Junio

Toj tsots kʼusi la snuptan li Ana ti jaʼ smeʼ li j-alkʼop Samuele, yuʼun oy jayibuk jabil ti muʼyuk x-alaje (1 Sam. 1:2). Solel toj abol sba laj yaʼi, yuʼun li ta mas voʼnee, xchʼunojik ti chopol ch-ilatik yuʼun Dios li buchʼutik mu snaʼ x-alajike (Jen. 30:1, 2). Pe li kʼusi mas to chat-o yoʼontone jaʼ ti oy yan yajnil li smalale, Penina sbi, oy xa yalabtak xchiʼuk jaʼ chlabanat-o. «Solel naka xa okʼel tspas xchiʼuk mu xa xveʼo» ta skoj ti toj echʼ xa noʼox kʼux laj yaʼi li svokole. «Mu xa noʼox x-echʼ yatel yoʼonton» laj yaʼi (1 Sam. 1:7, 10). ¿Kʼusi la spas yoʼ junuk noʼox yoʼontone? Li Anae la sjambe yoʼonton li Jeovae. Jech xtok, la xchapbe mero bankilal pale Eli li kʼusi yakal tsnuptane. Vaʼun, xi albate: «Junuk avoʼonton batan, kʼotuk ta pasel yuʼun li Dios yuʼun Israel li kʼusi la akʼanbee». ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Li Anae «bat veʼuk xchiʼuk muʼyuk xa vinaj ta sat ti chat yoʼontone» (1 Sam. 1:17, 18). Jun xa yoʼonton kom kʼalal la spas orasione. w20.02 21 ¶4, 5

Jutuk xa skʼan sventa xakʼbe slajeb sbalumil Satanas li Jeovae, vaʼun jaʼ xa noʼox kuxul chkomik «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile» (Ech. 13:48). Jaʼ yuʼun, oy ta koʼontontik ti jcholbetik mantal li kutsʼ kalaltik yoʼ xlik yichʼik ta mukʼ li Jeovae. Li jkʼanvanej Totil kuʼuntike «mu skʼan ti oy buchʼu xbat ta lajelal junuke; moʼoj, li kʼusi tskʼane jaʼ ti» sutes yoʼonton skotol li krixchanoetike (2 Ped. 3:9). Teuk ta joltik liʼe: bakʼintike, xuʼ lek kʼu yelan chijkʼopoj kʼalal ta jcholtik li lekil aʼyeje o xuʼ van muʼyuk. Kalbetik junuk skʼelobil. Li buchʼutik mu xkojtikintike xuʼ van ta jkʼeltik lek kʼu yelan ta jchiʼintik ta loʼil, jaʼuk li kutsʼ kalaltike xuʼ van jamal tajek ti kʼu yelan chkalbetik li mantale. Xuʼ van xi chkaltik kʼalal ta jvules ta joltik ti kʼu yelan la jcholbetik mantal ta sba velta li kutsʼ kalaltike: «Chopol chkaʼi ti kʼu yelan laj kalbee, jechuke, la jsabe lek smelolal kʼu yelan la jchiʼin ta loʼil». Kʼalal ta jchiʼintik ta loʼil li kutsʼ kalaltike, skʼan teuk ta joltik li kʼusi laj yal Pablo li ta teksto avie, yuʼun mi mu jechuk chijloʼilaje, xuʼ me chopol xaʼi sbaik kuʼuntik, vaʼun muʼyuk xa bu chchikintabutik. w19.08 14, 15 ¶3-5

Lamuyubaj van tajek kʼalal laj avojtikinbe li Xnichʼon Dios ti toj tsots skʼoplal ta sjunul vinajel balumil eke. Xchiʼuk ti jaʼ Jpojvanej kuʼuntik ta skoj ti laj yakʼ xkuxlejal ta jtojolaltike. Kʼalal chkakʼtik ta ilel ti ep sbalil chkiltik ti cham ta jtojolaltik li Jesuse, xuʼ jtatik perton ta skoj li jmultike, chkamigointik lek li Diose xchiʼuk xuʼ jtatik-o kuxlejal sbatel osil (Juan 3:16). Ta skoj ti jaʼ mero Bankilal Pale kuʼuntik li Jesuse, xuʼ skoltautik sventa jtabetik sbalil ti ay chamuk ta jtojolaltike xchiʼuk ti xkamigointik lek li Jeovae (Ebr. 4:15; 7:24, 25). Jaʼ xa Ajvalil li ta Ajvalilal yuʼun Diose, jech oxal jaʼ tstunesat yuʼun Jeova yoʼ xchʼultajesbe sbi li Diose, ti stupʼbe skʼoplal li choplejale xchiʼuk muʼyuk spajeb li bendisionetik chakʼbutik ta jelavele (Mat. 6:9, 10; Apok. 11:15). Li Jesuse laj yakʼ kiltik li kʼusi skʼan jpastike, yuʼun li stuke jaʼ mas tsots skʼoplal laj yil ti spasbe yabtel li Stote (Juan 4:34). Mi lik avaʼibe lek smelolal kʼusi chal Vivlia ta sventa li Jesuse, mas to me chlik akʼan. Taje jaʼ me tstij avoʼonton sventa xatun ta stojolal Dios jech kʼuchaʼal la spas li stuke. w20 03 10 ¶12, 13

Li Jesuse ep ta velta la spas orasion kʼalal slajeb xa ox kʼakʼal kuxule. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Kʼalal laj yakʼbe yil yajchankʼoptak kʼu yelan ta pasel li snaʼobil slajele, la spas jun orasion kʼalal la sjelubtas li pane xchiʼuk jech la spas xtok ta sventa li vinoe (1 Kor. 11:23-25). La spas jun orasion xtok kʼalal chlokʼik xa ox batel ti bu laj yetʼesik li Kʼin Koltaele (Juan 17:1-26). Jech xtok, kʼalal batik li ta Jetsemanie, ep ta velta la spas orasion (Mat. 26:36-39, 42, 44). Xchiʼuk laj to skʼopon Stot kʼalal jutuk xa ox tajek skʼan xchame (Luk. 23:46). Ta melel, li Jesuse skotol ora la skʼopon Stot kʼalal slajeb xa ox kʼakʼal kuxule. Jun srasonal ti kuch yuʼun Jesus li kʼusitik la snuptane jaʼ ti muʼyuk laj yikta sba ta skʼanbel koltael li Stote. Pe li yajtakboltake mu jechuk la spasik li vaʼ akʼobale, vaʼun kʼalal la snuptanik prevae, laj stsatsal yoʼontonik (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti skʼan jpastik orasion jech kʼuchaʼal la spas Jesus sventa tukʼuk xkakʼ jbatik kʼalal ta jnuptantik prevaetike. w19.04 9 ¶4, 5

