Fakamatalaga mō te Tusi mō Fakatasiga
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
IULAI 7-13
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 21
Fakatakitakiga Poto mō se Avaga Fiafia
w03-E 10/15 4 ¶5
E Mafai Pefea o Fai ne Koe a Fakaikuga Poto?
A fakaikuga e fai fakavave e iku atu ki te sē ‵lei. E fai mai te Faataoto 21:5: “A palani a tino ga‵lue malosi e manuia eiloa, kae ko latou katoa kolā e fai fakava‵vave olotou mea e iku atu eiloa ki te mativa.” E pelā me se fakaakoakoga, a talavou kolā e fakatāgata kae fakafāfine va‵lea e ‵tau o fakaavanoa ne taimi ke mafaufau faka‵lei mai mua o fakaiku ke a‵vaga. I a latou ma fai pelā mo pati a William Congreve, se tino tusi koniseti i te kamataga o te 18 senitenali telā ne fai mai: “A te avaga fakava‵vave e fai ei ke salamō se tino māfai ko toe mafaufau ki mea ne ‵tau o fai.”
g-E 7/08 7 ¶2
Te Auala ke Ati Aka se Fakaipoipoga Manuia
Fakaasi Atu te Loto Maulalo. “Ke se fai ne koutou se mea i te loto fakatautau, io me ko te fia takutakua kae i te loto maulalo mo te manatu me e tāua atu a nisi tino i a koutou.” (Filipi 2:3) E uke a kinauga e ‵sae aka i tauavaga ona ko te fakatau ‵losi te ‵se ki te suā tino kae e se ‵sala ki auala kolā e ‵lei ki a lāua tokolua. A te loto maulalo, e fesoasoani mai ke taofi aka a te fia sao māfai ko isi se kinauga.
w06 10/1 19 ¶13
“Ke Fiafia Koe ki te Tamafine ne Avaga Koe ki ei”
13 Kae pefea la māfai ko isi se fakalavelave i te fakaipoipoga ona ko faifaiga a se tauavaga i a laua eiloa? E manakogina a taumafaiga e uke ke maua se faka‵leiga ki ei. E pelā me se fakaakoakoga, kāti ko kamata o ‵sae aka a vaegā pati sē ‵lei i loto i te fakaipoipoga kae ko masani eiloa ki ei. (Faataoto 12:8) E pelā mo te mea ne sautala ki ei i te mataupu muamua, e mafai o iku atu a te mea tenei ki se tulaga matagā ‵ki. E fai mai se faataoto i te Tusi Tapu: “E sili atu tou nofo i te toafa, i lō te nofo o koe mo tau avaga gutu kotekote kae gutu muimui.” (Faataoto 21:19) Kafai a koe se vaegā fafine avaga penā, ke fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, e fai ne aku faifaiga ke faigatā o nofo mai taku avaga i oku tafa?’ E fai mai te Tusi Tapu ki tāgata a‵vaga: “Tāgata, e ‵tau mo koutou o a‵lofa ki otou avaga, kae sa fakasauā ki ei.” (Kolose 3:19) Kafai koe se tagata avaga, ke fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, ko aku faifaiga e fai ei ke ‵sala atu taku avaga ki ne fakamafanafanaga i se isi koga?’ E tonu, e seai eiloa se fakamasakoga ‵lei mō te faiga o amioga finalalolagi. Kae ona ko te mea e mafai o tupu se vaegā fakalavelave penā, e ‵tau ei o fai‵pati faka‵lei ki ei.
Taemani Faka-te-Agaga
w05 2/1 14 ¶9
Te Fakataunuga o Ata Fakavaloaga e Uiga ki te Malo o te Atua
9 Ko sē toe fai nei a Iesu e pelā me se tino telā e sopo i luga i se tama a te asini, kae ko fai nei a ia e pelā me se Tupu malosi ‵ki. E fakaasi mai me e tele atu a ia i luga i se solofanua—se fakailoga faka-te-Tusi Tapu o te taua. (Faataoto 21:31) “Te solofanua ‵kena,” ko pati i te Fakaasiga 6:2, “e isi se kausana mo te matasana a te tino telā e sopo i luga, ne tuku atu foki ki a ia a te foualiki. Ne fanatu a ia o tau e pelā mo se tino e manumalo sāle i taua.” E se gata i ei, e uiga ki a Iesu, ne tusi mai a Tavita: “A te Aliki ka fakalauefa ne ia tau pulega fakatupu mai Siona. Ana muna, ‘Pule koe i ou fili.’”—Salamo 110:2.
IULAI 14-20
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 22
Fakatakitakiga ‵Poto ki te Putiakaga o Tamaliki
E Mata, ka Tavini Latou ki te Atua Māfai ko Ma‵tua?
7 Kafai koulua se tauavaga kae ma‵nako ke isi ne lua tama‵liki, ke fesili ifo penei: ‘E mata, a tāua se tauavaga loto maulalo, kae ma‵losi faka-te-agaga kolā e mafai o filifili ne Ieova ke tausi ki se pepe fou telā e tāua ‵ki tena ola?’ (Sala 127:3,4) Kafai koe se mātua, ke fesili ifo penei: ‘E mata, e akoako ne au aku tama‵liki ke lavea ne latou te tāua o te galue malosi?’ (Fai. 3:12, 13) ‘E mata, e fai ne au te ‵toe mea e mafai ke puipui aku tama‵liki mai tulaga faiga‵ta mo amioga ma‵sei kolā e fe‵paki mo latou i te lalolagi a Satani?’ (Faata. 22:3) E se mafai ne koe o puipui au tama‵liki mai tulaga faiga‵ta katoa e fe‵paki mo latou. E se mafai o fai ne koe te mea tenā. Kae e mafai o fakatoka ne koe latou ki fakalavelave o te olaga, mai i te tumau i te akoako latou i se auala alofa ke iloa ne latou o fakalagolago ki te Muna a te Atua ke maua mai i ei ne pati fakatonutonu. (Faitau te Faataoto 2:1-6) Pelā me se fakaakoakoga, kafai ko fakaiku aka ne se tino i te kaiga ke se toe tavini atu ki a Ieova, fesoasoani ki au tama‵liki ke iloa ne latou mai te Muna a te Atua a te tāua ke tumau i te fakamaoni ki a Ieova. (Sala. 31:23) Io me kafai ko mate se tino pele, ke fakaaoga te Muna a te Atua ke fakaasi ki au tama‵liki te auala ke fa‵ki i te fanoanoa kae ke maua ne latou te filemu.—2 Koli. 1:3, 4:2; 2 Timo. 3:16.
