OCISELEKO CALIVULU VO INTERNET Colombangi Via Yehova
Olombangi Via Yehova
OCISELEKO CALIVULU VO INTERNET
Umbundu
Ũ
  • Ñ
  • ñ
  • õ
  • Õ
  • ũ
  • Ũ
  • ĩ
  • Ĩ
  • ã
  • Ã
  • ẽ
  • Ẽ
  • EMBIMBILIYA
  • ALIVULU
  • OLOHONGELE
  • w02 1/3 kam. 13-16
  • Oku Liyaka Lovitangi Vikasi ‘Ndosongo Ketimba’

Vonepa eyi ka mu sangiwa ovideo layimue.

Tu ecele, kua pita ocitangi cimue poku lekisa ovideo.

  • Oku Liyaka Lovitangi Vikasi ‘Ndosongo Ketimba’
  • Utala Wondavululi—2002
  • Otulosapi
  • Ocipama ci Likuata
  • Ndomo tu Pondola Oku Liyaka Losongo Ketimba
  • Eliangiliyo Lia Yehova li Kuete Esilivilo Liocili
  • Ndomo Vamue va Siata Oku Yula Ovitangi
  • Epandi li Nena Esanju Liocili
  • Ovo Va Liyaka Lovitangi Vikasi Ndosongo Ketimba Liavo
    Utala Wondavululi—2002
  • Paulu wa Kuatele ‘Osongo Ketimba’
    Ekalo Lietu Tuakristão Kuenda Oku Kunda—Ovipama Violohongele—2019
  • Va Kuete Ongusu Ndaño Va Hongua
    Utala Wondavululi—2008
  • Yehova Oku Ĩha Ongusu
    Utala Wondavululi Wusapula Usoma wa Yehova (Welilongiso)—2021
Tala Ovina Vikuavo
Utala Wondavululi—2002
w02 1/3 kam. 13-16

Oku Liyaka Lovitangi Vikasi ‘Ndosongo Ketimba’

“Ocali cange cu ku tẽla.”​—⁠2 VA KORINDO 12:⁠9.

1, 2. (a) Momo lie ka tu sukilila oku kuata atatahãi eci tu sangiwa lovitangi? (b) Momo lie tu ponduila oku kuata ekolelo eci tu pita lovitangi?

‘OCILI okuti, vosi va yongola oku kala lomuenyo wesunga vu Kristu Yesu, va kangisiwa.’ (2 Timoteo 3:12) Momo lie? Momo Satana wa popia hati, omanu va vumba lika Suku omo liocipululu coku kuata ukuasi. Pole, nda va pita voseteko haico va konyoha. Onjanja yimue, Yesu wa lunguile olondonge viaye hati: “Satana wa panga oku vu kuata vosi okuti o vu sisa ndotiliku.” (Luka 22:31) Yesu wa kũlĩhĩle ciwa okuti, Suku oka ecelela oco tu setekiwe la Satana poku liyaka lovitangi. Pole, eci ka ci lomboloka okuti, ovitangi viosi tu liyaka lavio vi tunda ku Satana kuenda kolondele viaye. (Ukundi 9:11) Puãi, Satana o kuama olonjila viñi viñi oco tu konyohe kekolelo lietu.

2 Embimbiliya li tu lomboluila okuti, eci tu liyaka lovitangi, ka tuka kuati atatahãi. Pole, ndaño tueya oku liyaka lovitangi vialua, ka vika tu lingile ndocina cimue ka ca la muiwa. (1 Petulu 4:12) Omo liaco, eci tu pita lovitangi, ‘tu pami lekolelo, kuenda tu tamalãli la Satana. Tu ivaluki okuti vakuetu voluali luosi va kasivo oku tala ohali ndetu.’ (1 Petulu 5:⁠9) Koloneke vilo, Satana o kasi oku nena ovitangi vialua komanu va Suku. Eliapu li yongola oku tu talisa ohali ndosongo yi kasi ketimba. Oco a tẽlise olonjongole viaye, o tu vetiya oku sola ovina violuali lulo okuti ovitangi vietu vi livokiya kuenda vi tu lingila ‘ndosongo ketimba.’ (2 Va Korindo 12:⁠7) Ndaño lovitangi viaco, lalimue eteke Satana aka tẽla oku tu yapula, momo Yehova oka tu lekisa ‘onjila yoku puluka’ oco tu pandikise kayonjo. Kuenje, eci tu liyaka lovitangi vi kasi ndosongo ketimba, eye oka tu kuatisa.​—⁠1 Va Korindo 10:⁠13.

