Ene Alonjali, Tẽlisi Ovina Vi Sukiliwa Vepata
“Umue nda ka kuatisa vangandiaye . . . wa likala etavo liaye.”—1 TIMOTEO 5:8.
1, 2. (a) Momo lie tu pamisila ekolelo lietu poku mola apata a siata oku enda enda kolohongele? (b) Ovitangi vipi olonjali via siata oku liyaka lavio oco va ende kolohongele?
ECI wiya vonjango yusoma osimbu handi ohongele ka ya fetikile, kũlĩhĩsa ciwa. Nda wa vanja konele yove, o limbuka omãla va wala ciwa haivo va tumãla ponele yolonjali viavo. Anga hẽ ka tu sanjuka poku mõla ndomo apata aco a kasi oku lekisa ocisola ku Yehova kuenda ku vakuavo? Ka ca lelukile oku ivaluka ndomo olonjali via siata oku likolisilako oco va ende kolohongele.
2 Vokuenda kueteke olonjali via siata oku linga ovopange alua. Pole, keteke liohongele upange wavo u livokiya. Momo va sukila oku pongiya okulia kuenda oku linga ovopange akuavo ovonjo. Ovo va kuetevo ocikele coku kũlĩhĩsa nda omãla va yela, nda valia, ale va lipongiya. Olonjanja vimue omãla va siata oku sanda ovitangi vimue okuti, olonjali ka via kapeleleko. Pamue omõla uveli o tola uwalo waye osimbu a kasi oku papala. Omõla ukuavo, pamue o pesela okulia kuaye. Handi vali, pamue omãla va fetika oku liyaka pokati. (Olosapo 22:15) Nye ca siata oku iyililako? Olonjali vi liyaka locitangi cimue ka via lavokaile. Pole, ovo kumosi lomãla vavo va siata oku pitila selo kolohongele. Epandi va siata oku lekisa osemana losemana, unyamo lunyamo, li pamisa ekolelo lietu. Momo tu limbuka ndomo va kasi oku kuatisa omãla vavo oco va kulile vocisoko ca Yehova.
3. Tua kũlĩha ndati okuti, Yehova wa kapako apata vomanu?
3 Ene ulonjali u kuete ovopange alua. Kuenda wa siati oku yeva ekavo poku linga ovina viaco. Pole, ivaluki okuti, Yehova wa kapako alikolisilo ene. Yehova eye Usovoli wepata. Ondaka yaye yi lekisa okuti, apata osi okilu lieve a tunda kokuaye. (Va Efeso 3:14, 15) Eci ene u sandiliya oku tẽlisa ovikele viene viepata loku pokola kolonumbi Viaye, u lekisa esumbilo kokuaye. (1 Va Korindo 10:31) Eci hẽ ka ci tu sanjuisa? Omo liaco, tu sukila oku kũlĩha ocikele Yehova a eca kolonjali. Vocipama cilo tuka konomuisa ocikele colonjali catiamẽla koku sanda ovina vi sukiliwa vepata. Kaliye tu kũlĩhĩsi olonepa vitatu viatiamẽla kondaka yaco.
Oku Sanda Ovina vi Sukiliwa Vepata
4. Catiamẽla koku tekula omãla, eliangiliyo lipi Yehova a sokiya vepata?
4 Upostolo Paulu wa popia hati: “Umue nda ka kuatisa vangandiaye, ca piãla vakuanjo yaye, ci lomboloka okuti wa likala etavo liaye kuenje u ka tavele wo velapo.” (1 Timoteo 5:8) Olondaka evi Paulu wa vi tiamisilile kulie? Paulu wa kala oku vi tiamisila kulume okuti eye usongui wepata. Suku wa ecavo kukãi ocikele coku kala oñuatisi yulume waye. (Efetikilo 2:18) Kosimbu akãi va enda loku kuatisa alume vavo koku sanda ovina vi sukiliwa vepata. (Olosapo 31:13, 14, 16) Koloneke vilo kuli olonjali vialua alume lakãi okuti, va kasi loku tata omãla likaliavo.a Valua pokati kavo va kasi vocisoko ca Yehova. Kuenda va kasi oku likolisilako oku tekula epata likaliavo. Pole, oku tata epata ci leluka lika nda olonjali viosi via sokapo.
5, 6. (a) Ovitangi vipi olonjali via siata oku liyaka lavio poku sanda ovina vi sukiliwa vepata? (b) Akristão va sukila oku tenda ndati upange woku sanda eteku?