Mātua—Akoako au Tamaliki
17 Kamata o akoako au tama‵liki a koi fo‵liki. Ko te vave o akoako ne mātua olotou tama‵liki ko te ‵lei tenā. (Faata. 22:6) Mafaufau aka la ki Timoteo, telā ne masani o faima‵laga sāle mo te apositolo ko Paulo. A te mātua o Timoteo ko Eunike, mo tena tupuna fafine ko Loise, ne masani o akoako ne lāua tou tagata talu mai “tena folikiga.”—2 Timo. 1:5; 3:15.
18 A te suā tauavaga i Côte d’Ivoire, ko Jean-Claude mo Peace, ne mafai o puti aka ne lāua a la tama‵liki e toko ono ke a‵lofa kae tavini ki a Ieova. Se a te mea ne fesoasoani atu ke manuia lāua? Ne tau‵tali lāua i te fakaakoakoga a Eunike mo Loise. Ne fai mai lāua, “Ne faka‵goto ne māua a te Muna a te Atua ki loto o mā tama‵liki a koi fo‵liki, kamata loa mai tua o te fa‵naumaiga.”—Teu. 6:6, 7.
19 Se a te uiga ke “akoako” te Muna a Ieova ki otou tama‵liki? A te “akoako” e fakauiga loa “ki te fakamasaua kae fakamalamalama atu faeloa a mea konā.” Ke fai penā, e ‵tau mo mātua o fakamāumāu olotou taimi mo olotou tamaliki fo‵liki. E mafai o fakakaitaua i nisi taimi ke fakamasaua atu faeloa a fakatonuga ki tama‵liki. Kae e taumafai a mātua o ‵kilo atu ki te auala tenei e pelā me se avanoaga ke fesoasoani atu ki olotou tama‵liki ke malamalama i te Muna a te Atua kae fakagalue foki ne latou..
w06-E 4/1 9 ¶4
Mātua—Fai Pelā me se Fakaakoakoga ‵Lei ki Au Tama‵liki
E tonu, i tamaliki ne tama‵liki, kae ko nisi o latou e se faka‵logo kae uiga ‵teke foki. (Kenese 8:21) Ne a mea e mafai o fai ne mātua? “A te loto o se tamaliki tagata; e saisai ne te valea, kae ko te tokotoko o te polopolokiga ka tapale kea‵tea ne ia ke ‵mao mai i a ia,” ko pati i te Tusi Tapu. (Faataoto 22:15) Nisi tino e ‵kilo ki te mea tenei me ko to ‵mafa kae ko se galue i aso nei. A te tonuga loa, e se talia ne te Tusi Tapu so se amioga fakasaua kae fakalogo‵mae. Kae ko te “tokotoko,” i nisi taimi e fakauiga ki te saolotoga o mātua ke fai a fakasalaga ‵tau i se auala alofa ona ko te manavase tonu ke maua se olaga ‵lei ki te se-gata-mai.—Epelu 12:7-11.
Taemani Faka-te-Agaga
Ke Maua te Fiafia i Tauliaga e Maua ne Koe
11 I se auala tai ‵pau, e mafai o momea aka ‵tou fia‵fia mai te talia so se mea e tuku mai ke fai ne tatou i te taviniga a Ieova. Ke “saga malosi” ki te galuega talai, kae aofia katoatoa i galuega ki te fakapotopotoga. (Galu. 18:5; Epe. 10:24, 25) Ke fakatoka faka‵lei mō fakatasiga ko te mea ke fai au tali fakamalosi loto i te mataupu telā e suke‵suke ki ei. Ke fakatāua so se tofiga e maua ne koe i te fakatasiga i loto i te vaiaso. Kafai ne fakamolemole atu ki a koe ke fai se galuega i te fakapotopotoga, ke fakamaoni kae fakatuagagina. Sa mafaufau me e se aoga te galuega telā e tuku atu ke fai ne koe, tela la e se ‵tau o fakamāumāu ou taimi ki ei. Taumafai ke momea aka tou atamai. (Faata. 22:29) Ko tou galue malosi mō Ieova, ko te vave gasolo foki o koe ki mua kae ka maua ne koe te fiafia sili. (Kala. 6:4) Ka faigofie foki ki a koe ke fia‵fia fakatasi mo nisi tino māfai ko maua ne latou se tauliaga telā ne manako koe ki ei.—Loma 12:15; Kala. 5:26
IULAI 21-27
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 23
Fakatakitakiga ‵Poto ki te Fakaaogaga o Meainu Ma‵losi
Ke Paleni Tau Kilokiloga e Uiga ki te Fakaaogaga o te Kava
5 Kae e a māfai ko inu se tino kae e fakaeteete ke mo a ma lavea ne nisi tino i a ia ko konā? E fakaasi mai ne nisi tino se tamā fakailoga o te konā māfai ko tai uke olotou mea ne inu. Kae ko te mafaufau me e ‵lei fua te faifaiga tenā e mafai ei o faka‵se ne se tino a ia eiloa. (Ielemia 17:9) E mafai eiloa o fakamalosi malielie aka ne se tino tena fakalagolago ki te kava ko fai ei a ia fakamuli mo fai se “pologa a te kava.” (Tito 2:3) E fai mai se tino tusitala ko Caroline Knapp e uiga ki te faiga o se tino mo fai se tino ko valea ki te kava penei: “Se faiga telā e faifai malielie kae e faigata o taofi aka.” Ko tafaga la te fakamataku o te matasele ko te fakaaogaga ‵se o te kava!
