Olonumbi Vioku Kuatisa olohueli
“Akãi, pokoli ku vaveyene ndeci ku Ñala. Ene alume, soli akãi vene.” —VA EFESO 5:22, 25.
1. Olohuela vi lomboloka nye?
YESU wa lombolola okuti, olohuela via tumbikiwa la Suku. Kuenda vi lomboloka elitokeko liulume lukãi okuti va linga ‘etimba limuamue.’ (Mateo 19:5, 6) Ovo, va kuete ovituwa via litepa. Pole, va sukila oku talavayela kumuamue kuenda oku kuata ovisimĩlo vimuamue. Olohuela vi lomboloka eliangiliyo liomanu vavali va likuminya oku kala pamosi otembo yosi yomuenyo wavo. Pole, Akristão va kũlĩha okuti olohuela eliangiliyo limue li kola kovaso a Yehova. Omo liaco, vi tepiwa lika nda umue pokati kavo wa linga uvasi.—Mateo 19:9.
2. (a) Olohueli vi kuete ekuatiso lie? (b) Momo lie olohueli vi sukilila oku likolisilako oku endisa ciwa olohuela viavo?
2 Ukãi umue wa siata oku eca olonumbi viatiamẽla kolohuela, wa popia hati: ‘Omunu wosi o yongola oku kuata olohuela viwa, o sukila oku linga apongoloko komuenyo waye. O sukilavo oku kuata utima wa sunguluka poku liyaka lovitangi. Volohuela mua kongelavo oku pokola kolonumbi vikuatisa oku pandikisa kovitangi.’ Pole, Akristão va kũlĩha okuti, olonumbi viaco vi sangiwa Vembimbiliya. Kuenda vamanji Akristão va pondolavo oku eca ekuatiso liaco. Handi vali, vi sukilavo oku pinga ekuatiso ku Yehova poku likutilila kokuaye oco va kuate ukamba laye. Olohueli vina via likolela pokati ndaño lovitangi, vi kuata esanju lialua. Epandi liavo kuenda ocisola cavo, vieca esivayo ku Yehova Usovoli wolohuela.—Efetikilo 2:18, 21-24; 1 Va Korindo 10:31; Va Efeso 3:15; 1 Va Tesalonike 5:17.
Tu Kuami Ongangu ya Yesu Kuenda Yekongelo Liaye
3. (a) Olonumbi vipi Paulu aeca kolohueli? (b) Ongangu yipi Yesu a sia?
3 Kosimbu, upostolo Paulu wa ecele elungulo Kakristão olohueli. Eye wa va sapuila hati: “Ndeci ekongelo li pokola ku Kristu haico ca sesamelavo akãi oku pokola ku vaveyavo kovina viosi. Ene alume, soli akãi vene ndeci Kristu a sola ekongelo, kuenje wa li ecela.” (Va Efeso 5:24, 25) Olondaka evi viwa calua. Momo akãi vana va pokola kalume vavo, va siata oku kuama ongangu yekongelo ndomo li pokola kolonumbi via Yehova. Alume vana okuti Akristão, va siata oku sola akãi vavo ndaño lovitangi. Momo poku ci linga va lekisa okuti va kasi oku kuama ongangu ya Yesu yoku tata ekongelo.
4. Alume olohueli va pondola ndati oku kuama ongangu ya Yesu?
4 Alume Akristão va kuete ocikele coku songuila epata liavo. Pole, va sukilavo oku pokola ku Yesu usongui wavo. (1 Va Korindo 11:3) Ndeci Yesu a tata ekongelo liaye, haico alume va sukila oku tata apata avo poku linga aliangiliyo ovina viespiritu. Kuenda va sukilavo oku eca ovina vikuavo kepata liavo. Ovo va tẽlisa ocikele caco poku pitisa kovaso olonjongole viepata liavo okuti viavo cisule. Yesu wa popia hati: ‘Ovina viosi vu yongola okuti ovio omanu vo lingili haivio vu va lingilavo.’ (Mateo 7:12) Onumbi eyi, yitiamisiwila vali calua kolohueli. Upostolo Paulu wa lekisa esilivilo liolondaka viaco poku popia hati: ‘Alume va sesamẽla oku sola akãi vavo ndatimba avo muẽle. Momo lomue wa suvuka etimba liaye muẽle. Puãi o li tekula kuenda oku li lava ciwa.’ (Va Efeso 5:28, 29) Omo liaco, ulume o kuete ocikele coku tekula ukãi waye kuenda oku u tata ciwa, ndeci a tata etimba liaye muẽle.
