“E ‵Tau mo Matou o Faka‵logo ki te Atua e Pelā me ko te Pule”

1-3. (a) Kaia ne fakamasino ei a te kau apositolo i te Sanetulini, kae ne a mea ne iku mai ei? (e) Kaia e ‵tau ei o fia iloa ne tatou a te fakaikuga ne fai ne te kau apositolo?

KO OKO eiloa te kaitāua a famasino o te Sanetulini! Ko ‵tu atu a apositolo o Iesu i mua o te fono fakamasino tenei. Kaia? Ne fai ‵tonu atu a Iosefa Kaiafa, te faitaulaga sili mo te pelesitene o te Sanetulini, ki a latou: “Ne fakatonu atu matou ke se toe fakavae otou akoakoga ki luga i te igoa tenei.” Ne seki mafai eiloa o taku atu ne te pelesitene kaitaua tenā a te igoa o Iesu. Kae ne toe fai mai a Kaiafa: “Ko oti ne faka‵fonu ne koutou a Ielusalema ki otou akoakoga, kae e taumafai malosi koutou o ‵ti mai a toto o te tagata tenā ki luga i matou.” (Galu. 5:28) E manino ‵lei te fekau a tou tagata: Fakagata te talai atu i a koutou ma fakasala!

² Ne ‵saga atu pefea a apositolo ki te mea tenā? A te fakatonuga ke talai atu ne fai mai ne Iesu, telā ne fakasopo ne te Atua. (Mata. 28:18-20) E mata, ne ma‵taku a te kau apositolo kae ‵pono olotou gutu? Io me e mata, e maua ne latou te loto toa ke tu ‵mautakitaki kae tumau i te talai atu? Tenei eiloa te fakalavelave tonu: E mata, ka faka‵logo latou ki te Atua io me ki tāgata? E aunoa mo te fakatalave, ne faipati atu a te apositolo ko Petelu mō te kau apositolo katoa. Ne manino ‵lei ana pati kae ne faipati atu mo te loto toa.

³ E pelā me ne Kelisiano ‵tonu, e fia iloa ne tatou me ne ‵saga atu pefea a te kau apositolo ki fakamatakutakuga a te kau Sanetulini. Ne fai mai foki ki a tatou a te fakatonuga ke talai atu. Tela la, e fe‵paki foki tatou mo ‵tekemaiga i te taimi e fai ei ne tatou te galuega tenei. (Mata. 10:22) E taumafai a tino ‵teke o taofi io me fakatapu te ‵tou galuega. Ne a mea ka fai ne tatou? A te sukesuke ki te fakaikuga ne fai ne te kau apositolo e pelā foki mo mea ne ‵tupu mai mua o fakamasino latou i te Sanetulini, ka aoga eiloa ki a tatou.a

“Ne ‵Tala . . . ne te Agelu a Ieova a Mataloa” (Galu. 5:12-21a)

4, 5. Kaia ne ‘fonu ei i te loto masei’ a Kaiafa mo te kau Satukaio?

⁴ Ke masaua, me i te taimi muamua ne fakatonu atu ei ki a Petelu mo Ioane ke fakagata te lā talai atu, ne tali atu lāua: “E se mafai eiloa o fakagata te mā fai‵pati ki mea ko oti ne lavea kae lagona ne māua.” (Galu. 4:20) Mai tua o te lotou fakamasinoga i te Sanetulini, ne tumau eiloa a Petelu mo Ioane fakatasi mo nisi apositolo i te talai atu i te faletapu. Ne fai ne te kau apositolo a galuega fakaofoofogia, e pelā mo te faka‵leiga o tino ma‵saki mo te afuliga o temoni. Ne fai ne latou te mea tenā i te “Fakaosoga o Solomona,” i te feitu ki saegala o te faletapu, telā e maopoopo ei a tino Iutaia e tokouke. So se tino foki telā ne oko ki ei te ata o Petelu ne faka‵lei aka. A tino kolā ne faka‵lei aka olotou ma‵saki i te feitu faka-te-foitino, ne talia ne latou te munatonu mai te muna a te Atua. Ona ko te mea tenā, “ne fakaopoopo mai faeloa a tino tali‵tonu ki te Aliki, tāgata mo fāfine e tokouke.”—Galu. 5:12-15.