6 Mafaufau foki ki pati a Iesu: “Fakaeteete koutou! Ke mo a ma tō fai ‵kaiga kae ko‵nā sāle, io me manava‵se ki mea o te olaga nei, i te mea manafai e fakapoi mai te aso tenā ki a koutou. Me ka vau pelā mo se malei ki tino katoa e ‵nofo i te lalolagi.” (Luka 21:34, 35) E se fakanoganoga kae paie fua se tino māfai ko konā—i te feitu faka-te-foitino penā foki loa mo te feitu faka-te-agaga. E a māfai ko ‵po atu a ia ne te aso o Ieova i se vaegā tulaga penā?
it-1-E 656
Konā
E Taku Fakamasei i te Tusi Tapu. A te fakaaogaga o meainu ma‵losi ki te tulaga telā ko konā i ei se tino e se talia i te Tusi Tapu. Ne fakaasi mai ne te tino poto ne tusi ne ia te Faataoto se ata manino kae tonu a pokotiaga māfai ko to uke a meainu ma‵losi ne fakaaoga. Ana pati: “Ko oi e fakaalofa? Ko oi e manavase? Ko oi e kinau? Ko oi e isi ne ana fameo? Ko oi e isi ne ana pa‵kiaga e aunoa mo se pogai? Ko oi e mata fia moe? Ko latou kolā e inu malosi ki uaina; Ko latou kolā e ‵sala ki uaina ne palu. Ke mo a ma kilo atu ki te lanu kula o te uaina i te taimi e matilo mai ei i loto i te ipu, kae ulu ‵lei ki loto. Me i te fakaotiga e ū eiloa e pelā me se gata, kae maua mai i ei te poisini e pelā me se gata poisini [e mafai o fai ne ia te tino ke masaki (e pelā mo masaki o te ate) mo te mafaufau (‵numi te mafaufau), kae mafai o mate i ei te tino]. Ka lavea ne ou mata a mea fai fakaa‵tea [ka galue te meainu malosi ke pule atu ki tou mafaufau, kae faimālō ke fai a faifaiga fai fakā‵tea; lavea kae lagona a mea kolā e seai; faipati tokotasi; faipati io me fai ne ia a mea e aunoa mo te mafaufau], kae ka faipati tou loto ki mea sē ‵tau [mafaufauga mo manakoga ‵funa ka fakaasi ki tua].”—Fat 23:29-33; Ho 4:11; Mat 15:18, 19.
Ne toe faka‵soko mai te fakamatalaga e uiga ki te tino konā penei: “Ka ‵pau koe mo se tino e takato ki lalo i te kogaloto o te tai [ka pelā me se tino malemu telā e iku atu ki te seai se mea e iloa], e ‵pau mo se tino e takato i te taulu o te tila o te vaka [kafai ko gasue malosi te vaka, ka tu te ola o te tino konā i se tulaga fakamataku i mea ‵tupu fakafuasei, faka‵mate te foitino, fusu, mo nisi mea aka]. ‘Ne ta ne latou au, kae e seai saku mea e iloa. Ne fusu ne latou au, kae e se iloa ne au [ko pati a te tino konā e pelā me faipati tokotasi; e se iloa ne ia a mea tonu ne ‵tupu mo pokotiaga kolā ne oko a ia ki ei]. Ko te taimi fea ka ala aka ei au? Ko ‵tau o aumai saku suā meainu [ko ‵tau mo ia o moe, kae koi manako loa ki meainu ma‵losi].’” Ka mativa a ia, i te fakamāumāuga o tupe e uke ki meainu ma‵losi kae ka se fakatuagagina a ia kae ka se mafai foki ne ia o fai se galuega.—Fat 23:20, 21, 34, 35.
Taemani Faka-te-Agaga
w04-E 11/1 31 ¶2
Fesili Mai te Kau Fai‵tau
E pelā me se fakaakoakoga, a te putalefe se fakaasiga o te gafula, kae e se fai faeloa penā i nisi taimi. A nisi tino kolā e ‵fula e māfua mai i se masaki. Nisi taimi e mafai foki o māfua mai i gafa. E ‵tau o masaua ne tatou i te putalefe se fakalavelave o te foitino, kae ko te gafula se fakalavelalave o te mafaufau. E fakamatala mai i te putalefe “se tulaga telā e māfua māfai ko silia a sinu o te foitino,” kae ko te gafula ko te “kaimanako io me ko te manako ‵lasi.” Tela la, a te gafula e se fakasino ki te lasi o te tino kae ko tena kilokiloga ki meakai. E mafai se tino o ‵lei loa tena foitino io me pakā kae ko ia e gafula. E se gata i ei a ‵mafa mo tuputupuga o tino e kese‵kese ona ko te kese‵kese foki o ‵nofo i ei.