Ndomo tu Pondola Oku Liyaka Losongo Ketimba

3. Ndamupi Yehova a tambulula epingilo liupostolo Paulu oco o upe osongo ketimba liaye?

3 Upostolo Paulu wa pinga ku Suku oco o upe osongo ketimba liaye. Omo liaco, eye wa popia hati: “Osongo yaco, nda yi likutililila olonjanja vitatu ku Ñala okuti yi nunda.” Etambululo lipi Yehova a eca kepingilo liupostolo Paulu? Eye wo tambulula hati: “Ocali cange cu ku tẽla, momo unene wange u loñolohela poku pekengua.” (2 Va Korindo 12:​8, 9) Tu konomuisi etambululo eli, kuenda tu tali ndomo li pondola oku tu kuatisa oco tu tẽle oku yula ovitangi vi kasi ndosongo ketimba lietu.

4. Ndamupi upostolo Paulu a kuatisiwa lohenda ya Yehova?

4 Ocili okuti, Suku wa vetiya upostolo Paulu oco a sanjukile ohenda yaye omo a tambula ekuatiso li tunda ku Kristu. Omo liaco, upostolo Paulu weya oku tambula asumũlũho alua. Ndaño okuti, eye wa lambalalele olondonge via Yesu, Yehova weya oku wiha esumũlũho lioku linga ondonge ya Yesu. (Ovilinga 7:58; 8:3; 9:​1-4) Locisola calua, Yehova weya oku eca kupostolo Paulu ovikele viñi viñi viupange. Etu tu pondola oku lilongisa calua catiamẽla kondaka eyi. Ndaño lovitangi tu liyaka lavio koloneke vilo, handi lopo tu pondola oku eca olopandu omo liasumũlũho tu kasi loku tambula. Lalimue eteke ka tuka eceleli okuti omo liovitangi tu liyaka lavio, tu ivalako ovilinga viwa via Yehova.​—⁠Osamo 31:⁠19.

5, 6. (a) Ndamupi Yehova a kuatisa upostolo Paulu, ‘lunene umue wa piãla’? (b) Ndamupi ongangu yupostolo Paulu ya lekisa uvangi wokuti Satana ohembi?

5 Yehova wa lekisavo ohenda yaye lonjila yimue yikuavo. Suku o kuete epondolo lia suapo lioku tu kuatisa eci tu liyaka lovitangi. (Va Efeso 3:20) Yehova wa sapuila upostolo Paulu hati, ‘unene Waye’ u pondola oku eca ekuatiso liocili. Ndamupi? Locisola, eye wa kuatisa upostolo Paulu oco a tẽle oku yula ovitangi. Omo liaco, epokolo liaye loku kolela ku Yehova, lia linga uvangi u lekisa okuti, unene wa Suku wa yula ulume waco ukuakandu. Kaliye ca tu lomboloka ciwa okuti, Eliapu ohembi, momo lia kembele hati, omanu va vumba lika Suku nda omuenyo wavo u kasi loku enda ciwa okuti ka va piti lovitangi. Epandi liupostolo Paulu lia linga ndo cikusi kocipala cukualombonde.

6 Upostolo Paulu wa kala ekamba lia Satana, momo wa suvukile Suku, kuenda wa lambalalele calua Akristão. Handi vali, eye wa kala umue Ufariseo wa lekisile ombili yocili ketavo liavo, kuenda wa kala lovokuasi alua komuenyo waye, momo wa citiwila vepata limue liolohuasi. Pole, lekuatiso lia Kristu, upostolo Paulu weya oku vumba Yehova, momo wa kala umue ‘o sule pokati kovapostolo.’ (1 Va Korindo 15:⁠9) Eye wa lekisile umbombe wocili, kuenda wa pokuile kosungu yocisoko Cakristão vo kocita catete, haeye wa pandikisa calua ndaño losongo ketimba liaye. Ovitangi viosi Satana o kokela, ka via tepuluile ombili yupostolo Paulu. Lalimue eteke upostolo Paulu a ivaleleko elavoko liaye lioku kuata onepa Kusoma wokilu kumue la Kristu. (2 Timoteo 2:12; 4:18) Kuenda, la yimue osongo ya tepulula ombili kupange waye woku kunda. Omo liaco, lalimue eteke ombili yetu kupange wa Suku ka yika tepuluke. Oco tu pandikise kolohali vietu, Yehova o tu sumũlũisa loku tu kuatisa oco tu lekise uvangi wokuti, Satana ohembi.​—⁠Olosapo 27:⁠11.

