‘Ke mo ae Mui‵mui’
“Ke fai a mea katoa e aunoa mo te muimui.”—FILIPI 2:14.
1, 2. Ne a polopolokiga ne tuku atu ne te apositolo ko Paulo ki Kelisiano i Filipi mo Kolinito, kae kaia?
I TENA tusi fakaosofia ki te fakapotopotoga Kelisiano i Filipi i te senitenali muamua, ne fai atu ei ne te apositolo ko Paulo a pati fakamālō e uke ki a latou. Ne fakamālō atu a ia ki taina tali‵tonu i te fa‵kai tenā mō te lotou kaima‵lie mo te lotou loto finafinau, kae ne fakaasi atu foki tena fiafia e uiga mō olotou galuega ‵lei. E tiga te feitu tenā, ne fakamasaua atu a Paulo ki a latou “ke fai a mea katoa e aunoa mo te muimui.” (Filipi 2:14) Kaia ne fai atu ei ne te apositolo a te fakamalosiga tenei?
2 Ne iloa ne Paulo a mea e mafai o iku atu ki ei te muimui. I te fia tausaga mai mua atu i ei, ne fakamasaua atu a ia ki te fakapotopotoga i Kolinito me se mea fakamataku a te muimui. Ne fakasino atu a Paulo me i te taimi ne ‵nofo ei a tino Isalaelu i te koga lavaki, ne fakaitaita atu faeloa latou ki a Ieova. E pefea la? Mai te talia ne latou a mea ma‵sei, te tapuaki atu ki tupua mo te finalalolagi, mai te tofotofo ne latou a Ieova, mo te muimui. Ne fakamalosi atu a Paulo ki tino Kolinito ke tauloto mai fakaakoakoga ma‵sei konei. Ne tusi atu a ia: “E se ‵tau mo koutou o mui‵mui . . . e pelā mo nisi o latou. Ne tamate foki latou ne te Agelu o te Mate.”—1 Kolinito 10:6-11.
3. Kaia e ‵tau ei o fia ‵saga atu tatou ki te mataupu e uiga ki te muimui i aso nei?
3 E pelā me ne tavini a Ieova i aso nei, e fakaasi atu ne tatou se agaga e ‵pau mo te agaga ne maua ne te fakapotopotoga i Filipi. E loto finafinau tatou o fai a galuega ‵lei, kae e fakatau a‵lofa foki tatou. (Ioane 13:34, 35) Kae ona ko logo‵maega kolā ne māfua mai i te muimui i tino o te Atua i aso ko ‵teka, e manakogina ke ‵saga tonu atu tatou ki pati fakatonutonu konei: “Ke fai a mea katoa e aunoa mo te muimui.” Ke sau‵tala muamua nei tatou ki fakaakoakoga o te muimui kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu. Ko sau‵tala ei tatou ki nisi mea kolā e mafai o fai ne tatou ke mo a e fakamasei tatou ne te muimui i aso nei.
Ne Mui‵mui se Potukau o Tino Amio Ma‵sei ki a Ieova
4. I auala fea ne mui‵mui ei a tino Isalaelu i te koga lavaki?
4 A te pati Epelu telā e fakauiga ki ‘te muimui, fāmeo io me ko te fāmeo mo te kaitaua’ ne fakaaogā i te Tusi Tapu e uiga ki mea ne ‵tupu i te 40 tausaga ne ‵nofo atu ei tino Isalaelu i te koga lavaki. I nisi taimi, ne seki fia‵fia a tino Isalaelu ki te tulaga o te lotou olaga kae ne fakaasi atu ne latou te mea tenā e auala i te muimui. E pelā mo te fia vaiaso fua mai tua o te lotou faka‵saoga mai Aikupito, “ne fakatagi io me ne mui‵mui . . . ei tino Isalaelu ki a Mose mo Alona.” Ne fāmeo a tino Isalaelu e uiga ki olotou meakai, i olotou pati: “E sili atu te ‵lei moi ne tamate matou ne te Aliki i Aikupito. I te motou ‵nofoga i Aikupito, e mafai faeloa ne matou o saga‵saga ki lalo o ‵kai faka‵lei omotou ‵kano manu. E uke foki meakai valevale e kai ne matou, kae e mafai foki ne te tino o kai ki te mea e mafai ne ia o kai. Kae nei, ne aumai fua ne koulua a matou ke ‵mate fiakai i te koga lavaki tenei.”—Esoto 16:1-3.