IULAI 28–AOKUSO 3
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 24
Fakamalosi a Koe Eiloa mō Tulaga Faiga‵ta
it-2-E 610 ¶8
Fakasauaga
E loto fakafetai foki a Kelisiano ki te taui telā ka maua ne tino kolā e kufaki. Ne fai mai a Iesu e uiga ki te taui tenei: “E fia‵fia a latou kolā e fakasauagina ona ko te amiotonu, me ka fai mō latou te Malo o te lagi.” (Mat 5:10) E fakamalosi aka latou ne te iloaga e uiga ki te toetuga mo te iloaga ki te Tino telā ne Māfua mai ei te fakatokaga tenā. E fakamalosi foki ei latou ke fakamaoni ki te Atua faitalia te fakamatakutaku atu o tino fakasaua ke tamate latou. Ona ko te tali‵tonu ki mea ne fakataunu mai te mate o Iesu, ko saoloto latou mai te ma‵taku ki vaegā mate fakasaua penā. (Epe 2:14, 15) E tāua ‵ki a te kilokiloga tenei i mafaufau o Kelisiano māfai e ma‵nako ke tumau latou i te fakamaoni māfai ko fakasauagina. “Ke fakatumau te kilokiloga tenei i otou mafaufau e pelā eiloa mo Keliso Iesu,. . . ne fakalogo foki ke oko eiloa ki te mate, ao, ko te mate i luga i te pou fakasaua.” (Fpi 2:5-8) “Ona ko te fiafia telā i ana mua ne kufaki ei ne ia [Iesu] te pou fakasaua ne seki saga atu ki tena masiasi.”—Epe 12:2; onoono foki ki te 2Ko 12:10; 2Te 1:4; 1Pe 2:21-23.
w09 12/1 17 ¶12-13
Ke Fakatumau te Fiafia i Taimi o Fakalavelave
12 E fai mai te Faataoto 24:10: “Kafai koe e vāivāi i te taimi e tupu ei se fakalavelave, ko tena uiga a koe e vāivāi eiloa.” E fai mai te suā faataoto: “A tino e ‵kata manafai e fia‵fia, kae e mata fi‵ta manafai e fanoa‵noa.” (Faataoto 15:13) Ko oti ne loto vāivāi a nisi Kelisiano ke oko eiloa ki te tulaga telā ko taofi aka ei olotou faitauga totino ki te Tusi Tapu mo te mafaufau ‵loto ki te Muna a te Atua. Ko oti ne fai olotou ‵talo e pelā me ne mea masani, kae e mafai o ‵vae keatea latou mai i taina tapuaki. E manino ‵lei, me i te tumau i se tulaga penā e mafai o fakalogo‵mae.—Faataoto 18:1, 14.
13 I te suā feitu, a te kilokiloga aoga ka fesoasoani mai ke ‵saga tonu atu tatou ki vaega o ‵tou olaga kolā e mafai o maua i ei a te lotomalie mo te fiafia tonu. Ne tusi mai a Tavita: “Toku Atua, e fiafia au o fai tou loto! E tausi ne au au akoakoga i toku loto.” (Salamo 40:8) Kafai ko isi ne mea ‵se e ‵tupu i ‵tou olaga, a te ‵toe mea e ‵tau o fai ne tatou ko te taofiga o ‵tou polokalame aoga o te tapuakiga. A te ‵tonuga loa, a te auala ‵lei ke ‵teke atu ki te fanoanoa ko te kau atu ki mea kolā e maua ei te fiafia. E fai mai a Ieova me e mafai ne tatou o maua a te fiafia i te faitau ki tena Muna mo te onoono atu faeloa ki ei. (Salamo 1:1, 2; Iakopo 1:25) E maua eiloa ne tatou mai i te Tusi Tapu mo fakatasiga Kelisiano a ‘pati a‵lofa’ kolā e mafai o fakamalosi kae fakafiafia ei ‵tou loto.—Faataoto 12:25; 16:24.
Fesili Mai te Kau Fai‵tau
E fai mai te Faataoto 24:16: “Te tino amiotonu e mafai o siga fakafitu taimi kae ka toe tu aka.” E mata, e fakauiga te mea tenei ki se tino telā e agasala faeloa kae oti ko fakamagalo ne te Atua?
Ikai, e se tenā loa te mea e fakauiga ki ei te fuaiupu tenei. Kae e fakauiga loa ki se tino telā e fepaki faeloa mo fakalavelave, io me ko tulaga faiga‵ta kae toe tu aka ki luga ko te mea ke mafai o toe malosi a ia.
Tela la, e fakaasi mai i mea konei me i te Faataoto 24:16 e se fakasino atu ki te agasala, kae fakasino ki fakalavelave faiga‵ta e fepaki mo se tino faitalia me fia taimi e fepaki mo ia. I te olaga masei tenei, e mafai o pokotia se tino amiotonu ne masaki io me ko nisi fakalavelave aka. E mafai o talitonu a ia me ka ‵lago atu faeloa te Atua kae ka fesoasoani mai a ia ke mafai ne ia o kufaki kae ke manuia. Ke mafaufau ki te uke o mea ‵lei ko oti ne lavea ne koe ne ‵tupu ki tavini a te Atua. Kaia? E tali‵tonu tatou me i a “Ieova e ‵lago atu ki a latou katoa kolā ko ‵siga kae faka‵tu ‵tonu aka a latou katoa kolā e pu‵nou ki lalo.”—Sala. 41:1-3; 145:14-19.
Taemani Faka-te-Agaga
w09 10/1 31
Fesili Mai te Kau Fai‵tau
I taimi o te Tusi Tapu, kafai ne manako se tagata o ‘aite tena fale,” io me e ati aka se kāiga mai i te taumafai ke avaga a ia, e ‵tau o fesili ifo ki a ia eiloa, ‘E mata, ko toka au ke tausi kae ‵lago atu ki se avaga fafine mo so se tamaliki telā e fanau mai?’ A koi tuai o kamata se kāiga, ko ‵tau o isi sena galuega, ko te tausi atu ki te fatoaga. Tela la, ne ‵fuli mai i te Tusi Tapu Tuvalu a te uiga tonu o te fuaiupu tenei: “Sa faite muamua tou fale mo tou kāiga, vaganā ke toka mua au fatoaga kae ko talitonu foki koe me ko mafai o lava ne mea e maua ne koe mo tausi te olaga.” E mata, e aoga foki te akoakoga fakavae tenei i aso nei?
