Багай хөөннү ажып эртип болур
ЧЕДИИШКИН чок чорууңарга кандыг хамаарылгалыг силер? Хөй специалистернии-биле алырга, бо айтырыгга харыыңар силерниң хөөнүңерниң кандыызын илередип турар. Кижи бүрүзүнүң чуртталгазында бергелер аңгы-аңгы боор. Чүге чамдык улус бергелерге таварышкаш, дүжүп бербес, торулбас боор? А өскелери бичии-ле бергеге таваржы бергеш, холун сула салып, бодунга бүзүревестей бээр?
Кажан ажыл дилеп туруңарда, силерни ажылче хүлээвээн дижик. Ооң соонда чүү деп боданыр силер? «Мен ышкаш кижи кымга херек боор? Ам кандыг-даа ажыл тыппас мен» деп бодап, идегелиңер ышкынып, шупту чүвеге бодуңарны буруудадып болур силер. Оон-даа дора, бүгү чуртталгаңарны карартыр бодап: «Мен кымга-даа херек чок, ажык-дүжүүм чок кижи-дир мен» деп болур силер. Бирги-даа, ийиги-даа байдалда эки хөөн чогу илдең-дир.
Багай хөөн-биле демисел
Багай хөөн-биле канчаар демисежип болурул? Баштайгы, эң чугула базым — багай бодалдарны тодарадып өөренип алыры-дыр. Дараазында базым — ооң-биле демисежири-дир. Болган чүүлче өскээр көөрүн кызыдыңар. Чижээ, шынап-ла силерни ажылче алыксаваан болгаш, ажылче хүлээвээни ол бе? Азы ажыл берикчизи тааржыр мергежилдиг кижи дилеп турар эвеспе?
Шын фактыларны көрүп тургаш, хамык чүүл хөөдер багай хөөнүңерни тодарадып ап болур силер. Бир катап ажылче хүлээп албаан болза, силерни чүнү-даа кылып шыдавас дээни ол бе? Чуртталгаңарның чедиишкинниг эки талаларын сактып келиңер, чижээ, бараалгалга хамаарышкан сорулгаларыңарны, өг-бүлеңерни болгаш эш-өөрүңер-биле хамаарылгаңарны. Багай чүүлдерни хөөдер сундуңарны тодарадып алгаш, ону соксадыңар. Силерни ажылче кажан-даа хүүлеп албас деп шынап-ла билир деп силер бе? Багай хөөннү ажып эртеринге дузалаар өске-даа аргалар бар.
Эки хөөн болгаш сорулгаларже чүткүүрү
Сөөлгү чылдарда шинчилекчилер идегелдиң солун, ынчалза-даа бир тодаргай утказын билип кааннар. Оларныы-биле алырга, идегел дээрге сорулгаларын чедип алыр дээш кижиниң бодунга бүзүрээри-дир. Ынчалза-даа дараазында статьядан көөр болза, идегел оон-даа улуг уткалыг бооп турар, а сорулга чедип алыр дээн идегел чуртталганың чамдык талаларынга ажыктыг. Идегелдиң шак бо утказынга даяныр болза, эки хөөннү болгаш сорулгаларже чүткүлдү сайзырадып ап болур.
Келир үеже салып алган улуг сорулгаларымны чедип ап шыдаар мен деп бүзүрээр дизе, амдан эгелеп бичии сорулгаларны салып өөренип, оларны чедип алыры эргежок чугула. Ындыг дуржулгаңар чок болза, салып турар сорулгаңарның дугайында шыңгыы боданыңар. Силерниң кандыг-бир сорулгаңар бар бе? Чуртталгада чүү чугулазын база херек кырында чүнү күзеп турарывысты херекке албайн, амыдыралдың ажаанзыралдарынче дүлнү бээри дыка белен. Чуртталгада чугула чүүлдерни бирги черге салыры кайы хире херек дээрзин Библияда шагда-ла бижип кааш турган: «Боттарыңарга эң эки чүүлдү билип а[лыңар]» (Филипчилерге 1:10).
Чугула чүүлдерни шын тодарадып алыр болза, өг-бүлеге, бараалгалга болгаш чуртталганың өске-даа талаларынга кол сорулгаларны салыры белен апаар. Баштай бодуңарга хөй сорулга салбайн, чедип алыры белен сорулгадан салып алыңар. Берге сорулга салып алыр болза, кижи ундарап, мырыңай дүжүп бээринге кээр. Ынчангаш хөй үе үндүрер улуг сорулга салырының орнунга, ону эвээш үе ишти кылыптар бичии-бичии сорулгаларже чарып алыңар.
«Күзел күштүг, сорук күчүлүг» деп чечен сөстер бар. Өттүр-ле сөглээн сөстер аа! Кол сорулгалар тодараттынган соонда, ону чедип алырынга күзел болгаш шиитпирлиг чорук херек. Шиитпирлиг болур дизе, сорулгаңарның кайы хире чугулазын база кандыг түңнел эккээрин боданыңар. Шаптараазыннар турар, ынчалза-даа оларже муңгаш орукче кылдыр көрбейн, а ажып эрте бээр артар-сыннарже кылдыр көрүңер.
Сорулгаларны чедип алыр дизе, болдунар аргаларны дилээр болза эки. Идегелдиң үнезин шинчилеп турган Рик Снайдер сорулганы чедип алыр дизе, аңгы-аңгы аргаларны дилээрин сүмелээн. Бирги арга таарышпас болза, ийиги, үшкү дээш оон-даа өске аргаларны ажыглап болур.
Снайдер бир сорулганы өске сорулга-биле солуп алыр кылдыр сүмелеп турар. Бир эвес чедип алыры болдунмас сорулга дээш дүвүреп туруп бээр болзувусса, ундаралдан өске чүү-даа чедип албас бис. А бир эвес ону чедип алыр сорулга-биле солуп алыр болза, идегел тыптып кээр.
Библияда мону бадыткап турар бир эки чижек бар. Давид хаан Иегова Бурганынга өргээ тудуп бээр дээш дыка күзеп турган. Ынчалза-даа Бурган ол алдар-хүндүнү аңаа эвес, а ооң оглу Соломонга берген. Ону билип кааш, Давид дедирленмейн, ундаваравайн, сорулгазын өскертип алган. Ол бүгү күжүн оглунга өргээ тударынга херек материалдар чыырынче мөөңнээн (3 Хааннар 8:17—19; 1 Чылдар 29:3—7).
Багай хөөн-биле туржуп, эки хөөннү сайзырадып, сорулгаларывысче чүткүп тургаш, хей-аъдывысты көдүрер бис. Ындыг-даа болза, идегеливис быжыг эвес бооп болур. Чүге? Чүге дизе бо делегейде таваржып турар байдалдарывыс хөй кезиинде бистен хамаарышпас. Кижи төрелгетенин хинчектеп турар дайын-чааны, кем-херек үүлгедиглерин, аарыг-аржыкты, аш-чутту болгаш өлүм-чидимни көрүп-даа турар болзувусса, эки хөөннүг артарынга биске чүү дузалап болур?
[Чурук]
Ажылче силерни хүлээп албаан болза, кажан-даа ажыл тыппас силер дээни ол бе?
[Чурук]
Давид хаан байдал аайы-биле сорулгаларын өскертип турган.