5. I te taimi ne fai ei a fāmeo a tino Isalaelu, ko oi eiloa te tino ne mui‵mui ‵tonu latou ki ei?
5 A te tonuga loa, ne tuku atu ne Ieova mo te alofa ki tino Isalaelu a mea kolā ne ma‵nako ‵tonu latou ki ei i te koga lavaki, e pelā mo meakai mo vai. Ne seki ‵tu aka eiloa a tino Isalaelu i se tulaga fakamataku telā ka ‵mate ei latou i se ogegā meakai i te koga lavaki. Ona ko te agaga o te sē lotomalie, ne fakalasi‵lasi ne latou a te tulaga o te lotou olaga kae ne kamata ei latou o mui‵mui. E ui eiloa ne fai olotou fāmeo ki a Mose mo Alona, i te kilokiloga a Ieova ne fai atu loa olotou sē ma‵lie konā ki te Atua. Ne fai atu a Mose ki tino Isalaelu: “Ko oti ne lagona ne [Ieova] te otou tagi mo te sē ma‵lie ki a ia. Kafai e mui‵mui koutou ki a maua, a te ‵tonuga a koutou e mui‵mui ki te Aliki.”—Esoto 16:4-8.
6, 7. I te Numela 14:1-3, ne mafuli pefea te kilokiloga a te kau Isalaelu?
6 Ne seki leva, kae ne toe mui‵mui foki a tino Isalaelu. Ne uga atu ne Mose a sipai e toko 12 ke iloilo aka te Fenua o te Folafolaga. Ne foki mai a te toko sefulu mo se lipoti sē ‵lei. Te ikuga? “Ne fakatagi atu latou ki a Mose mo Alona mo te sē ma‵lie, muna a latou penei, ‘E ‵lei atu moi ne ‵mate atu eiloa tatou i Aikupito, io me i te vao i konei! Ai a e aumai ei tatou ne te Aliki ki te fenua tenā [ko Kanana]? Ka ‵mate fua tatou i te taua, ka ko o‵tou avaga mo tama‵liki ka puke fakapagota. Kaati e ‵lei atu ma toe ‵foki tatou ki Aikupito.’ ”—Numela 14:1-3.
7 Ko tafaga la te mafuliga o te kilokiloga a te kau Isalaelu! Muamua la, ona ko te loto fakafetai ne usu atu ei ne latou a vikiga o Ieova me ne fakasaoloto ne ia latou mai Aikupito kae faka‵sao foki i te Tai Kula. (Esoto 15:1-21) Kae i te taimi ko fe‵paki ei mo fakalavelave i te koga lavaki mo te lotou ma‵taku i te kau Kanana, ne sui ei te loto fakafetai o tino o te Atua ki te agaga o te sē lotomalie. I lō te fakafetai atu ki te Atua mō te lotou saolotoga, ne ‵losi ‵se atu latou me ne ave keatea ne ia a mea ‵lei mai i a latou. A te muimui se fakaasiga o te seai o se loto fafetai ki fakatokaga a Ieova. E se tioa eiloa o fai atu a ia: “E gata afea te mui‵mui mai o tino konei ki a au?”—Numela 14:27; 21:5.
Te Loto Muimui i te Senitenali Muamua
8, 9. Taku mai ne fakaakoakoga o te muimui i loto i Tusitusiga faka-Kelisiano i te ‵Gana Eleni.