Ao. A te tagata telā e manako ke avaga a ia e ‵tau o fakatoka faka‵lei mō te tiute tenā. Kafai e malosi ‵lei a ia, ka galue eiloa a ia. E tonu, a galuega ‵mafa a te tagata i te tausiga o tena kāiga e se ‵tau fua o aofia i ei a te tausiga i te feitu faka-te-foitino. E fai mai te Muna a te Atua me i te tagata telā e se tausi atu ki manakoga faka-te-foitino, lagonaga, mo manakoga faka-te-agaga o tena kāiga e sili atu tena masei i lō te tino sē Kelisiano! (1 Timoteo 5:8) Tela la, i te fakatokaga mō te fakaipoipoga mo te olaga faka-te-kāiga, e ‵tau mo se tamataene o ‵sili ifo ne ia a vaegā fesili penei: ‘E mata, e toka au o tausi atu ki se kāiga i te feitu faka-te-foitino? E mata, e toka au ke fai mo fai se ulu o se kāiga i te feitu faka-te-agaga? E mata, ka fakataunu ne au a te tiute ke fai faeloa ne au se akoga faka-te-Tusi Tapu mo toku avaga mo aku tama‵liki?’ E faka‵mafa mai eiloa ne te Muna a te Atua a te tāua o tiute konā.—Teutelonome 6:6-8; Efeso 6:4.
Tela la, a te tamataene telā e ‵sala atu ki se avaga e ‵tau o mafaufau faka‵lei muamua ki te akoakoga fakavae i te Faataoto 24:27, Tusi Paia, Samoa. E penā foki te tamafine, e ‵tau o ‵sili ifo ki a ia eiloa me ko toka a ia mō tiute e pelā me se avaga mo se mātua. E mafai o ‵sili ifo ne se tauavaga koi fo‵liki a fesili tai ‵pau penā māfai e mafau‵fau lāua ki te putiakaga o tama‵liki. (Luka 14:28) A te ola e ‵tusa mo takitakiga fakaosofia penā e mafai o fesoasoani atu ki tino o te Atua ke ‵kalo keatea mai i mea faka‵mae loto kae ke maua se olaga faka-te-kāiga fiafia..
AOKUSO 4-10
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 25
Fakatakitakiga ‵Poto ki ‵Tou Pati e Fai
w15 12/15 19 ¶6-7
Fakaaoga te Malosi o Tou Gutu ki Mea ‵Lei
6 E fakaasi mai i pati a te Faataoto 25:11, NW, a te tāua ke filifili aka te taimi tonu ke faipati atu: “A pati kolā e fai atu i te taimi tonu, e ‵pau eiloa mo apolo aulo kolā e ufi ki mea siliva.” A apolo kolā e ‵kala aulo e ‵gali eiloa, kae ka nā mata ‵gali atu eiloa māfai e faka‵tu ne koe mai mua o se ‵pui siliva. I se auala tai ‵pau, a te filifili faka‵lei o se taimi tonu ke faipati atu, e mafai o iku atu ki se faipatiga fakafiafia kae magoi. E fai pefea ne tatou te mea tenei?
7 E tāua ‵ki eiloa a pati kolā e fai atu ne tatou ki tino, kae e mafai eiloa o se aoga a ‵tou pati māfai e se filifili aka ne tatou te taimi ‵lei ke fai‵pati atu. (Faitau te Faataoto 15:23.) E pelā me se fakaakoakoga, i a Mati 2011, ne fakamasei ne se mafuie mo te tsunami a fa‵kai katoa o te feitu ki te saegala o Tiapani. E silia atu mo te 15,000 o tino ne ‵galo atu olotou ola. E tiga eiloa ne logo‵mae a Molimau a Ieova i te koga tenā fakatasi mo olotou tuakoi, ne fakaaoga faka‵lei ne latou so se avanoaga ke fakamafanafana atu a tino fanoa‵noa e auala i te Tusi Tapu. E ui i ei, a te tokoukega o tino i konā ne tino kolā e ma‵losi ‵ki i te lotu Puta, kae seai se lotou iloa i akoakoga mai te Tusi Tapu. Ne ‵poto eiloa ‵tou taina ke mo a ma āsi fakavave atu ki a latou mai tua o te tsunami o fakaasi atu ki a latou a te fakamoemoega e uiga ki te toetuga. I lō te fai penā, ne fakaaoga ne latou te meaalofa ko te faipati ke ‵saga tonu atu o fesoasoani i feitu tau lagonaga kae fakamatala atu te pogai mai te Tusi Tapu e uiga ki mea ma‵sei kolā e ‵tupu ki tino ‵lei.
w15 12/15 21 ¶15-16
Fakaaoga te Malosi o Tou Gutu ki Mea ‵Lei
15 E ‵pau eiloa te tāua o te auala e fai‵pati ei tatou mo ‵tou pati kolā e fai atu. I te taimi ne faipati atu ei a Iesu i te sunako i te fa‵kai ko Nasaleta, ne “ofo masei [a tino] i te ‵gali o pati kolā ne ‵to mai i tena gutu.” (Luka 4:22) A pati atafai e fakafiafia eiloa ki te loto kae e se mafai eiloa o fakavāivāi. E tonu, e mafai o magoi ‵ki ‵tou pati e fai, māfai e fai atu i se auala atafai. (Faata. 25:15) E mafai o fakaakoako tatou ki pati atafai a Iesu mai te fakaasi atu o te āva, kae mafau‵fau foki ki lagonaga o nisi tino. Mai te kilo atu ki taumafaiga a te vaitino ke lagona ne latou a ia e faipati, ne oti ei te loto o Iesu mo te alofa kae “ne kamata ei o akoako atu ne ia a mea e uke ki a latou.” (Male. 6:34) I te taimi foki eiloa ne fakasauagina a ia, ne seki fakaaoga eiloa ne Iesu a pati ma‵sei.—1 Pe. 2:23.