Eliangiliyo Lia Yehova li Kuete Esilivilo Liocili

7, 8. (a) Ndamupi Yehova a siata oku kuatisa omanu vaye koloneke vilo? (b) Momo lie oku lilongisa Embimbiliya oloneke viosi ku kuetele esilivilo koku liyaka losongo ketimba lietu?

7 Koloneke vilo, Yehova o kasi loku eca espiritu sandu komanu vaye lekuatiso Liondaka yaye. Kuenje, tu tambulavo espiritu sandu liaye lekuatiso liolohongele vietu vi kasi oku lingiwila voluali luosi. Ndeci upostolo Paulu a linga, etu tu pondolavo oku likutilila ku Yehova oco tu yule ovitangi vietu viosi. (Osamo 55:22) Ndaño okuti Suku ka pondola oku malãko ovitangi vietu viosi, ci tava okuti o tu ĩha uloño woku yula ovitangi vina vi kasi soketi ka ca lelukile oku vi yula. Yehova o pondolavo oku tu ĩha ‘unene umue wa piãla,’ oco tu pandikise.​—⁠2 Va Korindo 4:⁠7.

8 Ndamupi tu pondola oku tambula ekuatiso liaco? Tu pondola oku li tambula poku kapako elilongiso lietu Liondaka ya Suku, momo tu sangamo olondaka viaye vielembeleko. (Osamo 94:19) Vembimbiliya, tu tangamo ovolandu omanu va Suku, a lekisa ndomo va kuatisiwa Laye. Olonjanja vimue, vekuatiso Yehova a siata oku eca, mua kongela olondaka vielembeleko okuti tupako esilivilo liocili. Oku lilongisa Ondaka ya Suku ci tu ĩha ekuatiso liocili, oco tu kuate ‘unene wa piãla u tunda ku Suku okuti wetu muẽle u sule.’ Omo okuti oloneke viosi tu sukila oku tambula eteku lietimba oco tu pame, tu sukilavo oku litekula Londaka ya Suku oloneke viosi. Anga hẽ tua siata oku kuama onjila eyi? Nda tua ci linga, tuka tambula ‘unene u tunda ku Suku okuti wetu muẽle u sule,’ oco tu pandikise kosongo tu liyaka layo cilo.

9. Ndamupi akulu vekongelo va pondola oku kuatisa vana va kasi lovitangi?

9 Akulu vekongelo va sumba Suku, va kasi ‘ndocivundilo coku tila ofela, oco va kuatise omanu vana va kuete ovitangi.’ Akulu vekongelo okuti va yongola oku pokola kolondaka viaco evi, ci tava okuti va pinga ku Yehova oco a va ĩhe “elimi liuloño.” Kuenje, eci ci va kuatisa oku eca etambululo lolondaka via sunguluka ku vana va kasi loku talisiwa ohali. Olondaka viakulu vekongelo vi pondola oku vetiya vana va hongua, kuenda vi pondolavo oku tu kuatisa eci tu sangiwa lovitangi. Akulu vekongelo eci va vangula la vana “ka va kuete ongusu,” va pondola oku kuatisa vamanji vosi va sumua omo liosongo yi kasi ketimba liavo.​—⁠Isaya 32:2; 50:4; 1 Va Tesalonike 5:⁠14.

10, 11. Ndamupi olondingupange via Suku vi pondola oku kuatisa vakuavo va kasi lovitangi vialua?

10 Olondingupange viosi via Yehova vi li kuete ocimunga lepata liosi Liakristão. Ocili okuti, etu ‘tuatiamẽla ketimba limuamue,’ kuenje “tu sesamelavo oku lisola pokati.” (Va Roma 12:5; 1 Yoano 4:11) Ndamupi tu pondola oku tẽlisa ocikele eci? Ndomo elivulu lia 1 Petulu 3:8 li lombolola, tu pondola oku tẽlisa ocikele eci poku ‘linga vakuahenda, loku lekisa ocisola ku vakuetu,’ ca piãla vali enene ku vana tu kasi lavo vefendelo limuamue. Cikale akulu ale omãla, vosi yavo va kasi loku liyaka losongo ketimba. Omo liaco, vosi yetu tu pondola oku lekisa esumbilo liocili kokuavo. Ndamupi?