5 Ekuatiso lie omunu a sukila oku eca kepata liaye ndomo Paulu a ci popia kelivulu lia 1 Timoteo 5:8? Ulandu wolondaka viaco u lekisa okuti, Paulu wa kala loku tukula ovina vi sukiliwa vepata. Voluali lulo olonjali via siata oku liyaka lovitangi vialua poku sanda ovina vi sukiliwa vepata. Uhukũi wa livokiya calua, kuenda omanu ka va kuete apa va talavaya. Omo liaco, ka ca lelukile oku sanga olombongo vioku landa ovina vi sukiliwa vepata. Oco hẽ, nye ci pondola oku kuatisa olonjali oku pandikisa lovitangi viaco?
6 Olonjali vi sukila oku ivaluka okuti, vi kasi oku tẽlisa ovikele viavo kovaso a Yehova. Olondaka via Paulu vi lekisa okuti, onjali yosi ya kũlĩha ocihandeleko caco pole ka yi lekisa epokolo, ‘ya likala etavo liaye.’ Ukristão o sukila oku likolisilako oku tẽlisa ovikele viaye oco a yuvule oku tomba olonumbi via Yehova. Cisumuisa calua omo okuti, voluali lulo omanu valua “ka va kuete ocikembe la vangandiavo.” (2 Timoteo 3:1, 3) Handi vali, olonjali vialua vialume ka via siatele oku tẽlisa ovikele viavo vioku tekula epata. Pole, ulume wosi okuti Ukristão, o sukila oku yuvula ovituwa violuali. Kuenda ka citava okuti o kuama ovisimĩlo viomanu vana a talavaya lavo kupange umuamue. Eye o sukila oku likolisilako oku talavaya ndaño okuti kupange waco ka tambula olombongo vialua. Momo poku cilinga cu kuatisa oku tẽlisa ovikele viaye kovaso a Yehova kuenda oku tekula epata liaye.
7. Momo lie olonjali vi sukilila oku kuama ongangu ya Yesu?
7 Asongui vepata va pondolavo oku kuatisiwa longangu ya Yesu. Embimbiliya li tukula Yesu okuti, eye “Isia kapui.” (Isaya 9:6, 7) Omo okuti, Yesu eye “Adama wa sulako,” wa piñala pomangu ya ‘Adama watete.’ Kuenje, wa linga isia yomanu vosi va kolela kokuaye. (1 Va Korindo 15:45) Adama watete ka kuatisile epata liaye. Pole, Yesu eye onjali ya velapo komanu. Catiamẽla kokuaye, Embimbiliya li popia ndoco: “Omo a tu ecela omuenyo waye, . . . tua kũlĩha ocisola ndomo ci kasi.” (1 Yoano 3:16) Yesu, wa eca omuenyo waye oco akuatise omanu. Eci a kala palo posi wa pitisile kovaso olonjongole viomanu okuti viaye muẽle ci sule. Omo liaco, ene ulonjali u sukilavo oku kuama ongangu ya Yesu yoku likolisilako oku tata epata liene.
8, 9. (a) Nye olonjali vi lilongisa kolonjila catiamẽla koku tekula omãla? (b) Olonjali vina okuti Akristão, via siata oku likolisilako ndati poku tata epata liavo?
8 Catiamẽla koku lekisa ocisola, olonjali vi sukilavo oku lilongisa ku Yesu. Kocita catete Yesu wa sapuilile omanu va Suku vana va sina hati: ‘Olonjanja vialua nda livela oku vutama omãla vove ndeci osanji yi vutama omãla vayo vemi liavava aye.’ (Mateo 23:37) Yesu wa tukula ocindekaise ciwa cosanji ndomo ya siata oku vutama omãla vaye. Olonjali vi sukilavo oku kũlĩhĩsa ndomo olonjila via siata oku teyuila omãla vavo. Olonjanja vimue olonjila via siata oku kapa omuenyo wavo kohele oco vi teyuile omãla vavo. Vokuenda kueteke via siata oku linga ovina vialua vi komõhisa. Komẽle vi tunda oku ka sanda okulia. Koñolosi eci vi tiuka ndaño okuti via kava, vi likolisilako oku lisa omãla vavo. Pole, eci va mãla okulia vamamako oku kaloloka. Ocili okuti, Yehova wa lulika ovinyama vialua vi kuete uloño woku tekula omãla vavo.—Olosapo 30:24.
9 Akristão vana okuti olonjali, va siata oku likolisilako oku tekula omãla vavo. Ene olonjanja vimue wa siati oku nõlapo oku tala ohali oco u teyuile omãla vene kuenda oku sanda ovina va sukila. Valua pokati kene wa siati oku pasuka omẽle oku enda kovopange amue a kavisa calua etimba. Kuenda wa siati oku sanda okulia ku sukiliwa vepata. Wa siativo oku likolisilako oku sanda uwalo womãla, onjo, kuenda oku va tuala kolosikola. Ovina evi wa siati oku vi linga eteke leteke kuenda anyamo osi. Omo liaco, Yehova o sanjuka calua poku mola alikolisilo ene kuenda epandi liene. (Va Heveru 13:16) Pole, ivaluki okuti kuli ovina vikuavo via velapo vi sukiliwa vepata liene.
Oku Kuatisa Epata Konepa Yespiritu
10, 11. Ocina cipi cavelapo okuti okulia ku sule? Akristão vana okuti olonjali, va sukila oku linga nye oco va ece ocina caco komãla vavo?
10 Ocina cikuavo ca velapo vepata, oku linga esokiyo liovina viespiritu. Yesu wa popia hati: “Omunu ka muila omuenyo kombolo lika, te kondaka yosi yi tunda vomẽla wa Yehova.” (Mateo 4:4; 5:3) Ove unjali, nye o sukila oku linga oco o sokiye ovina viespiritu vepata liove?
11 Catiamẽla kondaka eyi, elivulu Liesinumuĩlo 6:5-7, li pondola oku tu kuatisa. Tuvula Vembimbiliya liove loku tanga kovinimbu viaco. Ivaluka okuti, olonjali ovio vi sukila tete oku pamisa ekolelo liavo, loku lekisa ocisola ku Yehova. Va sukilavo oku kapa ovihandeleko viaye vovitima viavo. Ene u sukila oku kuata ombili yoku lilongisa Ondaka ya Suku kuenda oku sokolola ovina wa lilongisi. Momo poku ci linga, ci ku kuatisi oku sanga elomboloko liovihandeleko via Yehova loku sola olonjila viaye, kuenda olonumbi viaye. Nda wa cilingi, uka yukisa ovitima viene locili Cembimbiliya cina ci ku vetiyi oku kuata esanju. Handi vali, cika ku kuatisivo oku sumbila Yehova loku lekisa ocisola kokuaye. Kuenje, uka kuata ovina vialua vioku longisa omãla vene.—Luka 6:45.
12. Olonjali vi pondola ndati oku kuama ongangu ya Yesu poku longisa omãla vavo olonumbi via Yehova?
12 Olonjali vina via pama kespiritu, via kapako onumbi yi sangiwa kelivulu Liesinumuĩlo 6:7. Onumbi yaco yi lekisa okuti, olonjali vi sukila oku “longa” olondaka via Yehova komãla vavo kapuluvi osi. Ondaka ‘oku longa,’ yi lomboloka oku longisa loku pitololamo okuti omunu o patekela olondaka viaco. Yehova wa kũlĩha okuti, vosi yetu tu sukila oku ivaluisiwa olonumbi viaye. Capiãla enene omãla. Eci Yesu a kala palo posi, wa kuamavo onjila yaco kupange woku kunda. Eci a longisa olondonge viaye oku lekisa umbombe loku yuvula epela, wa kuama olonjila vialua. Eye wa enda loku linga apulilo kokuavo, loku tiamisila ondaka yaco kovina vimue va kũlĩha, kuenda oku eca ongangu yiwa kokuavo. Pole wa cilinga olonjanja vialua. (Mateo 18:1-4; 20:25-27; Yoano 13:12-15) Yesu poku longisa wa kuata epandi lialua. Cimuamue haico olonjali vi sukila oku linga poku longisa omãla vavo olonumbi via Yehova. Ovo va sukila oku pitololamo oco omãla va patekele ciwa ovina viaco kuenda oku vi kapako.
13, 14. Kapuluvi api olonjali vi sukila oku longisa ocili Cembimbiliya komãla vavo? Ovipama vipi vi pondola oku va kuatisa?
13 Poku linga elilongiso liepata olonjali vi kuata epuluvi lioku longisa omãla vavo. Pole, vi sukila oku cilinga lesanju oco omãla va pamisiwe kespiritu. Akristão valua poku linga elilongiso liaco va siata oku kuama alivulu a sandekiwa locisoko ca Yehova. Ovo va siatavo oku kuata uloño loku kũlĩhĩsa ndomo elilongiso liaco li lingiwa vepata liavo. Olonjali vimue kelilongiso liaco, via siata oku kuama elivulu Aprenda do Grande Instrutor, kuenda elivulu Os Jovens Perguntam—Respostas Práticas.b
14 Elivulu Liesinumuĩlo 6:7, li lekisa okuti, ene ulonjali u kuete apuluvi alua oku longisa omãla vene ovina viespiritu. Ene u pondola oku va longisa poku endela kumosi lavo, poku linga kumosi ovopange, kuenda kowola yepuyuko. Ene ka u sukila oku ‘kundila’ omãla vene ocili Cembimbiliya. Pole, u sukila oku kuata ocituwa coku sapela ovina viespiritu vepata. O Despertai!, yi kuete ovipama vialua vioku sapela. Ovipama viaco vi kuatisa oku sapela lomãla ovina viatiamẽla kovinyama Yehova alulika, kuenda kovisenge via fina vi kasi voluali. Vi kuatisavo oku sapela ovina viatiamẽla kovituwa viapata omanu kuenda ekalo liomuenyo wavo. Nda wa cilingi, omãla vaka kuata onjongole yoku tanga alivulu a sandekiwa lukuenje wa lunguka.—Mateo 24:45-47.
15. Olonjali vi tẽla ndati oku kuatisa omãla oco va limbuke okuti upange woku kunda unena esanju lonima yiwa?
15 Oku sapela lomãla ku kuatisa olonjali oku tẽlisa onjongole yikuavo yespiritu. Omãla va sukila oku lilongisa ndomo va pondola oku sapuilako vakuavo ovina va siata oku lilongisa. Poku sapela lavo ovipama vi sangiwa Vutala Wondavululi ale vo Despertai!, kũlĩhĩsa ndomo vi kapiwako kupange woku kunda. Pulisa omõla ndoco: ‘Nda omanu vosi va kũlĩhĩle ocipango ca Yehova, oluali nda lu kasi ndati? Anga hẽ wa kũlĩha umue oka kuatisiwa locipama eci?’ Apulilo aco a vetiya omãla oku kuata onjongole yoku sapuilako vakuavo ovina va kasi oku lilongisa. Eci wendi kupange woku kunda, omãla va sukila oku limbuka ndomo u kapiko ovina wa siati oku sapela lavo. Ovo va sukilavo oku limbuka okuti, upange woku kunda u kuete esilivilo kuenda unena esanju.—Ovilinga 20:35.
16. Omãla va pondola oku lilongisa nye poku yeva olohutililo violonjali viavo?
16 Olonjali vi pondolavo oku kuatisa omãla vavo kespiritu poku likutilila kumosi lavo. Yesu wa longisa olondonge viaye ndomo va pondola oku likutilila. Olonjanja vimue wa enda oku likutilila kumosi lavo. (Luka 11:1-13) Kaliye sokolola ovina olondonge via lilongisa ku Yesu eci a enda oku likutilila ku Yehova. Cimuamue haico u sukila oku linga. Omãla vene va sukila oku lilongisa ovina vialua kolohutililo viene. Ovo va pondola oku lilongisa okuti, Yehova o sanjukila omanu vana va vangula laye lutima wavo wosi kuenda oku u sapuilako ovitangi viavo. Handi vali, olohutililo viene vi kuatisavo omãla oku limbuka okuti, ovo va pondolavo oku kuata ukamba la Yehova.—1 Petulu 5:7.
Oku Lekisa Ocisola Kepata
17, 18. (a) Embimbiliya li lombolola ndati esilivilo lioku lekisa ocisola komãla? (b) Olonjali vi pondola ndati oku kuama ongangu ya Yehova poku lekisa ocisola komãla vavo?
17 Omãla va yongolavo oku mola ndomo olonjali vi lekisa ocisola kokuavo. Ondaka ya Suku ya siata oku sapuila olonjali esilivilo lioku lekisa ocisola komãla. Akãi vana okuti amalẽhe va vetiyiwa ‘oku sola omãla vavo.’ Poku ci linga, ci va kuatisa oku lekisa olondunge vepata. (Tito 2:4) Oku lekisa ocisola komõla, ci kuete esilivilo. Momo cu kuatisavo oku sola vakuavo kuenda oku sanga omuenyo ko pui. Pole, ekambo liocisola li nena ovitangi vialua. Nda onjali ka yi lekisa ocisola komãla vaye, ci nena esumuo ku Yehova. Kuenda ci lekisa okuti ka yi kasi oku kuama ongangu yaye. Momo Yehova wa lekisa ocisola ca velapo kokuetu ndaño okuti ka tua lipuile.—Osamo 103:8-14.
18 Yehova eye wa lekisa tete ocisola komanu va kasi voluali. Elivulu lia 1 Yoano 4:19, li popia hati: “Eye wa lianga oku tu sola.” Ene ulonjali u sukila oku kuama ongangu ya Yehova poku pamisa ukamba wene lomãla. Embimbiliya li lungula olonjali oco vi yuvule oku sumuisa omãla vavo okuti ‘ka va konyoha.’ (Va Kolosai 3:21) Kuli ovina vialua vi sumuisa omãla. Noke va kuata ovisimĩlo viokuti, olonjali ka vi va sole. Poku lekisa ocikembe komãla vene, u sukila oku ivaluka ongangu ya Yehova. Eci Yesu a kala palo posi, Yehova wo sapuila esanju liaye locisola o kuatela. (Mateo 3:17; 17:5) Yesu wa pamisiwa calua poku yeva olondaka viaco. Ene, ulonjali u sukilavo oku kuama ongangu ya Yehova. Omãla vene poku yeva olondaka viesanju locisola u vakuetele, va pondola oku pamisa ekolelo liavo.
19. Momo lie epindiso li kuetele esilivilo? Ocituwa cipi olonjali vi sukila oku lekisa poku pindisa omãla vavo?
19 Ocisola colonjali ka ci lekisiwa lika kolondaka. Pole, ci lekisiwila kovilinga. Olonjali via siata oku lekisa ocisola poku sanda okulia kuenda ovina vikuavo vi sukiliwa vepata. Via siatavo oku kuatisa omãla konepa yespiritu oco vamameko oku vumba Yehova. Handi vali, via siatavo oku lekisa ocisola cavo poku va pindisa. Embimbiliya li popia hati: “Yehova o pokuisa u a sole.” (Va Heveru 12:6) Omo liaco, nda olonjali ka vi pindisa omãla vavo, ci lekisa okuti ka vi va kuetele ocisola. (Olosapo 13:24) Yehova wa siata oku pindisa omanu vaye lonjila yimue ya sunguluka. (Yeremiya 46:28) Pole, omanu omo okuti ka va lipuile, ka ca lelukile oku lekisa esunguluko liaco. Omo liaco, ene ulonjali u sukila oku likolisilako oku kuama ongangu ya Yehova. Epindiso lina lieciwa locisola, li kuatisa omãla oku kuata esanju kuenda omuenyo umue uwa. (Olosapo 22:6) Eyi oyo onjongole yolonjali viosi Akristão.
20. Olonjali vi pondola ndati oku kuatisa omãla vavo oku nõla onjila yomuenyo?
20 Ene ulonjali wa tambuli ku Yehova ocikele coku sanda ovina vi sukiliwa vepata liene. Wa tambulivo ocikele coku va kuatisa konepa yespiritu kuenda oku lekisa ocisola kokuavo. U sukilavo oku kuatisa omãla vene oco va nõle onjila yi tuala komuenyo. Nda wa tẽlisi ovina evi, uka kuata asumũlũho alua. (Esinumuĩlo 30:19) Omãla vana va nõlapo oku vumba Yehova loku endela vonjila yomuenyo, va siata oku sanjuisa olonjali viavo. (Osamo 127:3-5) Esanju liaco likamamako otembo ka yi pui. Oco hẽ ene wamalẽhe u pondola ndati oku sivaya Yehova cilo? Vocipama cikuãimo tuka lilongisa eci catiamẽla kondaka eyi.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Vocipama cilo tu lilongisa okuti ulume eye o kuete ocikele coku eca ovina vi sukiliwa vepata. Pole, olonumbi viaco vi tiamisiwilavo ku vamanji akãi va kasi oku tata epata likaliavo.
b Alivulu aco, a sandekiwa Lolombangi via Yehova.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
Nye olonjali vi sukila oku linga oco viece komãla vavo:
• ovina vi sukiliwa?
• ovina viespiritu?
• Nye olonjali vi sukila oku linga oco vi lekisa ocisola komãla vavo?
[Elitalatu kemẽla 12]
Olonjila via siata oku eca okulia komãla vavo
[Elitalatu kemẽla 14]
Olonjali vi sukila tete oku pamisa ekalo liavo kespiritu
[Elitalatu kemẽla 15]
Olonjali vi kuete apuluvi alua oku longisa omãla vavo ovina viatiamẽla ku Yehova
[Elitalatu kemẽla 16]
Omãla va pondola oku pamisiwa locisola colonjali viavo