8 A fakaakoakoga o te loto muimui konei ne aofia i ei a potukau o tino kolā ne fakaasi mai te lotou loto sē ma‵lie i mua o tino e tokouke. I te taimi ne nofo atu ei a Iesu Keliso i Ielusalema i te ‵Kaiga o Fale Fakamalumalu i te 32 T.A., “ko oko eiloa i te musu‵musu o tino e tokouke e uiga ki a ia.” (Ioane 7:12, 13, 32) Ne musu‵musu latou e uiga ki a ia, e fai mai a nisi tino me i a ia se tino ‵lei kae e fai mai a nisi me i a ia se tino masei.
9 I te isi taimi, ne ‵kami a Iesu mo ana soko ki te fale o Levi, io me ko Mataio, te tino ao lafoga. “E isi Falesaio mo faiakoga o te Tulafono, ne fatufatu ki soko o Iesu, kae ne fai mai, ‘Ai a e ‵kai kae inu fakatasi ei koutou mo tino agasala?’ ” (Luka 5:27-30) Fakamuli ifo i Kalilaia, ne “fatufatu tino Iutaia ki a [Iesu], i te mea i a ia ne fai atu pelā, ‘Au nei ko te falaoa o te ola ne fanaifo mai te lagi.’ ” Ke oko foki loa ki nisi soko o Iesu ne seki fia‵fia latou ki ana pati kae kamata ei o mui‵mui.—Ioane 6:41, 60, 61.
10, 11. Kaia ne mui‵mui i ei a tino Iutaia kolā ne fai‵pati faka-Eleni, kae e aogā pefea ki toeaina Kelisiano te auala ne fai ei te lotou fakatagi?
10 E isi se ikuga ‵lei ne maua mai i se muimuiga telā ne tupu mai tua malie o te Penitekoso i te 33 T.A. E tokouke a soko fou mai tua o Isalaelu ne talimālōgina ne taina tali‵tonu i Iutaia, kae ne ‵sae aka i ei a fakalavelave e uiga ki tupe mo kope kolā ne mafai o fakasoa atu. E fai mai te tala: “Ka ko mui‵mui Iutaia kolā e fai‵pati faka Eleni ki tino Iutaia, i te mea ko sē tufa olotou fāfine ko ‵mate olotou avaga ki tupe mo koloa kolā e tufatufa i aso takitasi”—Galuega 6:1.
11 Ne ‵kese a tino mui‵mui konei mo te kau Isalaelu i te koga lavaki. A tino Iutaia kolā ne fai‵pati faka-Eleni ne seki fakaasi atu i se auala sē ‵lei te lotou sē ma‵lie ki tulaga o olotou olaga. Kae ne ‵saga atu fua latou ki te manakoga ke tausi atu ki nisi fāfine ko ‵mate olotou avaga. E se gata i ei, ne seki faka‵tupu fakalavelave io me ne fāmeo a tino mui‵mui konei i mua o tino e tokouke, ki a Ieova. Ne fakaasi atu te lotou fāmeo ki apositolo, fai fakavave ei ne latou se fakatokaga ona ko te tonu o te lotou fakatagi. Ma‵faga o fakaakoakoga gali ne fakaasi mai ne te kau apositolo mō toeaina Kelisiano i aso nei! E fakaeteete a tausi mamoe faka-te-agaga konei ke se fakaasi atu te uiga o te ‘se fia fakalogo ki fakatagi a tino ma‵lalo penei.’—Faataoto 21:13; Galuega 6:2-6.
Ke Fakaeteete i te Fakamalosiga Masei o te Muimui
12, 13. (a) Fai mai se fakatusa e uiga ki pokotiaga o te muimui. (e) Ne a mea e mafai o fakamalosi fakavave atu ke muimui se tino?