5. Akãi va pondola ndati oku kuama ongangu yekongelo?
5 Akãi vana va sumbila Yehova va kuama ongangu yekongelo. Eci Yesu a kala palo posi, olondonge viaye via silepo ovopange avo osi, kuenje vio kuama. Noke lioku fa kuaye, ovo vamamako oku pokola kokuaye. Tunde kotembo Yesu a kala palo posi toke cilo, papita ale ci soka 2.000 kanyamo. Pole, Akristão va kasi oku amamako oku pokola kokuaye kovina viosi. Akãi vana okuti Akristão ka va lavisa alume vavo loku tomba olonumbi Viembimbiliya viatiamẽla kolohuela. Pole, va kuatisa alume vavo loku pokola kokuavo kovina viosi. Eci ulume lukãi va likuatisa pokati locisola, olohuela viavo vi pamisiwa. Kuenje vamamako lesanju liavo kuenda oku likuatela ukamba wocili.
Amamiko Oku Kala Lakãi Vene
6. Elungulo lipi Petulu a eca kalume vakuela? Kuenda momo lie li kuetele esilivilo?
6 Upostolo Petulu wa ecavo elungulo kolohueli. Pole, olondaka viaye vitiamisiwila vali enene kalume. Eye wa popia hati: “Ene alume, kali lakãi vene lolondunge. Sumbili ukãi ndocikuata ca leñela, momo wakapiñala kumuamue kocali comuenyo. Nda ka vu ci lingi vu tatekiwa oku likutilila cocili.” (1 Petulu 3:7) Esilivilo lielungulo eli, lia lekisiwa vali enene kolondaka via sulako. Nda ulume ka sumbila ukãi waye, ka kuata ukamba la Yehova. Kuenda Yehova ka tambulula olohutililo viaye.
7. Ulume o lekisa ndati esumbilo kukãi waye?
7 Alume va pondola ndati oku sumbila akãi vavo? Ovo va ci linga poku lekisa esumbilo kokuavo kuenda oku va tata ciwa. Omanu vamue ka va siatele oku kuata elomboloko liocisola ulume a lekisa kukãi waye. Ulume umue usonehi woko Helasi wa popia hati: ‘Ocihandeleko ca va Roma ca lekisile okuti, ukãi ka kuate omoko yoku vangula loku linga cimue. Momo wa sokisiwile ndomõla. Eye wa sukilile lika oku pokola kulume waye. Kuenda wa kala ndomunu umue ka kuete oñuatisi.’ Ocituwa caco ca litepa calua lolonumbi via Suku. Alume Akristão vo kocita catete, va sumbilile calua akãi vavo. Ovo va enda oku lekisa esumbilo liaco omo lioku pokola kolonumbi via Yehova. Handi vali, va enda oku kuata ‘olondunge’ poku kala lakãi vavo kuenda oku va sumbila ndocikuata ca leñela.
Akãi va Sokisiwa Ndati ‘Ndocikuata ca Leñela’?
8, 9. Momo lie tu popela okuti, alume Akristão ka va velelepo akãi vavo?
8 Eci Petulu a popia hati, ukãi o kasi ‘ndocikuata ca leñela,’ ka ci lomboloka okuti akãi ka va kuete olondunge. Kuenda ka ci lombolokavo okuti ka va loñolohẽle kespiritu. Ocili okuti, alume va kuete ovikele vimue vekongelo okuti ka ci tava oku vieca kakãi. Kuenje, akãi va pokola kalume vavo. (1 Va Korindo 14:35; 1 Timoteo 2:12) Pole, cikale alume ale akãi, vosi yavo va kuete ekolelo limuamue kuenda va pokola kolonumbi vimuamue. Petulu wa lekisa okuti, alume lakãi, ‘vaka piñala kumuamue ocali comuenyo.’ Catimẽla koku popeliwa, vosi yavo va kuete esumũlũho limuamue ku Yehova. (Va Galatia 3:28) Upostolo Petulu wa sonehela Akristão olombuavekua va kala kocita catete. Pole, olondaka viaye vivaluisa alume okuti, ovo lakãi vavo va kuete elavoko limuamue lioku enda kilu. Momo vaka ‘viala kumue la Kristu.’ (Va Roma 8:17) Vosi yavo vaka kala ovitunda kuenda olosoma Vuviali wa Suku oko kilu.—Esituluilo 5:10.