⁵ Ne ‘‵fonu i te loto masei’ a Kaiafa mo te kau Satukaio, ko te potukau lotu telā e kau a ia ki ei, kae ‵pei ne latou te kau apositolo ki te falepuipui. (Galu. 5:17, 18) Kaia ne kaitāua malosi ei te kau Satukaio? Me ne akoako atu te kau apositolo me ko oti ne fakatu aka a Iesu mai te mate, kae e se tali‵tonu a te kau Satukaio ki te toetu. Ne fai atu te kau apositolo me e maua fua ne se tino te fakaolataga māfai e fakatuanaki ki a Iesu, kae ne ma‵taku te kau Satukaio i a latou ma fakasala ne te kau Loma māfai ko ‵kilo atu a tino ki a Iesu e pelā me ko te lotou Takitaki. (Ioa. 11:48) Tenā loa te pogai ne ma‵nako malosi ei te kau Satukaio o fakafilemu a te kau apositolo!

6. Ko oi a tino i aso nei kolā e fakasaua malosi atu ki tavini a Ieova, kae kaia e se ‵tau ei o ‵poi tatou?

⁶ E penā foki i aso nei. A tino kolā e fakasaua malosi atu ki tavini a Ieova ko tino kolā e ‵teke atu ki te lotu. E taumafai a vaegā tino penā o fakamalosi a pule o malo mo mea fakasalalau ke taofi aka te faiga o te galuega talai. E mata, e ‵tau o ‵poi tatou? Ikai. E fakaasi faka‵sau atu i te fekau telā e folafola ne tatou a lotu ‵se. Kafai e talia ne latou a muna‵tonu mai te Tusi Tapu, ko fakasaoloto ei a tino loto ‵lei mai akoakoga mo faifaiga kolā e se fetaui mo te Tusi Tapu. (Ioa. 8:32) E a, e se fakaasi mai i te ‵tou fekau a te pogai e ‵fonu ei a takitaki lotu i te loto masei?

7, 8. Ne aoga pefea ki te kau apositolo a te fakatonuga a te agelu, kae ne a fesili ‵gali ka mafau‵fau tatou ki ei?

⁷ A koi fakatali‵tali latou i te falepuipui ke fai te lotou fono, kāti ne mafau‵fau te kau apositolo me e mata, ka ‵mate latou e pelā me ne matulo i lima o olotou fili io me ikai. (Mata. 24:9) Kae i te po eiloa tenā, ne tupu ei se mea fakaofoofogia—“ne ‵tala aka ne te agelu a Ieova a mataloa o te falepuipui.”b (Galu. 5:19) Ne fakatonu atu a te agelu ki a latou: “‵Tu i loto i te faletapu, kae takutaku atu faeloa ki tino a mea katoa.” (Galu. 5:20) E fakaasi mai i te fakatonuga tenā, me ne fai eiloa ne te kau apositolo a te mea tonu. Kāti ne fakamalosi atu foki ki a latou a pati a te agelu ko te mea ke tu ‵mautakitaki latou faitalia me se a te mea e tupu. “Ne ulu atu [a te kau apositolo] ki loto i te faletapu i te vaveao kae kamata o akoako atu” mo te loto tali‵tonu mo te loto malosi.—Galu. 5:21.

⁸ Se mea gali ke fesili ifo tatou ki a tatou eiloa, ‘E mata, e maua ne au te loto talitonu mo te loto malosi ke tumau i te talai atu mai lalo i tulaga tai ‵pau penei?’ E mafai eiloa o maua ne tatou te malosi e manakogina māfai ko iloa ne tatou me i te galuega tāua tenei ko te “molimau katoatoa atu e uiga ki te Malo o te Atua,” e takitaki ne te kau agelu kae ‵lago malosi mai foki ki ei.—Galu. 28:23; Faka. 14:6, 7.

“E ‵Tau mo Matou o Faka‵logo ki te Atua e Pelā me ko te Pule i lō Tāgata” (Galu. 5:21e-33)

9-11. Se a te tali a te kau apositolo ki te fakatonuga a te Sanetulini ke taofi te lotou galuega talai, kae ne fai pefea a te mea tenei mo fai se fakaakoakoga ‵lei mō Kelisiano ‵tonu?