12 A te ukega o fakaakoakoga i te Tusi Tapu ne onoono tatou ki ei e fakaasi mai i ei me i te muimui ne lasi tena fakamaseiga ki tino o te Atua i taimi mua. Tela la, e ‵tau o mafaufau ‵mafa tatou ki fakamalosiga ma‵sei o te muimui e mafai o maua i aso nei. E mafai o fesoasoani mai a te fakatusaga tenei. E uke a vaega kese‵kese o fiti e mafai o ‵popo. Kafai e se saga fakavave atu ki ei, e mafai o ‵popo malosi a te fiti kae se toe mafai o fakaaogā. E uke a mea fakatele‵tele ko oti ne ofa fakalikiliki, e se ona ko te masini e masei kae ona ko te mea ko tō ‵popo ana fiti telā ko fakamataku ei. E mafai pefea o fakaaogā ne tatou te fakatusa tenei ki te muimui?
13 E pelā eiloa mo fiti kolā e mafai o ‵popo, e mafai foki o mui‵mui a tino sē ‵lei katoatoa. E ‵tau o matapula‵pula tatou ke mafai o lavea atu so se fakailoga o te loto muimui. E pelā mo te ‵sau mo te pisitai kolā e fakamakini ne laua te ‵popo o se fiti, e fai ne fakalavelave ke maua ne tatou te loto muimui. E mafai o ‵fuli ne se fakalavelave se tamā mea fua ki se matugā fāmeo lasi ‵ki. I te taimi e gasolo ifo ei o na ma‵sei atu a tulaga o aso fakaoti konei, e mafai o gasolo aka ki luga te loto muimui. (2 Timoteo 3:1-5) Tela la, e mafai o kamata o muimui se tavini a Ieova ki se isi tavini. E mafai o māfua mai te mea tenā mai se tamā mea foliki fua, e pelā mo te sē malie ki se vāivāiga, te atamai io me se tauliaga o se tino.
14, 15. Kaia e se ‵tau ei o manatu mā‵mā tatou ki te uiga ko te muimui?
14 Faitalia a pogai e fanoa‵noa ei tatou, kafai e se fakaeteete tatou i te loto muimui, e mafai o fakamalosi aka i a tatou a te uiga ko te sē ma‵lie i se tamā mea fua kae fai i ei ke mui‵mui faeloa tatou. E tonu, e mafai o fakamasei katoatoa tatou ne te agaga o te muimui i te feitu faka-te-agaga. I te taimi ne mui‵mui ei a tino Isalaelu e uiga ki te lotou olaga i te koga lavaki, ne oko atu latou ki se tulaga masei ‵ki mai te ‵losi atu ki a Ieova. (Esoto 16:8) Ke se tupu eiloa se mea penā ki a tatou!
15 E mafai o fakatuai te ‵popo o se fiti mai te pēni atu ki se pēni fiti kae saga fakavave atu o faka‵lei aka a koga takitasi kolā ko kamata o ‵popo. I se auala penā, kafai ko lavea ne tatou se manakoga ke fāmeo, e mafai o faka‵lei aka te mea tenā mai te ‵talo fakavave e uiga ki ei. E pefea la?
Ke Maua te Kilokiloga a Ieova ki Mea
16. E mafai pefea o manumalo koe i te uiga ko te loto muimui?
16 E fai ne te muimui ke ‵saga ifo tatou ki a tatou eiloa mo ‵tou fakalavelave, ko se ‵saga atu ei tatou ki fakamanuiaga e maua ne tatou e pelā me ne Molimau a Ieova. Ke manumalo koe i te uiga ko te loto muimui, e ‵tau o faka‵tu muamua ne tatou a fakamanuiaga konei i ‵tou mafaufau. E pelā mo te tauliaga tafasili i te gali ke tauave ne koe te igoa totino o Ieova. (Isaia 43:10) E mafai o ati aka ne tatou se fesokotakiga ‵pili mo ia, ko mafai ei o fai‵pati ‵tonu atu tatou ki te Tino telā e fakalogologo “ki talosaga” i so se taimi. (Salamo 65:2; Iakopo 4:8) E matea ne tatou te pogai tonu e ola ei tatou ona ko te mea e malamalama tatou i te kinauga e uiga ki te pulega sili a Ieova i te lagi mo te lalolagi kae e masaua foki ne tatou me i o tatou te tauliaga ke tumau i te fakamaoni ki te Atua. (Faataoto 27:11) E mafai o ‵kau atu faeloa tatou ki te folafolaatuga o te tala ‵lei o te Malo. (Mataio 24:14) A te fakatuanaki ki te taulaga togiola a Iesu Keliso e fai i ei ke maua ne tatou se loto lagona ‵ma. (Ioane 3:16) Konei eiloa a fakamanuiaga e maua ne tatou faitalia a mea kolā e ‵tau o kufaki i ei.
