Oktuvre

Jaʼ te likem talel ta stojolal Jeova li pʼijilale xchiʼuk muʼyuk bu tsjalanbutik, chakʼbutik ta slekil yoʼonton. Sventa jtatik lek jpʼijiltike, skʼan jchʼamtik li tukʼibtasel chakʼbutik Jeovae. Kʼalal lek pʼijutik une, jaʼ me chchabiutik sventa mu jpastik li kʼusi chopole xchiʼuk jaʼ tskoltautik sventa jkʼeltik kʼuxi xuʼ masuk to lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae (Prov. 2:​10-​12). Jaʼ me jech te oyutik-o li ta kʼanelal yuʼun Dios «ti ch-ikʼvan batel ta kuxlejal sbatel osile» (Jud. 21). Ep ta veltae vokol tajek chkaʼitik xchʼamel li tukʼibtasele o xuʼ van chopol chkiltik. ¿Kʼu van yuʼun ti jech chkʼot ta jtojolaltike? Jaʼ ta skoj ti jpasmulilutike, ta skoj ti kʼu yelan kichʼojtik tsʼitesele o xuʼ van oy yan srasonal kuʼuntik. Pe kʼalal chkiltik ti lek kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal ta jchʼamtik li tukʼibtasele, mas to ep sbalil chkiltik xchiʼuk chkakʼtik venta ti skʼanojutik li Diose. Xi chal kaʼitik li Proverbios 3:​11 xchiʼuk 12: «Jnichʼon, mu me chopoluc xavaʼay cʼalal chayacʼbot nucul [o kʼalal tstukʼibtasot] li Mucʼul Diose». Xi to chal xtoke: «Yuʼun li Mucʼul Diose ta xacʼbe nucul li bochʼo lec scʼanoje». Mu me xchʼay ta joltik ti jaʼ noʼox tskʼan Jeova ti lekuk xbat li jkuxlejaltike (Evr. 12:​5-​11). Persa onoʼox lek tstukʼibtasutik ta skoj ti xojtikinutik leke. w18.03 28 ¶1, 2

Taje jaʼ laj yalbe batel tsobobbail ta Asia Menor li jtakbol Pedroe. Li ermanoetik tee jeltos kʼusi nopem xaʼiik spasel xchiʼuk jaʼo tsnuptanik tsatsal kontrainel, ¿kʼusi van koltaatik-o yajtsʼaklomtak Kristo yoʼ xkuch yuʼunike? (1 Ped. 1:1; 4:​4, 7, 12). Li jtakbol Pedroe laj yal ti xchʼam sbaik ‹ta jujuntale›, jaʼ xkaltik, ti lekuk xchʼamik li buchʼutik xojtikinik xa onoʼoxe. Pe ¿kʼuxi xuʼ xkoltaatik mi la xchʼunik li tojobtasel taje? Jaʼ ti mas to tspasatik ta jmoje. Yuʼun kʼalal chijbat ta vulaʼal ta sna junuk ermanoe, lek tajek ch-echʼ kuʼuntik xchiʼuk muʼyuk chchʼay-o ta joltik. Kʼalal voʼotik chkikʼ tal ta jnatik junuk ermano xtoke, mas to chkamigoin jba jchiʼuktik. Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, mas to lek chkojtikintik ermanoetik kʼalal lek jnaʼ xijchʼamvan ta jnatike. Ta skoj ti mas to tstsatsaj svokolik jujun kʼakʼal li ermanoetik ta skʼakʼalil Pedroe, mas to jtunel yuʼunik ti jmojuk oyike. Li avie ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutik, jaʼ yuʼun, tsots tajek skʼoplal ti jmojuk oyutik eke (2 Tim. 3:1). w18.03 14, 15 ¶1-3

Li Vivliae chal ti xmuyubajik li buchʼutik tsotsik ta mantale. Li ta Romanos 8:6 chal ti kʼu yuʼun jaʼ mas lek ti tsotsutik ta mantale. Xi chale: «Mi te chkakʼ jnopbentik ta stojolal bekʼete jaʼ sventa lajelal, pe mi te chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue jaʼ sventa kuxlejal xchiʼuk jun oʼontonal». Mi jaʼ laj kakʼ ta koʼontontik li kʼusitik ta sventa mantale, jun koʼontontik xchiʼuk Dios xchiʼuk xuʼ me xijkuxiutik ta sbatel osil. Li avie toj xibal sba ti xijsikub li ta mantale. Yuʼun li krixchanoetike mu jechuk snopbenik kʼuchaʼal li ­Diose, jaʼ yuʼun skʼan ­jchabitik tajek li jnopbentike. Kʼalal oy buchʼu chlik sikubuk ta mantale, tsok li stalelale, jaʼ xa chlik xchan ti kʼu yelan stalelal li krixchanoetike xchiʼuk jaʼ xa jech chlik snop kʼuchaʼal li stukike. Li jchankʼop Judase laj yal ti chkʼot yorail ti muʼyuk xa te yichʼojik xchʼul espiritu Dios li jlome, jaʼ xkaltik, ti tsikubik-o ta mantale (Jud. 18, 19). w18.02 19 ¶5, 7; 20 ¶8

Epal doktoretik xchiʼuk enfermeraetike tskʼelik jchameletik akʼo mi xuʼ xchʼambeik li xchamelike, jech tspasik ta skoj ti tskʼan tskoltaike. Pe skʼan skʼel sbaik mi mu skʼan xchʼamik li chamele. Jaʼ jech li avi eke, yuʼun jmoj nakalutik xchiʼuk jmoj chij-abtejutik xchiʼuk krixchanoetik ti jelel tajek stalelalike xchiʼuk ti mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li stalelaltak Diose. Mi mu jkʼan ti jech jchantike, skʼan me jkʼel jbatik tajek. Li krixchanoetike mu xichʼik ta mukʼ li smantaltak Dios ta sventa li kʼusi leke xchiʼuk li kʼusi chopole, taje jaʼ ta skoj ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike. Li ta xchibal karta sventa Timoteoe, li jtakbol Pabloe laj yal ti kʼu yelan chakʼ ta ilel stalelalik li krixchanoetik ti nom oyik ta stojolal Diose. Yuʼun mas to tsok batel stalelik ta skoj ti nopol xa xtal li slajebal kʼusitike (2 Tim. 3:​1-5). Akʼo mi toj chopol chkaʼitik li kʼusitik chkʼot ta pasel taje, pe mi muʼyuk la jchabi jbatike, xuʼ me jech xlik jnoptik, xlik kʼopojkutik xchiʼuk ti jech jpas jtalelaltik kʼuchaʼal li krixchanoetik ta jpat jxokontike (Prov. 13:​20). Jech oxal, jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jchanbetik li stalelalike xchiʼuk jkʼeltik kʼuxi xuʼ jkoltatik yantik sventa xojtikinik li Diose. w18.01 27 ¶1, 2