Li Jeovae spʼajoj ta jyalel li espiritismoe xchiʼuk li kʼusitik te snitojbe sba skʼoplale. Xi laj yalbe li j-sraeletik ta voʼnee: «Mu me oyuc bochʼo chacʼ ta milel xnichʼon avuʼunic sventa chchicʼ ta cʼocʼ. Xchiʼuc mu me xachanic tʼunul jech chac cʼu chaʼal tspasique, xchiʼuc mu me xanopic ti xuʼ avuʼunic snaʼel cʼusi chcʼot ta pasel ta tsʼacale, xchiʼuc mu me xachanic acʼchamel. Mu me xachanic tuchʼ ora. Mu me cʼusi xbat avaqʼuic ta tʼunel ta stojol li jtʼunuletique, xchiʼuc li bochʼotic snaʼic scʼopanel chʼulelale, xchiʼuc mu me cʼusi xajaqʼuic ta stojol li bochʼotic chamenic xae. Yuʼun li bochʼotic jech tspasique, ilinem ta stojolic li Mucʼul Diose» (Deut. 18:10-12). Li voʼotike mu xa persauk ta jchʼuntik li Mantaletik laj yakʼ Jeova ta sventa li j-israeletike. Pe jnaʼojtik lek ti muʼyuk bu sjeloj snopben ta sventa li espiritismoe. Li Satanase jaʼ tstunes li espiritismo sventa xakʼbe svokol li krixchanoetike. Jech oxal, li Jeovae chalbutik ti jpʼajtike, yuʼun snaʼoj ti xuʼ jta jvokoltik yuʼune. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Li Satanase tstunes espiritismo yoʼ spukbe skʼoplal jecheʼ loʼiletik, jech kʼuchaʼal ti oy to la bu kuxul chkom xchʼulel li animaetike (Ekl. 9:5). Jech xtok, jaʼ tstunes sventa sibtas li krixchanoetike xchiʼuk sventa xnamajik ta stojolal li Diose. Yuʼun li kʼusi oy ta yoʼonton Satanase jaʼ ti spat yoʼontonik ta stojolal pukujetik li krixchanoetike, vaʼun ti jaʼ xa mu spat yoʼontonik ta stojolal li Jeovae. w19.04 21 ¶5, 6

Jaʼ jun tsatsal mulil li yilbajinel ololetike. Mi oy buchʼu chilbajin junuk olole, toj tsots chakʼbe svokol. Li krixchano ti chilbajin li uni olol ti spatoj toʼox yoʼonton ta stojolale mu xa junuk yoʼonton chkom xchiʼuk mu xa spat yoʼonton ta stojolal yantik. Skʼan me jchabitik li ololetik sventa mu jechuk snuptanike, ti jpatbetik yoʼonton li buchʼu jech snuptanoje xchiʼuk ti jkoltatike (1 Tes. 5:14). Li buchʼu chkʼot ta tsobobbail ti chilbajin junuk olole tsokesbe skʼoplal li tsobobbaile (Mat. 5:16; 1 Ped. 2:12). Muʼyuk chkakʼtik ti akʼo sokuk skʼoplal li tsobobbail ta skoj ti oy buchʼu chopol kʼusi tspas xchiʼuk ti muʼyuk tsutes yoʼontone. Mi oy buchʼu ta tsobobbail ti muʼyuk chchʼunbe smantal ajvalile, jech kʼuchaʼal li mantal sventa li yilbajinel ololetike, yakal me tsaʼ smul ta stojolal li j-abteletike (koʼoltaso xchiʼuk Echos 25:8). Li moletike maʼuk oy ta sbaik skʼelel ti xichʼ chʼunel li smantal ajvalile, akʼo mi jech, muʼyuk tspojik li buchʼu laj yilbajin junuk olol kʼalal chichʼ chapanel yuʼun li j-abteletike. w19.05 9 ¶4-7

Ta skoj ti jaʼ Mukʼta Jchanubtasvanej kuʼuntik li Jeovae, xuʼ stsal kuʼuntik kʼusuk prevail ta jnuptantik (Is. 30:20, 21). Li ta Skʼope, te chakʼ kiltik li kʼusitik skʼan jpastik sventa ‹lekuk chapalutik xchiʼuk sventa xijtojobuk spasel skotol li lekil abtelale› (2 Tim. 3:17). Mi ta jkuxlebintik li kʼusi chal Vivliae, mas to pʼij chijkʼot ti jaʼ mu sta li buchʼutik tstijluik «li pʼijilal liʼ ta balumile» (Sal. 119:97-100). Li snopben balumile nopolik noʼox tsujutik sventa jaʼuk jpastik li kʼusi tskʼan koʼontontike. Jaʼ yuʼun, xuʼ van vokol chkaʼitik sventa mu jechuk jnoptik xchiʼuk ti mu jchanbetik li kʼusi tspas balumile. Melel tajek kʼalal xi chal li Vivliae: «Kʼelo me abaik lek ti mu me buchʼu chukul xikʼoxuk batel ta sventa li spʼijil krixchanoetike xchiʼuk ta sventa li loʼlael ti mu kʼusi xtun-o ti jaʼ li kʼusitik nopem xaʼi tspasik krixchanoetike» (Kol. 2:8). Xi xa onoʼox yaloj Vivlia ta sventa li krixchanoetik ta slajebal kʼakʼale: «Jaʼ skʼanojik li kʼusi kʼupil sba chaʼi stukike» (2 Tim. 3:4). Toj ep staojik chamel ta skoj li chiʼinejbail ta vayele, jech kʼuchaʼal li sidae. Skotol taje chakʼ ta ilel ti mu kʼusi xtun-o li spʼijil balumile (2 Ped. 2:19). w19.05 21 ¶1, 2; 22 ¶4, 5