16 Se mea faigata ke fai‵pati atu tatou i se auala loto maulalo kae atafai ki tino kolā e masani ‵lei mo tatou. Kāti e faigofie fua ke faipati ‵tonu atu io me pati ‵toko atu latou. E mafai o fai ne tatou te mea tenā māfai e fai‵pati atu tatou ki se kāiga io me se taugasoa ‵pili o tatou i te fakapotopotoga. E mata, ne mafaufau a Iesu me ne mafai fua o faipati ‵tonu io me pati ‵toko ne ia ana soko, ona ko te mea e ‵pili ‵ki te lotou fesokotakiga? E se penā eiloa! I te taimi ne kinau ei ana soko me ko oi te tino e sili atu i a latou, ne faka‵tonu ne Iesu latou mai te fai atu o pati atafai mo te tala fakatusa e uiga ki se tamā tamaliki. (Male. 9:33-37) E mafai o fakaakoako atu a toeaina ki a Iesu mai te tuku atu o pati fakatonutonu “i te agaga o te agamalu.”—Kala. 6:1.
w95-E 4/1 17 ¶8
Fakamalosi Atu ke Fakatau A‵lofa Kae Fai a Mea ‵Lei—Pefea?
8 I ‵tou taviniga ki te Atua, e fakatau fakamalosi tatou e auala i ‵tou fakaakoakoga ‵lei. Ne fakamalosi ne Iesu ana tino fakalogo‵logo. Ne fiafia a ia ki te faiga o te galuega talai kae ne fakatāua foki ne ia. Ne fai mai a ia me pelā me se meakai ki a ia. (Ioa 4:34; Loma 11:13) A te vaegā loto finafinau penā e mafai o fakamalosi ei a nisi ke fai foki penā. E mata, e mafai foki ne koe o fakaasi ke lavea a tou fiafia ki te galuega talai? Fakaasi atu ki nisi tino i te fakapotopotoga au tala ‵gali i te galuega talai kae fakaeteete ke mo a e fai i se auala fakamatamata. Kafai e ‵kami ne koe a nisi tino ke ga‵lue mo koe, fesoasoani ki a latou ke fia‵fia tonu o faipati ki nisi tino e uiga ki te ‵tou Mafuaga Sili ko Ieova.—Faataoto 25:25.
Taemani Faka-te-Agaga
it-2-E 399
Agamalu
A te tino e agamalu ona me fakatuanaki kae isi se pogai o tena malosi. A ia e toka faeloa tena mafaufau. A te tino e se agamalu se fakaasiga o te sē tokagamalie, fi‵ta, seai se loto talitonu mo te fakamoemoega, kae mafatia. A te tino e se agamalu e fakamatala mai i te fatatoto penei: “E pelā me se fakai ne ofa ki lalo, ko seai sena ‵pui, ko te tagata telā e se mafai o taofi tena kaitaua.” (Fat 25:28) E tuku matala fua kae faigofie ke ulu atu a mafaufauga sē ‵lei, kolā ka fakamalosi ei ke fai ne ia a faifaiga sē ‵lei.
AOKUSO 11-17
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 26
Faka‵mao Mai te “Tino Valea
it-2-E 729 ¶6
Vaiua
Tau o Tausaga. E lua a tau o aso masani i te Fenua o te Folafolaga, ko te tau ‵vela mo te tau ‵moko, telā ko te taimi e seai ne vaiua mo te taimi e ‵to ei vaiua. (Fakatusa ki te Salamo 32:4; Pes 2:11, fml.) E se uke a vaiua mai te kogaloto o Apelila ki te kogaloto o Oketopa. E se uke a vaiua i te vaitau tenei telā ko te taimi o te taukai. E fakaasi mai i te Faataoto 26:1 e seai ne vaiua i te taimi o te taukai. (Fakatusa ki te 1Sa 12:17-19.) I tau o vaiua, e se ‵to faeloa te vaiua; e isi ne taimi ko ‵lei a aso. Ona te vaitau tenei se taimi ‵moko telā la, e ‵moko ‵ki māfai e ‵nofo a tino i tua i te vaiua. (Esl 10:9, 13) Tela la, e manakogina loa se koga ‵lei ke mafai o faka‵malu faka‵lei.—Isa 4:6; 25:4; 32:2; Iop 24:8.
w87-E 10/1 19 ¶12
Polopolokiga e Maua ei a Fuataga o te Filemu
12 I nisi taimi, kāti e manakogina ne nisi tino se fakasalaga tai ‵mafa, e pelā mo pati i te Faataoto 26:3: “A te ‵kini ne fai mō te solofanua, a te fagutu ne fai mō te asini, kae ko te lakau e ‵kini ki ei a tua o tino va‵lea.” I nisi taimi e fai ne Ieova ke loto maulalo a tino o tena fenua ko Isalaelu e auala i fakalavelave kolā ne fakamāfua ne latou eiloa: “Me ne ‵teke ne latou te muna a te Atua; ne seki āva latou ki pati fakatonutonu a te Atua Tafasili i te Maluga. Tenā ne fai ei ne ia ke loto mau‵lalo latou e auala i mea faiga‵ta; ne ‵siga latou, kae seai se tino ke fesoasoani atu ki a latou. Ne ka‵laga atu latou ki a Ieova mō se fesoasoani i taimi o olotou puapuaga; ne fakaola ne ia latou mai olotou fakalavelave.” (Salamo 107:11-13) A nisi tino va‵lea ne loto makeke kae se talia ne latou a polopolokiga a‵lofa ke faka‵lei latou: “Te tagata e fakamakeke tena ua mai tua o polopolokiga ‵mafa e uke. Ka pakiakia a ia kae ka se mafai o faka‵lei aka.”—Faataoto 29:1.
it-2-E 191 ¶4
‵Pili
Tena fakaaogaga i te Faataoto. “E pelā mo te tino e fai ne ia ke ‵pili ana vae kae fakalogo‵mae ne ia a ia eiloa, e penā foki a te tino e tuku atu ne ia a mea ki se tino valea,” ko pati a te Tupu ko Solomona. Se mea tonu me kafai se tagata e fakagalue ne ia se tino valea, ka fakatigaina ne ia a ia eiloa. Ka lavea ne ia a te fakamaseiga ki ana galuega, kae fakamasei ki a ia.—Fat 26:6.