Kʼalal chaʼkuxi ta sjabilal 33 li Jesuse, laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal mas ta voʼob sien krixchanoetik ti xuʼ van te tsakal skʼoplal ek li ololetike. Xuʼ van jaʼo te laj yal li mantal chal li teksto avie (1 Kor. 15:6). Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, yileluke ta sienal xa noʼox laj yaʼiik li mantal ti skʼan xbat spasik ta yajchankʼop Jesus li krixchanoetike. Pe maʼuk noʼox laj yal taje, yuʼun baʼyel xa onoʼox laj yal ti skʼan xichʼ voʼ li buchʼutik tskʼan tstsʼaklie xchiʼuk li buchʼutik tskʼan chkuch «li kʼatlom teʼ» yuʼune (Mat. 11:​29, 30). Li Jeovae jaʼ tstunes Jesus sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼontone. Jaʼ yuʼun, li buchʼutik tskʼan tslekubtasbe yoʼonton li Diose skʼan xchʼunik ti tsots yichʼoj yabtel li Jesuse. Vaʼun xuʼ xichʼik voʼ xchiʼuk ta sjunul yoʼonton chchʼam li Diose. Li Vivliae chal ti buchʼu pasik ta yajtsʼaklomtak Kristo li ta baʼyel sigloe laj yaʼibeik lek smelolal ti kʼu yuʼun skʼan xichʼik voʼe, vaʼun ta anil noʼox jech la spasik (Ech. 2:​41; 9:​18; 16:​14, 15, 32, 33). w18.03 5 ¶8

Avie sokem xa tajek li kuxlejale, noj ta mulivajel xchiʼuk ta jecheʼ chanubtaseletik ta skoj li Mukʼta Babilonia ti jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetik ta spʼejel balumile, ti jaʼ ‹sna li pukujetike› (Apok. 18:2). Pe jelelutik tajek li voʼotike, xijkoʼolaj ta jyanlumetik; jech oxal, muʼyuk lek chilutik li krixchanoetike (Mar. 13:​13). Nopajkutik mas ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la spas li Daniele. Mi ta jpat koʼontontik ta stojolal li Diose, mi bikʼit chkakʼ jbatike xchiʼuk mi jnaʼ jchʼuntik mantale, chijkʼot ta skʼulejal o ep jbalil chilutik li Jeovae (Hageo 2:7). ¿Mi oy van kʼusi stakʼ xchanbeik stot smeʼ Daniel li totil meʼiletik avie? ¡Oy ta melel! Yuʼun akʼo mi kʼox toʼox li Daniele xchiʼuk akʼo mi oy tajek choplejal li ta Judae, lik skʼan li Jeovae. Taje jaʼ svinajeb ti lek chanubtasbil yuʼun li stot smeʼe (Prov. 22:6). Jamal xvinaj xtok ti skʼanojik Jeova li stot smeʼe, yuʼun li biil Daniele jaʼ skʼan xal: «Jaʼ Jchapanvanej Kuʼun li Diose». Jaʼ yuʼun chaʼa, totil meʼiletik, mu xalubtsajik ta xchanubtasel li avol anichʼonike xchiʼuk oyuk smalael avuʼunik (Efes. 6:4). Jmoj xapasik orasion, albo Jeova ti akʼo skoltaan ta sventa li kʼusitik chtun yuʼunike. Mi laj avakʼbeik yipal sventa xatikʼbeik ta yoʼonton anichʼnabik li mantale, ta me xakʼboxuk bendision li Jeovae (Sal. 37:5). w18.02 5 ¶12; 6 ¶14, 15

¿Kʼu yuʼun chkakʼbetik Jeova li kʼusi oy kuʼuntike? Yuʼun jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ. Li jtakbol Juane akʼbat yil yuʼun Dios li kʼusi yakal chalik li anjeletik ta vinajele: «Xata-o albel amukʼulal, ichʼel ta mukʼ xchiʼuk oy ajuʼel Jeova Dios kuʼunkutik, yuʼun voʼot la apas skotol li kʼusitike, oy skotol xchiʼuk laj yichʼ pasel skotol ta skoj ti jech la skʼan avoʼontone» (Apok. 4:​11). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Jeovae sta-o tajek ti xkalbetik smukʼulale xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼe, jech oxal sta-o me ti xkakʼbetik li kʼusi mas lek oy kuʼuntike. Li Jeovae la stunes Moises sventa xalbe j-israeletik ti akʼo spasik oxkoj kʼin ta jabile. Li ta kʼin taje xuʼ xichʼbeik batel smoton li Jeovae, yuʼun jaʼ jech chichʼik-o ta mukʼ. Xi albatike: «Mu me junuc bochʼo jecheʼ xmeymun batel scʼob avuʼunic ti cʼalal chbat ta stojol Mucʼul Diose» (Deut. 16:​16). Li avi eke, ¿kʼuxi xuʼ xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae? Jaʼ ti xkakʼbetik li kʼusi oy kuʼuntike xchiʼuk ti mu kʼusi jmalatik sventa xkichʼtik pakbel sutele. Mi jech la jpastike, chkakʼbetik yil ti ta jkoltatik xchiʼuk ti ep sbalil chkiltik li jvokʼ s-organisasion ta balumile. w18.01 18 ¶4, 5

Xi to laj yal li Jesuse: «Jaʼ kuchik li kʼatlom teʼ kuʼune [...]. Yuʼun li kʼatlom teʼ kuʼune kʼun ta kuchel xchiʼuk muʼyuk bu ol li kikatse» (Mat. 11:​29, 30). ¡Jaʼ melel li kʼusi laj yal Jesuse! Yuʼun akʼo mi akʼbil xa tajek persa chijbat ta tsobajel o ta cholmantal bakʼintik ta skoj ti lubemutike, jaʼ to chkaʼitik kʼalal chijsut xa talel ta jnatike, mas xa oy yipal kuʼuntik. Jech xtok, mas xa jnaʼtik kʼuxi chkutik sventa jtsaltik komel li jvokoltike. Ta melel, lek kʼun ta kuchel batel li kʼatlom teʼ yuʼun Jesuse. Kalbetik skʼoplal jun ermana ti ep ta tos xchamele, jecheʼ noʼox chakʼ tajek lubel chaʼi (síndrome de fatiga crónica), ip ta at-oʼonton xchiʼuk tsakbil ta tsatsal kʼux jolal. Jaʼ yuʼun, muʼyuk chkʼot ta tsobajel bakʼintik. Pe jun veltae laj yakʼ persa bat li ta tsobajel ch-echʼ ta savado o ta domingoe. Vaʼun xi laj yale: «Li diskursoe jaʼ laj yalbe skʼoplal kʼalal chijchibaje. Li buchʼu laj yetʼes li mantale lek xaʼibe smelolal li xkʼuxul jvokole, solel ta xkʼuxul yoʼonton kʼopoj; vaʼun te tʼom kokʼel. Jaʼ te laj kakʼ venta ti skʼan xibat li ta tsobajeletike». Li ermana taje muyubaj tajek ti laj yakʼ to persa bat ta tsobajele. w18.01 8, 9 ¶6, 7

