaia e tāua ei ke ati aka kae fakaasi atu a te āva ki nisi tino?

¹⁸ Ko oko loa i te uke a pogai e ˋtau ei o ati aka kae fakaasi atu ne tatou a te āva ki nisi tino! Ko oti ne iloa ne tatou me kafai e fakaasi atu a te āva ki tino i ˋtou kāiga, ko fakaasi atu foki ei ne tatou a te āva ki te Ulu o te kāiga, ko Ieova. E penā foki loa, māfai e fakaasi atu ne tatou a te āva ki ˋtou taina mo tuagane faka-te-agaga, ko fakaasi atu foki ne tatou a te āva ki ˋtou Tamana i te lagi. Kae kafai e fakaasi atu ne tatou a te āva ki tino mai tua o te fakapotopotoga, ko ˋtala atu ne tatou se avanoaga ki a latou ke ˋviki io me āva latou ki te ˋtou Atua sili. Kafai foki loa e se āva mai a nisi tino ki a tatou, se mea tāua eiloa ke tumau i te fakaasi atu o te āva ki a latou. Kaia? Me ka fakamanuia ne Ieova a tatou. E tauto mai a ia me “i tino kolā e fakaˋmalu ne latou au ka fakaˋmalu au ki ei.”—1 Samu. 2:30.