Taemani Faka-te-Agaga
it-1-E 846
Tino Valea
A te tali atu ki se tino valea “e ‵tusa mo tena fakavalevale” e auala i te kau atu ki ana kinauga va‵lea ka fai foki ei ke maua ne ia a mafaufauga mo auala valea a te tino valea tenā. Ke mo e fai koe pelā mo te tino valea tenā, e fakatonutonu mai penei te faataoto: “Ke mo a ma tali atu ki se tino valea e ‵tusa mo tena fakavalevale.” I te suā feitu, e fakaasi mai i te Faataoto 26:4, 5 me kafai e tali atu ki se tino “e ‵tusa mo tena fakavalevale” i se auala telā e fakaasi atu ke iloa ne ia a tena ‵se, mo te ‵kese o te mea e kinau a ia ki ei mai i nisi tino, ka mafai eiloa o aoga.
AOKUSO 18-24
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 27
MEA AOGA E MAUA NE TATOU MAI TAUGASOA ‵TONU
E Fakatāua ne Ieova Ana Tavini Loto Maulalo
12 A te tino loto maulalo e loto fakafetai ki polopolokiga. Ke fai se fakatusa: Mafaufau me nofo atu koe i se fakatasiga Kelisiano. I tau otiga ne sau‵tala mo nisi taina tali‵tonu, kae ne faipati atu se tokotasi o latou ki a koe me isi ne mea‵kai e ‵lave i ou nifo. E mautinoa eiloa me ka mā koe. Kae e mata, ka loto fakafetai foki koe ki te tino telā ne fakailoa atu ne ia ki a koe? E tonu, au muna loa ke na fakailoa fakavave atu ne se tino ki a koe a te mea tenā! I se auala tai ‵pau, e ‵tau o loto maulalo tatou o fakafetai atu ki se taina talitonu telā e loto malosi o tuku mai ne ia a polopolokiga māfai e manakogina ne tatou. E ‵kilo atu tatou ki te tino tenā e pelā me se taugasoa o tatou, kae e sē se fili.—Faitau te Faataoto 27:5, 6; Kala. 4:16.
it-2-E 491 ¶3
Tuakoi
Tela la, ke talitonu ki se taugasoa, kae ke ‵sala atu ki ne pati fesoasoani mai i a ia i taimi e manakogina ne koe, e fakatonutonu mai penei i te Faataoto: “Ke mo a ma tiaki ne koe tou taugasoa io me ko te taugasoa o tou tamana, kae ke mo a ma ulu ki loto i te fale o tou taina i te aso o tou puapuaga. E ‵lei atu te tuakoi [sha·khenʹ] telā e pili mai i lō se taina telā e ‵mao ‵ki.” (Fat 27:10) E fai mai te tino ne tusi ne ia te faataoto i te taugasoa pili o te kāiga ko te tino telā e ‵tau o fakatāua kae ‵sala atu ki ei mō se fesoasoani i lō te kāiga pili telā e fai pelā me se taina kae ‵nofo ‵mao, me e se toka a ia o fesoasoani atu io me e se mafai o tuku atu ne ia te fesoasoani e pelā me se kāiga.
Talavou—Se a te Vaegā Olaga e Ma‵nako Koutou ki ei?
7 Tasi o akoakoga e mafai o tauloto ne tatou mai te fakaikuga sē ‵lei a Ioasa, ko te tāua ke filifili a taugasoa kolā e fai mo fakamalosiga ‵lei ki a tatou—taugasoa kolā e a‵lofa ki a Ieova kae ma‵nako o fakafiafia a ia. E se ‵tau o fakatapula a ‵tou vā fakataugasoa mo latou fua kolā e kautama mo tatou. Masaua, a Ioasa e foliki ‵ki ki tena taugasoa ko Ieoiata. E uiga ki filifiliga o ou taugasoa, fesili ifo ki a koe: ‘E mata, e fesoasoani mai latou o fakamalosi a toku fakatuanaki ki a Ieova? E mata, e fakamalosi mai latou ke ola au e ‵tusa mo tulaga o te Atua? E mata, e fai‵pati latou e uiga ki a Ieova mo ana muna‵tonu tāua? E mata, e fakaasi atu ne latou te āva ki tulaga o te Atua? E mata, e fai mai fua ne latou a mea kāti e manako ke lagona ne au, io me maua ne latou te loto malosi ke fakatonu au māfai ko tai tapeapea kea‵tea?’ (Faata. 27:5, 6, 17) A te ‵tonuga loa, kafai ou taugasoa e se a‵lofa ki a Ieova, e se manakogina ne koe latou. Kae kafai e isi ne ou taugasoa e a‵lofa ki a Ieova, ke ‵piki ‵mau ki a latou—ka aoga a latou ki a koe!—Faata. 13:20.