⁹ Ko toka nei a Kaiafa mo nisi famasino o te Sanetulini o fakamasino a te kau apositolo. Ne uga ne latou a ofisa ke puke mai a pagota mai te falepuipui, kae e se iloa ne latou te mea ko oti ne tupu i ei. Ke mafaufau ki te ‵poi o ofisa konā i te iloaga ne latou me ko ‵galo a pagota i loto i te falepuipui telā e ‵loka faka‵lei katoa kae e “‵tu a leoleo i mataloa.” (Galu. 5:23) Ne iloa fakamuli ne te takitaki o te faletapu me ko oti ne toe ‵foki atu a te kau apositolo ki te faletapu, kae ko molimau atu latou e uiga ki a Iesu Keliso—ko te galuega eiloa telā ne ‵pei ei latou ki te falepuipui! Ne olo fakavave atu a te takitaki o te faletapu mo ana ofisa ki te faletapu o puke mai a pagota ki te Sanetulini.

¹⁰ E pelā mo te mea e fakaasi mai i te kamataga o te mataupu tenei, ne fai faka‵lei atu a takitaki lotu kaitāua konei ki te kau apositolo ke fakagata te lotou galuega talai. Kae se a te tali mai te kau apositolo? Ne tali atu a Petelu mo te loto toa mō nisi apositolo: “E ‵tau mo matou o faka‵logo ki te Atua e pelā me ko te pule i lō tāgata.” (Galu. 5:29) Ne tuku mai ne te kau apositolo se fakaakoakoga ‵lei mō Kelisiano ‵tonu katoa ke tautali i ei. Ka galo eiloa i takitaki i aso nei a te lotou saolotoga mai te Atua ke faka‵logo māfai ko fakatapu ne latou a mea kolā e manako te Atua ke fai. Io me fai ne latou a mea kolā e fakatapu ne te Atua. I ‵tou aso nei, kafai e fakatapu ne “pule ma‵luga” a te faiga o te galuega talai, e se mafai o taofi ne tatou te ‵tou galuega ne fakatonu mai ne te Atua ke fai, ko te talaiatuga o te tala ‵lei. (Lo. 13:1) Kae ka ‵sala ne tatou mo te poto a nisi auala ke tumau tatou i te molimau katoatoa atu e uiga ki te Malo o te Atua.

¹¹ E se ‵poi tatou, me ne fai fua ne te tali a te kau apositolo telā ne fai atu mo te loto toa ke na kaitāua malosi eiloa a famasino. Ne fakaiku aka ne latou ke “tamate a apositolo.” (Galu. 5:33) Ko tena uiga ka ‵mate eiloa a molimau loto finafinau kae loto toa konei e pelā me ne matulo. Kae ko pili fua o maua ne latou se fesoasoani i se auala fakaofoofogia!

“Ka se Mafai Eiloa ne Koutou o Fakaseai te Galuega Tenā” (Galu. 5:34-42)

12, 13 (a) Ne a pati fakatonutonu ne fai atu ne Kamalielu ki tino ne ga‵lue tasi mo ia, kae ne a mea ne fai ne latou? (e) E mafai pefea o fesoasoani atu a Ieova ki ana tino i aso nei, kae ne a mea e mautinoa i a tatou māfai e ‘logo‵mae tatou ona ko te amiotonu’?

