Obo re se Yono Vwo nẹ Ẹdẹ 40 re Koba ri Jesu Vwẹ Otọrakpọ Na

1-2. Die yen phia vwọ kẹ idibo ri Jesu ivẹ ọke rẹ ayen vwo kpo Emaọs?

ỌYEN ẹdẹ 16 ri Nisan, 33 C.E. Oshọ ro idibo ri Jesu oma, ayen ji muomaphiyọ gangan. Idibo ivẹ usun rayen de vrẹn nẹ Jerusalẹm kpo Emaọs, ọko rọ vwẹ iroko 11 yẹrẹ imaili 7 vwo sheri vwọ kẹ Jerusalẹm. Ofu dje eshare nana mamọ kidie e ghwe hwe Jesu rọ dia onini rayen nu obọ. Kọ ghwa họhọ nẹ ẹroerhe rayen kpahen obo ri Mesaya na che ru vwọ kẹ ihwo ri Ju shefia re. Jẹ, obo re cha phia che gbe ayen unu.

² Ọshare ọvo rẹ ayen vugherii da yan vwa ayen vwẹ idjerhe. Idibo na ki gbikun rẹ obo re phia kẹ Jesu vwọ kẹ. Ọshare na da ta eta efa vwo phurie obo rẹ ayen vuẹ na. Ọ da ka ta ota kpahen “Mosis kugbe Emraro na eje” je vuẹ ayen oboresorọ Mesaya na vwọ rioja ji ghwu. Ọke rẹ eshare erha na vwo te Emaọs, ọshare na da vuẹ ayen oka rẹ ohwo rọyen hepha nẹ ọyen Jesu ra kpare nushi na! Vwẹ ẹwẹn roro oborẹ oma cha vwerhen idibo na te ayen vwọ riẹn nẹ Mesaya na vrẹn nushi re!​—Lu 24:13-35

3-4. Die yen phia kẹ idibo ri Jesu, kẹ die yen e che yono vwẹ uyono nana? (Iru 1:3)

³ Jesu vwomaphia vwọ kẹ idibo rọyen abọ buebun vwẹ ẹdẹ 40 re koba rọ vwọ hẹ otọrakpọ na. (Se Iruo rẹ Iyinkọn Na 1:3.) Vwẹ ọke yena, idibo ri Jesu rẹ oshọ muẹ ri ji muomaphiyọ jovwo na de rhi vwo aghọghọ ji fiudugberi ghwoghwo ji yono ihwo iyẹnrẹn rẹ esiri rẹ Uvie na.a

⁴ Avwanre sa mrẹ erere siẹrẹ e de yono vwọ kpahen obo ri Jesu ruru vwẹ ọke yena. Vwẹ uyono nana, a cha mrẹ oborẹ Jesu reyọ ọke yena (1) vwo phiuduphiyọ idibo rọyen awọ, (2) vwọ nẹrhẹ ayen vwo ẹruọ rẹ Isiesi Ọfuanfon na, kugbe (3) ji yono ayen oborẹ ayen se vwo mu eghwa sansan vwevunrẹ ukoko na vwẹ obaro na. Vwẹ ẹdia ọvuọvo, a cha mrẹ oborẹ avwanre sa vwọ vwẹrokere udje ri Jesu.

PHIUDUPHIYỌ IHWO EFA AWỌ

5. Diesorọ Idibo ri Jesu vwọ guọnọ uduefiogbere?

⁵ Idibo ri Jesu guọnọ uduefiogbere. Diesorọ? Evo yanjẹ iwevwin, erua, kugbe iruo rẹ ayen ruẹ vwo ayen se vwo nene Jesu ọkieje. (Mt 19:27) E ji shenyẹ evo rayen kidie nẹ ayen idibo ri Jesu. (Jọ 9:22) Ayen vwo owenvwe ayen vwo ru ewene na eje je rioja kidie ayen vwo imuẹro nẹ Jesu yen Mesaya na. (Mt 16:16) Ẹkẹvuọvo, ọke re vwo hwe Jesu nu, ẹroerhe rayen ejobi de shefia, ọnana da so ọkuọrọn vwọ kẹ ayen.