Li Satanase laj yakʼbe xchʼun j-israeletik ti jaʼ to lek chbat xkuxlejalik mi la xchanik li kostumbreetik tspasik li yan jteklumetike. Ta skoj ti chtun tajek yuʼunik voʼ li yan jteklumetike, tsnopik ti oy kʼusitik skʼan spasik sventa xakʼ talel voʼ li diosetike. Li buchʼutik muʼyuk xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jeovae lajik ta loʼlael xchiʼuk oy kʼusitik la spasik yoʼ xichʼik ta mukʼ li Baale, yuʼun yalojik mi jaʼ chkoltavan sventa mu xnatij li kʼepelaltike. Li yan kʼusi la stunes Satanase jaʼ li kʼusi tskʼan sbekʼtal li j-israeletike. Li yan jteklumetike oy kʼusitik toj ibalik sba tspasik sventa chiʼinejbail ta vayel kʼalal chichʼik ta mukʼ li sdiosike, yuʼun te chchon sbaik ta templo li antsetik xchiʼuk viniketike. Li jteklumetik taje lek noʼox chilik ti xchiʼin sbaik ta vayel li buchʼutik xchiʼil noʼox sbaik ta vinikal o ta antsile xchiʼuk yan kʼusitik tspasik sventa li chiʼinejbail ta vayele (Deut. 23:17, 18; 1 Rey. 14:24). ¿Kʼu yuʼun ti jech tspasike? Yuʼun xchʼunojik ti jaʼ to jech chkoltavan li diosetik sventa lek xakʼ sat li kʼusitik tstsʼunike. Ep tajek j-israeletik tijbat yoʼontonik spasel li kʼusitik ibalik sbae xchiʼuk laj yichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetik. w19.06 2 ¶3; 4 ¶7, 8

Epal ermanoetik ti chtunik toʼox ta Betel xchiʼuk ti chtunik ta tsʼakal orae yan-o xa bu yichʼojik takel batel. Li ermanoetik taje vokol van laj yaʼiik yiktael li kʼusi toʼox nopem xaʼiik spasel ti tskʼupinik tajeke. ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jaʼ jech jnuptanojtike? Mi ta jchantik skotol kʼakʼal li Vivliae xchiʼuk mi ta jnopbetik skʼoplale, jaʼ me tskoltautik sventa mu xijnamaj ta stojolal li Jeovae. Jech xtok, kakʼtik persa ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa xijlokʼilan ta cholmantal li ta achʼ jtsobobbailtike. Teuk ta joltik ti «muʼyuk chchʼay ta sjol» Jeova li buchʼutik tukʼ chtunik ta stojolale akʼo mi mu xa epuk kʼusi spas yuʼunik jech kʼuchaʼal toʼoxe. Lekuk noʼox sba jkuxlejaltik. Li krixchanoetik avie jaʼ mas tsvul-o yoʼontonik ta sventa li kʼusitik chtun yuʼunike, pe mu me xkakʼtik ti jaʼ smakutik sventa xijtun ta stojolal li Jeovae (Mat. 13:22). Xuʼ van xalbutik ta slekil yoʼonton kamigotaktik, kutsʼ kalaltik o yan krixchanoetik ti jtsob mas jtakʼintik sventa lekuk xbat li jkuxlejaltike, pe mu me jtsaktik ta venta li kʼusi chalike (1 Juan 2:15-17). Jpat koʼontontik ti chakʼbutik Jeova li kʼusi chtun kuʼuntik «kʼalal jaʼo yoraile». Jamal yaloj ti tskoltautik sventa tsotsuk-o li xchʼunel koʼontontike, ti chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntike xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontike (Ebr. 4:16; 13:5, 6). w19.08 20 ¶4; 21, 22 ¶7, 8

¿Mi oy kʼusi yakal ta jnuptantik ti ta jvul-o koʼontontike? Mi jaʼ jeche, xuʼ tspat koʼontontik ti xaʼibe smelolal Jeova li kʼusi ta jvul-o koʼontontike. Yuʼun snaʼoj li kʼusi mu spas kuʼuntike, li kʼusi ta jnoptike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike (Sal. 103:14; 139:3, 4). Li Jeovae tskoltautik sventa jtsaltik li kʼusi ta jvul-o koʼontontik yuʼune. Li vul oʼontone xuʼ van oy kʼusi chopol chakʼ jnoptik ti chijchibaj-o yuʼune. Mi jech laj kaʼi jbatike, jvules ta joltik ti tskoltautik li Jeovae. ¿Kʼuxi van tskoltautik? Jamal chalbutik ti xkalbetik li kʼusi chkat-o koʼontontike xchiʼuk ti tstakʼbutik kʼalal xijvokolet ta stojole (Sal. 5:3; 1 Ped. 5:7). Jech oxal, nopolik noʼox me xkalbetik Jeova li kʼusi ta jvul-o koʼontontike. Melel onoʼox ti muʼyuk xa tskʼoponutik tal stuk li Jeovae, pe tskʼoponutik tal ta Vivlia, yuʼun yichʼoj loʼiletik ti xuʼ stsatsubtasutik xchiʼuk ti chakʼ spatobil koʼontontike. Jech xtok, tstunes s-organisasion xchiʼuk kermanotaktik tiʼ tstsatsubtasutike (Rom. 15:4; Ebr. 10:24, 25). w19.06 16 ¶7, 8

Kʼalal chkichʼtik kontrainele, jkʼopontik li Jtotik ta vinajele. Kalbetik li kʼusi ta jvul-o koʼontontike o li kʼusi chijxiʼo yuʼune; jmaltik «loqʼuel scotol jech chac cʼu chaʼal voʼ» (Lam. 2:19). Mas me nopol chkaʼi jbatik ta stojolal Jeova mi ta sjunul koʼontontik ta jkʼopontike (Rom. 8:38, 39). Jpat koʼontontik ti chkʼot ta pasel li kʼusitik tspas li Ajvalilal yuʼun Diose (Num. 23:19). Li Satanas xchiʼuk sviniktake mas kʼun chaʼiik sventa sibtasutik mi muʼyuk jchʼunojtik lek li kʼusitik yaloj tspas Diose (Prov. 24:10; Ebr. 2:15). Jchʼakbetik yorail sventa jchantik li kʼusitik yaloj tspas li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti kʼu yuʼun skʼan jpat koʼontontik ti chkʼot onoʼox ta pasele. Toj tsots skʼoplal ti jechuk jpastike. Kalbetik skʼoplal li ermano Stanley Jones ti och ta chukel vukub jabil ta skoj li kʼusi xchʼunoje. Xi chal kaʼitik li kʼusi koltaat-o sventa tukʼ xakʼ sbae: «Jaʼ laj yakʼbun kipal li kʼusi jnaʼoj tspas li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun jchʼunoj lek ti chkʼot ta pasele xchiʼuk muʼyuk lilubtsaj ta smalael. Vaʼun, muʼyuk la spasikun ta kanal». Mi jpatoj lek koʼontontik ti chkʼot onoʼox ta pasel li kʼusi yaloj tspas Diose, muʼyuk me tspasutik ta kanal li xiʼele (Prov. 3:25, 26). w19.07 2 ¶1; 3 ¶6, 7

¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jpastik ta yajchankʼop Kristo li krixchanoetike? Yuʼun jaʼ jech xuʼ xkʼotik ta yamigo li Diose, xuʼ xlekub xkuxlejalik xchiʼuk xuʼ staik kuxlejal sbatel osil li ta jelavele (Juan 14:6; 17:3). Mu jtuktikuk ta jpastik li abtelal ti toj tsots skʼoplal laj yakʼ jbaintik komel li Jesuse, yuʼun xi laj yal li jtakbol Pablo ta sventa li yabtel tspase xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Kristoe: «Jchiʼil jbakutik ta abtel xchiʼuk li Diose» (1 Kor. 3:9). Akʼo mi maʼuk tukʼil krixchanoutik, pe yakʼojbutik jun mukʼta matanal li Jeova xchiʼuk Jesukristoe. Chakʼ tajek muyubajel kʼalal oy buchʼu ta jkoltatik sventa xkʼot ta yajtsʼaklom Kristoe. Li kʼusi baʼyel skʼan jpastike jaʼ ti jsaʼtik li buchʼutik oy ta yoʼonton chojtikinik li Jeovae. Mi ta jcholbetik mantal skotol krixchanoetike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jaʼ stestigoutik Jeova ta melele. Xchiʼuk mi ta jchʼuntik li kʼusi laj yal Jesuse, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jaʼutik yajtsʼaklome. w19.07 15 ¶3-5

Ep krixchanoetike jaʼ chtijbat-o yoʼontonik xchanel Vivlia ta skoj ti yichʼoj lekil tojobtaseletike. Xi chal jun ermana ta Nueva York ti tsvulaʼan li buchʼutik chkʼopojik ta chino mandarine: «Chkakʼ tajek persa ti oyuk ta koʼonton li krixchanoetike xchiʼuk ti jchikintabe li kʼusi chalike. Xi ta jakʼbe mi laj kaʼi ti jaʼtik to svulelik li ta lume: ‹¿Kʼu avelanik? ¿Mi laj xa ata avabtelik? ¿Mi lek kʼusi tspasboxuk li krixchanoetik liʼe?›». Kʼalal jech tspas li ermanae, bateltike mas kʼun chaʼi sventa xalbe skʼoplal li Vivliae. Vaʼun, xi to tsjakʼbe kʼalal xuʼ chile: «¿Kʼusi van skʼan jpastik xanaʼ sventa lekuk xkil jba jkotoltike? ¿Mi xuʼ xkakʼbot avil jun pʼijil tojobtasel ta Vivlia? Xi chal li tojobtasele: ‹Mi laj yichʼ likesel kʼope, xkoʼolaj kʼuchaʼal chichʼ jambel stiʼ li voʼ ti bu makbil yoke; yoʼ to mu xlik li kʼope, jaʼ lek batan›. Li tojobtasel liʼe, ¿mi xuʼ skoltautik chavil yoʼ lekuk xkil jba jkotoltike?» (Prov. 17:14). Mi jaʼ jech ta jpastik eke, xuʼ xkakʼtik venta buchʼutik chchʼamutik yan velta mi bat jchaʼkʼeltike. w19.07 23 ¶13

Li buchʼutik chjel ti bu chtunike, skʼan van xkalbetik smelolal li kʼusitik skʼan tojele, jech kʼuchaʼal li stojel patanetik o yan kʼusitike. Pe li kʼusi mas chtun yuʼunike jaʼ ti xkaʼibetik smelolal ti kʼu yelan chaʼi sbaike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xuʼ van ip chaʼi o ip junuk yutsʼ yalal o xuʼ van chamem junuk yutsʼ yalal ti mu x-echʼ-o xkʼuxul chaʼie. Akʼo mi muʼyuk chalbutik, xuʼ van chat yoʼonton ta skoj ti tsnaʼ tajek li yamigotake. Taje chjelav kʼuuk sjalil sventa xchʼay ta sjol li kʼusitik tsvul-o yoʼontone. Sventa xnop noʼox xaʼiik li ermanoetike, skʼan jchiʼintik ta cholmantal xchiʼuk lekuk kʼusi xkakʼbetik yilik. Xi chal jun ermana ti tun epal jabil ta yan lume: «Ti bu toʼox chitune, skotol kʼakʼal chkakʼ estudio, pe ti bu xa oyun avie vokol tajek chkaʼi ti jchan junuk teksto ta Vivlia li ta cholmantale o ti xkakʼ ta ilel junuk videoe. Pe kʼalal laj kil ti chchʼiik ta mantal yaj-estudioik li jcholmantaletik ti baxbolik tajeke xchiʼuk ti mu snaʼ xiʼike, lek xa kʼusi lik jnop. La jchan kʼuxi xuʼ jlikes jloʼil li ta jteritorioe, skotol taje jaʼ la skoltaun sventa ximuyubaj yan velta». w19.08 22 ¶10; 24 ¶13, 14

Mi jaʼ lik jkʼelbetik spaltail li kermanotaktik jech kʼuchaʼal la spas li Evodia xchiʼuk Sintikee, mas me vokol chkaʼitik sventa xkakʼbetik yilik ti jkʼanojtike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jkotoltik ta jpas jmultik jujun kʼakʼal, vaʼun kʼalal jaʼ chbat ta koʼontontik skʼelel li spaltailike, chlik chʼayuk batel li kʼanelal chkaʼitik ta stojolalike. Kalbetik junuk skʼelobil. Jnoptik ti oy jun ermano ti chchʼay xaʼi tskoltautik ta skusel xchiʼuk smesel li jsalontike, ta skoj taje chopol xa chkiltik. Pe mas to me chopol chkiltik mi lik jvules ta joltik skotol li kʼusi muʼyuk lek spasoje xchiʼuk mu xa masuk ta jkʼantik. ¿Mi oy jech jnuptanojtik taje? Mi jaʼ jeche, jvules ta joltik ti yiloj Jeova li kʼusitik muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntike xchiʼuk li kʼusi tspas li kermanotaktike, akʼo mi jech, skʼanojutik-o. Jaʼ yuʼun, jechuk xijkʼanvan jech kʼuchaʼal li Diose xchiʼuk jaʼuk jkʼeltik li kʼusi lek tspas yantike. Vaʼun, chkakʼtik venta ti jmoj noʼox tsobolutik kʼalal chkakʼtik persa ti ta jkʼan li kermanotaktike (Filip. 2:1, 2). w19.08 9, 10 ¶7, 8

Li Jeovae skʼanoj li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike xchiʼuk jaʼ noʼox xuʼ xkʼotik ta sbatsʼi amigotak. Yan «li jtoybae ta nom noʼox skʼeloj batel». Jkotoltik oy ta koʼontontik ti lekuk xilutik li Jeovae xchiʼuk ti kʼanbiluk xkaʼi jbatik yuʼune. Jaʼ yuʼun, oy lek srasonal kuʼuntik sventa xkakʼtik persa ti bikʼit xkakʼ jbatike. Li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike mu snaʼ stoy sbaik xchiʼuk muʼyuk tsots skʼoplal chaʼi sbaik. Li Vivliae chal ti buchʼu bikʼit yakʼoj sbae snaʼoj ti jaʼ mas mukʼ li Jeovae ti jaʼ mu sta li stuke xchiʼuk ti jaʼ li buchʼu mas ep kʼusitik snaʼe (Filip. 2:3, 4). Oy buchʼutik bikʼit chakʼ sbaik yilel ta skoj ti kʼu yelan laj yichʼik tsʼitesel tale, yuʼun xuʼ van lek stalelalik, tsʼijilik noʼox o lek snaʼ x-ichʼvanik ta mukʼ xchiʼuk oy slekil yoʼontonik. Pe ta onoʼox xvinaj ta mas jelavel ti kʼu yelan stalelalik ta melele, yuʼun xuʼ van li ta yut yoʼontonike, xtoyet noʼox chaʼi sbaik (Luk. 6:45). w19.09 2 ¶1, 3, 4

Li «lekil aʼyejetik ta sventa li Kajvaltik Jesuse» jaʼ skʼoplal skotol li kʼusitik laj yakʼ ta chanele. Mi chkakʼ ta jkuxlejaltike, jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti ta jchʼuntik li kʼusi laj yale. Taje te smakojbe skʼoplal ti baʼyeluk xkakʼ ta jkuxlejaltik li yabtel Jeovae, ti jtsaktik ta venta li stukʼil mantaltake xchiʼuk ti xkaltik batel li Ajvalilal yuʼune (Mat. 6:33; 24:14). Jech xtok, skʼan jkoltatik li yermanotak Kristo ti tʼujbil chbatik ta vinajel ti yakal chcholik li lekil aʼyeje xchiʼuk ti tspasik ta jchankʼop li krixchanoetike (Mat. 25:31-40). Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele jutuk xa skʼan xkʼuxubinik li yan chijetik ta skoj ti jaʼ jech pasbatik eke (Juan 10:16). ¿Kʼuxi chakʼik ta ilel taje? Kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li paskʼop ta Armajedone, yichʼojik xa ox chaʼkuxesel skotol li 144 mile xchiʼuk staojik xa ox li kuxlejal ti mu snaʼ xlaj te ta vinajele. Jech oxal, jmoj chtalik xchiʼuk li yan soltaroetik ta vinajel sventa slajesik li Gogue xchiʼuk chchabiik li «epal krixchanoetik» ti manxo yakʼoj sbaik kʼuchaʼal chije (Apok. 2:26, 27; 7:9, 10). Ta melel, li epal krixchanoetik taje xmuyubajik tajek ti la skoltaik li buchʼutik tʼujbil yuʼun Jeova kʼalal liʼ toʼox oyik ta balumile. w19.09 12, 13 ¶16-18

¿Kʼu yuʼun chakʼ siketel koʼontontik kʼalal ta jpastik li abtelal yakʼoj ta jbatik li Jesuse? Yuʼun toj lek li jchabivanejetik kuʼuntike. Li Jeovae jaʼ li Buchʼu toj toyol oye, akʼo mi jech, maʼuk ti jpʼel xa xal ta jtojolaltike o ti mu xa snaʼ stoj ta vokole. Yuʼun oy tajek sbalil chil li abtelal ta jpastike (Ebr. 6:10). Chakʼ kipaltik sventa spas batel kuʼuntik li kʼusitik jbainojtike (2 Kor. 4:7; Gal. 6:5). Li Jesukristo ti jaʼ li Ajvalil kuʼuntike lek kʼusi chakʼ jchantik sventa lekuk xkiltik li yantike (Juan 13:15). Li moletik ta tsobobbail ti jaʼ oy ta sbaik chchabiutike chakʼik persa yoʼ jaʼuk xchanbeik stalelal Jesus ti jaʼ «li mukʼta [jchabichije]» (Ebr. 13:20; 1 Ped. 5:2). Li stukike chakʼik persa sventa spat koʼontontik, oy slekil yoʼontonik, oy stsatsal yoʼontonik kʼalal chchanubtasutike xchiʼuk kʼalal chchabiutike. Oy jlekil amigotaktik xtok. Li yajtunelutik Diose jtuktik noʼox ta spʼejel balumil ti ta jtabetik sbalil li kabteltik ta jpastike xchiʼuk ti jkʼanoj jba jkotoltike. Jnopbetik skʼoplal liʼe: jtaojtik jun mukʼta matanal ti xuʼ jmoj chij-abtej xchiʼuk li buchʼutik chchʼunbeik smantaltak Dios ta sventa ti kʼu yelan skʼan jpas jtalelaltike. Akʼo mi ep kʼusitik xchanojik spasel, muʼyuk bu xtoyet xa chaʼi sbaik ti jaʼ xa bikʼit chilik li yantike. Yuʼun jaʼ yamigoutik, maʼuk ti jaʼ noʼox xchiʼilutik ta abtele. Solel skʼanojutik tajek xchiʼuk oy ta yoʼonton chakʼ xkuxlejalik ta jtojolaltik. w19.09 20 ¶1; 23 ¶12-14