9 Alume olombuavekua, ka va velelepo akãi vavo olombuavekua. Cimuamue haico cipita lalume vana va kuete elavoko lioku kala palo posi. Momo ovo kumue lakãi vavo, vosi yavo, vatiamẽla ‘kowiñi wakahandangala.’ Ovo, va sukula olonanga viavo loku viyelisila vosonde ya Kameme. Kuenje va kasi oku vumba Yehova ‘utanya luteke.’ (Esituluilo 7:9, 10, 14, 15) Vosi yavo va lavoka ‘eyovo liulamba womãla va Suku,’ lelavoko lioku kuata ‘omuenyo ko pui.’ (Va Roma 8:21; 1 Timoteo 6:19) Olombuavekua kuenda olomeme vikuavo, vosi yavo va kasi oku vumba lika Yehova. Ovo va kasi ‘vocunda cimuamue kuenda va kuete lika ungombo umuamue.’ (Yoano 10:16) Omo liaco, ovina evi vi vetiya Akristão olohueli oku lisumbila pokati.
10. Akãi va sokisiwa ndati ndocikuata ca leñela?
10 Momo lie akãi va sokisiwila ‘ndocikuata ca leñela’? Citava okuti Petulu wa yonguile oku lekisa okuti, akãi ka vakuete olohõlo ndevi vialume. Handi vali, ndaño okuti ka tua lipuile, Yehova wa tu ĩha esumũlũho lioku cita omãla. Kuenje akãi va siata okupua olohõlo omo lioku cita. Akãi vana va kasi vanyamo oku cita, va siata oku liyaka lovitangi vialua viuhayele. Ca piãla enene eci va kasi latimba avali kuenda noke lioku cita oñaña. Omo liaco, alume va sukila oku tata ciwa akãi vavo eci va liyaka lovitangi viaco. Ulume wosi wa kũlĩha ekuatiso liukãi waye, o lekisa esumbilo kokuaye. Kuenje esumbilo liaco linena esanju volohuela viavo.
Olohueli Vina vi Kuete Atavo a Litepa
11. Momo lie olohueli vina okuti umue ka lilongisa Embimbiliya vi ponduila oku kala ciwa?
11 Kuli olohueli vimue okuti atavo avo a litepa. Citava okuti, umue pokati kavo wa fetika oku lilongisa Embimbiliya noke lioku kuela. Pole, ukuavo ka lilongisa Embimbiliya. Anga hẽ citava okuti olohuela viavo vienda ciwa? Kuli ovolandu alua a lekisa okuti, olohuela viaco vi pondola oku enda ciwa. Olohueli vina okuti atavo avo a litepa, vi pondola oku amamako ciwa lolohuela viavo kuenda oku kuata esanju. Yehova wa kapako olohuela viomanu vaco, momo va linga ‘etimba limuamue.’ Akristão olohueli, va vetiyiwa oku kala pamosi ndaño okuti umue pokati kavo ka lilongisa Embimbiliya. Nda va kuete omãla, citava okuti va kuatisiwa lonjali yi lilongisa Embimbiliya.—1 Va Korindo 7:12-14.
12, 13. Akãi va pondola ndati oku kuama olondaka via Petulu poku kuatisa alume vavo?
12 Petulu wa sonehela akãi vana okuti alume vavo ka va lilongisa Embimbiliya. Pole, olondaka viaye vitiamisiwilavo kalume va kasi lakãi vana ka va lilongisa Embimbiliya. Eye wa popia hati: “Ene akãi, pokoli ku vaveyene okuti, ndaño vamue ka va tava kondaka, kuenda ndaño ondaka yimosi ka yi popiwa, haimo va kokiwa lovilinga viakãi vavo, eci va mola ovilinga viene viesunga lesumbilo.”—1 Petulu 3:1, 2.