6. Die yen Jesu ruru ra vwọ kparọ nushi nu?

⁶ Aphro herọọ nẹ, Jesu riẹnre nẹ ọ dia jẹ esegbuyota evwo yen nẹrhẹ idibo rọyen muomaphiyọọ, ẹkẹvuọvo fikirẹ ughwu rọyen. Vwẹ ẹdẹ vuọvo ra rhọnvwerọ nushi na, o de phiuduphiyọ idibo rọyen awọ. Kerẹ udje, ọ vwomaphia vwọ kẹ Meri Magdalini ọke rọ vwọ viẹ vwẹ asan re shiro phiyọ. (Jọ 20:11, 16) Ọ je vwomaphia vwọ kẹ idibo ivẹ ra ta ota kpahen vwẹ ọtonphiyọ rẹ uyono na. Ọ je vwomaphia vwọ kẹ Pita. (Lu 24:34) Die yen e se yono vwo nẹ udje ri Jesu? E je roro kpahen obo re phiare ọke ọ ka vwọ vwomaphia vwọ kẹ Meri Magdalini.

7. Kirobọ ra niyẹrẹn rọyen vwẹ Jọn 20:11-16, die yen Jesu mrẹ Meri ro ruẹ vwẹ edegburhiọke ri Nisan 16, kẹ die yen ọyena muro vwo ru? (Ni uhoho na.)

⁷ Se Jọn 20:11-16. Vwẹ edegburhiọke ri Nisan 16, eya evo re fuevun de kpo asan re shi Jesu phiyọ. (Lu 24:1, 10) E jẹ a ta ota kpahen obo re phia kẹ ọvo usun rẹ eya na Meri Magdalini. Ọke ri Meri vwo te asan re shi Jesu phiyọ, ọ mrẹ orivwin rọyeen. Ọ da djẹ ra vuẹ pita vẹ Jọn, ayen da djẹ kpo asan re shi Jesu phiyọ, Meri da vwọ kpahen ayen. Pita vẹ Jọn vwọ mrẹ nẹ orivwin ri Jesu hẹ evunrẹ ushi naa, ayen de rhivwin kpo. Ẹkẹvuọvo Meri nene ayeen. O de mudia etiyin jẹ ọ viẹ. Dede nẹ ọ riẹnre nẹ ọ hẹ etiyiin jẹ Jesu mrẹ. Ọ mrẹ aye nana rọ viẹ fikirẹ rọyen ọ je guọnọ vwẹ ọbọngan vwọ kẹ. Ọtiọyena ọ da vwomaphia vwọ kẹ Meri, ji ru emu ọvo vwo phiuduphiyọ awọ. O de nene ta ota je vuẹ nẹ ọ ra vuẹ iniọvo rọyen nẹ a kpare ọyen nushi re.​—Jọ 20:17, 18.  

8. Mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere Jesu?

⁸ Mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere Jesu? O vwo erọnvwọn buebun rẹ avwanre se ru rere iniọvo avwanre sa vwọ vwẹ ẹga kẹ Jihova ọkieje, ọ da dianẹ avwanre riẹn obo ri kpokpo ayen ẹwẹn a me je ta ota kẹ ayen vẹ erorokẹ, kirobo ri Jesu ruru. Roro kpahen obo re phia kẹ oniọvo aye re se Jocelyn, vwẹ ọke oniọvo rọyen vwo ghwu phiyọ asidenti. Ọ da ta “Mi muomaphiyọ gangan vwẹ emeranvwe buebun.” Ẹkẹvuọvo, oniọvo ọvo vẹ aye rọyen de durhie kpo uwevwin rayen, je nabọ kerhọ vwọ kẹ vẹ erorokẹ je vwẹ imuẹro kẹ nẹ ọ pha ghanghanre vwẹ ẹro ri Jihova. Jocelyn da ta: “Kọ ghwa họhọ nẹ Jihova reyọ ayen vwo sivwin uvwe nẹ evunrẹ abadi rẹ ọgbogho rọyen họnra vwọ ro okọ rere o se vwo sivwin arhọ mẹ. Ayen nẹrhẹ me rhoma vwo owenvwe re me vwọ vwẹ ẹga kẹ Jihova ọkieje.” Avwanre je sa vwẹ ọbọngan kẹ ihwo efa siẹrẹ avwanre da nabọ frẹkotọ kerhọ kẹ ayen, ọke rẹ ayen da ta ọdavwẹ rayen a me je ta ota kẹ ayen vẹ erorokẹ kugbe ẹwẹn ra vwọ vwẹ ọbọngan kẹ ayen vwẹ ẹga rẹ Ọghẹnẹ.​—Ro 12:15.