¹² Ne tu aka a Kamalielu, “se faiakoga o te Tulafono kae ne āva malosi a tino katoa ki a ia,” kae faipati atu.c Kāti ne fakaaloalogina malosi a ia ne tino ne ga‵lue tasi mo ia, me ne fai a ia mo olotou takitaki, kae ne fakatonu atu foki “ke ave a [te kau apositolo] ki tua mō se taimi toetoe.” (Galu. 5:34) Ne fakaasi atu ne ia a fakalavelave i aso ko ‵teka kolā ne ‵sae aka kae oti ko toe ‵galo atu mai tua o te matega o takitaki o te lotu, ne fakamalosi atu ei a Kamalielu ki te kau o te fono ke fakaeteete i olotou mea e fai ki te kau apositolo, telā ne fatoa mate atu fua te loto Takitaki, ko Iesu. Ne fai atu ne Kamalielu ana fakamasakoga ki a latou: “Sa fakalavelave atu ki tāgata konei, kae tuku malie eiloa latou. Me kafai a te fakatokaga io me ko te galuega tenei e māfua mai i tāgata, ka fakaseaigina eiloa a te galuega tenā; kae kafai e māfua mai i te Atua, ka se mafai eiloa ne koutou o fakaseai te galuega tenā. I te mea ma iloa fakamuli aka ne koutou me ko taua ‵tonu atu eiloa koutou ki te Atua.” (Galu. 5:38, 39) Ne tau‵tali a famasino i tena fakatakitakiga, kae ne fai atu ke ‵kini te kau apositolo kae fakatonu atu ke “fakagata te lotou fai‵pati i te igoa o Iesu.”—Galu. 5:40.

¹³ E pelā mo aso mua, e mafai foki o fakaaoga ne Ieova i aso nei a tāgata takutakua pelā mo Kamalielu ke fesoasoani atu ki ana tino. (Faata. 21:1) E mafai o fakaaoga ne Ieova a tena agaga ke ga‵lue a pule ma‵luga, famasino io me ko tino fai tulafono e ‵tusa mo tena loto. (Nee. 2:4-8) Kae kafai e talia ne ia tatou ke “logo‵mae . . . ona ko te amiotonu,” e lua eiloa a mea e mautinoa i a tatou. (1 Pe. 3:14) Muamua la, e mafai o tuku mai ne te Atua ki a tatou a te malosi ke kufaki. (1 Koli. 10:13) A ko te lua, “ka seai eiloa se meatau e mafai o fakapakia” ne ia te faiga o te galuega a te Atua.—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Ne ‵saga atu pefea a te kau apositolo ki fakasauaga ne maua ne latou, kae kaia? (e) Fakamatala mai se tala telā e fakaasi mai ei me i tino o Ieova e maua ne latou te kufaki mo te fiafia.

¹⁴ E mata, ne loto vāivāi a te kau apositolo i te otiga ne ‵kini latou? Ikai! Ne “olo latou ki tua mo te Sanetulini mo te fia‵fia.” (Galu. 5:41) “Fia‵fia”—kaia? E se ona ko logo‵maega ne maua ne latou mai olotou ‵kiniga. Ne fia‵fia latou me ne fakasauagina latou ona ko te lotou tumau i te fakamaoni ki a Ieova kae ne tau‵tali atu foki latou i kalafaga o te lotou Fakaakoakoga Sili, ko Iesu.—Mata. 5:11, 12.

¹⁵ E pelā mo ‵tou taina i te senitenali muamua, e kufaki ne tatou mo te fia‵fia a logo‵maega e fe‵paki mo tatou ona ko te tala ‵lei. (1 Pe. 4:12-14) E tonu, e se fia‵fia tatou māfai ko fakasauagina io me ‵pei ki te falepuipui. Kae e maua ne tatou te lotomalie katoatoa ona ko ‵tou tumau i te fakamaoni. Ke mafaufau ki te tala o Henry Dornik, telā ne kufaki ne ia a fakasauaga matagā mai lalo i pulega fakasaua. Ne fai mai a ia me i a Aokuso 1944, ne talia ne takitaki pule ke ‵pei lāua mo tena taina ki te falepuipui. Ne fai mai a tino ‵teke konā: “E se mafai o fakakolekole ne tatou lāua ke fai se mea. E fia‵fia lāua māfai e fai lāua pelā me ne matulo.” Ne fakamatala mai a te taina ko Dornik, penei: “E tiga eiloa, e seki manako au ke fai pelā me se matulo, kae ne fiafia eiloa au māfai e logo‵mae au ona ko toku fakamaoni ki a Ieova.”—Iako. 1:2-4.

16. Ne fakaasi atu pefea ne te kau apositolo me ne ma‵nako latou ke maea te faiga o te lotou galuega talai, kae e tau‵tali atu pefea tatou i te auala ne talai atu ei latou?