11 Tu pondola oku ci linga poku va kuatela ohenda omo liohali yavo. Nda ka tua lekisile esanju, ovituwa vietu vĩvi vika vokiya vali ohali yavo. Pole, nda tua kapako ovitangi viavo, tu sukila oku kũlĩha ciwa eci tu vangula, kuenda ndomo tu ci linga. Ekalo lietu liwa li pondola oku kuatisa vana va kasi oku liyaka losongo ketimba liavo. Omo liaco, olonjanja viosi tu sukila oku amamako loku eca ekuatiso liocili kokuavo.​—⁠Va Kolosai 4:⁠11.

Ndomo Vamue va Siata Oku Yula Ovitangi

12-14. (a) Ndamupi umue manji a pandikisa locitangi cuveyi wo câncer? (b) Ndamupi vamanji va kuatisa ombeyi yaco oco ka yika konyõhe omo liohali yaye?

12 Omo okuti tu kasi kesulilo lioluali lulo, ‘olongembia’ vi kasi oku livokiya eteke leteke. (Mateo 24:⁠8) Omanu vosi palo posi va kasi oku liyaka lolongembia viaco, ca piãla vali enene olondingupange via Yehova omo vi kasi oku linga ocipango caye. Konomuisa handi ocitangi ca pita Lukristão umue wa li tumbika kupange wakundi votembo yosi. Eci aka taliwile lolondotolo kosipitali, vo sapuila hati o kuete uveyi umue u tukuiwa hati, o câncer. Noke, ocimatamata cetimba liaye cina ci kuatisa oco vomẽla mu kale ovate, kuenda cikuavo ci teyuila apuka posingo, via nyõliwa luveyi waco. Eci eye lulume waye va limbuka ocitangi caco, veya oku likutilila ku Yehova oco a va kuatise. Noke manji ukãi wa popia hati, ocitangi caco ca tepulula ombembua yavo. Pole, eye handi wa pandikisa lovitangi viaco, ca piãla vali enene eci olondotolo via kala loku tata uveyi waye.

13 Oco eye a yule ocitangi caco, wa lilongisa eci catiamẽla kuveyi waco wo câncer. Eye, wa vangula landotolo yaye. Eci a tanga Vutala Wondavululi kuenda vo Despertai!, wa sangamo ovolandu a lekisa ndomo vamue va tẽla oku liyaka luveyi waco. Handi vali, eye wa tangavo ovipama vimue Viembimbiliya vi lekisa ndomo Yehova a siata oku kuatisa omanu vaye eci va sangiwa lovitangi.

14 Ocipama cimue ci situlula eci catiamẽla koku pua elavoko, ca lombolola hati: ‘Omunu wosi okuti ka yongola oku kala la vakuavo, o li sandela ovina viaye muẽle.’ (Olosapo 18:⁠1) Ocipama caco ca lungulavo hati: “Yuvula ocituwa coku kala ño likaliove.”a Manji wa tukuiwa ndeti wa lombolola hati: “Valua va ndi likutililako, pole, vakuavo va vangula lame vo telefone. Akulu vamue vavali vekongelo va enda loku telefonala oco va kũlĩhe ndomo ndi kasi. Nda tambula olonẽlẽho vialua kumue lovikanda. Vamue va ndi telekelako okulia. Valua vamanji veya oku enda lame toke vohondo yoku tambuila ovihemba.”

15-17. (a) Ndamupi umue manji Ukristão a tẽla oku yula ocitangi eci a tusuiwa lekãlu olonjanja vivali? (b) Ekuatiso lipi lia eciwa la vamanji vekongelo?