17. Kaia e ‵tau ei o maua ne tatou te kilokiloga a Ieova ki mea, e tiga eiloa e isi se pogai ‵lei ke fāmeo ei tatou?
17 Taumafai ke maua ne tatou te kilokiloga a Ieova e uiga ki mea, kae sē ko ‵tou kilokiloga fua. Ne usu mai te faisalamo ko Tavita: “Te Aliki, akoako mai ki a au ou auala; fakaasi mai foki ke iloa ‵lei ne au.” (Salamo 25:4) Kafai e isi se pogai ‵lei ke fāmeo ei tatou, e se mafai o galo i a Ieova te mea tenā. E mafai o faka‵lei fakavave ne ia te fakalavelave tenā. Tela la, kaia e talia ei ne ia i nisi taimi ke tumau a fakalavelave? Kāti ona ko te mea e fesoasoani mai i ei ki a tatou ke ati aka a uiga ‵lei, e pelā mo te fa‵ki, kufaki, fakatuanaki mo te loto mau.—Iakopo 1:2-4.
18, 19. Fakaasi mai a ikuga ‵lei e mafai o maua māfai e fai ne tatou a mea katoa e aunoa mo te muimui.
18 A te ‵tou kufaki i fakalavelave e aunoa mo te muimui, e fesoasoani mai ke momea aka te ‵lei o ‵tou uiga kae e mafai foki o ofo i ei a tino kolā e matea ne latou ‵tou amioga. I te 2003 ne faima‵laga atu se potukau o Molimau a Ieova i se pasi ke ‵kau atu ki se fono lasi i Hungary. Ne seki fiafia te tino fakatele pasi telā e se se Molimau, ke ‵kau fakatasi mo Molimau i aso e sefulu. Kae i te fakaotiga o te malaga, ne ‵fuli katoatoa ei tena mafaufau. Kaia?
19 I te taimi o te malaga, e uke a fakalavelave ne ‵tupu. Kae ne seki mui‵mui eiloa a Molimau. Ne fai mai te tino fakatele pasi me konei eiloa a toe pasese tafasili i te ‵gali ne faima‵laga mo ia! A te tonuga loa, ne tauto a ia me ka ‵kami eiloa ne ia a Molimau ki loto i tena fale kae fakalogologo faka‵lei foki ki a latou māfai e āsi atu i te suā taimi. Ko tafaga la te gali o te ata ne fakaasi atu ne pasese konei e uiga ki te faiga o “mea katoa e aunoa mo te muimui”!