Taemani Faka-te-Agaga
w06 10/1 11 ¶12
Manatu Tāua Mai te Tusi ko Faataoto
27:21. E mafai o fakaasi faka‵sau atu tatou ne tavaega. E fakaasi atu ne tatou te loto maulalo māfai e fakamalosi tatou ne tavaega ke matea ne tatou te ‵tou ‵nofo kaitalafu ki a Ieova kae fakamalosi mai ke tumau tatou i te tavini atu ki a ia. E lavea faka‵lei atu eiloa te sē lava o te loto maulalo māfai e fakamalosi aka tatou ne tavaega ke maua ei se lagonaga fia maluga.
AOKUSO 25-31
KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA FAATAOTO 28
Te ‵Kesega i te Tino Masei mo te Tino Amiotonu
w93-E 5/15 26 ¶2
E Mata, e Tautali Katoatoa Koe i a Ieova?
“Tino amio‵tonu e loto ma‵losi eiloa e pelā me se leona.” (Faataoto 28:1) E fakaasi atu ne latou te fakatuanaki, fakalagolago mo te mautinoa ki te Muna a te Atua, kae loto ‵toa o fai te galuega a Ieova faitalia so se mea fakamataku.
it-2-E 1139 ¶3
Malamalama
Tino kolā e fuli tua ki te Mafuaga. A te tino e fiafia ki te solitulafono e se fia saga ki te Atua māfai e fai ana fakaikuga mo ana palani. (Iop 34:27) E talia ne te tino tenā ke faka‵kivi ne tena loto a ia ki mea ‵se e fai ne ia kae e galo atu ei tena malamalama. (Sal 36:1-4) Faitalia foki loa e fai mai i a ia e tapuaki ki te Atua, e fakamaluga atu ne ia a tulaga o tāgata i lō te Atua. (Isa 29:13, 14) E fai ne ia i ana amioga fakamasiasi e pelā me ne “tafaoga” fua (Fat 10:23) kae kamata o loto ‵fika, fakasaua, valea i ana faka‵tauga, kae mafaufau me i te Atua sē lavea e se iloa foki io me lavea ne ia ana mea ‵se e fai, e pelā me ko seai se ‵mana o te Atua ke iloa ne ia a mea. (Sal 94:4-10; Isa 29:15, 16; Iel 10:21) E auala i ana pati mo ana faifaiga e fai mai a ia, “E seai se Ieova” (Sal 14:1-3) kae se fia saga atu ki a ia. Ona ko te mea e se takitaki a ia ne fakatakitakiga a te Atua, e se mafai o iloa ne ia te mea tonu, lavea me se a te fakalavelave, iloilo faka‵lei a mea e aofia i ei kae fai se fakaikuga tonu.—Fat 28:5.
it-1-E 1211 ¶4
Fakamaoni
E mafai o maua se vaegā fakamaoni penā, e se mai te malosi o se tino, kae mai te fakatuanaki malosi kae talitonu ki a Ieova mo Tena malosi faka‵sao tino. (Sal 25:21) E tauto mai a Ieova me ka fai a ia e pelā me se “talita” mo se “‵pui malosi,” telā e takitaki ne ia te auala o tino kolā e sa‵sale i te fakamaoni. (Fat 2:6-8; 10:29; Sal 41:12) A te tumau o latou i te faiga ke maua te taliaga a Ieova e fai ei ke tokagamalie olotou olaga, kae ka mafai foki ei o sa‵sale ‵tonu latou ki te lotou fakamoemoega. (Sal 26:1-3; Fat 11:5; 28:18) E pelā mo te mea ne lavea ne Iopu, a tino e seai ne olotou mea ‵se e tigaina i pulepulega a tino ma‵sei kae ‵mate fakatasi foki mo tino ma‵sei, kae ui i ei, ne fakatalitonu mai ne Ieova me iloa ‵lei ne ia a te olaga o tino e seai ne olotou mea ‵se kae ne tauto mai a ia i te vaegā tino tenā ka tumau tena tofi, filemu tena olaga i aso mai mua, kae ka maua ne ia a mea ‵lei. (Iop 9:20-22; Sal 37:18, 19, 37; 84:11; Fat 28:10) E pelā mo te ‵tala o Iopu, ko te fakamaoni o te tagata e fai ei ke tāua kae fakaaloalogina a ia, kae e se ko tena maumea. (Fat 19:1; 28:6) A tamaliki kolā e maua ne latou a vaegā matua penā e taku me fia‵fia (Fat 20:7), e maua ne latou se iloga gali ‵ki mai i te fakaakoakoga ‵lei a te lotou tamana, kae ka aoga foki ki a latou a te taku ‵lei mo te fakaaloalo ne maua ne tena tamana.
Taemani Faka-te-Agaga
w01-E 12/1 11 ¶3
E Mafai ne Koe o Kalo Kea‵tea Mai te Fatu Vāivāi Faka-te-Agaga
Tō lasi te loto talitonu. E tokouke a tino ne mate i te fatu vāivāi, ona ko tō lasi te loto tali‵tonu i a latou e ma‵losi mai mua malie o ‵mate fakapoi. E masani sāle o manatu mā‵ma io me fakatauemu ki asiga i te fakaimasaki me e se aoga. I se auala tai ‵pau, e mafau‵fau a nisi tino me faigata o ‵tupu a fakalavelave ki a latou ona ko latou ko leva ne fai pelā me ne Kelisiano. E se fia faka‵logo latou ke fai ne iloiloga totino ki olotou tulaga faka-te-agaga ke oko loa ki taimi ko ‵tupu ei se fakalavelave. E tāua ‵ki ke masaua faeloa a te manatu fakatonutonu e uiga ki te tō lasi te loto talitonu telā ne fai mai ne te apositolo ko Paulo: “Te tino telā e mafaufau i a ia e tu ke fakaeteete i a ia ma siga.” A te auala o te poto ko te talia ne tatou a ‵tou tulaga sē ‵lei katoatoa kae fai se iloiloga totino ki ‵tou tulaga faka-te-agaga i taimi katoa.—1 Kolinito 10:12; Faataoto 28:14.