VWẸ UKẸCHA KẸ IHWO EFA VWO VWO ẸRUỌ RẸ OTA RẸ ỌGHẸNẸ

9. Egbabọse vọ yen idibo ri Jesu vwori, kẹ ukẹcha vọ yen Jesu vwọ kẹ ayen?

⁹ Idibo ri Jesu se Ota rẹ Ọghẹnẹ gbuyota ayen je davwẹngba vwọ reyọ vwo ruiruo vwẹ akpeyeren rayen. (Jọ 17:6) Ẹkẹvuọvo ayen riẹn oboresorọ e vwo hwe Jesu kerẹ ohwo rọ churhii. Jesu riẹnre nẹ idibo rọyen vwo ẹruọ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹẹ, kọyensorọ ayen vwo vwo ẹwẹn ivivẹ ọ dia esegbuyota yen kanre ayeen. (Lu 9:44, 45; Jọ 20:9) Ọtiọyena, ọ da vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ayen vwo vwo ẹruọ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ. Jẹ a mrẹ obo ro ruẹ ọnana wan ọke rọ vwọ vwomaphia vwọ kẹ idibo ivẹ ọke rẹ ayen vwọ yan kpo Emaọs.

10. Die yen Jesu ruru rọ nẹrhẹ idibo rọyen vwo imuẹro nẹ ọyen ghini hẹ Mesaya na? (Luk 24:18-27)

¹⁰ Se Luk 24:18-27. Noso nẹ ọ dia ugege ri Jesu vwọ mrẹ eshare na yen ọ vwo vuẹ ayen oka rẹ ohwo rọ hephaa. Ẹkẹvuọvo, ọ da nọ ayen enọ. Diesorọ? Ọ sa dianẹ, ọ guọnọre nẹ ayen ta obo rehẹ evunrẹ ẹwẹn vẹ ubiudu rayen. Ayen de ghini ru ọtiọyen. Ayen da vuẹ nẹ ayen rhẹro nẹ Jesu che sivwin ayen vwo nẹ otọ rẹ usuon ri Rom. Ayen vwọ ta obo rehẹ evunrẹ ẹwẹn rayen nu, Jesu da reyọ Ota rẹ Ọghẹnẹ vwọ cha ayen uko vwo vwo ẹruọ rẹ obo re phiare na.b Vwẹ ovwọnvwọn rẹ ẹdẹ yena, Jesu da ghwọrọ ọke vwo djefiotọ vwọ kẹ idibo ri chekọ na oboresorọ erọnvwọn nana vwọ phia. (Lu 24:33-48) Die yen e se yono vwo nẹ ikuegbe nana rhe?

11-12. (a) Die yen e se yono vwo nẹ obo ri Jesu reyọ enọ vwo yono ihwo iyota ri Baibol na? (Ni uhoho na.) (b) Ukẹcha vọ yen ohwo ro yono Nortey Baibol na vwọ kẹ?

¹¹ Mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere Jesu? Ẹsosuọ, siẹrẹ avwanre da vwẹ Baibol vwo yono ihwo, vwẹ aghwanre vwọ nọ enọ re cha nẹrhẹ ayen ta obo rehẹ ubiudu vẹ ẹwẹn rayen. (Isẹ 20:5) Wo de vwo ẹruọ rẹ oborẹ oma ruẹ ayen nu, gbe dje oborẹ ayen sa vwọ mrẹ ẹkpo ri Baibol rọ sa vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ayen vwẹ ẹdia rẹ ayen hepha na. Kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ vuẹ ayen oborẹ ayen ru. Ukperẹ ọtiọyen, nọ ayen enọ kpahen ẹkpo ri Baibol evo kugbe oborẹ ayen sa vwọ reyọ ayen vwo ruiruo vwẹ akpeyeren rayen. Roro kpahen obo re phia vwọ kẹ oniọvo ọvo vwẹ Ghana re se Nortey.