¹⁶ Ne seki fakamaumau ne te kau apositolo olotou taimi kae ne faka‵soko eiloa te lotou galuega talai. E aunoa mo te ma‵taku, “ne tumau eiloa latou i te akoako mo te folafola atu a te tala ‵lei e uiga ki te Keliso . . . i loto i te faletapu kae mai fale ki fale.”d (Galu. 5:42) Ne ma‵nako a tino talai loto finafinau konei ke maea te lotou molimau atu. E lavea atu me ne fakaoko eiloa ne latou te fekau ki fale o tino, e ‵tusa loa mo te fakatonuga a Iesu Keliso ki a latou. (Mata. 10:7, 11-14) E seai se fakalotolotolua me tenā eiloa te auala ne faka‵fonu ei ne latou a Ielusalema ki olotou akoakoga. E lauiloa a Molimau a Ieova i aso nei ona ko te lotou tau‵tali atu i te auala ne fai ei ne te kau apositolo te lotou galuega talai. Mai te āsi atu ki fale takitasi i ‵tou koga talai, e fakaasi atu ei ne tatou me e ma‵nako foki tatou ke maea te faiga o ‵tou galuega, ko te mea ke maua ne tino katoa te avanoaga ke fakalogo‵logo ki te tala ‵lei. E mata, ne fakamanuia ne Ieova te ‵tou galuega talai mai fale ki fale? Ao! E lau i miliona a tino ko oti ne ‵saga tonu mai ki te fekau o te Malo i taimi konei o te gataga, kae e tokouke a tino ne lagona ne latou te tala ‵lei mō te taimi muamua ona ko te āsiga a se Molimau ki tena fale.

E Tausi ne Tāgata Atamai a te “Galuega Tāua” Tenei (Galu. 6:1-6)

17-19. Se a te fakalavelave telā ne sae aka, kae se a te fakatakitakiga ne tuku atu ne te kau apositolo ke faka‵lei aka te fakalavelave tenā?

¹⁷ Ne fepaki a te fakapotopotoga fou tenei mo se tulaga fakamataku. Se a te mea tenā? A soko e tokouke kolā ne papatiso, ne tino kolā ne olo atu fua o āsi ki Ielusalema kae ne ma‵nako ke tauloto ki mea e uke atu mai mua o toe ‵foki ki olotou fa‵kai. Ne loto fia‵fia a soko i Ielusalema o fai meaalofa ke fesoasoani atu ki te togiga o meakai mo nisi mea aka. (Galu. 2:44-46; 4:34-37) Kae ne sae aka ei se fakalavelave tai faigata. Kafai ko “tufatufa i aso takitasi” a meakai, e masani o “se maua” ne fafine Eleni kolā ko ‵mate olotou avaga a olotou tusaga. (Galu. 6:1) Ne maua eiloa ne fāfine Epelu ko ‵mate olotou avaga a olotou tusaga, ona ko te fakailoga tino. A te fakailoga tino e mafai o fakamafua ne ia a mavaevaega i tino.

¹⁸ Ne iloa ne te kau apositolo, kolā e fai pelā me ko te potukau pule o te fakapotopotoga, me “e se ‵tau o tiaki ne [latou] a te muna a te Atua ko te mea ke tufatufa atu a meakai.” (Galu. 6:2) Ke faka‵lei aka te fakalavelave tenā, ne fakatonu atu latou ki te kau soko ke salasala aka ne tāgata e tokofitu “e ‵fonu i te agaga tapu mo te poto” ke mafai o ‵tofi ne apositolo ke fai ne latou te “galuega tāua” tenei. (Galu. 6:3) Ne manakogina ne tāgata ‵poto, me e se aofia fua i te galuega tenā a te tufatufaatuga o meakai, kae penā foki loa mo te fakasoaga o tupe, te togimaiga o mea mo te fakamauga faka‵lei ki lalo i tusi a lipoti o olotou galuega. E isi ne igoa Eleni o tāgata konā ne filifiligina kae ne aoga eiloa te faifaiga tenā ki fāfine kolā ko ‵mate olotou avaga kae seki ai ne olotou meakai ne maua i taimi ne tufatufa ei i aso takitasi. I te otiga ne mafaufau faka‵lei kae ‵talo foki e uiga ki igoa o tāgata kolā ne avaka ki a latou, ne ‵tofi ei ne te kau apositolo a tāgata e tokofitu ke fai ne latou te “galuega tāua” tenei.e