Kʼalal yichʼojik xa ox voʼ li alab nichʼnabiletike, xuʼ van oy kʼusitik chlik sjakʼik o xuʼ van chlik jeluk li snopbenike. Xuʼ van oy kʼusitik lik skʼupin li ta sba balumile, vaʼun xuʼ van xlik snop mi jaʼ van lek ti xikta sba ta xchʼunel li beiltaseletik ta Vivliae (Sal. 73:​1, 3, 12, 13). ¿Kʼusi xuʼ spasik li totil meʼiletik kʼalal jech chkʼot ta pasele? Skʼan xakʼik persa yoʼ mu xlik stsak sbaik ta utel xchiʼuk li yalab xnichʼnabike. Skʼan me xaʼibeik smelolal ti xuʼ xchibaj o xuʼ stijbeik yoʼonton yalab xnichʼnabik ta skoj li stalelalike. Akʼo yakʼbeik yil ti skʼanojik ta melele xchiʼuk ti oy ta yoʼontonik skoltaele. Veno, li alab nichʼnabiletik ti yichʼojik xa voʼe skʼan me xaʼibeik smelolal ek ti laj yalbeik ta jamal Jeova ti jaʼ xa mas tskʼanike xchiʼuk ti jaʼ tspasik-o li kʼusi tskʼan yoʼontone (Mar. 12:​30). Li Diose toj tsots skʼoplal chil kʼalal jech chkalbetik ta jamale, jaʼ yuʼun, skʼan jechuk tsots skʼoplal xkiltik ek (Ecl. 5:​4, 5). w17.12 22 ¶16, 17

Jech kʼuchaʼal li Martae, oy epal yajtuneltak Jeova snaʼojik ti oy chaʼkuxesel ta mas tsʼakale. Li Abraane snaʼoj ti jaʼ ta stojolal Isaak chkʼot ta pasel li kʼusitik albat yuʼun Jeovae. Pe jun veltae, xi albate: «Icʼo batel li Isaac ti cʼajumal jun anichʼone, ti lec cʼux ta avoʼntone [...] te xamilbun jmotonin» (Gén. 22:2). Nopo xa noʼox avaʼi ti kʼu van yelan laj yaʼi sba li Abraane. Li Jeovae yalojbe xa onoʼox Abraan ti tstaik bendision skotol krixchanoetik ta stojolal li smom nichʼnabtake (Gén. 13:​14-​16; 18:​18; Rom. 4:​17, 18). Laj yalbe ti jaʼ ta stojolal Isaak chlokʼ li snitilulal taje (Gén. 21:​12). Pe ti lajuk smil xnichʼon li Abraane, ¿kʼuxi chkʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jeovae? Li Jeovae laj yalbe Pablo ti akʼo stsʼiba ti ta skoj ti oy xchʼunel yoʼonton li Abraane, snaʼoj ti xuʼ xchaʼkuxesbat li xnichʼone (Evr. 11:​17-​19). Akʼo mi mu snaʼ bakʼin chchaʼkuxi talel, pe snaʼoj ti xuʼ xchaʼkuxes li Jeovae. w17.12 6 ¶12, 14

Jech kʼuchaʼal li Pabloe, li voʼotik eke skʼan jechuk xkiltik kuxlejal jech kʼuchaʼal chil li Jeovae, yuʼun ‹li kʼusi tskʼane jaʼ ti sutes yoʼonton skotolike› (2 Ped. 3:9). ¿Mi jaʼ jech oy ta avoʼonton ek? Yuʼun mi mas chkʼuxubaj ta koʼontontik li krixchanoetike, ta sjunul me koʼonton ta jcholtik mantal xchiʼuk xkuxet noʼox me koʼonton chkaʼitik. Jech xtok, mi chʼul chkiltik li kuxlejale xchiʼuk mi jaʼ jech chkiltik kʼuchaʼal chil li Jeovae, ta jkʼel jbatik lek ti kʼu yelan chij-abteje; jech kʼuchaʼal ta svaʼanel salonetik o ta yan abtelaletik. Jech xtok, ta me xkichʼ jpʼijiltik kʼalal ta jtsʼot jkarotike. Taje jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplale. Ta skoj ti toj lek kʼusitik tspas skotol ora li Jeovae, skʼan jechuk jpastik ek. Li buchʼutik baʼyel skʼan jech spasike jaʼ li moletik ta tsobo­bbaile, yuʼun skʼan xchabi sbaik xchiʼuk xchabiik li yantike (Prov. 22:3). Jaʼ yuʼun skʼan jchʼuntik mi oy junuk mol ta tsobobbail chalbutik ti oy kʼusi skʼan jpastik yoʼ jchabi jbatike (Gal. 6:1). Mi jaʼ jech chkiltik li kuxlejal jech kʼuchaʼal chil Jeovae, muʼyuk ‹chkom ta jbatik mi oy buchʼu chchame› (Deut. 19:​10). w17.11 16 ¶11, 12

Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Jnutsoj batel li matanal ta jkʼan ta jta sventa li takel ta ikʼel ta akʼol yuʼun [Diose]». Li yajtsʼaklomtak Kristo avi ti tʼujbil chbatik ta vinajele, ta sjunul yoʼonton tsmalaik ek li matanal taje (Filip. 3:​14). Jech xtok, oy tajek ta yoʼontonik ti xbat xchiʼinik ta ajvalilal ta vinajel li Jesuse xchiʼuk ti skoltautik tal sventa xijpas ta tukʼil krixchanoe (Apok. 20:6). ¡Taje toj lek li matanal akʼbilik yuʼun li Jeovae! Pe li yan chijetike jelel li smoton ch-akʼbatike. ¿Kʼusi jaʼ taje? Jaʼ ti xuʼ xkuxiik ta sbatel osil liʼ ta balumile, taje jaʼ ch-akʼbat-o tajek smuyubajelik ek (2 Ped. 3:​13). Li Pabloe oy tajek ta yoʼonton tskolta li yermanotak sventa tukʼuk xakʼ sbaik yoʼ staik li matanale, jaʼ yuʼun xi laj yalanbee: «Teuk me oy-o anopbenik ta sventa li kʼusitik ta akʼole» (Kol. 3:2). Taje jaʼ skʼan xal ti skʼan te oyuk ta snopbenik li spatobil yoʼontonik ti chkuxiik ta vinajele (Kol. 1:​4, 5). Jaʼ yuʼun chaʼa, sventa mu xchʼay ta jsatik li matanal eke, jaʼ mas lek ti jnopbetik skʼoplal li bendisionetik chakʼ Jeovae (1 Kor. 9:​24). w17.11 25 ¶1, 2

Ti kʼu yelan laj yichʼ tsʼibael li kʼejojetik Nichimuk koʼontik jkʼejintatik li Jeovae xkoʼolaj ti yakal ta jpastik orasione. Taje jaʼ tskoltautik yoʼ xkalbetik Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Yan xtoke tstij koʼontontik yoʼ jkʼantik li ­kermanotaktik xchiʼuk ti lekuk kʼusi jpastike (Evr. 10:​24). Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me ep ta velta jkʼeltik li kʼejoje xchiʼuk ti jchikintatik kʼu yelan chbat li sonale. Sventa spas kuʼuntike, jsaʼtik li kʼejojetik li ta jpajinatik ta jw.org sventa jkʼeltik o jchikintatik kʼu yelan chkʼejinik li ermanoetike. Mi ta jchanilantik ta jnatik li kʼejojetike, ta me jchantik lek xchiʼuk ta sjunul koʼontontik chijkʼejin. Skʼan jvules ta joltik ti jaʼ sventa yichʼobil ta mukʼ Jeova kʼalal chijkʼejine. Yuʼun jaʼ jech chkakʼbetik yil ti jkʼanojtike xchiʼuk ti ta jtojbetik ta vokole (Is. 12:5). Jaʼ yuʼun, kʼalal ta sjunul koʼontontik chijkʼejin xchiʼuk ta muyubajel ta jpastike, xuʼ me jtijbetik yoʼonton yantik yoʼ jech spasik ek. Jkotoltik, mi kerem tsebutik, mi oy xa jabilaltik o mi achʼ to chijkʼot ta tsobajel skʼan me ta sjunul koʼontontik xijkʼejin, yuʼun jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jaʼ yuʼun, ¡nichimuk koʼonton jkʼejintatik li Jeovae! w17.11 7 ¶18, 19

Ep ti bu likemik tal li buchʼutik jatavemik lokʼel tale mu xuʼ xcholik mantal te li stestigotak Jeovae. Pe koliyal ti ta sjunul yoʼonton chcholik mantal li ermanoetike yakal xa chaʼibeik ‹skʼoplal Ajvalilal yuʼun Dios› li epal mil krixchanoetik taje (Mat. 13:​19, 23). Chichʼik patbel yoʼonton chaʼiik li ta tsobajeletike. Vaʼun ta anil noʼox xi chalike: «Te oy ta atojolalik ta melel li Diose» (Mat. 11:​28-​30; 1 Kor. 14:​25). Skʼan me oyuk jpʼijiltik kʼalal ta jcholbetik mantal li buchʼutik lokʼemik tal ta slumalike (Prov. 22:3). Oyuk smalael kuʼuntik kʼalal ta jchiʼintik ta loʼile. Xchiʼuk mu me jaʼuk xkalbetik skʼoplal li politikae. Sventa mu xkakʼ ta vokol jkuxlejaltik xchiʼuk xkuxlejal li yantike, skʼan me jchʼuntik li mantaletik chal Betele xchiʼuk li mantaletik chal li buchʼutik oy yabtelik li ta lum bu oyutike. Ta skoj ti jelel srelijionik xchiʼuk jelel li kʼusi nopem xaʼiik spasele, skʼan me xkakʼtik lek venta kʼu yelan li snopbenal yuʼunike, ti kʼu yelan chaʼi sbaike xchiʼuk kichʼtik me ta mukʼ. Jech kʼuchaʼal liʼe, li krixchanoetik ta junantik lume tsots tajek skʼoplal chilik ti kʼu yelan tslap skʼuʼik li antsetike. Jaʼ yuʼun, kʼalal ta jcholbetik mantale, skʼan me lekuk noʼox xvinaj li jkʼuʼ jpokʼtike sventa mu chopoluk xaʼi sba kuʼuntik. w17.05 7 ¶17, 18

Sventa ta slekiluk koʼonton jchiʼintik ta loʼil skotol li kutsʼ kalaltike xchiʼuk sventa xkakʼtik ta ilel ti manxoutike, skʼan jkʼanbetik xchʼul espiritu li Jeovae. Jech xtok, mu me lekuk ti xkalbetik ti chʼayemike o ti solel muʼyuk lek skotol li kʼusi xchʼunojike. Mi oy kʼusi chopol laj yalbutike, jchanbetik stalelal li jtakboletike. Xi laj yal li Pabloe: «Chkakʼkutik bendision kʼalal chchopol loʼilajik ta jtojolalkutike; tsʼikem kuchem kuʼunkutik kʼalal tskontrainunkutike; ta slekil koʼonton chitakʼavkutik kʼalal chchopol kʼoptaunkutike» (1 Kor. 4:​12, 13). Kʼalal ta slekil koʼonton chijkʼopoje, ta me xkoltavan sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike, pe li kʼusi mas to xuʼ skoltautike jaʼ kʼalal lek ta jpas jtalelaltike (1 Ped. 3:​1, 2, 16). Yuʼun mi jech ta jpastike, xuʼ me xakʼik venta ti jun noʼox koʼonton kuxulutik xchiʼuk jnup jchiʼiltike, ti jmoj ta jkʼel li kalab jnichʼnabtike xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi chopol ta jpastike. Pe ¿a ti mi jpʼel yoʼonton mu skʼan x-ochik ta stestigo Jeova li kutsʼ kalaltik une? Xuʼ onoʼox me xijmuyubaj ta skoj ti jnaʼojtik ti kʼupil chil Jeova kʼalal tukʼ-o chkakʼ jbatik ta stojolale. w17.10 15 ¶13, 14

Mu van toj labaluk sba chkaʼitik ti chjel tajek jkuxlejaltik kʼalal ta jchantik li Skʼop Diose, yuʼun jnaʼojtik ti jech kʼot ta stojolalik li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo ti tʼujbil chbatik ta vinajele. Li stukike chopol toʼox tajek stalelalik, pe ta tsʼakale xi xa albat skʼoplalik yuʼun li jtakbol Pabloe: «Jaʼ toʼox jechoxuk jlom li ta voʼnee» (1 Kor. 6:​9-​11). Kʼalal jaʼik xa ox yajtsʼaklomtak Kristo xtoke, oy junantik ti tsots tajek la spas smulike, vaʼun muʼyuk xa lek laj yil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Vivliae chal ti laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail jun ti tʼujbil chbat ta vinajele. Pe jaʼ koltaat yuʼun Skʼop Dios xchiʼuk chʼul espiritu sventa sjel li stalelale xchiʼuk ti xchaʼoch li ta tsobobbaile (1 Kor. 5:​1-5; 2 Kor. 2:​5-8). Ta melel, tspat tajek koʼontontik ti xuʼ sjel jtalelaltik li Vivliae. Jaʼ yuʼun, kakʼ jbatik ta koltael yuʼun. w17.09 23, 24 ¶2, 3

Li Jeovae jaʼ Snioʼal li kʼanelale (1 Juan 4:7). Sventa chalbe skʼoplal Vivlia li jtos kʼanelal ti toj mukʼ skʼoplal taje, tstunes li jpʼel kʼop Agápe ti likem tal ta griegoe. Li talelal taje jaʼ tspasat ta mantal yuʼun li tukʼil beiltaseletik yuʼun Diose. Li kʼanelal taje maʼuk noʼox chakʼ ti oyuk kʼusi xkaʼi ta koʼontontik yuʼun li yantike, moʼoj, yuʼun jaʼ chakʼ ti oyuk kʼusi jpastik ta yutsil koʼontontik ta stojolalike. Xi chalbe smelolal jlik diksionarioe: «Kʼalal oy kʼusitik ta jpastik ta stojolal li jchiʼiltaktike, jaʼ svinajeb ti ch-abtej ta koʼontontik li kʼanelal ti Agápe sbie». Chakʼ muyubajkutik xchiʼuk oy sbalil chkaʼi jkuxlejaltik yuʼun li kʼanelal taje. Li Jeovae skʼanoj xa onoʼox li krixchanoetike akʼo mi muʼyuk toʼox spasoj li Adan xchiʼuk Evae. ¿Kʼuxi jnaʼojtik taje? Yuʼun la smeltsan li balumile sventa jaʼuk xkʼot ta jnatik ta sbatel osil xchiʼuk laj yakʼ skotol li kʼusitik jtunel kuʼuntik sventa xijkuxi-oe. Maʼuk noʼox, yuʼun jech la spas ti kʼu yelan xuʼ jkʼupintik xchiʼuk ti xijmuyubajuk yuʼune; jech la spas akʼo mi muʼyuk tstabe sbalil jsetʼuk li stuke. Jech xtok, laj yakʼ ti xuʼuk xijkuxi ta sbatel osil ta jun Paraisoe. w17.10 7 ¶1, 2

Xi to laj yal li Santiagoe: «Yakal me chasaʼ amulik mi jech-o chapasik ti tʼujbil noʼox buchʼu lek chavilike» (Sant. 2:​9). Jaʼ jech li voʼotik eke, mi jkʼanojtik li jchiʼiltaktike, muʼyuk me ta jpʼajtik ta skoj ti muʼyuk mas chanunajeme, ta skoj li stsʼunbale o ta skoj ti muʼyuk mas stakʼine. Mu me lekuk ti ta jkʼantik xa yilel li yantike, moʼoj, yuʼun skʼan jkʼantik ta melel. «Li kʼanelale xmalaj yuʼun xchiʼuk lek yoʼonton», jech xtok «muʼyuk xtoyet xa chaʼi sba» (1 Kor. 13:4). Jaʼ yuʼun, skʼan oyuk smalael kuʼuntik, lekuk koʼontontik xchiʼuk bikʼituk xkakʼ jbatik sventa xkalbetik batel lekil aʼyej li krixchanoetike (Mat. 28:​19). Li talelaletik taje jaʼ me tskoltautik sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk skotol li kermanotaktike. Mi jkotoltik chkakʼtik ta ilel li kʼanelal taje, mas me jmoj oyutik li ta tsobobbaile xchiʼuk jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jech noxtok, jaʼ me jech chnopajik-o talel yantik sventa xojtikinik li kʼusi melele. Kʼalal laj xa ox yal Vivlia skotol li kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel li achʼ talelale, xi to laj yale: «Lapik me li [kʼanelale], yuʼun jaʼ batsʼi jpasvanej ta jun» (Kol. 3:​14). w17.08 26 ¶18, 19

Jaʼ jech skʼan xkʼuxubaj ta koʼontontik ek li buchʼutik mu xojtikinik Diose, yuʼun xuʼ to sutes yoʼontonik xchiʼuk xuʼ xkʼotik ta yamigo li Jeovae, yuʼun li stuke «mu skʼan ti oy buchʼu xbat ta lajelal junuke» (2 Ped. 3:9). Jech oxal, sventa xkʼuxubinatik yuʼun li Diose, skʼan xkalbetik skotol krixchanoetik li kʼusi nopol xa skʼan spase, yoʼ to jaʼ yorail. Xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse. Yuʼun kʼalal laj yil li epal krixchanoetik ti te tstsʼakliat tale, «kʼuxubaj ta yoʼonton, yuʼun yayijem sbekʼtalik laj yil xchiʼuk tanpukik, xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti chʼabal jchabivanej yuʼunike». «Jech oxal ep kʼusitik lik yakʼbe xchan» (Mat. 9:​36; Mar. 6:​34). Mu jechuk laj yakʼ ta ilel stalelal kʼuchaʼal li fariseoetik ti mi jsetʼuk skʼan skoltaik li krixchanoetik ti mu masuk tsots skʼoplalike (Mat. 12:​9-​14; 23:4; Juan 7:​49). Xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ jech jtalelal kʼuchaʼal li Jesuse xchiʼuk mi ta yutsil koʼonton ta jkolta li buchʼu skʼan to xojtikin li Jeovae?». w17.09 9 ¶6; 10 ¶9