¹² Ọke rẹ Nortey vwọ hẹ ẹgbukpe 16, ọ da ton uyono ri Baibol phiyọ. O kriri ihwo rẹ orua rọyen ke vwọsuọọ. Die yen vwẹ ukẹcha vwọ kẹ vwo mudiagan? Ohwo rọ vwẹ Baibol yono nabọ reyọ ọbe ri Matiu uyovwin 10 vwo djefiotọ kẹ nẹ e che mukpahen Inenikristi rẹ uyota. Nortey da ta: “Ọke rẹ omukpahen na vwọ tonphiyọ, jẹ mi vwo imuẹro nẹ me mrẹ uyota na vughe re.” Ohwo rọ vwẹ Baibol vwo yono je vwẹ ukẹcha kẹ vwo roro kpahen obo rehẹ Matiu 10:16 rere ọ sa vwọ reyọ aghwanre vẹ ọghọ vwọ ta ota siẹrẹ ọ da vuẹ ayen kpahen obo ro segbuyota vwẹ obo uwevwin. Nortey vwo bromaphiyame nu, ọ guọnọ ga kerẹ okobaro rẹ ọkieje, jẹ ọsẹ rọyen guọnọre nẹ o kpo yunivasiti. Ukperẹ ohwo rọ vwẹ Baibol vwo yono vwọ vuẹ obo ro che ru, ọ da nọ enọ re sa vwẹ ukẹcha vwọ kẹ vwo roro kpahen ẹkpo ri Baibol ro se vwo brorhiẹn ro fori. Die kọyen nẹ obuko rọyen rhe? Nortey de brorhiẹn rọ vwọ ro ẹga rẹ ọkieje. Ọsẹ rọyen da djẹ nẹ uwevwin. Mavọ yen oma ruẹ Nortey kpahen erọnvwọn nana eje re phia vwọ kẹ na? Ọ da jẹ ta: “O mu vwe ẹro nẹ mi bru omamọ rẹ orhiẹn.” Siẹrẹ avwanre da ghwọrọ ọke vwọ cha ihwo efa uko vwo vwo ẹruọ rẹ ẹkpo ri Baibol sansan, ka sa vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ayen vwọ dia Inenikristi ri tedje.​—Ẹf 3:16-19.

VWẸ UKẸCHA KẸ ESHARE VWO YERIN TEDJE AYEN VWỌ DIA ESHARE RE “VWO RUẸSE”

13. Die yen Jesu ruru e se vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na ọkieje? (Ẹfesọs 4:8)

¹³ Ọke ri Jesu vwọ hẹ otọrakpọ, Ọ nabọ wian owian rẹ Ọse rọyen vwọ kẹ nẹ o ru. (Jọ 17:4) Jẹ Jesu vwo uruemu rẹ, ‘Wọ da guọnọ ru orọnvwọn vwẹ idjerhe ro fori, wẹ ọvo ruo komobọọ.’ Vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe erha gbubro vwẹ iruo aghwoghwo rọyen na, o yono ihwo efa vwo ruiruo na. Tavwen Jesu ki kpo odjuvwu ọ vuẹ idibo rọyen nẹ, ayen ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na ji yono ihwo je vwẹrote igodẹ eghanghanre ri Jihova, ọ sa dianẹ evo usun rẹ idibo re kobaro rẹ iruo na ji rhi te ẹgbukpe 30 vwẹ ọke yenaa. (Se Ẹfesọs 4:8.) Mavọ yen Jesu reyọ ẹdẹ 40 rọyen re koba vwọ vwẹ ukẹcha kẹ idibo rọyen re fuevun re je dia egbowian vwo yerin tedje vwọ dia eshare re “vwo ruẹse”?