Kʼalal laj yal Pablo li «skʼakʼalil Jeovae», jaʼ me skʼoplal kʼalal chlik yichʼ lajesel li «Mukʼta Babilonia» ti jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetik ta spʼejel balumile xchiʼuk ti jaʼ to te tstsuts li ta Armajedone (1 Tes. 5:1-6; Apok. 16:14, 16; 17:5). Li jtakbole chalbutik xtok kʼusi skʼan jpastik sventa chapalukutik lek kʼalal mi vul li «skʼakʼalil Jeovae». Skʼan mu x-och jvayeltik «jech kʼuchaʼal li yantike», li kʼusi mas leke jaʼ ti vikʼiluk lek jsatik xchiʼuk ti jkʼel jbatik sventa mu jpastik li kʼusi tspas balumil ti snitojbe sba skʼoplal ta politikae. Vaʼun, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti tukʼ chkakʼ jbatike xchiʼuk ti muʼyuk ta jkap jbatik li ta sba balumile (Juan 15:19). Jnaʼojtik lek ti jaʼ noʼox xuʼ xakʼ jun oʼontonal ta spʼejel balumil li Ajvalilal yuʼun Diose. Skʼan jkoltatik yan krixchanoetik sventa xjulavik li ta mantal eke, jaʼ xkaltik, ti xkalbetik li kʼusi chkʼot ta stojolal li krixchanoetik jech kʼuchaʼal chal li Vivliae. Anil xa noʼox skʼan jcholtik li mantale, yuʼun mi lik li mukʼta tsatsal vokolile, mu xa xuʼ saʼik o xnopajik ta stojolal Jeova li krixchanoetike. w19.10 8 ¶3; 9 ¶5, 6

Yamigo tajek sbaik li Jeremias xchiʼuk Baruke, jech oxal jaʼ laj yakʼbe ta sba yamigo sventa xalbe krixchanoetik kʼusi chal li balbalvune (Jer. 36:5, 6). Toj xibal sba li kʼusi la sbain Baruke, pe laj onoʼox spas ta skoj ti lek tsots yoʼontone. Xmuyubaj van tajek Jeremias kʼalal laj yil ti bat ta yamakʼil templo li yamigoe xchiʼuk ti te la xchan ta yeloval jteklum li balbalvune (Jer. 36:8-10). ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal laj yaʼi bankilaletik ta Juda li kʼusi la spas Baruke? Xi laj yalbeike: «Chotlan liʼi, aptabun caʼicutic ec li balbil vune» (Jer. 36:14, 15). Vaʼun, li bankilaletike bat yalbeik ajvalil Jeoiakim li kʼusi laj yal Jeremiase. Kʼalal kʼot ta xchikin ajvalil Jeoiakim li kʼusi stsʼibaoj ta balbalvun li Jeremiase, tsan skʼakʼal yoʼonton, laje la xchikʼ ta kʼokʼ li balbalvune xchiʼuk laj yal mantal ti akʼo xbat xchukik tal li j-alkʼop xchiʼuk li yajsekretarioe. Li Jeremiase la stsak yan balbalvun xchiʼuk lik yalbe Baruk li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae. Vaʼun, li Baruke la stsʼiba «yan velta scotol li cʼusitic laj onoʼox» stsʼiba «ta yan balbil vun ti la xchicʼ li Joacim [Jeoiakim] ajvalil ta Judae» (Jer. 36:26-28, 32). w19.11 3, 4 ¶4-6

Li Jeovae oy kʼusitik xuʼ spas sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Li stuke spasoj sba ta Jchanubtasvanej, ta Totil ti tspat oʼontonale xchiʼuk ta J-al lekil aʼyej (Is. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8). Akʼo mi spas yuʼun skotol taje, nopolik noʼox tstunesutik sventa spas li kʼusi tskʼan yoʼontone akʼo mi lum achʼelutik noʼox (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4). Li Jeovae xuʼ stunesutik sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone, jaʼ yuʼun xuʼ xakʼ jpʼijiltik xchiʼuk xuʼ skoltautik sventa spas kuʼuntike. Junantik li buchʼutik xchanojbeik lek skʼoplale chalik ti jaʼ jech smelolal li sbi Jeovae. Jkotoltik ta jkʼantik ti stunesutik Jeova sventa jpasbetik li yabtele, pe bakʼintike, xuʼ van ta jnoptik ti muʼyuk xa yakal tstunesutike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xuʼ van xi ta jnoptike: «Mu xa epuk kʼusi spas kuʼun ta skoj ti mol meʼelun xae, jelel xa jkuxlejal o mu kʼusi xitojob spasel». Yantik xtoke xuʼ van xi chalike: «Bal xa noʼox xkaʼi li kʼusi yakal ta jpase xchiʼuk mu xa persauk ti xkakʼbe mas yipale». w19.10 20 ¶1, 2

Kʼalal jaʼ chbat ta koʼontontik saʼel li kʼusi ta jkʼantike, xuʼ me xchʼay koʼontontik xchiʼuk xnel xa noʼox xkaʼitik mi lek o mi muʼyuk lek li j-eskudotik ta mantale. Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Skotol li buchʼu chtun ta soltaroe muʼyuk tstikʼ sba ta pʼolmajel sventa kuxlejal, sventa lek ch-ilat yuʼun li buchʼu chapanat ta soltaroale» (2 Tim. 2:4). Jech onoʼox ta melel, yuʼun li soltaroetik ta Romae mu x-akʼbatik ti oyuk spʼolmalike. Li voʼotik eke skʼan jaʼuk-o jpastik li kʼusi mas tsots skʼoplal jech kʼuchaʼal tspas li jun lekil soltaroe: ti lekuk xilutik li Jeova xchiʼuk Kristo ti jaʼik li bankilal soltaroetik kuʼuntike. Akʼo mi ep kʼusitik tsbusanbutik li sbalumil Satanase, muʼyuk ta jel jnopbentik. Yuʼun ta jsaʼtik kʼuxi xuʼ jchʼakbetik yorail sventa xijtun-o ta stojolal Jeova xchiʼuk ti xkakʼ kipaltik spasele. Chkakʼtik persa xtok ti lekuk oy li j-eskudotik ti jaʼ li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk li yan kabtejebtik ta mantale. Skʼan me teuk noʼox jchʼuleltik, yuʼun xi pʼijubtasvan li Pabloe: «Li buchʼutik oy ta yoʼonton tskʼan tspasik ta jkʼuleje» ta xnamajik «ta sventa li xchʼunel oʼontonale» (1 Tim. 6:9, 10). w19.11 17 ¶12, 14, 15

Kʼalal skʼan toʼox xlik li «skʼakʼalil Jeovae», jaʼo xi chalike: «¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!» (1 Tes. 5:1-6). Kʼalal «skʼakʼalil» Jeova xi li ta 1 Tesalonisenses 5:2, jaʼ skʼoplal li «mukʼta tsatsal vokolile» (Apok. 7:14). ¿Kʼuxi ta jnaʼtik kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li «mukʼta tsatsal vokolile»? Li Skʼop Diose chal ti oy kʼusi chichʼ alel ti muʼyuk bu jech xkaʼitik-oe, vaʼun jaʼo xa te chlik li mukʼta tsatsal vokolile. Kʼalal xi chalike: «¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!», ¿mi te van kapal skʼoplalik li jnitvanejetik ta relijione? Xuʼ van. Taje jaʼ yan loʼlael yuʼun pukujetik li kʼusi chichʼ alele xchiʼuk toj echʼ xa noʼox xibal sba, yuʼun jecheʼ noʼox tspatbe yoʼonton li krixchanoetike. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun jutuk xa ox skʼan xlik li mukʼta tsatsal vokolil ti muʼyuk bu jech xkiltik-oe. «Vaʼun jaʼo chtal ta anil ta stojolalik li lajelal ti chʼayal yoʼonton chtaatike, jaʼ jech kʼuchaʼal chlik xkʼuxul xchʼut jun ants kʼalal xchiʼuk yole». ¿Kʼusi van chkʼot ta stojolal li yajtuneltak Diose? Xuʼ van chʼayal to xkʼot yoʼontonik ek ta skoj ti mu snaʼik lek kʼusi ora chlik li mukʼta tsatsal vokolile, pe chapalik xa ox me lek. w19.09 9 ¶7, 8

Jkʼeltik lek li kʼusi oy ta koʼontontik spasele. Mi jech ta jpastike, jaʼ tskoltautik yoʼ jtsutsestik li kʼusi la jlikestike. Kalbetik chibuk skʼelobil. Akʼo mi jnopoj ta jchan Jvivliatik skotol kʼakʼal, xuʼ van mu spas kuʼuntik mi muʼyuk jpasoj jprogramatike. Yan xtoke, xuʼ van xchap skʼopik li moletik ta tsobobbail ti nopolikuk noʼox xbat svulaʼanik li ermanoetike, pe mi junuk buchʼu ay svulaʼanik akʼo mi echʼ xa ox kʼuk sjalil. Xuʼ xkoltaatik mi la snopbeik skʼoplal li sjakʼobiltak liʼe: «¿Mi jnopojkutik buchʼutik ti xuʼ xbat jvulaʼankutike? ¿Mi kakʼojbekutik lek yorail ti bakʼin xuʼ xibatkutike?». Jech xtok, jnoptik lek mi spas kuʼuntik. Melel onoʼox ti mu spas kuʼuntik skotol li kʼusi oy ta koʼontontike, xuʼ van jaʼ ta skoj ti mu noʼox xijxokobe, ti muʼyuk xa van kipaltike o muʼyuk kuʼuntik li kʼusitik chtun yoʼ spas kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, skʼan jnoptik lek mi spas kuʼuntik li kʼusi jnopojtike xchiʼuk teuk ta joltik ti oy noʼox spajeb li kʼusi spas kuʼuntike. Bakʼintike, xuʼ van skʼan jeltik li kʼusi jnopojtik xa ox ta skoj ti mu spas kuʼuntike. w19.11 29 ¶11, 12

Li ta Isaias 65:21 kʼalal ta 23, te chalbe skʼoplal kʼu yelan li jkuxlejaltik ta jelavele. Mu me jnoptik ti naka xa chotlej ta jpastik li ta achʼ balumile, yuʼun li Vivliae chal ti ta jpastik kʼupil sba abtelaletik ti chakʼbutik jun oʼontonale. Kʼalal mi tsuts li Ajvalilal ta Jmil Jabile, ta «xichʼik koltael ta mosoil yuʼun mulil xchiʼuk ta lajelal li kʼusitik pasbil eke, sventa staik li jun yutsil kolelal jech kʼuchaʼal tstaik li xnichʼnab Diose» (Rom. 8:21). Li Jeovae la skʼel ti oyuk lek yorail xkux yoʼontonik li j-israeletike xchiʼuk ti oyuk yorail x-abtejike. Jaʼ me jech tspas ta jtojolaltik ek kʼalal mi lik li Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Jesuse. Ta skoj ti toj tsots skʼoplal ti xkichʼtik ta mukʼ Dios yoʼ xijmuyubaj noʼoxe, jech-o ta jchʼakbetik lek yorail spasel li kʼusitik sventa mantale. Xuʼ jpat koʼontontik ti xijmuyubaj noʼox li ta jelavele, yuʼun ta jpastik kʼupil sba abtelaletik xchiʼuk chijtun-o ta stojolal li Jeovae. w19.12 12 ¶15; 13 ¶17, 18

Li jpʼel kʼop ta ebreo ti yichʼoj jelubtasel kʼuchaʼal «chanubtasel» li ta Deuteronomio 6:7 jaʼ skʼan xal «ti chichʼ alilanbel ep ta velta yoʼ jamaluk xaʼibe smelolale». Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti xchʼakbeik lek yorail totil meʼiletik sventa jmojuk kʼusi spasik xchiʼuk li yalab xnichʼnabike. Bateltike, xuʼ van sta xa chaʼiik ta skoj ti te noʼox chalilanbeik-oe. Pe skʼan teuk ta sjolik ti kʼalal chchanubtas yalab xnichʼnabike, yakal me tskoltaik yoʼ xaʼibeik lek smelolal li Skʼop Diose xchiʼuk ti xakʼ ta xkuxlejalike. Ojtikinik lek li avalab anichʼnabike. Li ta Salmo 127, chal ti xkoʼolaj ta flechaetik li alab nichʼnabiletike (Sal. 127:4). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li flechaetike xuʼ van jelajtik kʼuxi yichʼoj meltsanel xchiʼuk jelajtik smukʼul, jaʼ me jech ek li alab nichʼnabiletike, yuʼun jelajtik ta jujuntal. Jaʼ yuʼun chaʼa, toj tsots skʼoplal ti snopik lek totil meʼiletik kʼu yelan chchanubtasik ta jujuntal li yalab xnichʼnabike. Jaʼ jech la spas jun nupultsʼakal ta Israel ti lik tunikuk ta stojolal Jeova li yalab xnichʼnabik kʼalal la sta svaʼlejike. ¿Kʼusi koltaatik-o yoʼ jechuk spas yuʼunike? Xi chal kaʼitike: «Chʼakajtik laj kakʼbekutik estudio li kalab jnichʼnabkutike». Pe jaʼ tsnop stuk totiletik mi xuʼ van chʼakajtik chchanubtasik li yalab xnichʼnabike xchiʼuk mi persa skʼan jech spasike. w19.12 26, 27 ¶18-20

Ep tajek sbalil chkiltik ti oy buchʼu tskoltautik kʼalal chkil jvokoltike. Li Ryan ti ta anil noʼox cham stote xi chal kaʼitike: «Akʼo mi oy kʼusitik nopem onoʼox xkaʼitik spasel, pe mu xa spas kuʼuntik chkaʼitik kʼalal tsots kʼusi yakal ta jnuptantike. Ep tajek sbalil chkiltik kʼalal tskoltautik li yantike akʼo mi jsetʼ juteb noʼox yileluk li kʼusi tspasik ta jtojolaltike». Kakʼtik-o persa skoltael li yantike, yuʼun ep tajek sbalil chaʼiik kʼalal ta jkoltatik akʼo mi jsetʼ juteb noʼox yileluke. Li jchankʼop Markos ta baʼyel sigloe ep tajek kʼusitik la spas. Akʼo mi jech, la xchʼak skʼakʼal sventa spatbe yoʼonton li jtakbol Pabloe. Jaʼ yuʼun, li jtakbole ta sjunul yoʼonton la skʼanbe koltael li Markose. Li Ángela ti laj ta milel jun yutsʼ yalale la stoj tajek ta vokol ti ay patbatuk yoʼonton yuʼun li ermanoetike, xi chale: «Kʼalal chkiltik ti muʼyuk bu xchibet yoʼonton chkoltavanik li ermanoetike, mas me jun koʼonton chkaʼitik yalbel ti kʼu yelan chkaʼi jbatike». Jaʼ yuʼun, xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi xakʼik venta ermanoetik ti ta jkʼan ta jpatbe yoʼonton li yantike?». w20.01 11, 12 ¶14-16

Mi oy buchʼu tsveʼ pan xchiʼuk chuchʼ vino li ta Konmemorasione, pe ti muʼyuk chakʼ ta ilel ta xkuxlejal ti chchʼunbe smantal li Jeovae, «mu me sta-o» ti jech tspase (Ebr. 6:4-6; 10:26-29). Li buchʼutik tʼujbilike snaʼojik lek ti skʼan tukʼ-o xakʼ sbaik sventa staik «li takel ta ikʼel ta akʼol yuʼun Dios ta stojolal Kristo Jesuse» (Filip. 3:13-16). Li xchʼul espiritu Jeovae tskolta krixchanoetik sventa masuk to bikʼit xakʼ sbaik, maʼuk sventa xlik stoy sbaik (Efes. 4:1-3; Kol. 3:10, 12). Jaʼ yuʼun, mu jaʼuk ti mas xa xtojob chaʼi sbaik li buchʼutik tʼujbilike. Snaʼojik ti mu skotoluk velta ch-akʼbatik mas chʼul espiritu ti jaʼ jutuk xa chichʼik li yan ermanoetike. Muʼyuk bu tsnopik xtok ti jaʼ xa mas xaʼibeik smelolal li Vivliae. Mi jaʼuk xi chalbeik li yantike: «Tʼujbilot sventa chabat ta vinajel ek, skʼan xalajes li pan xchiʼuk vino ta Konmemorasione». Moʼoj, yuʼun bikʼit yakʼoj sbaik, snaʼojik ti jaʼ noʼox Jeova xuʼ stak ta ikʼel li buchʼu chbat ta vinajele. w20.01 27, 28 ¶4, 5

Li Jeovae oy ta yoʼonton ti xijnopaj ta stojolale xchiʼuk ti jchiʼintik ta loʼile. Li stuke tsʼetel lek xchikin kʼalal ta jkʼopontike, jaʼ yuʼun tskʼanbutik vokol ti nopolikuk noʼox jkʼopontike (Rom. 12:12). Li Jtotik ta vinajele mu snaʼ xlub kʼuchaʼal li krixchanoetike, jech oxal chchikinta kaʼyejtik akʼo mi tsinil tajek yabtel. Pe ¿kʼuxi xuʼ jchikintatik ek li kʼusi chalbutike? Jaʼ ti jchanbetik li Skʼope, li vunetik ti tskoltautik ta yaʼibel smelolal li kʼusi chale xchiʼuk ti jtsʼetan lek jchikintik li ta tsobajeletike. Mi nopolik noʼox ta jkʼopontik li Jtotik ta vinajele, tskoltautik yoʼ nopoluk oyutik ta stojolal. Li Jeovae tskʼan ti mu jmak koʼontontik kʼalal ta jkʼopontike (Sal. 62:8). Lek me ti xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ noʼox ta jchaʼalilan li kʼusi chkal ta j-orasione? ¿O mi jaʼ jech ta jpas jech kʼuchaʼal kʼalal chbat jkʼopon junuk kamigo ti chlokʼ ta koʼonton li kʼusi chkalbee?». Jkʼanojtik tajek li Jeovae xchiʼuk mu jkʼantik ti xijnamaj ta stojolale, jaʼ yuʼun skʼan nopolikuk noʼox jkʼopontik yoʼ jechuk xkakʼbetik yile. Teuk ta joltik ti xuʼ jkʼanbetik vokol yoʼ skoltautike. Jech oxal, jambetik li koʼontontike, kalbetik li kʼusi chkat-o koʼontontike xchiʼuk kʼalal xijmuyubaj noʼoxe. w20.02 9 ¶4, 5

Li Jeovae yakʼojbe ta sba moletik jun abtelal ti toj tsots skʼoplale: ti xchabiik li chijetike. ¿Buchʼu xuʼ xchanbeik stalelal li moletike? Jaʼ li ajvalil Neemiase, yuʼun akʼo mi tsots yabtel li ta Judae, toj lek la xkʼuxubin li yajtuneltak Jeovae (Neem. 1:11; 2:7, 8; 5:14). Jkʼeltik kʼusitik vokolil la snuptan li Neemiase. Kʼot ta xchikin ti sokesojbeik skʼoplal templo li judaetike xchiʼuk ti muʼyuk yakal chakʼbeik kʼusi chtun yuʼunik li jlevietik jech kʼuchaʼal chal li Mantale. Jech xtok, muʼyuk xa yakal chchabiik li savadoe xchiʼuk oy buchʼutik nupunemik xchiʼuk jyanlum antsetik. Jaʼ yuʼun, oy kʼusi skʼan spas li Neemiase (Neem. 13:4-30). Akʼo mi tsots yabtel yichʼoj li Neemiase, muʼyuk la suj li judaetik sventa spas li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke. Li kʼusi la spase jaʼ ti xvokolet la skʼanbe koltael Jeova yoʼ xbeiltasate xchiʼuk la xchanbe jteklum li Smantal Diose (Neem. 1:4-10; 13:1-3). Jech xtok, bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk la skolta yermanotak kʼalal la xchaʼvaʼanik li smuroaltak Jerusalene (Neem. 4:15). w19.09 16 ¶9, 10