Kʼalal te toʼox tikʼil ta chukel ta Ejipto li Josee, muʼyuk toʼox bu snopoj mi chkʼot ta xchibal ajvalil li ta lum taje. Muʼyuk bu snopoj xtok ti tstunesat yuʼun Jeova sventa mu xcham ta viʼnal li yutsʼ yalale (Gén. 40:​15; 41:​39-​43; 50:​20). Ta melel, li kʼusi la spas Jeovae muʼyuk jech smalaoj li Josee. Li Sara eke muʼyuk bu snopoj mi ch-alaj to ta skoj ti ep xa sjabilale. Kʼalal vokʼ li Isaake, ¡xuʼ van mu to xchʼun laj yaʼi! (Gén. 21:​1-3, 6, 7). Melel onoʼox, li Jeovae mu spas skʼelobil juʼelal sventa slokʼes skotol jvokoltik yoʼ to mu xtal li achʼ balumile. Xchiʼuk muʼyuk chkalbetik xtok ti akʼo spas kʼusitik labalik sba ta jkuxlejaltike. Pe jnaʼojtik ti oy kʼusitik labalik sba la spas Jeova ta voʼne sventa skolta li yajtuneltake xchiʼuk jech-o stalelal li avie (Is. 43:​10-​12). Jnaʼojtik lek ti kʼusiuk noʼox xuʼ spas sventa xakʼ kiptik yoʼ xkʼot ta pasel kuʼuntik li kʼusi tskʼan yoʼontone (2 Kor. 4:​7-9). Xuʼ skoltautik Jeova kʼalal oy kʼusi tsots chkil-o jvokoltik mi tukʼ-o chkakʼ jbatik ta stojolale. w17.08 11, 12 ¶13, 14

Kʼalal chatun ta tsʼakal orae, chachiʼin ermanoetik ti chtunik ta tsʼakal ora eke. Taje jaʼ me tskoltaot sventa xachʼi mas ta mantal. Epal ermanoetike yakʼojik venta ti chchapanatik ta sventa snupunelik kʼalal chakʼ ta yoʼonton chtunik ta stojolal Jeova li ta skerem tsebalike. Jech xtok, li buchʼutik chtunik xa onoʼox ta prekursoral kʼalal skʼan toʼox xnupunike xuʼ me jech-o xtunik batel xchiʼuk li snup xchiʼilike (Rom. 16:​3, 4). Xi chal li Salmo 20:4: «Acʼo yacʼbot [Jeova] scotol li cʼusi chacʼane [o li kʼusi oy ta avoʼontone]; acʼo yacʼ cʼotuc ta pasel scotol li cʼusitic chapal avuʼune». Li kʼusi ta jnop ta jpastike jaʼ te chkakʼtik ta ilel li kʼusi oy ta koʼontontike. Jaʼ yuʼun, nopo lek li kʼusi chakʼan chapas ta akuxlejale, nopbo skʼoplal li kʼusi yakal tspas Jeova avie xchiʼuk li kʼusi xuʼ xapas li ta yabtele. Vaʼun, jaʼuk xanop xapas li kʼusi lek chile. Chakʼ tajek amuyubajel kʼalal ta sjunul avoʼonton chatun ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun anaʼoj ti chatunes akuxlejal sventa chavichʼ ta mukʼe. Jech oxal, «jaʼ noʼox acʼo avoʼnton o ta stojol li Mucʼul Diose, jech jaʼ chayacʼbot li cʼusi oy ta avoʼnton chacʼanbee» (Sal. 37:4). w17.07 26 ¶15-​18

Stalel onoʼox ti chkichʼtik ta mukʼ li buchʼu oy kʼusi lek tspase o kʼalal oy lek stalelale. Pe li buchʼu sta-o tajek xkichʼtik ta mukʼe jaʼ li Jeovae, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun toj echʼem svuʼel, jaʼ te chkiltik li ta spasbentake. Yuʼun spajebal xa noʼox skʼanojutik, te laj yakʼ ta ilel kʼalal la stak tal li Xnichʼon sventa xcham ta jkojtike. Li jtsʼibajom yuʼun salmo 147 oy tajek ta yoʼonton chichʼ ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk la stijbe yoʼonton yantik ti jechuk spasik eke (Sal. 147:​7, 12). Mu jnaʼtik buchʼu la stsʼiba li salmo liʼe. Pe yileluke, jaʼo kuxi kʼalal la slokʼes tal ta Babilonia j-israeletik li Jeova sventa sutik batel li ta Jerusalene (Sal. 147:2). Ta melel, li jtsʼibajom yuʼun salmo taje la smuyubta Jeova ta skoj ti laj yikʼ sutel tal ta slumal li j-israeletik yoʼ te x-ichʼat ta mukʼ yan veltae. Li voʼotik eke, ¿kʼusitik srasonal oy kuʼuntik sventa xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae? (Sal. 104:​35; 147:1). w17.07 17 ¶1-3

Li Jesuse snaʼoj ti vokol chaʼi yajtsʼaklomtak saʼel li kʼusitik chtun yuʼunik li ta chopol balumil liʼe. Laj yal ‹ti muʼyuk stukʼil› li kʼulejal liʼe. Li Vivlia muʼyuk chalbe skʼoplal kʼu yuʼun ti jech laj yale, pe li kʼusi jamal chale jaʼ ti maʼuk jech tskʼan yoʼonton Dios ti oyuk pʼolmajebaletik ta balumile. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun li ta nichimaltik Edene, li Jeovae ep kʼusitik laj yakʼbe li Adan xchiʼuk Eva ti jtunel yuʼunike (Gén. 2:​15, 16). Jech xtok, kʼalal laj yakʼbe tal xchʼul espiritu ta baʼyel siglo li buchʼutik chbatik ta vinajele, «mi junuk buchʼu laj yal ti jaʼ yuʼun stuk li kʼusi oy yuʼune, moʼoj, ta komon yuʼunik skotol li kʼusitike» (Ech. 4:​32). Li j-alkʼop Isaiase laj yal ti chkʼot skʼakʼalil tskʼupinik kʼusitik chakʼ balumil li krixchanoetike (Is. 25:​6-9; 65:​21, 22). Yoʼ to mu xkʼot ta pasel taje, li yajchankʼoptak Jesuse skʼan ‹oyuk spʼijilik› kalal tsaʼik li kʼusitik chtun yuʼunik jujun kʼakʼal li ta ‹kʼulejal ti muʼyuk stukʼil› liʼ ta balumile. Yuʼun skʼan xakʼik persa ti lekuk xil sbaik xchiʼuk li Diose (Luk. 16:8). w17.07 8 ¶4-6