E Ati Aka ne te Loto Fakamagalo a te Fealofani
20. Kaia e ‵tau ei o fakatau fakamagalo ne tatou a tatou eiloa?
20 Kae pefea la māfai e isi sau fāmeo e uiga ki se taina talitonu? Kafai e tai pa ‵mafa eiloa te fakalavelave tenā, e ‵tau o fakaaogā ne tatou a te fakatakitakiga telā e maua i pati a Iesu i te Mataio 18:15-17. Kae e se manakogina ke fai faeloa te mea tenei ona ko te ukega o fakalavelave ne fakalavelave fo‵liki fua. Kaia e se kilo atu ei koe ki te fakalavelave tenā e pelā me se avanoaga ke fakagalue aka ei te loto fakamagalo? Ne tusi mai a Paulo: “Ke fakatau fesoasoani koutou i a koutou eiloa, ke fakatau fakamagalo foki koutou i a koutou eiloa, manafai e isi se mea e se malie ei te suā tino ki te suā tino. E pelā mo te Aliki ko oti ne fakamagalo ne ia koutou, e ‵tau foki mo koutou o fakatau fakamagalo. Kae sili i mea katoa konei, taofi ‵mau koutou ki te alofa, telā e fusi fakatasi ei ne ia a mea katoa ke ‵lei.” (Kolose 3:13, 14) E mata, e mafai o fakamagalo ne tatou a nisi tino? E mata, e seai ne pogai e ‵tau ei o fāmeo a Ieova ki a tatou? Kae e tumau eiloa a ia i te fakaasi mai o te alofa mo te loto fakamagalo.
21. E mafai pefea o pokotia a tino kolā e fakalogo‵logo ki muimuiga?
21 Faitalia me se a te fakalavelave, e se mafai o faka‵lei aka te fakalavelave tenā e auala i te muimui. A te pati Epelu telā e fakauiga ki “te muimui” e mafai foki o fakauiga ki te “muimui mo te kaitaua.” Kāti ka se ‵lei ‵tou lagonaga māfai e ‵nofo tasi tatou mo se tino telā e muimui faeloa, kae taumafai ke faka‵mao keatea tatou mai i a ia. Kafai e mui‵mui io me kaitaua tatou, e mafai foki o fai penā a tino kolā e fakalogo‵logo mai. Tela la, ka se ‵lei foki olotou lagonaga kae ko ma‵nako eiloa o faka‵mao keatea mai i a tatou! E mafai o lagona ne se tino te kaitaua, kae e se mafai eiloa o fakapilipili mai ki a koe.
22. Ne a fakamatalaga ne fai mai ne se tamaliki fafine e uiga ki Molimau a Ieova?
22 A te loto fakamagalo e ati aka i ei te fealofani—se mea telā e fakatāua ne tino o Ieova. (Salamo 133:1-3) I se fenua e tasi i Eulopa, ne tusi atu se tamaliki fafine Katolika telā ko 17 ana tausaga ki te ofisa lagolago o Molimau a Ieova o fakaasi atu tena fiafia ki a latou. Ana muna: “Tenei eiloa te fakapotopotoga e tasi e iloa ne au telā e se mavae‵vae ana tino ona ko te fakatau takalia‵lia, te kaimanako, te se kufaki, io me ko te mavae‵vae.”
23. Se a te mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?
23 A te loto fakafetai mō fakamanuiaga faka-te-agaga e maua ne tatou e pelā me ne tino tapuaki ki te Atua tonu, ko Ieova, e fesoasoani mai ke ati aka ne tatou te fealofani kae ‵kalo keatea mai te loto muimui ki nisi tino i ‵tou fakalavelave totino. E fakaasi mai i te suā mataupu a uiga kolā e akoako mai ne te Atua ke ‵kalo keatea tatou mai te isi vaega telā e fakamataku atu o te muimui—ko te muimui e uiga ki te vaega o te fakapotopotoga a Ieova i te lalolagi nei.
E Masaua ne Koe?
• Ne a mea e aofia i te muimui?
• E mafai pefea o fakamatala mai a ikuga o te muimui?
• Ne a mea e mafai o fesoasoani mai ke manumalo tatou i te uiga ko te muimui?
• E fesoasoani mai pefea a te fiafia o fakamagalo ke ‵kalo keatea tatou mai te muimui?
[Ata i te itulau e 9]
Ne mui‵mui eiloa a tino Isalaelu ki a Ieova!
[Ata i te itulau e 11]
E mata, e taumafai koe ke maua te kilokiloga a Ieova e uiga ki mea?
[Ata i te itulau e 12]
E ati aka ne te loto fakamagalo a te fealofani faka-Kelisiano