Wa Sanjukila hẽ Ombanjaile Yolohuela ya Tunda ku Suku?

“Yehova o muisi olonjo kavali kene, u onjo yaye lulume waye, u onjo yaye lulume waye.”​—RUTI 1:9.

TAMBULULA APULILO A KUÃIMO:

Momo lie tu popela tuti, afendeli va Suku kosimbu va sanjukilile ombanjaile yolohuela?

Tua kũlĩha ndati okuti, Yehova wa kapako ovisimĩlo vietu poku nõla manji tu yongola oku tokekisa laye olohuela?

Elungulo lipi Liembimbiliya Liatiamẽla kolohuela, o yongola oku kapako?

1. Nye Adama a yeva vutima eci Suku o wĩha Heva oco a linge ukãi waye?

ECI Adama a tambula ukãi waye, wa kuata esanju lialua, kuenje, wa popia hati: “Ukãi u ekepa liakepa ange, haeye ositu yositu yange. [Eye,] o tukuiwa [hati,] ukãi, momo wopiwa kulume.” (Efet. 2:23) Ukãi Adama a tambula, wa posokele calua! Yehova noke yoku pekelisa Adama otulo tuelume, wopa lumue pokati kolomati viaye, kuenje, wa lulika laluo ukãi umue wa posoka calua. Adama wo luka hati, Heva. Noke, Suku wa va tokekisa volohuela. Omo okuti Yehova wa lulika Heva lolumati lua Adama, ovo, va kuata olohuela vimue ka vi sokisiwa levi vio koloneke vilo!

2. Momo lie ulume lukãi waye va sukilila oku lisola pokati?

² Yehova wa lulika omanu lepondolo lioku lekisa ocisola ci vetiya ulume lukãi oku tokekisa olohuela. Elivulu limue li tukuiwa hati, The World Book Encyclopedia, li popia ndoco: “Ulume lukãi vana va tokekisa olohuela, va sanjukila oku lipekela, kuenje, ocisola ci kasi pokati kavo, ca amamako otembo yosi yomuenyo wavo.” Ocisola ca tukuiwa ndeti, oco afendeli va Yehova, va siata oku lekisa volohuela.

VA SANJUKILILE OMBANJAILE YOLOHUELA

3. Isake wa sanga ndati ukãi a tokekisa laye olohuela?

³ Avirahama wa velisilepo calua olohuela. Eye wa tumĩle usongui wakuenje vaye ko Mesopotamia oku sandiliya ukãi oco a kueliwe la Isake. Ohutililo usongui wakuenje vaco, a linga ya eca onima yiwa. Omo okuti Rebeka wa sumbilile Suku, wa tava oku kuela Isake, kuenje, wa kongeliwa vohuminyo ya Yehova yoku tiamẽla kepata lia Avirahama. (Efet. 22:18; 24:12-14, 67) Ulandu wa tukuiwa ndeti, ka ci tava okuti u vetiya vamanji oku sandiliya omunu umue oco a kueliwe la manji ukuavo. Koloneke vilo, valua va siata oku linõlela omunu va yongola oku tokekisa laye olohuela. Ndaño okuti olohuela ka via lingiwilile kilu, pole, Suku wa siata oku eca olonumbi Kakristão oco vi va kuatise komuenyo wavo, nda va likutilila oku pinga espiritu sandu okuti, li va songuila.​—Va Gal. 5:18, 25.

4, 5. Nye ci ku kuatisa oku limbuka okuti, pokati ka Sulamita lukuenje waye pa kala ocisola calua?

⁴ Sulamita, wa kala ufeko umue u Isareli, haeye wa posoka calua. Eye ka yonguile okuti, akamba vaye vo vetiya oku kuela Soma Salomone, una wa kuatele akãi valua. Omo liaco, wa popia hati: “Ene afeko vo vo Yerusalãi, ndu ku lemẽli siti, ko ka seteki oku vetiya utima wange oku sola omunu umue, toke eci ndi kuata onjongole yaco.” (Ocis. ca Sal. 8:4, NW) Ufeko Sulamita, wa yonguiwile lukuenje umue wa kala ungombo wolomeme. Eye wo sapuila lumbombe hati: ‘Ame ndi kasi ndonẽlẽho ya posoka vocimbota co ko Sarone.’ Ukuenje waye wo tambulula hati: “Ndinẽlẽho yo pokati kolosongo, haimo mua soka ukuacisola cange pokati kafeko vakuavo”! (Ocis. ca Sal. 2:1, 2) Ovo va likuatela ocisola calua pokati.

⁵ Omo okuti Sulamita lukuenje ungombo va velisilepo ocisola va kuatela Suku, va pamisa olohuela viavo. Omo liaco, Sulamita wa sapuila ukuenje waye hati: ‘Ndi kape kutima wove ndesitikilo, ndondimbukiso kokuokuo kuove; momo ongusu yocisola ya soka leyi yoku fa; ukuelume wimũla ohenda, wa soka Ndonjembo. Olosãse viawo vi kasi ndondalu. Ovilienge viawo vi liakoka. Ovava alua, ka a tẽla oku ima ocisola, ndaño andunde ka a tẽla oku ci vombisa. Nda ulumue eca ovina viosi via velapo vionjo yaye omo liocisola, omanu nda va pembula ovina viaco!’ (Ocis. ca Sal. 8:6, 7) Nda ufendeli wa Yehova o yongola oku kuela momo lie ci kuetele esilivilo oku kũlĩhĩsa ovina via kongela volohuela?

ONJILA WA NÕLA YI KUETE ESILIVILO KU SUKU

6, 7. Tua kũlĩha ndati okuti Suku wa kapako ovisimĩlo vietu vioku nõla omunu tu yongola oku kuela?

⁶ Yehova o pondola oku ku kuatisa oku nõla manji umue ove o yongola oku tokekisa laye olohuela. Yehova poku lungula va Isareli oco va yuvule ukamba la va Kanana, wa va sapuila hati: “Ka ci tava oku likuela lavo okuti omãla vene [vakãi] vu va eca komãla vavo [valume,] pamue omãla vavo [vakãi] oku va kuelisa omãla vene [valume]. Momo nda oco vu linga va tindula omãla vene koku fendela ame noke, va fetika oku vumba olosuku viñi. Nda wa ci lingi, onyeño ya Yehova yu ku wengukili, kuenje u nyõliwi laye.” (Esin. 7:3, 4) Eci pa pita anyamo alua, ocitunda Esera wa popia hati: “Ene wa nyõli ocihandeleko, wa kueli akãi va vakualofeka, wa [vokiyi] vali kongole ya va Isareli.” (Esera 10:10) Noke, upostolo Paulu wa sapuila Akristão hati: “Ukãi wa pandekiwa osimbu veyaye a kasi lomuenyo. Nda . . . veyaye wa fa, ukãi o panduluiwa okuti ci tava oku kueliwa [lomunu a yongola, pole, te lika] vu Ñala.”​—1 Va Kor. 7:39.

⁷ Nda manji umue wa tokekisa olohuela lomunu una okuti Hukristãoko wocili, ci lekisa okuti, wa tomba Yehova Suku. Koloneke via Esera, pokati ka va Isareli pa kala vamue vakuesino okuti, va kuelele ‘akãi vakualofeka,’ kuenje, va tomba onumbi Yovisonehua. (Esera 10:10; 2 Va Kor. 6:14, 15) Nda Ukristão wa tokekisa olohuela lomunu umue okuti hukuetavoko, ka eci ongangu yiwa, kuenda ci lekisa okuti, ka kapeleko ombanjaile yolohuela ya tunda ku Suku. Vamanji vana va tokekisa olohuela viaco, vopiwa ovikele viavo vekongelo. Ka ca sungulukile oku pinga asumũlũho loku popia ndoco: ‘A Yehova nda ku lueyela, pole, ndi yongola okuti, o ndi sumũlũisa.’

ISIETU WOKILU WA TU KŨLĨHA CIWA

8. Lombolola esunga lieci tu sukilila oku pokola konumbi ya Suku volohuela.

⁸ Omunu wa panga omakina yimue, wa kũlĩha ndomo yi talavaya. Eye eca olonumbi komanu, oco va talavaye ciwa lomakina yaco. Nye ci pita letu nda ka tu pokola kolonumbi viaye, kuenje, tu kapa ovivela viomakina yaco ndomo tu yongola? Nda ka tu kapiko olonumbi viaye, omakina yaco ka yi talavaya ciwa, kuenje, tu kuata ovitangi. Omo liaco, oco tu kuate olohuela viwa, tu sukila oku pokola kolonumbi via Yehova, Usovoli wolohuela.

9. Momo lie tu popela tuti, Yehova wa kũlĩha esumuo li tunda koku kala ulika, kuenda esanju volohuela?

⁹ Yehova wa kũlĩha ovina viosi viatiamẽla komanu, kuenda kolohuela. Eye, wa eca komanu onjongole yoku lipekela oco va ‘licite loku yukisa oluali.’ (Efet. 1:28) Suku wa kũlĩha esumuo li tunda koku kala ulika. Kuenje, osimbu ka lulikile Heva, wa popia hati: “Ulume oku kala ño lika waye [ka ca sungulukile.] Ndu lulikila oñuatisi a sesamẽla.” (Efet. 2:18) Yehova o yongola okuti, omanu vana va kuele, va kuata esanju liocili volohuela viavo.—Tanga Olosapo 5:15-18.

10. Ovina vipi Akristão va kuele va sukila oku kapako poku tẽlisa olonjongole vioku lipekela?

¹⁰ Omo okuti ka tua lipuile kuenda tua piñala ekandu ku Adama, ka kuli olohuela via lipua. Pole, nda afendeli va Yehova va pokola Kondaka yaye, va kuata esanju volohuela viavo. Omo liaco, tu konomuisi elungulo lia Paulu lioku tẽlisa onjongole yoku lipekela volohuela. (Tanga 1 Va Korindo 7:1-5.) Embimbiliya ka lilekisa okuti, olohueli vi lipekela lika locimãho coku cita omãla. Ovio vi ci linga oco vi tẽlise onjongole yetimba. Pole, olohueli vina okuti poku lipekela vi linga umbondo, vi sumuisa Suku. Omo liaco, Akristão vana va kuele, va sukila oku likuatela pokati ohenda lesumbilo poku tẽlisa olonjongole viaco. Poku ci linga, va sukilavo oku yuvula ovilinga vina vi sumuisa Yehova.

11. Asumũlũho api Ruti a tambula omo lioku linga ovina vi sanjuisa Yehova?

¹¹ Vamanji vana va kuele, va sukila oku kuata esanju volohuela viavo. Onjo yavo, yi sukila oku kala ocitumãlo cepuyuko, kuenda combembua. Tu konomuisi ulandu umue wa pita kosimbu, vokuenda kueci ci soka 3.000 kanyamo, eci Naomi kumue lolondatembo viaye Arape la Ruti, va tunda ko Moavi loku enda ko Yuda. Naomi, wa va vetiya oco va tiukile komanu vavo. Ruti la Naomi va kolelele Yehova Suku, kuenda va ‘vundile vavava aye.’ (Ruti 2:12) Omo okuti Ruti wa sanjukilile ombanjaile yolohuela ya tunda ku Suku, weya oku kueliwa lufendeli umue wa Yehova o tukuiwa hati, Boasi. Omo liaco, eci Ruti a ka pinduiwa voluali luokaliye palo posi, o ka sanjuka calua poku kũlĩha okuti, wa panga onepa kocikoti ca Yesu Kristu. (Mat. 1:1, 5, 6; Luka 3:23, 32) Omo okuti Ruti wa linga ovina vi sanjuisa Yehova, wa tambula asumũlũho alua!

ALUNGULO A KUATISA OLOHUELA OKU KALA CIWA

12. Pi tu pondola oku sanga alungulo awa oku kuatisa olohueli?

¹² Omo okuti Suku eye Usovoli wolohuela, o tu sapuila ovina tu sukila oku linga oco tu kuate esanju volohuela. Lomue wa kũlĩha ciwa ovina vi kuatisa olohuela. Embimbiliya olio lika li tu ĩha olonumbi via velapo viatiamẽla kolohuela. Nda umue o yongola oku eca elungulo, o sukila oku li tiamisila lika Vovisonehua. Omo liaco, upostolo Paulu wa soneha ndoco: ‘Omunu lomunu pokati kene, a sole ukãi waye ndeci a lisole eye muẽle. Ukãi layevo a sumbile veyaye.’ (Va Efe. 5:33) Akristão vana va loñoloha kespiritu, va pondola oku kuata elomboloko lialungulo a sangiwa Vembimbiliya. Omo liaco, ku lingiwa epulilo eli: Va pondola hẽ oku lekisa esumbilo Kondaka ya Yehova? Va ci linga lika, nda va sanjukila ombanjaile yolohuela ya tunda kokuaye.a

13. Nda ulume ka pokola kelungulo li sangiwa kelivulu lia 1 Petulu 3:7, ovitangi vipi a ka kuata?

¹³ Ulume una okuti Ukristão, o sukila oku tata ukãi waye locisola. Upostolo Petulu wa soneha ndoco: “Ene alume, kali lakãi vene lolondunge. Sumbili ukãi ndocikuata ca leñela, momo wakapiñala kumuamue kocali comuenyo. Nda ka vu ci lingi vu tatekiwa oku likutilila cocili.” (1 Pet. 3:7) Nda ulume ka pokola kalungulo, olohutililo viaye ka vi taviwa la Yehova. Kuenje, ekalo liavo kespiritu li fetika oku nyõleha, noke va kuata esumuo li tunda kasakalalo, koku lihoyisa, kuenda kovitangi vikuavo.

14. Ovina vipi viwa ukãi ukualondunge a pondola oku lingila epata liaye?

¹⁴ Ukãi una o songuiwa Londaka ya Yehova kuenda espiritu sandu liaye, o likolisilako oco onjo yaye yi kale ocitumãlo combembua lesanju. Ca sunguluka okuti, ulume una wa sumbila Suku, o sola ukãi waye, poku u teyuila ketimba kuenda kespiritu. Omo okuti ukãi o yongola oku soliwa, ulume o sukila oku lekisa ocisola caco kokuaye. Elivulu liolosapo 14:1, NW, li popia ndoco: “Ukãi ukualondunge, o tata ciwa onjo yaye, pole, eveke, o yi tungulula lovaka aye.” Ukãi ukuacisola haeye ukualondunge, o kuatisa epata liaye oku kuata esanju. O lekisavo okuti wa sanjukila ombanjaile ya Suku yolohuela.

15. Elungulo lipi li sangiwa kelivulu lia Va Efeso 5:22-25?

¹⁵ Alume lakãi vana va tiamisila elitokeko liavo kongangu ya Yesu yoku songuila ekongelo, va eca olopandu kombanjaile yolohuela ya sokiyiwa la Suku. (Tanga Va Efeso 5:22-25) Olohueli vina vi likuetele ocisola pokati, haivio vi lekisa umbombe, kuenda vi yuvula olondaka vina vi nyõla olohuela viavo, vi tambula asumũlũho alua!

LOMUE O TEPA OLOHUELA

16. Momo lie vamanji vamue va yuvuila oku kuela?

¹⁶ Ndaño okuti omanu valua va yongola oku kuela, pole, afendeli vamue va Yehova ka va yongola oku kuela omo ka va sangele omunu wa va sungulukila. Vakuavo, va kuete ongavelo ya tunda ku Yehova Suku yoku yuvula oku kuela, kuenje ci va kuatisa oku amamako oku linga upange waye okuti, ka va tatekiwa lolohuela. Omo liaco, va sanjukila ongavelo yaco ya tunda ku Yehova.​—Mat. 19:10-12; 1 Va Kor. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Olondaka vipi Yesu a popia viatiamẽla kolohuela tu sukila oku ivaluka? (b) Nda Ukristão umue o fetika oku sola ohueli yomunu ukuavo nye a sukila oku linga lonjanga?

¹⁷ Ci kale ava va kuele, ale vana ka va kuelele, vosi yetu tu sukila oku pokola kolondaka via Yesu wa popia hati: “Ka wa tangeli okuti kefetikilo usovoli wa va lulika ulume lukãi? Kuenda wa amisako vali hati, ‘Oco ulume o sia isiaye la inaye, o likakatela lukãi waye, kuenje, kavali kavo va linga etimba limuamue.’ Oco ka va lingi vali omanu vavali, puãi va linga omunu umosi. . . . Eci ca tokekisa Suku omunu ka ka ci [tepe].” (Mat. 19:4-6) Nda umue o livela omunu ukuavo, o lingila ekandu ohueli yaye. (Esin. 5:21) Nda Ukristão o fetika oku kuata onjongole yoku sola omunu ukuavo, o sukila oku yuvula lonjanga ovisimĩlo viaco vĩvi. Pole, ka ca lelukile oku yuvula ovisimĩlo viaco, momo ci pondola oku nena esumuo lialua, omo lionjongole yi kasi kutima. (Mat. 5:27-30) Omo liaco, tu sukila oku yuvula oku kuata ovisimĩlo ka via sungulukile kuenda oku imũla onjongole yoku linga ekandu li tunda kutima welimbi.​—Yer. 17:9.

18. Tu tenda ndati ombanjaile yolohuela ya tunda ku Suku?

¹⁸ Kuli omanu vamue okuti, ndaño ka va kuete ukũlĩhĩso watiamẽla ku Yehova Suku, pole, va sumbila ombanjaile yolohuela ya tunda kokuaye. Omo okuti tua litumbika ku Yehova ‘Suku yesanju,’ nda tua sanjukila ovina viosi a siata oku tu lingila, tu lekisa okuti, tua sumbila ombanjaile yolohuela ya tunda kokuaye!​—1 Tim. 1:11.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Elitalatu kemẽla 6]

Olohuela viwa, vi eca esivayo ku Yehova, kuenda vi nena esanju ku vosi vepata

[Elitalatu kemẽla 5]

Ruti wa sanjukilile ombanjaile yolohuela ya tunda ku Suku

[Elitalatu kemẽla 7]

Ovituwa viove vi lekisa hẽ okuti wa sanjukila ombanjaile yolohuela ya tunda ku Yehova?