15 Vokuenda kuotembo, umue Ombangi ya Yehova kofeka yo Novo Mexico yi sangiwa ko Estados Unidos, wa tusuiwa lekãlu olonjanja vivali. Osingo lapepe aye ka via kale vali ciwa, kuenje, uveyi wakatama a kala oku liyaka lawo vokuenda kueci ci soka 25 kanyamo, weyavo loku livokiya calua. Eye wa popia hati: “Sia kuatele vali epondolo lioku petula kutue, kuenda sia tẽlele oku ambata ocikuata cimue ci kuete olokilu vitãlo. Pole, olohutililo nda linga ku Yehova via ndi kuatisa calua. Noke, nda kuatisiwavo lovipama tua lilongisa Vutala Wondavululi. Manji umue poku lombolola eci catiamẽla kelivulu lia Mika 6:​8, wa lekisa okuti, oku enda la Suku lesuluviko, ci lomboloka oku kũlĩha ciwa vana va kasi lovitangi. Eci ca ndi kuatisa calua, kuenje, ndeya oku limbuka okuti, ndaño ndi kasi lovitangi vina vi ndi tateka oku talavaya calua kupange woku kunda, ka ci tava okuti ndipua epandi. Ca velapo vali ku Yehova oku u vumba lesuluviko.”

16 Eye wa vokiyako vali olondaka vikuavo hati: “Akulu vekongelo va enda loku ndi vetiya oco ndi likolisileko oku endaenda kolohongele viekongelo, kuenda kupange woku kunda. Amalẽhe va enda oku ndi lama lonjolela yocili. Akundi votembo yosi va lekisa epandi liocili kokuange, kuenje, nda ndi vela ovo va ndi kuatisa oco tu ende kupange woku kunda. Nda okuti eteke liaco ku talala calua, ovo va enda oku ndi pasuisa, kuenda pamue va ndi laleka okuti eci va linga elilongiso Liembimbiliya ame ndi kala ponele yavo. Omo okuti pamue si tẽla oku ambata ocipete cange calivulu, eci tu enda kupange woku kunda, vakuetu va enda oku kapa alivulu vange vocipete cavo.”

17 Tua limbuka ndomo akulu vekongelo kumue la vamanji vakuavo va enda oku kuatisa vamanji vavali va tukuiwa ndeti oco va yule ocitangi cavo coku vela. Ovo va eca ekuatiso liocili kokuavo, cikale konepa yespiritu ale keteku lio ketimba, kuenda kovina vikuavo va sukila. Eci hẽ ka ci tu vetiya oku kuatisavo vamanjetu va kasi oku pita lovitangi? Ocili okuti, amalẽhe vekongelo va pondolavo oku kuatisa vana va kasi oku pita lovitangi vi kasi ndosongo ketimba.​—⁠Olosapo 20:⁠29.

18. Ekuatiso lipi tu pondola oku sanga kovolandu a pita lavamanji a sangiwa Vutala Wondavululi kuenda vo Despertai!?

18 Vutala Wondavululi lo vo Despertai!, mu sangiwa ovolandu alua a lekisa ovitangi Olombangi via Yehova va siata oku pita lavio. Kuenje, vamue toke cilo va kasi handi oku liyaka lovitangi. Nda wa tanga ovolandu aco olonjanja viosi, oka limbuka okuti valua vamanjetu kespiritu va sangiwa voluali luosi, va kasi lovitangi vialua ndeci: Ekambo liokulia, olofa via umue ukuepata, kuenda ovoyaki. Vamanji vamue, omo liuveyi va linga ovilema. Kulivo vamanji vamue okuti ka va pondola vali oku linga upange laumue komuenyo wavo. Ovoveyi aco a kasi oku va pitisa voloseteko vialua, ca piãla vali enene eci Akristão vakuambili va pitila petosi liokuti, ka va pondola vali oku kuata onepa kupange woku kunda. Halopandukuovio ovo va eca omo lioku kuatisiwa la vamanjavo alume, akãi, lamalẽhe kuenda akulu!

Epandi li Nena Esanju Liocili

19. Momo lie upostolo Paulu a sanjukilile ndaño wa kala lovitangi kuenda ahonguo?

19 Upostolo Paulu wa sanjukile calua eci a limbuka ekuatiso lia tunda ku Suku. Eye wa popia hati: ‘Ndi sole cimue oku lipandela okupekengua kuange okuti unene wa Kristu u mbuila. Kuenje, omo lia Kristu, ndi sanjukila oku pekengua, lafuki, lovosuke, lakangiso, lasakalalo, momo, eci nda pekengua, oco ndi kuete ongusu.’ (2 Va Korindo 12:​9, 10) Omo liovitangi upostolo Paulu a pita lavio, eye wa kuata utõi woku popia hati: “Si lisiõsũila usuke, momo nda likisa okuti kuosi ñasi eci ñuete ci tẽla. Oku suka ndi ci. Oku kala lelau ndi ci. Kuoha ñasi kovina viosi nda kũlĩha oku kuta loku kala lonjala, oku kala lelau loku suka. Nẽla ovina viosi vu Kristu u o ñolaisa.”​—⁠Va Filipoi 4:​11-13.

20, 21. (a) Momo lie tu ponduila oku sanga esanju eci tu sokolola ‘ovina ka vi muiwa’? (b) Vipi hẽ ‘ovina ka vi muiwa’ ove o lavoka oku mõla Vofeka Yelau palo posi?

20 Pole, epandi li pondola oku tu kuatisa eci tu liyaka losongo ketimba lietu, kuenda, tu sanjuka calua. Omo liaco, owu owo uvangi u lekisa okuti unene wa Yehova wa lipua, u pondola oku tu kuatisa kahonguo etu. Upostolo Paulu wa soneha hati: “Ka tu konyoha. Ndaño etimba li kasi loku nyoleha, haimo utima u tumbolowaiwa eteke keteke. Momo ohali yilo yetu yitito, haiyo yokatembo kamue lika, yi kasi loku talavaya oku tu pongiyila ulamba wa lua, wa piãla ovolamba osi akuavo, haiwo wenda hũ. Momo etu ka tu vanji kovina vi moleha, te kovina ka vi moleha; . . . ovina vi moleha vi pita, evi ka vi moleha puãi, vienda ño-o hũ, ka vi pui.”​—⁠2 Va Korindo 4:​16-18.

21 Koloneke vilo, omanu va Yehova va kuete elavoko lioku kala otembo yenda ño hũ Vofeka Yelau palo posi. Omo liaco, va sanjuka calua omo lieci Yehova a va likuminya. Asumũlũho aco koloneke vilo, a kasi ‘ndovina ka vi molẽha’ kokuetu. Pole, ndopo muẽle tuka mõla asumũlũho aco osi, kuenda tuka kuata esanju lienda ño hũ. Amue pokati kasumũlũho aco, atiamẽla koku malãko ovitangi viosi okuti, lalimue eteke tuka pita lavio vali. Omõla a Suku oka “nyõla ovilinga Vieliapu,” momo lokufa kuaye, eye wa ‘yula Satana o kasi longusu yokufa.’​—⁠1 Yoano 3:8; Va Heveru 2:⁠14.

22. Onjila yipi tu sukila oku kuama lekolelo liocili?

22 Koloneke vilo, ndaño tu kasi loku liyaka losongo ketimba, tu likolisiliko lepandi liocili. Ndeci upostolo Paulu a linga, etu tuka tambulavo ongusu yi tunda ku Yehova, una o tuavela unene waye locisola. Eci tuka kala Vofeka Yelau palo posi, tuka sumũlũisiwa la Yehova Suku yetu oloneke viosi, momo oka tu lingila ovina viwa oco vi tu kuatise.​—⁠Osamo 103:⁠2.

[Atosi pombuelo yamẽla]

a Tanga ocipama losapi ya linga hati: ‘Ndomo Embimbiliya li tenda Ocitangi Catiamẽla Koku Pua Elavoko,’ ca sandekiwa vo Desperta! 8 yosãi ya Kupemba yunyamo wo 2000.

O Tambulula hẽ Ndati?

• Momo lie Eliapu lia siatela oku seteka Akristão vocili oco ka vaka kuate vali ekolelo? Pole, ndamupi a siata oku ci linga?

• Ndamupi ‘unene wa Suku’ wa siata oku eca ekuatiso liocili?

• Ndamupi akulu vekongelo kuenda vamanji vakuavo va pondola oku kuatisa vana va kasi lovitangi?

[Olondaka vielitalatu kemẽla 13]

Volonjanja vitatu upostolo Paulu wa likutilila ku Suku oco o upe osongo ketimba liaye

    Alivulu Wumbundu (1993-2025)
    Tunda
    Iñila
    • Umbundu
    • Tumisa o link
    • Ceci o yongola
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Alungulo Onumbi
    • Onumbi Yoku Liteyuila
    • Ndomo o Liteyuila
    • JW.ORG
    • Iñila
    Tumisa o link