13 Ukãi Ukristão o sukila oku kuata uloño nda oyongola oku eca kulume waye uvangi Wembimbiliya. Pole, nye eye a sukila oku linga nda ulume waye ka tava oku u yevelela? Eye o sukila oku kuata epandi, kuenda oku ivaluka okuti, ovilinga viaye vi pondolavo oku eca uvangi uwa kokuaye. Kuli alume valua okuti tete ka va lekisile onjongole kondaka ya Suku. Kuenda va suvukile calua etavo liakãi vavo. Pole, omo liovituwa viwa viakãi vavo, noke va tava oku lilongisa Embimbiliya. Kuenje va ‘nõliwila omuenyo ko pui.’ (Ovilinga 13:48) Citava okuti pamue, ulume ka tava kuvangi Wondaka ya Suku. Pole, o komõha calua poku mola ndomo ovituwa viukãi waye, vi kasi oku pamisa olohuela viavo. Ulume umue okuti ukãi waye Ombangi ya Yehova, wa pandiya ukãi waye. Kuenda wa pandiyavo Olombangi vikuavo via Yehova vukanda umue wa sapulo. Eye wa popia hati: ‘Lalimue eteke nda pokuile kolonumbi Violombangi via Yehova. Pole, nda sanjuka calua omo lioku kuela ukãi umue okuti Ombangi ya Yehova.’
14. Ekuatiso lie alume va pondola oku eca kakãi vavo ka va lilongisa Embimbiliya?
14 Alume vana va pokola kolondaka via Petulu, va siatavo oku kuatisa akãi vavo. Momo va likolisilako oku lekisa ovilinga viwa. Akãi vana ka va lilongisa Embimbiliya va siatavo oku limbuka ndomo alume vavo va tẽlisa ciwa ovikele viavo vepata. Momo ka va pesila vali olombongo viavo koku sipa, koku nyua, kuenda kolomapalo. Ovo ka va vangula upopi una ka u lekisa esumbilo pokati kavo. Vamue pokati kakãi vaco, va siata oku kuata ukamba uwa la vamanji Akristão. Poku mola ocisola ci kasi pokati kavamanji, va siata oku komõha calua. Kuenje ovituwa viaco via siata oku va kokela ku Yehova.—Yoano 13:34, 35.
‘Ovituwa Vio Vutima’
15, 16. Ovituwa vipi ukãi a sukila oku lekisa oco a kuatise ulume waye ka lilongisa Embimbiliya?
15 Ovituwa vipi vi pondola oku vetiya ulume oco a lilongise Embimbiliya? Ulume o vetiyiwa lika nda ukãi o lekisa ovituwa viwa Viukristão. Petulu wa lungula akãi hati: “Okuliposuisa kuene ka ku ka linge okuliposuisa kuokilu ndeci oku livinda ocifuko, loku limiangulula lulu, pamue oku wala uwalo wolonambelo; ku linge puãi oku posuisa omunu wovutima luwalo ka u pongoloka wespiritu, haiwo wusima kuenda wumbombe. Eposo liaco olio li panduiwa la Suku. Haico, kosiahũlu akãi va kola, vana va lavokaila ku Suku, va liposuisa loku pokola ku vaveyavo, ndeci Sara a pokuile ku Avirahama kuenje wo tukola hati, Ñala. Cilo ene vu linga omãla vaye nda vu linga esunga, kuenje ko tava okuti cimue cu yokokisi.”—1 Petulu 3:3-6.
16 Upostolo Petulu wa lungula akãi Akristão oco ka vaka kolele lika keposo liavo lioketimba. Pole, va sukila oku ecelela okuti alume vavo va limbuka ndomo olonumbi Viembimbiliya vi kasi oku pongolola ovituwa viavo. (Va Efeso 4:22-24) Kuenje, ulume oka limbuka okuti ukãi waye wa linga ‘embombe liocili.’ Ovituwa viaco viwa, ka vi sanjuisa lika ulume waye, pole, ‘vika sanjuisavo Yehova.’—Va Kolosai 3:12.
17. Ongangu yipi Sara a sila akãi Akristão?
17 Sara wa lekisile ovituwa viwa kulume waye. Omo liaco, akãi Akristão va sukila oku kuama ongangu yaye, ndaño vava okuti alume vavo ka va lilongisa Embimbiliya. Sara wa pokuile kolonumbi viulume waye Avirahama. Kuenje, wo tukula hati, “ñala” yaye. (Efetikilo 18:12) Epokolo lia Sara, ka lia tepuluile esumbilo liaye. Eye wa pamele calua kespiritu omo lioku kolela ku Yehova. Omo liaco, wa linga ‘elende linene ndeli liolombangi.’ Kuenje ongangu yekolelo liaye, yi tuvetiya ‘oku lupuka lepandi’ oco tu tambule asumũluho Yehova a tu likuminya. (Va Heveru 11:11; 12:1) Akãi vosi Akristão va sukilavo oku kuama ongangu ya Sara.
18. Olohueli vina vi kasi vatavo a litepa, vi sukila oku kuama olonumbi vipi?
18 Volonjo vina okuti ulume ka lilongisa Embimbiliya, akãi va kuete ocikele coku pokola kalume vavo. Pamue citava okuti, ulume waco eye lika Ukristão pole, ukãi Hukristãoko. Omo liaco, ulume o sukila oku sumbila etavo liukãi waye. Pole, o sukila oku lunguka oco kaka kape kohele ekolelo liaye ku Yehova. Cimuamue haico ukãi a sukila oku linga nda ulume waye Hukristãoko. (Ovilinga 5:29) Ukãi o sukila oku ‘pokola kulume waye’ kuenda oku yuvula oku tatamisa olonumbi viaye.—Va Roma 7:2.
Tu Kuami Olonumbi Viembimbiliya
19. Nye ca siata oku nena ovitangi pokati kolohueli? Pole, nye ci pondola oku va kuatisa oku yula ovitangi viaco?
19 Koloneke vilo, kuli ovina vialua via siata oku nena ovitangi volohuela. Alume vamue ka va siatele oku tẽlisa ovikele viavo viepata. Kuenda akãi vamue ka va siatelevo oku pokola kolonumbi vialume vavo. Olonjanja vimue alume va siata oku popia lãvi akãi vavo kuenda oku va talisa ohali. Akristão va siatavo oku liyaka lovitangi omo liuhukũi, ekambo liokulipua, ovituwa vĩvi violuali, kuenda etombo liovihandeleko. Ovitangi viaco via siata oku kapa voseteko ekolelo liavo ku Yehova. Pole, alume lakãi vana va pokola kolonumbi Viembimbiliya, va siata oku kuata asumũlũho alua. Ndaño okuti pokati kavo pali lika umosi o lilongisa Embimbiliya, ovo va sanga ekuatiso liocili. Yehova o sole omanu vaye kuenda o kuatisa omanu vana vamamako lolohuela viavo ndaño lovitangi. Kuenda ivaluka epokolo liavo.—Osamo 18:25; Va Heveru 6:10; 1 Petulu 3:12.
20. Elungulo lipi Petulu a eca Kakristão vosi?
20 Eci Petulu amãla oku lungula alume lakãi olohueli, noke wa vetiya Akristão vosi hati: “Oku sulako mopia siti, Ene vosi, kali lutima umuamue. Lingi vakuahenda. Kali locisola coku sola vakuene. Lingi ambombe kuenda asima. Ko ka fetuluinyi evĩho levĩho, pamue etuka letuka, cene oku likutilila loku likuatisa, omo oco wa kovongiwili okuti vu piñala esumũlũho.” (1 Petulu 3:8, 9) Elungulo eli li pondola oku kuatisa omanu vosi, ca piãla enene olohueli.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Ulume Ukristão o kuama ndati ongangu ya Yesu?
• Akãi Akristão va kuama ndati ongangu yekongelo?
• Alume va pondola ndati oku sumbila akãi vavo?
• Ovituwa vipi ukãi a sukila oku lekisa nda ulume waye Hukristãoko?
[Elitalatu kemẽla 29]
Ulume Ukristão o lekisa ocisola kukãi waye kuenda utata ciwa
[Elitalatu kemẽla 29]
Ukãi Ukristão wa sumbila ulume waye
[Elitalatu kemẽla 31]
Alume lakãi vatiamẽla ‘kowiñi wakahandangala,’ vaka kuata omuenyo ko pui Voluali luokaliye
[Elitalatu kemẽla 32]
Sara wa enda oku tukula Avirahama hati, ñala yaye