Li slivroal Jobe chal ti la xchibal kʼoptabe stukʼil yoʼonton Job li Satanase, laj yal ti muʼyuk xa la chchʼunbe smantal Dios mi ep laj yil svokole. La skʼanbe Jeova ti akʼo xakʼbe svokol li Jobe. Li Diose mu jechuk la spas, pe laj yakʼbe permiso Satanas sventa xakʼ ta preva li Jobe. Mu ta sjaliluke cham skotol li smosotake xchiʼuk li lajuneb xnichʼnabtake, jech xtok chʼay skotol li kʼusitik oy yuʼune. Li Satanase pas yuʼun ti jaʼ xa chakʼ vokolil yilel li Diose (Job 1:​13-​19). Ta tsʼakal xtoke, laj yakʼbe jtos xchamel ti toj echʼ xa noʼox kʼuxe xchiʼuk ti toj ibal sbae (Job 2:7). Pe sventa mas to xil svokole, chibajesbat yoʼonton yuʼun li yajnil xchiʼuk li oxib yamigotak ta alele (Job 2:9; 3:​11; 16:2). ¿Mi oy srason li Satanase? Muʼyuk. Yuʼun li Jobe muʼyuk la svalopatin komel li Diose (Job 27:5). w17.06 24 ¶9, 10

Li joliletik ta utsʼ alalile skʼan «xakʼbe kʼusi chtun yuʼun li» yutsʼ yalalike, taje jaʼ li kʼusi akʼbil sbainik yuʼun Jeovae. Sventa spas yuʼunik taje, tsots tajek skʼan x-abtejik. Pe li abtelal ta slajebal xa kʼakʼal liʼe xuʼ van xakʼ tajek vul oʼonton. Li avie ep tajek buchʼu tsaʼ yabtelik, pe jaʼ xa jutuk bu ta tael li abtelale. Jaʼ yuʼun, tspojbe sbaik mi oy bu jutuk abtelale. Epal krixchanoetik xtoke ep tajek ch-abtejik akʼo mi jutuk tajek tspasik kanal. Li empresaetike ep kʼusitik tskʼan tspasik, pe jaʼ xa mu epuk tskʼanik li yaj-abtelike. Ta skoj ti ep tajek skʼan x-abtejik li j-abteletike, ch-akʼbatik-o kʼux jolal, chlubik xchiʼuk xuʼ van x-ipajik-o. Ep buchʼutik tsmil sbaik ta abtel sventa spasik skotol li kʼusitik ch-albatike, yuʼun chiʼik mi xichʼik nutsel lokʼel li ta yabtelike. Li yajtsʼaklomutik Kristoe jaʼ mas tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae, maʼuk ta stojolal li yajval kabteltike o ta stojolal yan krixchano (Luk. 10:​27). Chij-abtejutik sventa jmantik li kʼusi chtun kuʼuntike xchiʼuk sventa xijtun ta stojolal li Jeovae. Pe mi mu jchabi jbatike, xuʼ me smakutik li ta yabtel Diose. w17.05 23 ¶5-7

Sventa xchanubtas ta mantal yalab xnichʼnabik li ermanoetik ti muʼyuk to jal yochelik ta mantale, bakʼintike, tskʼanbeik koltael yan ermanoetik ti mas xa ep kʼusitik snaʼike. Mi oy la skʼanbutik junuk totil ti akʼo xkakʼbetik estudio li xnichʼone, teuk me ta joltik ti muʼyuk ta jpojbetik li kʼusi sbainoje (Efes. 6:​1-4). Li buchʼu maʼuk jchiʼiltik ta chʼunolajel xtoke xuʼ van skʼanbutik ti akʼo jchanubtastik ta Vivlia li xnichʼon eke. Jaʼ yuʼun, tsots me skʼoplal ti teuk-o ta joltik ti maʼuk xa voʼotik totil o meʼilutik ta jpas jbatik kʼalal chijkoltavane. Lek me xtok ti teuk oy stot smeʼ o junuk ermano ti yij xa ta mantal kʼalal chbat jchanubtastik ta snaʼ li alab nichʼnabiletike o xuʼ van jchanubtastik ti bu oy krixchanoetike. Jaʼ me jech chkakʼ ta ilel jpʼijiltik mi jech la jpastike, yuʼun muʼyuk buchʼu chopol kʼusi chlik snop. Vaʼun ta tsʼakale, skʼan me jaʼ xa xlik xchanubtasik ta mantal li yalab xnichʼnabike jech kʼuchaʼal chal li Jeovae. w17.06 8 ¶15, 16

Mi mu lekuk xa chaʼi sbaik ta sventa ti kʼusi nopem xaʼiik spasel stot smeʼ li jun kerem o li jun tsebe, xuʼ van mu xa skʼan xchan li skʼop stot smeʼe mi jaʼuk li srelijionike. Li yajtsʼaklomtak Kristoe skʼan me jaʼ mas tsots skʼoplal xilik li kʼusitik chtun yuʼun li yalab xnichʼnabike, maʼuk li kʼusi lek chaʼi stukike (1 Kor. 10:​24). Xi chal jun ermano ti Samuel sbie: «La jkʼelkutik xchiʼuk kajnil kʼusi jchopukal kʼop ti mas chkʼot-o ta yoʼontonik kʼusi melel ta Vivlia li kalab jnichʼnabkutike. Jech noxtok, la jkʼanbekutik Jeova ti akʼo xakʼbunkutik jpʼijilkutike [...]. Kʼalal laj kilkutik ti muʼyuk mas kʼusi chchanik ta tsobajeletik ta jkʼopkutik li kalab jnichʼnabkutike, kʼot ta nopel kuʼunkutik ti jaʼ mas lek ti jel li jtsobobbailkutike. Jmoj chibatkutik li ta tsobajeletike xchiʼuk li ta cholmantale. Jech noxtok, chkikʼkutik ta veʼel xchiʼuk ta paxyal li ermanoetike. Taje jaʼ koltavan sventa xojtikinik lek li ermanoetike xchiʼuk ti xilik kʼuchaʼal yamigoik xchiʼuk stotik li Jeovae, ti maʼuk noʼox xilik kʼuchaʼal Sdiosike. Taje jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplal laj kilkutike, jaʼ mu masuk tsots skʼoplal laj kilkutik ti xchanik li jkʼopkutike». w17.05 10 ¶11-​13

Jutuk xa tajek skʼan ti jaʼ xa noʼox liʼ kuxul chkomik li buchʼutik tskoltaik li Ajvalilal yuʼun Jeovae. Oy tajek ta koʼontontik ti jech xkʼot ta pasele. Jaʼ jech tajek chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li Barak xchiʼuk Debora ti xi la skʼejintaike: «Chavules scotol avajcontra, voʼot li Mucʼul Diosote. Pero li bochʼo chascʼanote acʼo yacʼ xojobal jech chac cʼu chaʼal lec xojoban li cʼacʼale» (Juec. 5:​31). Li kʼusitik laj yalik taje jaʼo chkʼot ta pasel mi la slajesbe xchopol balumil Satanas li Jeovae. Kʼalal mi lik li paskʼop ta Armajedone, muʼyuk bu chalbutik Jeova ti akʼo jkoltatik ta slajesel li yajkontratake. Naka noʼox xi chalbutike: «Te noʼox vaʼano abaic, chʼanchanic. Qʼuelavilic cʼu xʼelan chajcoltaoxuc; vuʼun li Mucʼul Diosune» (2 Crón. 20:​17). Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik yoʼ to mu xkʼot ta pasel li kʼusitik taje? Jaʼ ti ta stsatsaluk koʼontontik xchiʼuk ta sjunuluk koʼonton jkoltatik li ajvalilal yuʼun Jeovae, taje stuk noʼox jech. Kʼalal kuch xa ox yuʼunik paskʼop li Barak xchiʼuk Deborae, lik kʼejinikuk. Li ta slikeb skʼejojike jaʼ la skʼupil kʼoptaik li Jeovae, maʼuk li krixchanoetike. Xi la skʼejintaike: «Ta sventa ti oy bochʼo [ta slekil yoʼonton] tsvaʼan sba ta pleitoe, jech acʼo ichʼatuc ta mucʼ li Mucʼul Diose» (Juec. 5:​1, 2). Jaʼ me jech xuʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova ek sventa xijtun ta stojolal jech kʼuchaʼal tskʼane. Mi jech ta jpastike, xuʼ me jtijbetik yoʼonton yantik sventa smuyubtaik li Jeovae. w17.04 32 ¶17, 18

Li Josee muʼyuk bu xchʼay xaʼi li 13 jabil muʼyuk tukʼ kʼusi pasbate, akʼo mi jech, muʼyuk bu la svul-o tajek yoʼonton (Gén. 45:​5-8). Xchiʼuk li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti muʼyuk bu laj yakʼ ti akʼo xnamajesat ta stojolal Jeova li xchopol talelal yantike. Ta skoj ti tukʼ echʼ li Josee, laj yil kʼu yelan chapanbat svokol yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti kʼu yelan akʼbat bendision xchiʼuk li yutsʼ yalale. Li voʼotik eke skʼan me oyuk sbalil xkiltik ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Jeova jech kʼuchaʼal li Josee. Ep kʼusitik muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼunik li kermanotaktike (Rom. 8:​38, 39). Pe taje mu me jaʼuk xkakʼ snamajesutik ta stojolal Jeova ti jkʼanojtik tajeke xchiʼuk ti jaʼ li Dios ti chkichʼtik ta mukʼe. Akʼo mi muʼyuk tukʼ kʼusi chkichʼtik pasbel li ta tsobobbaile, jaʼuk me jchanbetik stalelal li Josee xchiʼuk nopajkutik mas ta stojolal li Jeovae. Jaʼuk me jech xkiltik jech kʼuchaʼal chil Dios li kʼusitik ta jnuptantike. Kakʼtik me persa ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa jchapan li jkʼoptike xchiʼuk kakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivliae. Vaʼun, kakʼbetik me ta skʼob li Jeovae. Xuʼ jpat koʼontontik ti jaʼ noʼox xuʼ xchapan ti kʼusi ora lek chil xchiʼuk ti kʼu yelan tskʼane. w17.04 20 ¶12; 22 ¶15, 16

Li Anae la spas li kʼusi laj yalbe Jeovae. Laj yikʼ batel Samuel li ta chʼulna pasbil ta nukul ti te oy ta Siloe. Jaʼ te laj yakʼ ta stojolal li bankilal pale Elie. Vaʼun li Anae xi laj yalbe li Elie: «Jaʼ la jcʼanbe Mucʼul Dios li querem liʼi, jech laj yacʼbun. Jaʼ yuʼun tal cacʼbe ec li cole: Ti jayib cʼacʼal cuxule, jaʼ yuʼun Mucʼul Dios chcʼot o» (1 Sam. 1:​24-​28). Te lik tunuk-o ta chʼulna pasbil ta nukul li Samuele. Xi chal li Vivliae: «Li Samuele te chchʼi o batel ta stojol li Mucʼul Diose» (1 Sam. 2:​21). Li Anae mu kʼunuk laj yaʼi ti spas li kʼusi laj yalbe ta jamal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk tskʼupin stsʼitesel li skʼanbil ole xchiʼuk muʼyuk chil chchʼi. Akʼo mi jech, toj tots skʼoplal laj yil li kʼusi laj yalbe ta jamal li Jeovae. Jpʼel ta yoʼonton la spas li kʼusi laj yale akʼo mi vokol laj yaʼi (1 Sam. 2:​1, 2; Sal. 61:​1, 5, 8). w17.04 5 ¶7, 8

Li jtakbol Pabloe laj yal ti «chtal tsots vokolil li ta slajebal xa kʼakʼale, toj echʼ noʼox xibal sba». Xi to laj yal xtoke: «Yantik [to tsok] batel li viniketik ti toj chopolike xchiʼuk li jloʼlavanej viniketike» (2 Tim. 3:​2-5, 13). ¿Mi mu yakaluk xa chkʼot ta pasel li albil kʼop taje? Xuʼ van jnuptanoj jvokoltik ta skoj li buchʼutik ch-ilbajinvanik ti xibalik sba tajeke o ta stojolal li buchʼutik tspʼajik yantik ta skoj ti jelel stsʼunbalike. Junantike mi jsetʼuk xa chiʼik ta spasel li kʼusitik chopole. Li yantik xtoke tskoltaik yilel li krixchanoetike, pe jaʼ noʼox ta skoj ti oy kʼusi chopol oy ta yoʼontonike. Akʼo mi mu jechuk jnuptanojtik li voʼotike, pe ta onoʼox xkil jvokoltik ta skoj ti jech tspasike. ¿Mi mu toj chopoluk tajek chkiltik kʼalal chilbajinik li ololetike, li buchʼutik oy xa sjabilalike xchiʼuk li yan krixchanoetik ti mu xuʼ yuʼun spak skʼoplalike? Oy chopol krixchanoetik ti jech tspas stalelalik kʼuchaʼal jtiʼval chonbolometike o bakʼintike xkoʼolajik kʼuchaʼal pukujetik (Sant. 3:​15). Akʼo mi jech, li Vivliae chalbutik ti oy kʼusi lek ta jtatik ta tsʼakale. w17.04 10 ¶4