¹⁹ E mata, ko se ‵tau o aofia a tāgata e tokofitu konei i te talaiatuga o te tala ‵lei ona ko te lotou galuega ki te tufatufaatuga o meakai? Ikai! E aofia i tāgata kolā ne ‵tofi aka ko Setefano telā ne fakamaoni mai ne ia tena loto toa mo te loto malosi i te talai atu. (Galu. 6:8-10) A Filipo foki se tokotasi o latou, kae ne fakaigoa a ia ko te “tino talai.” (Galu. 21:8) E manino ‵lei me ne tumau eiloa a tāgata e tokofitu konei i te fai pelā me ne tino talai loto finafinau o te Malo.

20. E tau‵tali atu pefea a tino o te Atua i aso nei ki faifaiga a te kau apositolo?

²⁰ E tau‵tali atu a tino o Ieova i aso nei i faifaiga ne fai ne te kau apositolo. E ‵tau o fakaasi mai ne tāgata kolā e ‵tofi aka ki nisi tiute i te fakapotopotoga a uiga faka-te-agaga kae fakamaoni mai foki me e galue te agaga tapu i a latou. Mai lalo i te takitakiga a te Potukau Pule, e ‵tofi aka a tāgata kolā e fetaui ‵lei ke fai pelā me ne toeaina mo tavini fesoasoani i te fakapotopotoga.f (1 Timo. 3:1-9, 12, 13) A tāgata kolā e fetaui ‵lei e fai pelā me ne ‵tofi aka ne te agaga tapu. E fai ne tāgata ga‵lue malosi konei a “galuega tāua” e uke. E pelā mo nisi toeaina, e fesoasoani atu latou ke fakataunu a manakoga o nisi tavini fakamaoni a Ieova kolā ko ma‵tua ‵ki. (Iako. 1:27) E aofia malosi a nisi toeaina i te fakatū‵tuga o Fale Tapuaki, te faiga o fakatokaga mō fono ‵lasi, io me aofia i Komiti Fesokotaki mo Fakaimasaki. E uke foki a tiute o tavini fesoasoani i tafa o te āsi atu ki taina mo tuagane mo te faiga o akoakoga. E ‵tau o fakapaleni aka ne tāgata konei olotou tiute i te fakapotopotoga mo te tiute ne fakatonu mai ne te Atua ke fai, ko te talai atu o te tala ‵lei o te Malo.—1 Koli. 9:16.

‘Ne Salalau Valevale a te Muna a te Atua’ (Galu. 6:7)

21, 22. Ne a mea e fakaasi mai ei me ne fakamanuia ne Ieova te fakapotopotoga fou tenei?

²¹ Ona ko te fesoasoani o Ieova, ne tumau eiloa te fakapotopotoga fou tenei, faitalia a fakasauaga mai tino i tua, e pelā foki mo fakalavelave i loto eiloa i te fakapotopotoga. Ne fakamaoni mai ei me ne fakamanuia ne Ieova latou, me e fai mai te tala penei: “Ne iku atu i ei ki te salalau valevale o te muna a te Atua, kae ne fakaopoopo faeloa a te aofaki o soko i Ielusalema; kae e tokouke a faitaulaga ne fai pelā me ne tino tali‵tonu.” (Galu. 6:7) A te mea tenei se tala fua e tasi i te tusi ko Galuega e uiga ki te gasolo ki mua o te galuega talai. (Galu. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) E mata, e se fakamalosi mai ki a tatou a tala e uiga ki te gasolo ki mua o te talaiatuga o te Malo i nisi kogā koga o te lalolagi?

²² I te senitenali muamua, ne seki gata eiloa a fakasauaga a takitaki lotu kaitāua. Kae ko pili foki o oko atu a nisi fakasauaga e uke ‵ki. Fakamuli ifo, ne fepaki a Setefano mo fakasauaga e uke, kae ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu.