Oktuvre

Li Jeovae yakʼoj ta ilel ti yakal chchabi li steklumale. ¿Kʼuxi jnaʼojtik? Yuʼun yakal ta jcholtik mantal xchiʼuk chkakʼtik ta chanel li kʼusi melel ta spʼejel balumile (Mat. 28:19, 20). Li kʼusi yakal ta jpastike jaʼ te chkakʼtik ta ilel ti toj chopolik kʼusi tspas li Diabloe. Ti xuʼuk yuʼun spajtsanel li kabteltike, spasoj xa ti jechuke. Pe jamal xvinaj ti mu xuʼ yuʼune. Jech oxal, mu me xijnik ta xiʼel yuʼun li pukujetike. Mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae, mi jaʼuk kʼusi stakʼ spasbutik li pukujetike. Pe jkotoltik skʼan jpat koʼontontik ta stojolal Jeova ta skoj ti yakal ta jtsak jbatik ta kʼop xchiʼuk li pukujetike. Mi jech ta jpastike, ta jtatik epal bendision. Jech kʼuchaʼal liʼe, muʼyuk chijlaj ta loʼlael yuʼun Satanas ta skoj li kʼusi jecheʼ tspukbe skʼoplale xchiʼuk muʼyuk chkiktatik spasbel yabtel Jeova ta skoj noʼox ti ta jxiʼtatik li pukujetike. Pe li kʼusi mas toj leke jaʼ ti tstsatsub ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Xi laj yal li jchankʼop Santiagoe: «Kontrainik li Diabloe, vaʼun chjatav lokʼel ta atojolalik. Nopajanik ta stojolal Dios, vaʼun chnopaj tal ta atojolalik ek» (Sant. 4:7, 8). w19.04 24 ¶15; 25 ¶18

Totil meʼiletik, jaʼ me jun bendision yakʼojboxuk Jeova li avalab anichʼnabike xchiʼuk ‹jaʼ akʼulejalik›. Voʼoxuk oy ta abaik xchabiel li amotonike. ¿Kʼusi xuʼ xapasik sventa mu xlaj ta ilbajinel li avalab anichʼnabike? Baʼyel, sabeik lek skʼoplal ta sventa li yilbajinel olole. Kʼelbeik skʼoplal kʼu yelan li j-ilbajinvanejetike xchiʼuk ti kʼu yelan chloʼlavanike. Teuk noʼox asatik mi oy kʼusi xuʼ xakʼ ta vokol o mi oy buchʼu xuʼ xilbajin li avalab anichʼnabike (Prov. 22:3; 24:3). Ep ta veltae, li j-ilbajinvaneje jaʼ li buchʼu lek xil sba xchiʼuk li olole xchiʼuk ti spatoj yoʼontonik ta stojolale. Xchibal, albo avalab anichʼnabik ti xuʼ kʼusuk noʼox ora xchiʼinoxuk ta loʼile (Deut. 6:6, 7; Sant. 1:19). Li kʼoxetike xuʼ van chiʼik mi mu xachʼunbeik li kʼusi chalboxuke, jaʼ yuʼun skʼan teuk ta ajolik ti mu kʼunuk chaʼiik yalele. O xuʼ van sibtasatik yuʼun li buchʼu ilbajinvan sventa mu kʼusi xalike. Mi avakʼik venta ti mu junuk yoʼontone, ta slekiluk avoʼonton xajakʼbeik xchiʼuk chikintaik lek li kʼusi chalboxuke. Yoxibal, pʼijubtaso li avalab anichʼnabike. Chanubtasik kʼusi skʼan spasik xchiʼuk kʼu yelan skʼan xtakʼavik kʼalal oy buchʼu tskʼan chpikatik ti muʼyuk leke. w19.05 13 ¶19-22

¿Kʼu yuʼun toj chopol chil li Jeovae? Yuʼun li buchʼutik tsots skʼoplal chaʼi sbaike xchiʼuk ti chakʼik ta ilel ti skʼanoj sba stukike chlik stoy sbaik jech kʼuchaʼal tspas li Satanase. Ta skoj ti xtoyet tajek chaʼi sba li Satanase, yaloj mi tsnijan sba xchiʼuk ch-ichʼat ta mukʼ yuʼun Jesus ti jaʼ li buchʼu la skolta Jeova ta spasel skotol li kʼusitik x-ayane (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16). Li Jeovae muʼyuk sbalil chil li spʼijil balumile akʼo mi pʼij chaʼi sbaik li jtoyba krixchanoetike (1 Kor. 3:19). Li Vivliae chal ti muʼyuk chopol mi ta jkʼan jbatike, pe tskoltautik xtok sventa mu tsotsuk tajek jkʼoplal xkaʼi jbatike. Jun skʼelobile jaʼo kʼalal xi laj yal li Jesuse: «Skʼan me jech xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke», taje chakʼ ta ilel ti skʼan onoʼox jkʼuxubin jbatike (Mat. 19:19). Pe muʼyuk me chal Vivlia ti skʼan mas tsots jkʼoplal xkaʼi jbatike. Moʼoj, yuʼun xi chalbutike: «Mu me kʼusi xapasik ti jaʼ tstij avoʼontonik li kontrainejbaile xchiʼuk ti jaʼ noʼox tsots akʼoplal chavaʼi aba atukike, jaʼ lek bikʼit xavakʼ abaik, jaʼ masuk tsots skʼoplal xavilik li yantike» (Filip. 2:3; Rom. 12:3). w19.05 24 ¶13, 14

¿Mi xvul ta ajol li kʼusitik la ajel ta akuxlejal kʼalal lik achan li Skʼop Diose xchiʼuk kʼalal lik tunan ta stojolal Jeovae? Epal ermanoetike persa laj yiktaik spasel li kʼusitik chopole (1 Kor. 6:9-11). Jech oxal, ta jtojbetik tajek ta vokol Jeova ti la skoltautik ta yiktael li kʼusitik chopole. Melel onoʼox ti kʼalal laj kichʼtik voʼe, laj kiktatik spasel li kʼusitik chopole. Pe taje maʼuk skʼan xal ti jun xa noʼox koʼontontike, moʼoj, yuʼun skʼan jkʼel-o jbatik sventa mu jchaʼpastik li kʼusitik kiktaojtik xae. Jech oxal chaʼa, oy chaʼtos kʼusi skʼan jpastik: baʼyel, mu xa jkap jbatik xchiʼuk li balumile. Xchiʼuk xchibal, skʼan jel li jnopbentike. Kʼalal laj yal Pablo ti skʼan xijelutike, jaʼ yakal chalbe skʼoplal ti skʼan jeltik li kʼusi ta jnoptike xchiʼuk li kʼusi oy ta koʼontontike, maʼuk noʼox li jpat jxokontike. Jaʼ yuʼun, ti ta jel jnopbentike te skʼoplal li kʼusi oy ta koʼontontik staele, li jtalelaltike xchiʼuk li kʼusi chkaʼitik ta koʼontontike. w19.06 9 ¶4-6

Kʼalal ta jvul tajek koʼontontike, xuʼ me xijtsatsub yan velta mi chijbat ta tsobajeletike, yuʼun mas to te tskoltautik Jeova xchiʼuk tspat koʼontontik. Jaʼ tstunes li xchʼul espiritue, li Skʼope xchiʼuk li ermanoetik yoʼ stsatsubtasutike. Jech xtok, xuʼ koʼol jtsatsubtas jbatik kʼalal chijbat li ta tsobajele (Rom. 1:11, 12). Xi chal jun ermana ti Sofía sbie: «Jaʼ la skoltaun Jeova xchiʼuk ermanoetik yoʼ xkuch batel kuʼun li jvokole. Toj echʼ noʼox tsots skʼoplal laj kil li tsobajeletike. Kʼalal batem noʼox koʼonton ta cholmantal xchiʼuk ti ta jkolta jba li ta tsobobbaile, laj kakʼ venta ti mas kʼun chkaʼi sventa jtsal li jvokoltake xchiʼuk li kʼusi ta jvul-o koʼontone». Kʼalal ta jvul koʼontontike, jvules ta joltik ti maʼuk noʼox yaloj Jeova ti tslajes ta jelavel li jvokoltike, yuʼun yakal xa tskoltautik li avie. Chakʼ kipaltik xchiʼuk ti oyuk ta koʼontontik stsalel li lubtsajel xchiʼuk li chibajele (Filip. 2:13). w19.06 19 ¶17, 18

Ta kʼelele, oy kʼusi tsots skʼoplal chalbe yajchankʼoptak li Jesuse akʼo mi jaʼtik toʼox laj yichʼ chaʼkuxesel, yuʼun laj yal mantal ti xbat stsob sba skotolike. Li tsobajel la spas Jesuse jaʼ te laj yalbe yajchankʼoptak ti tspasik jun abtelal ti toj tsots skʼoplale xchiʼuk jech-o yakal ta jpastik li avi eke. Xi albatike: «Batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetik ta skotol jteklumetike, [...] chanubtasik ta xchʼunel skotol li kʼusitik laj kalboxuke» (Mat. 28:19, 20). Li mantal laj yal Jesuse maʼuk noʼox sventa li 11 ta voʼ yajtakboltak ti tukʼ yakʼoj sbaike, moʼoj, yuʼun oy ta yoʼonton ti xcholik mantal skotol li yajtsʼaklomtake. ¿Kʼuxi jnaʼojtik taje? Yuʼun li ta vits Galilea ti bu laj yal mantal Jesuse, maʼuk noʼox stuk te oyik li jtakboletike. Jvules ta joltik ti xi albatik yuʼun anjel li antsetike: «Te chavilik [ta Galilea]» (Mat. 28:7). Jaʼ yuʼun, xuʼ van ayik ek li antsetik ti tukʼ yakʼoj sbaike. w20.01 2 ¶1-4

Li Jesuse laj yalbe smelolal kʼu yuʼun ti ta jnuptantik kontrainel xchiʼuk ti chkichʼtik pʼajel yuʼun li krixchanoetike, jaʼ ta skoj ti maʼuk te jkʼoplaltik li ta sba balumile. Xchiʼuk ti jaʼ yakal ta jpastik li kʼusi leke, pe maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa lek chilutik li Diose. Li krixchanoetike mu xuʼ yuʼunik slajesbel skʼoplal li yichʼel ta mukʼ Jeova ti skotol xuʼ yuʼune. Ep buchʼutik jech spasojik pe muʼyuk-o pasem yuʼunik. Kalbetik junuk skʼelobil. Kʼalal yakal li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, oy epal ajvaliletik ta yantik lumetik ti tsots la skontrainik li yajtuneltak Diose. Maʼuk noʼox li jnazietik ta Alemania ti muʼyuk xakʼik akʼo jpas li kabteltike, yuʼun jech la spasik ek li ajvaliletik ta Australia, ta Canadá xchiʼuk ta yantik lumetik. Akʼo mi jech la snuptan li ermanoetike, oy kʼusi toj labal sba kʼot ta pasel. Yuʼun kʼalal lik li paskʼop ta 1939, kʼajomal toʼox oy 72,475 jcholmantaletik li ta spʼejel balumile. Pe li Jeovae laj yakʼbe bendision li ermanoetik kʼalal tsuts li paskʼop ta 1945, yuʼun mas ta oʼlol epaj li jcholmantaletike, kʼotik ta 156,299. w19.07 9 ¶4, 5

Oy me kʼuxi yan xuʼ xijkoltavan sventa jpastik ta jchankʼop li krixchanoetike akʼo mi muʼyuk buchʼu chkakʼbetik estudio. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Kʼalal oy buchʼu jaʼ to sba velta chtal ta jsalontike, xuʼ lek jchʼamtik xchiʼuk ti junuk noʼox yoʼonton xaʼi sba kuʼuntike. Mi jech ta jpastike, chkakʼbetik yil ti jaʼ chkichʼtik-o ojtikinel li melel yajtsʼaklomutik Kristo ti jnaʼ xijkʼanvane. Yan xtoke, jaʼo kʼalal chkakʼ jpʼelchaʼpʼel jloʼiltik li ta tsobajeletike, yuʼun xuʼ xtijbat-o yoʼonton sventa xal li kʼusi xchʼunoje. Jech xtok, xuʼ jmoj xijlokʼ ta cholmantal xchiʼuk junuk jcholmantal ti achʼ toe xchiʼuk ti jkoltatik ta stunesel Vivlia yoʼ xrasonaj xchiʼuk li krixchanoetike. Vaʼun, jaʼ jech ta jchanubtastik sventa xchanbe stalelal li Kristoe (Luk. 10:25-28). Ep yajtsʼaklomtak Kristoe muʼyuk lek xokolik ta skoj ti oy kʼusitik tsots sbainojike. Akʼo mi jech, chchʼakbeik yorail yakʼel estudio ti jaʼ xijmuyubajutik-o yuʼune. w19.07 17 ¶11, 13

Li jtakbol Pabloe muʼyuk laj yakʼ ti xchʼaybat yoʼonton li kʼusitik lekik toʼox la stae mi jaʼuk li kʼusitik chopol la spase, moʼoj, yuʼun laj yal ti toj tsots skʼoplal ti xchʼay ta sjol li kʼusitik komem xa ta patil sventa sta li kʼusi chtal ta jelavele, jaʼ xkaltik, ti stsuts yuʼun li anilajel yakal tspase. Pe ¿kʼusitik xuʼ ox xchʼaybat yoʼonton? Baʼyel, li kʼusitik lekik la sta li ta srelijion judaetike. Pe muʼyuk jech la snop, yuʼun xkoʼolaj «kʼuchaʼal jtsop kʼaʼep» laj yil (Filip. 3:3-8). Xchibal, xuʼ van la svul yoʼonton jechuk ta skoj ti la skontrain toʼox li yajtsʼaklomtak Kristoe, pe muʼyuk laj yakʼ ti xlubtsanate. Xchiʼuk yoxibal, muʼyuk la snop junuk velta ti mu xa persauk xakʼbe yipal mantal ta skoj ti ep xa kʼusitik spasoj ta stojolal li Jeovae. Li jtakbole toj lek kʼusitik kʼot ta pasel yuʼun ta cholmantal akʼo mi laj yichʼ chukel, majel xchiʼuk laj yichʼ akʼbel ton, ti laj yil svokol ta varko ta skoj ti lilije xchiʼuk ti te laj yil viʼnal xchiʼuk ti chʼabal xa lek skʼuʼ spokʼ kome (2 Kor. 11:23-27). Skʼan jchanbetik stalelal li Pabloe, yuʼun laj yakʼbe-o batel yipal akʼo mi ep kʼusitik vokol la snuptan xchiʼuk ti ep kʼusitik lekik la spase. w19.08 3 ¶5

Oy epal ermanoetik chakʼik ta ilel ti tsots yoʼontonik ti jaʼ te nakalik li ta lumetik ti bu mu stakʼ xcholik mantal ta naetik mi jaʼuk ta buyuk noʼoxe, jaʼ yuʼun tstunes spʼijilik yoʼ skʼelik kʼuxi xuʼ xcholik li mantale (Mat. 10:17-20). Jun li ta lumetik taje, oy jun jkʼelvanej ta sirkuito laj yalbe jcholmantaletik ti skʼan xcholbeik mantal li yutsʼ yalalike, li slakʼnaike, li xchiʼiltakik ta chanun xchiʼuk ta abtele o li yan buchʼutik xojtikinike. Kʼalal jelav chib jabile, epaj tajek li tsobobbailetik ti bu kʼalal smakoj li jun sirkuitoe. Li voʼotike xuʼ van jun koʼontontik ta jcholtik mantal, pe oy onoʼox kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi tspasik li ermanoetike: jaʼ ti jkʼeltik kʼuxi xuʼ jcholtik-o li mantale xchiʼuk jpat koʼontontik ti chakʼ kipaltik Jeova sventa stsal kuʼuntik li kʼusi ta jnuptantike (Filip. 2:13). Li avie mas xa toj tsots skʼoplal ti jnaʼtikuk stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale, ti kakʼtik persa ti muʼyukuk jchopoliltike, mu jmakbetik yok li yantike xchiʼuk ti tukʼuk jpas kabteltike. Mi jech ta jpastike, ch-epaj batel kuʼuntik li kʼanelale xchiʼuk jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ Jeova ti jaʼ li jkʼanvanej Totil kuʼuntike. w19.08 13 ¶17, 18

¿Mi mu jechuk ti mu jkʼan jchiʼintik li buchʼu jpʼel noʼox xal xchiʼuk ti mu kʼusi skʼan albele? Pe mu jechuk chkaʼi jbatik kʼalal jaʼ ta jchiʼintik li ermanoetik ti kʼuxutik ta yoʼontonike, ti skʼanojutik jech kʼuchaʼal xchiʼilutik ta vokʼele, ti oy slekil yoʼontonike xchiʼuk ti bikʼit chakʼ sbaike (1 Ped. 3:8). Jun koʼontontik yuʼun kʼalal jaʼ ta jchiʼintik li buchʼutik jech stalelalike, jaʼ me jech chaʼi sba yantik mi bikʼit chkakʼ jbatik eke. Jech xtok, tskoltautik sventa stsal kuʼuntik li kʼusitik ta jnuptan ta jkuxlejaltike. Pe xuʼ me oy kʼusitik muʼyuk lek chkiltik ti chichʼ pasele. Mu me skotoluk velta chichʼik ichʼel ta mukʼ li buchʼutik oy kʼusitik lek xtojobik spasele, yuʼun bakʼintike, jaʼ mas chichʼik ichʼel ta mukʼ li buchʼutik mu kʼusi snaʼik lek spasele. Li Salomone laj yakʼ venta ti jaʼ mas lek ti junuk noʼox koʼontontik akʼo mi oy kʼusi chkʼot ta pasel ta jkuxlejaltike, jaʼ chopol me chij-ilin-o yuʼune (Ekl. 6:9). Mi bikʼit chkakʼ jbatike, jaʼ me tskoltautik yoʼ mu chopoluk xkiltik li kʼusitik chkʼot ta spasel ta jkuxlejaltike. w19.09 4 ¶9, 10

Li buchʼutik oy kʼusi sbainojik, jech kʼuchaʼal li totiletike, xuʼ lek kʼusi spasik ta stojolal yantik. Li Jeovae jaʼ yakʼojbe ta sba totiletik ti xkʼotik ta jolil li ta yutsʼ yalalike xchiʼuk oy ta yoʼonton Dios ti xchanubtasik xchiʼuk stukʼibtasik li xnichʼnabike (1 Kor. 11:3). Pe oy noʼox spajeb li kʼusi sbainojike, yuʼun li Jeovae jaʼ la slikes li utsʼ alalile, jech oxal chchapanatik ti kʼu yelan tskʼel li yutsʼ yalalike (Efes. 3:14, 15). Mi jaʼ jech tspasik kʼuchaʼal lek chil Jeova li kʼusi sbainojik li totiletike, jaʼ me jech chakʼik ta ilel ti chchʼunbeik li smantale. Totiletik, oyuk noʼox spʼisol xatunesik li kʼusi yakʼojboxuk ta abaik li Jeovae, akʼik venta li kʼusi chopol chbat ta pasel avuʼunike xchiʼuk chʼamik li tojobtasel chavichʼik akʼbel ta Vivliae. Mi jaʼ jech chapasike, chichʼoxuk ta mukʼ avutsʼ avalalik ta skoj ti bikʼit chavakʼ abaike. Jech xtok, albeik ta jamal Jeova li kʼusi chavul-o avoʼontonik kʼalal jmoj chapasik orasion xchiʼuk li avutsʼ avalalike, vaʼun chakʼik venta ti chtun avuʼunik ti sbeiltasoxuk xchiʼuk ti skoltaoxuk li Jeovae. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti jaʼuk xavakʼ ta avoʼontonik spasbel yabtel li Diose (Deut. 6:6-9). Ta melel, jaʼ me jun mukʼta matanal chavakʼbe avutsʼ avalalik kʼalal lek kʼusi chavakʼbeik xchane. w19.09 15 ¶8; 17 ¶14; 18 ¶16

Li Markose laj yakʼ ta ilel ti jaʼ xmuyubaj-o ti tskolta li yantike. Ep ta velta la xchiʼin Pablo xchiʼuk Pedro ta spasel li abtelal sbainojike. Li Markose jaʼ chbat smanbe tal sveʼelik, tsabe snailik o yan kʼusitik tspas sventa xkoltavane (Ech. 13:2-5; 1 Ped. 5:13). Jaʼ yuʼun, xi laj yal Pablo kʼalal laj yalbe skʼoplal Markose: «Jaʼik noʼox jchiʼiltak ta abtel ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk jaʼ tspatbeikun tajek koʼonton» (Kol. 4:11). Lek tajek laj yamigoin sbaik li Markos xchiʼuk Pabloe. ¿Kʼuxi jnaʼojtik? Kʼalal te chukul ta slajeb velta ta Roma li Pablo ta sjabilaltik 65, jaʼo la stsʼiba li xchibal skarta sventa Timoteoe. Li ta skartae, laj yalbe Timoteo ti akʼo xbat ta Roma xchiʼuk ti akʼo xikʼ batel li Markose (2 Tim. 4:11). Jamal lek xvinaj ti ep tajek sbalil chil Pablo li abtelal la spas Markose, jaʼ yuʼun laj yalbe ti akʼo xtal chiʼinatuk ta skoj ti oy kʼusi tsots yakal tsnuptane. Li Markose ep ta tos kʼuxi la skolta li Pabloe, xuʼ van laj yichʼbe batel sveʼel o li kʼusitik chtun yuʼun sventa stsʼiba li skartae. Ti kʼu yelan laj yichʼ koltael li jtakbole xuʼ van jaʼ koltaat-o sventa xkuch yuʼun li kʼusitik yakal tsnuptan ta skoj ti jutuk xa ox skʼan xichʼ milele. w20.01 11 ¶12, 13

La jtʼuj jtuktik ti oy kʼusi chkiktatik spasel li ta jkuxlejaltike xchiʼuk ti tsots chij-abteje. Li Jesuse laj onoʼox yal ti ta xkichʼtik nutsel yuʼun li krixchanoetike. Pe ¿mi skʼan van xijxiʼutik? Moʼoj, yuʼun jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova ti chakʼ kipaltik sventa xkuch batel kuʼuntik kʼusiuk noʼox ta jnuptantike. Mi kuch batel kuʼuntike, jaʼ me tskoltautik sventa stsatsub mas li koʼontontike (Sant. 1:2-4). Xchiʼuk jpatoj koʼontontik ti chakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntike, ti chchabiutik li Jesuse xchiʼuk ti tspat koʼontontik li kermanotaktike (Mat. 6:31-33; Juan 10:14; 1 Tes. 5:11). Li ants ti poxtaat yuʼun Jesuse xkuxet xa laj yaʼi sba li vaʼ kʼakʼale (Luk. 8:43-48). Pe ¿kʼusi van skʼan spas sventa jechuk-o xkuxet chaʼie? Jaʼ ti stsʼakli-o batel li Jesuse. ¿Mi jech van la spas? Mi jaʼ la xkuchbe batel li kʼatlom teʼ yuʼun Jesuse, oy kʼusi lek la smala: xuʼ jmoj xtunik ta vinajel xchiʼuk li Jesuse. Akʼo mi oy van kʼusitik laj yikta li antse, stuk noʼox jech li matanal la stae. Jaʼ yuʼun, buyuk noʼox ti chijkuxie, mi ta vinajel o mi ta balumil, xuʼ me xijmuyubaj noʼox ta skoj ti la jchʼamtik li takel ta ikʼel yuʼun Jesus kʼalal xi laj yale: «Laʼik ta jtojolal». w19.09 25 ¶21, 22

Li sviniktak Davide bat skʼanbeik jsetʼ juteb veʼlil jun jkʼulej vinik ti Nabal sbie. ¿Mi akʼbatik van? Mi jsetʼuk kʼusi tʼolbaj ta skoj ti toj tʼutʼ li Nabale. Pe ¿kʼu yuʼun jaʼ bat skʼanbeik li Nabale? Yuʼun laj toʼox xchabibeik xchijtak li ta takixokol balumile. Jech oxal, li Davide tsan skʼakʼal yoʼonton, laj yal mantal ti xbat smilik li Nabal xchiʼuk skotol li sviniktake (1 Sam. 25:3-13, 22). ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Li yajnil Nabal ti toj kʼupil sbae jaʼ tal pajtsanvanuk ta anil. Pʼij tajek li Abigaile xchiʼuk tsots lek yoʼonton kʼalal bat snup ta be li Davide, la skejan sba ta stojolal, vaʼun laj yalbe ti akʼo mu xjelav skʼob ta skoj ti tskʼan chchapan li kʼusi kʼot ta pasele. Ta slekil yoʼonton laj yalbe ti jaʼ akʼo yakʼbe ta yok skʼob li Jeovae. Li Davide kʼot ta yoʼonton li kʼusi albat yuʼun li Abigaile xchiʼuk li kʼusi toj lek la spas ta stojolale, vaʼun te laj yakʼ venta ti jaʼ takbil tal yuʼun li Jeovae (1 Sam. 25:23-28, 32-34). Li Jeovae laj yakʼ venta ti xuʼ stunes Abigail ta skoj ti toj lek stalelale. Li avi eke, xuʼ me stunes ermanaetik ti chakʼ ta ilel spʼijilik xchiʼuk ti lek xtojobik ta snopel sventa skoltaik li yutsʼ yalalik xchiʼuk li ermanoetike (Tito 2:3-5). w19.10 23 ¶10

Li yajtunelutik Diose skʼan xijlokʼ ta j-echʼel li ta Mukʼta Babiloniae. Kʼalal mu toʼox xojtikinik smantal Jeova li buchʼutik yakal chichʼik chanubtasele, xuʼ van ochemik toʼox ta junuk jecheʼ relijion, xuʼ van chkʼotilanik toʼox o tstikʼ toʼox sbaik ta spasel li kʼusitik tspas li srelijionike xchiʼuk xuʼ van chakʼik toʼox takʼin. Jaʼ yuʼun, sventa x-ochik ta jcholmantal ti muʼyuk yichʼojik voʼe, skʼan mu xa stikʼ sbaik jutebuk li ta srelijionik toʼoxe. Skʼan stsʼibaik jlikuk karta o xuʼ van oy kʼusi yan spasik sventa xalik ta jamal ti chiktaik ta j-echʼel li srelijionike o junuk organisasion ti nitil skʼoplal li ta Mukʼta Babiloniae. Skʼan me jkʼeltik lek ti mu teuk nitil skʼoplal ta Mukʼta Babilonia li kabteltik ta jpastike (2 Kor. 6:14-17). ¿Kʼu yuʼun jpʼel ta koʼontontik ti jech ta jpastike? Yuʼun mu jkʼantik ti te xa kapal jkʼoplaltik li ta jecheʼ relijione xchiʼuk ti jpastik li kʼusitik tspasike, yuʼun jnaʼojtik ti ibal sba chil li Diose (Is. 52:11). w19.10 12 ¶16, 17

Li Jeremiase xuʼ van jaʼ la stsʼiba li Baʼyel xchiʼuk Xchibal slivroal Reyese xchiʼuk jaʼ la stsʼiba xtok li slivroal Jeremiase. Ep kʼusi la xchan ta skoj li kʼusi la spase, yuʼun te laj yakʼ venta ti oy xkʼuxul yoʼonton ta stojolal jpasmulil krixchanoetik li Jeovae. Kalbetik junchibuk skʼelobil: li j-alkʼope te laj yakʼ venta ti akʼat ta perton yuʼun Jeova li ajvalil Akab kʼalal la sutes yoʼontone, yuʼun albat ti muʼyuk chakʼ taluk li vokolil ta stojolal yutsʼ yalal ti kʼu sjalil kuxule (1 Rey. 21:27-29). Laj yakʼ venta xtok ti akʼat ta perton yuʼun Jeova li Manases kʼalal la sutes yoʼontone akʼo mi mas to tsots la saʼ smul ti jaʼ mu sta li Akabe (2 Rey. 21:16, 17; 2 Kron. 33:10-13). Li loʼiletik la stsʼiba Jeremiase, ¿mi koltaat van? Laj, yuʼun la xchanbe stalelal Jeova ti lek snaʼ xkʼuxubinvan xchiʼuk ti oy smalael yuʼune. Jun veltae, li Baruk ti jaʼ yamigo sbaik xchiʼuk Jeremiase oy kʼuuk sjalil ti muʼyuk xa laj yakʼ ta yoʼonton li yabtele. Pe li Jeremiase la skolta li yamigoe xchiʼuk muʼyuk la snop ti jech-o xa sok batele, laj yalbe ta jamal li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ti akʼo spase (Jer. 45:1-5). w19.11 6 ¶14, 15

Li ta slivroal Levitikoe, chalbe skʼoplal ti xuʼ xakʼik milbil matanal sventa jun oʼontonal li j-israeletik yoʼ xakʼik ta ilel ti tstojik ta vokole (Lev. 7:11-13, 16-18). Jaʼ me jech xkoʼolaj ta milbil matanal sventa jun oʼontonal chkakʼtik kʼalal chijtun ta stojolal Jeova eke, yuʼun chlokʼ ta koʼonton jtuktik xchiʼuk chkakʼbetik yil ti jkʼanojtike. Ta skoj taje, chkakʼbetik li kʼusi mas lek oy kuʼuntike. Solel xmuyubaj tajek Jeova kʼalal chil ti ta smiyonal noʼox krixchanoetik chtunik ta stojolal ta skoj ti skʼanojik xchiʼuk ti tskʼan chchʼunbeik smantale. Tspat tajek koʼontontik ti maʼuk noʼox ep sbalil chil li kʼusi ta jpastike, yuʼun tskʼel xtok ti kʼu yuʼun jech ta jpastike. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal mu xa epuk kʼusi spas kuʼuntik ta skoj ti ep xa jabilaltike, maʼuk chakʼ ta yoʼonton skʼelel li kʼusi mu xa spas kuʼuntike. Xuʼ van xi ta jnoptike: «Mu xa epuk kʼusi spas kuʼun ta stojolal li Jeovae». Pe li stuke yiloj ti chkakʼtik persa bu kʼalal xuʼ kuʼuntik ta skoj ti jkʼanojtike. Jaʼ yuʼun, chchʼam ta sjunul yoʼonton li kʼusi mas lek xuʼ kuʼuntik yakʼbele. w19.11 22 ¶9; 23 ¶11, 12

Tsots skʼoplal ti ta spʼisoluk noʼox xij-abteje. Xi akʼbat snaʼ yuʼun Dios li pʼijil ajvalil Salomone: «Scotol oy scʼacʼalil [...] li cʼusi tscʼan coʼnton ta jpastic liʼ ta banamile». Laj yal xtok ti oy yorail tsʼunolajel, svaʼanel kʼusitik, okʼel, tseʼej xchiʼuk akʼot (Ekl. 3:1-8). Jamal xvinaj ti skʼan xij-abtej xchiʼuk ti jkux lek koʼontontike. Li Jesuse ta smelolal noʼox la spas xchaʼtosal. Jun veltae, li yajtakboltake «mi jaʼuk xakʼ yorail xveʼik» ta skoj ti xyal xmuyik noʼox ta cholmantale, jaʼ yuʼun jech laj yalanbe jech kʼuchaʼal chal li teksto avie (Mar. 6:30-34). Akʼo mi mu masuk la xkux yoʼonton Jesus xchiʼuk li yajtakboltake, pe snaʼoj lek ti skʼan xkuxike. Skʼan onoʼox jkux koʼontontik bakʼintik o ti jel li kʼusi yakalutik spasele. Jaʼ jech chakʼ ta ilel kʼalal laj yal Jeova ti xchabiik savado li j-israeletike. Melel onoʼox ti mu xa persauk jchʼuntik li mantal taje, pe oy kʼusi chakʼ jchantik mi la jkʼelbetik lek skʼoplal li xchabiel savadoe. w19.12 3 ¶6, 7

Li Jeovae jamal yaloj ti tskʼelutik leke (Sal. 31:1-3). Chkʼot onoʼox ta pasel yuʼun li kʼusitik yaloje, yuʼun snaʼoj ti chakʼ yatel koʼontontik ti muʼyukuk tskʼelutik ta skoj ti jaʼutik yutsʼ yalale. Jaʼ yuʼun, chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntik sventa lekuk noʼox xijkuxie xchiʼuk ti xijtun-o batel ta stojolale (Mat. 6:30-33; 24:45). Kʼalal chkil jvokoltik ta takʼine, xuʼ me jun noʼox koʼontontik mi te ta joltik ti ta onoʼox spas Jeova li kʼusitik yaloje. ¿Kʼuxi yakʼoj ta ilel? Kalbetik junuk skʼelobil. Li ta baʼyel sigloe, la spuk sbaik echʼel ta yantik lum li ermanoetik kʼalal «lik jun tsatsal kontrainel ta stojolal li tsobobbail ta Jerusalene; [...] jaʼ noʼox muʼyuk la spuk sbaik batel li jtakboletike» (Ech. 8:1). Ta skoj taje, laj yil svokolik ta takʼin li ermanoetike, yuʼun chʼabal xa van sna komik, chʼay yabtelik xchiʼuk spʼolmajebalik. Pe ¿mi iktaatik van yuʼun li Jeovae? Muʼyuk, jun noʼox yoʼonton kuch batel yuʼunik (Ech. 8:4; Ebr. 13:5, 6; Sant. 1:2, 3). Li Jeovae la skolta li tukʼil yajtuneltak ta voʼnee, ¿mi mu van jechuk tspas xanaʼ ta jtojolaltik ek? (Sal. 37:18, 19). w20.01 17, 18 ¶14, 15

Laj yakʼ venta David ti jaʼ koltaat yuʼun Dios kʼalal la smil jkot leon xchiʼuk jkot oso kʼalal chlaj xa ox ta tiʼel li xchijtak stote. Jech xtok, kʼalal tsal yuʼun li Goliat ti jaʼ jun mukʼta natil krixchanoe, te laj yil ti jaʼ beiltasat yuʼun li Jeovae (1 Sam. 17:37). Xchiʼuk kʼalal tskʼan ox chmilat yuʼun li chopol ajvalil Saule, pojat lokʼel ta skʼob (Sal. 18, sloʼilal). Pe li Davide muʼyuk bu laj yal ti ta yipal noʼox stuk tsal yuʼun li kʼusitik la snuptane, moʼoj, yuʼun bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk laj yal ti jaʼ koltaat yuʼun li Jeovae. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti mu baluk noʼox xkaʼitik ti jkʼanbetik koltael li Jeovae, skʼan xkakʼtik venta kʼuxi tskoltautik xchiʼuk bakʼin tspas. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik yoʼ xkakʼtik venta ti chakʼ kʼusi chtun kuʼuntik li Jeovae? Jaʼ ti bikʼit xkakʼ jbatike xchiʼuk ti teuk ta joltik ti oy noʼox spajeb li kʼusitik spas kuʼuntike. Mi jech ta jpastike, mas to me chkamigointik. w19.12 20 ¶18, 19

¿Kʼusitik srasonal oy sventa jchʼuntik ti ep jbalil chilutik li Jeovae? Laj yikʼutik tal ta steklumal ta skoj ti laj yil ti oy ta koʼontontik xchanbel li smantale (Juan 6:44). Nopaj talel ta jtojolaltik kʼalal lik kamigointike (Sant. 4:8). Xojtikinutik lek xchiʼuk snaʼoj kʼuxi xuʼ xlekub batel li jtalelaltike, jaʼ yuʼun oy ta yoʼonton xchiʼuk chchʼakbe yorail sventa xchanubtasutik. Pe maʼuk noʼox, yuʼun tstukʼibtasutik ta skoj ti skʼanojutike. ¿Mi mu jechuk ti kʼuxutik tajek ta yoʼonton li Jeovae? Li ajvalil Davide snaʼoj lek ti kʼanbil yuʼun Jeova xchiʼuk ti ta onoʼox xkoltaate. Taje jaʼ koltaat-o sventa mu stukʼulan kʼalal laj yichʼ albel ti mu kʼusi xtun-oe (2 Sam. 16:5-7). Kʼalal ta jnuptan jvokoltik o mi chkat tajek koʼontontike, li Jeovae tskoltautik sventa maʼuk xkakʼ ta koʼontontik li jvokoltike xchiʼuk ti jtsaltik komele (Sal. 18:27-29). Ta melel, ta skoj ti te xchiʼinojutik li Jeovae, muʼyuk me kʼusi xuʼ smakutik sventa xijmuyubaj noʼox xijtun ta stojolal (Rom. 8:31). w20.01 15 ¶7, 8

Jlikestik ta orasion kʼalal chkakʼtik estudioe. Kʼalal chkakʼtik estudioe, mas me lek ti xkakʼtik noʼox persa ti jpastik orasion ta slikebal xchiʼuk mi laj koʼontontike. ¿Bakʼin skʼan jech jpastik? Jaʼo van kʼalal echʼem xa ox junchibuk xemana mi lik kakʼbetik estudio junuk krixchanoe. Skʼan xkakʼbetik yil ti jaʼ to xuʼ xkaʼibetik lek smelolal kʼusi chal Vivlia mi tskoltautik li chʼul espiritue. Sventa xakʼbeik yil yaj-estudioik ti tsots skʼoplal li orasione, junantik ermanoetike baʼyel chchanik Santiago 1:5 ti xi chale: «Mi oy junuk avuʼunik ti skʼan to spʼijile, akʼo skʼanilanbe Dios». Vaʼun, xi tsjakʼbeike: «¿Kʼuxi xuʼ jkʼanbe jpʼijiltik li Diose?». Xuʼ van tstakʼik ti skʼan jkʼantik ta orasione. Jchanubtastik ta spasel orasion li j-estudiotike. Kakʼbetik yil ti oy tajek ta yoʼonton chchikinta Jeova li kʼusi jamal chalbe ta s-orasione. Kalbetik ti xuʼ jlokʼes koʼontontik ta yalbel Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk ti xuʼ xkalbetik li kʼusi mu x-albej kuʼuntik yan krixchanoe. Yuʼun li stuke yiloj xa onoʼox li kʼusitik nakʼal ta jnopbentike (Sal. 139:2-4). w20.01 2 ¶3; 5 ¶11, 12

Jaʼ tsnop stuk Jeova kʼusi ora tstʼuj li buchʼu chbat ta vinajele (Rom. 8:28-30). Jaʼo lik stʼuj jlom krixchanoetik kʼalal chaʼkuxiem xa ox li Jesuse. Yileluke, naka tʼujbil chbatik ta vinajel li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe. Ta mas tsʼakale, ta sienal xa noʼox jabil ep buchʼutik chalik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe, pe ti mu jechuk ta melele. Akʼo mi jech, li Jeovae laj onoʼox stʼuj li jayvoʼ melel yajtsʼaklomtak Kristo li vaʼ kʼakʼale. Ta melel, xkoʼolajik kʼuchaʼal li trigo laj yalbe skʼoplal Jesus ti te kapal chchʼi xchiʼuk «li chopol tsʼiʼlele» (Mat. 13:24-30). Ti kʼu xa sjalil yechʼel tal li slajebal kʼakʼale, oy to buchʼutik yakal tstʼuj Jeova sventa teuk skʼoplalik li ta 144 mile. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi la snop to tstʼuj jayvoʼuk krixchanoetik kʼalal poʼot xa tajek xlaj li kʼusitik chopole, ¿kʼusi kabteltik mi chopol chkiltik ti jech tspase? (Rom. 9:11). Mu jkʼan jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li j-abteletik laj yalbe skʼoplal Jesuse. Yuʼun li stukike «lik skʼanbeik parte» li yajval abtel ta skoj ti lek laj yichʼ ta mukʼ li j-abteletik ti slajeb xa kʼotike (Mat. 20:8-15). w20.01 30 ¶14

Li Jeovae tskʼan ti junuk noʼox koʼontontike. Xuʼ xijmuyubaj noʼox akʼo mi chkil jvokoltik. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun te ta joltik ti solel skʼanojutik tajek li Jtotik ta vinajele. Xkojtikintik xa lek kʼusi chal li Skʼope (Jer. 15:16). Jech xtok, stuk xa noʼox jech li kutsʼ kalaltik ta mantale, yuʼun skʼanojik Jeova, tstsakbeik ta mukʼ li smantaltake xchiʼuk skʼanoj sbaik ta komon (Sal. 106:4, 5). Oy to yan kʼusitik ti chakʼbutik jmuyubajeltike: jnaʼojtik ti chlekub ta jelavel li jkuxlejaltike, jutuk xa skʼan sventa xchʼaybe stsʼunubal chopol krixchanoetik li Diose, jech xtok li Ajvalilal yuʼune chkoltavan yoʼ skʼatajes ta Paraiso li balumile. Maʼuk noʼox, yuʼun oy kʼusi kʼupil sba chkʼot ta stojolal li buchʼutik chamemike: chchaʼkuxiik tal, vaʼun ta jkʼelbetik satik yan velta (Juan 5:28, 29). ¡Stuk xa noʼox jech li kʼusi jmalaojtike! Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti poʼot xa xalbeik smukʼulal Jtotik Jeova skotol li kʼusitik kuxajtik ta vinajel balumile xchiʼuk chichʼik ta mukʼ jech kʼuchaʼal sta-oe. w20.02 13 ¶15, 16

¿Kʼusi skʼan jpastik mi lijtsʼuj ta tsatsal mulile? Mu me jmuktik. Mas lek jchiʼintik ta loʼil Jeova xchiʼuk kalbetik li kʼusi chopol la jpastike. Vaʼun, xkuxet to chkaʼitik ti xkoʼolaj kʼalal chkichʼtik lokʼesbel junuk alal ikatsile. Pe mi ta jkʼantik ti lekuk xilutik yan velta li Jeovae, oy to yan kʼusi skʼan jpastik: skʼan jchʼamtik li tukʼibtasele. Li Jeovae la stak batel j-alkʼop Natan sventa xakʼbe yil David ti tsatsal mulil li kʼusi la spas xchiʼuk Bat-Sebae. ¿Kʼusi van la spas li Davide? Muʼyuk la spak skʼoplal mi jaʼuk laj yal ti muʼyuk tsots li kʼusi la spase. Laj yakʼ venta ti maʼuk noʼox la saʼ smul ta stojolal li smalal Bat-Sebae, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Laj xa jta jmul ta stojolal Jeova». Vaʼun, la xchʼam li tukʼibtasele xchiʼuk akʼat ta perton yuʼun li Jeovae (2 Sam. 12:10-14). Li voʼotik eke skʼan jkʼopontik li buchʼutik vaʼanbilik yuʼun Dios kʼalal tsots ta jpas jmultike (Sant. 5:14, 15). Jech xtok, skʼan me mu jpak jkʼoplaltik. Mi ta jchʼamtik noʼox ta anil li tukʼibtasel chkichʼtike xchiʼuk mi ta jel jtalelaltike, ta jkʼupintik yan velta ti jun noʼox koʼontontike xchiʼuk xijmuyubaj noʼox. w20.02 24, 25 ¶17, 18

Li lajunvoʼ viniketike jaʼ skʼoplal li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik sbatel osil ta balumile. Snaʼojik ti jaʼ tʼujatik yuʼun Jeova li buchʼutik chbatik ta vinajel ti jaʼ skʼoplalik li «juda vinike» xchiʼuk jaʼ jun matanal chaʼiik ti jmoj chichʼik ta mukʼ Diose. Akʼo mi mu jnabetik sbi skotol li buchʼutik liʼ to oyik ta balumil ti tʼujbil chbatik ta vinajele, xuʼ «chbat» jchiʼintik. ¿Kʼusi smelolal taje? Li Vivliae xi chalbe skʼoplal li lajunvoʼ viniketike: «Tstsakbeik lek yok skʼuʼ spokʼ jun juda [vinik]» xchiʼuk xi chalike: «Ta jkʼan chbat jchiʼinotkutik, yuʼun laj kaʼikutik ti te oy ta atojolalik li Diose». Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, li versikuloe chalbe skʼoplal jun juda vinik. Pe maʼuk noʼox skʼoplal jun krixchano, yuʼun li lajunvoʼ viniketike xi chalike: «Chbat jchiʼinotkutik» xchiʼuk «te oy ta atojolalik». Taje chakʼ ta aʼiel ti epike, jaʼ yuʼun xuʼ xkaltik ti jaʼ skʼoplal skotol li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Li buchʼutik liʼ chkuxiik ta balumile jmoj yakal chtunik ta stojolal Jeova xchiʼuk li juda vinike. Pe maʼuk skʼan xal ti yuʼun jaʼ jnitvanej yuʼunike, moʼoj, snaʼojik ti jun noʼox li Jnitvanej ti jaʼ li Jesuse (Mat. 23:10). w20.01 26 ¶1, 2

¿Kʼuxi chvinaj buchʼutik jaʼ li melel yajchankʼoptak Kristoe? Li Jesuse laj yal ti jaʼ te chvinaj mi skʼanoj sbaik li yajchankʼoptake. Jaʼ jech laj yakʼik ta ilel li ermanoetik ta baʼyel sigloe xchiʼuk jaʼ jech chvinaj li avi eke. Jaʼ yuʼun, toj tsots me skʼoplal ti jkʼan jbatik ta jujuntal akʼo mi vokol chkaʼitik spasel. Xiuk jakʼbe jbatike: «¿Kʼuxi xuʼ jchanbe stalelal li ermanoetik ti jech-o chkʼanvanik akʼo mi oy kʼusitik tsots tsnuptanike?». Bakʼintike, vokol chkaʼitik ti jkʼan jbatik ta skoj ti jpasmulilutike. Pe skʼan me xkakʼtik persa sventa jchanbetik stalelal li Jesuse. Li Jesuse laj yal ti toj tsots skʼoplal ti jchapan jkʼoptik xchiʼuk li kermanotaktike (Mat. 5:23, 24). Tsots skʼoplal ti jechuk jpastike, yuʼun jaʼ sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Mi chkakʼtik persa sventa junuk koʼontontik xchiʼuk li kermanotaktike, lek tajek chil li Jeovae. Yan mi ta jnakʼ skʼakʼal koʼontontik xchiʼuk mi mu jkʼan jchapan li jkʼoptike, muʼyuk me sbalil chil Jeova ti chijtun ta stojolale (1 Juan 4:20). w20.03 24 ¶1-4

Li Satanas ti jaʼ li «totil yuʼun li jutbil kʼope» jaʼo lik sloʼla tal krixchanoetik kʼalal kuxi li Adan xchiʼuk Evae (Juan 8:44). Jech kʼuchaʼal liʼe: oy kʼusitik jecheʼ yaloj ta sventa li animaetike xchiʼuk ti oy la kʼusi kuxul chkom kuʼuntik kʼalal chijchame. ¿Kʼu yuʼun ep tajek buchʼutik xchʼunojik li kʼusi yaloj Satanase? Yuʼun li stuke snaʼoj ti solel kʼux tajek chkaʼitik kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike, vaʼun lek xa chil ti jaʼo tsloʼlautike. Ta skoj ti laj kichʼtik pasel sventa xijkuxi sbatel osile, mi jaʼuk oy ta koʼontontik ti xijchame (Ekl. 3:11). Jaʼ mero kajkontratik chkiltik li lajelale (1 Kor. 15:26). Akʼo mi yakʼoj tajek persa Satanas ti smukbe skʼoplal li kʼusi melel chal Vivlia ta sventa li lajelale, muʼyuk bu pasem yuʼun. ¿Kʼuxi jnaʼojtik? Yuʼun li avie, ep tajek krixchanoetik xchanojik xa li kʼusi chal ta melel Vivlia ta sventa li lajelal xchiʼuk li chaʼkuxesele xchiʼuk chalbeik xa batel li yantike (Ekl. 9:5, 10; Ech. 24:15). Tspat tajek koʼontontik li kʼusi jchanojtik ta Vivliae xchiʼuk tskoltautik yoʼ mu kʼusiuk noʼox jxiʼtatik xchiʼuk ti mu teuk xvulvun jnopbentike. w19.04 14 ¶1; 15 ¶5, 6

Li Jeovae yakʼoj ta ilel ti skʼanoj tajek li yajtuneltake xchiʼuk jech-o tspas batel. Maʼuk noʼox, yuʼun jaʼ lek chil li kʼusitik tukʼe (Sal. 33:5). Jaʼ yuʼun, xuʼ jpʼel ta koʼontontik li chaʼtos liʼe: baʼyel, kʼux chaʼi kʼalal muʼyuk tukʼ kʼusi tspasbat li yajtuneltake. Xchibal, chchapan li kʼusi muʼyuk tukʼ chichʼ pasele. Ta kʼanelal laj yakʼbe Mantal li j-israeletike xchiʼuk tukʼ kʼusi la spasbe yantik akʼo mi abol noʼox sbaik (Deut. 10:18). Li Mantal akʼbatike chakʼ ta ilel ti ep tajek sbalil chil Jeova li buchʼutik ch-ichʼat ta mukʼe. Li stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristoe ayan ta sjabilal 33 ta jkʼakʼaliltik xchiʼuk jaʼo te laj skʼoplal li Smantal Moisese. Pe taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa yuʼunik junuk mantal li yajtsʼaklomtak Kristo ti chakʼ ta ilel kʼanelal xchiʼuk tukʼilale. Yuʼun laj yichʼik akʼbel jun achʼ mantal ti jaʼ «li smantal Kristoe». Li Jesuse muʼyuk la stsʼibabe epal mantaletik li yajchankʼoptake, pe laj onoʼox yakʼbe beiltaseletik, mantaletik xchiʼuk yan kʼusitik ti skʼan stsakik ta ventae. «Li smantal Kristoe» jaʼ skʼoplal skotol li kʼusi laj yakʼ ta chanele. w19.05 2 ¶1-3

Stalel onoʼox ti jkotoltik chtun kuʼuntik ti oyuk buchʼu spat koʼontontike xchiʼuk ti jpatbetik yoʼonton li yantike. Kalbetik junuk skʼelobil. Kʼalal chbalchʼuj junuk olol ti chtajine xchiʼuk ti tsjos sjol yakane, x-okʼolet xa batel ta anil ta stojolal li stot smeʼe. Li stot smeʼe mu xpoxtaj yuʼunik ta anil li syayijemale, pe xuʼ spatbeik yoʼonton o xchʼanubtasik. Tsjakʼbeik kʼuxi la syayijes sba, tskusbeik yaʼlel sat, tsmeyik, lek tskʼoponik xchiʼuk xuʼ van xpixbeik li syayijemale. Vaʼun, li uni olole chlik chʼaniuk xchiʼuk xuʼ van xbat tajinuk yan velta xtok. Mi jelav kʼuuk sjalile, chpoxtaj li syayijemale. Pe oy kʼusi mas to ch-akʼbat svokol li uni ololetike. ¿Kʼusi jaʼ? Yuʼun junantike chlajik ta ilbajinel xchiʼuk xuʼ van oy jayibuk jabil jech tsnuptanik. Mu ventauk jayib velta ti jech tsnuptanike, pe toj echʼ noʼox ep ch-akʼbat svokol li uni ololetike. Bateltike, chvinaj li buchʼu ilbajinvane xchiʼuk chichʼ chapanel, pe oy junantike kolem chkomik. Akʼo mi chichʼ chapanel ta anil li buchʼu jech tspase, pe li buchʼu laj ta ilbajinele jech-o chopol chaʼi sba akʼo mi staoj xa ox svaʼlejal. w19.05 14 ¶1, 2