14. Die yen Jesu yono idibo rọyen vwẹ uvwre rẹ ẹdẹ 40 rọyen re koba vwẹ otọrakpọ na? (Ni uhoho na.)

¹⁴ Jesu ghwọku idibo rọyen vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ. Kerẹ udje, ọke ro vwo noso nẹ evo usun rayen na se evrẹnushi rọyen gbuyotaa, ọ da ghwọku ayen. (Lu 24:25-27; Jọ 20:27) Ọ vuẹ ayen nẹ ayen tẹnrovi obo re ma ghanre rọ dia ẹroevwote rẹ igodẹ ri Jihova ukperẹ iruo romobọ rayen. (Jọ 21:15) Ọ je vuẹ ayen nẹ ayen mu ẹwẹn kpahen uphẹn rẹ ẹga ri te ihwo efa obọ vwẹ ẹga ri Jihovaa. (Jọ 21:20-22) Ọ da kpọ iroro echọchọ rayen vwo kpahen Uvie na vi je cha ayen uko vwọ tẹnrovi eghwoghwo rẹ iyẹnrẹn esiri na. (Iru 1:6-8) Die yen ekpako se yono mie Jesu?

15-16. (a) Idjerhe vọ yen ekpako sa vwọ vwẹrokere Jesu? Dje kpahọn. (b) Idjerhe vọ yen Patrick vwọ mrẹ erere vwo nẹ ọghwọku rhe?

¹⁵ Mavọ yen ekpako sa vwọ vwẹrokere Jesu? Ofori nẹ ayen yono iniọvo eshare ji te ighene rere ayen se vwo muwan vwọ kẹ ewian rẹ ukoko na.c E jẹ ekpako na riẹn nẹ ihwo rẹ ayen yono na eyen ihwo re gbaree. Ọtiọyena, ofori nẹ ayen vwẹ uchebro kẹ ayen ji yono ayen vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ rere ayen sa vwọ dia ihwo re fuevun, re vwomakpotọ, ri ji vwo owenvwe rẹ ayen vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa.​—1Ti 3:1; 2Ti 2:2; 1Pi 5:5.

¹⁶ Roro kpahen erere rẹ oniọvo ọshare ọvo re se Patrick mrẹ vwo nẹ ọghwọku ra vwọ kẹ rhe. Rọ vwọ hẹ eghene, ọ ta ota gbaegbae, o ji dje erharhe iruemu phia vwọ kẹ iniọvo eya. Ọkpako ọvo de noso nẹ ofori nẹ Patrick ru ewene, ọtiọyena ọ da vwẹ ọkpọvi ri phiọgun vwọ kẹ vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ. Patrick da ta: “Oma vwerhen ovwẹ nẹ o ru ọtiọyen, kidie ọke ri jovwo ofu dje vwe siẹrẹ me da mrẹ iniọvo eshare efa ra reyọ uphẹn rẹ ẹga re me guọnọre vwọ kẹ. Ẹkẹvuọvo, ọkpọvi rẹ ọkpako na vwẹ ukẹcha kẹ vwẹ vwọ riẹn oboresorọ me vwọ vwomakpotọ vwo vwẹ ukẹcha vwọ kẹ iniọvo na ukperẹ me vwọ tẹnrovi uphẹn rẹ ẹga ro che te vwe obọ vwevunrẹ ukoko na.” Ọke vwọ yanran na, a da vwẹ Patrick vwo mu ọkpako ọke rọ vwọ hẹ ẹgbukpe 23.​—Isẹ 27:9.

17. Idjerhe vọ yen Jesu vwo djephia nẹ ọ vwẹroso idibo rọyen?

¹⁷ Ọ dia owian aghwoghwo na ọvo yen Jesu vwọ kẹ idibo rọyeen, ọ je vuẹ ayen nẹ ayen yono ihwo. Idibo na se no nẹ ayen muwan rẹ owian nanaa. Ẹkẹvuọvo, aphro herọọ nẹ, Jesu riẹnre nẹ ayen se ruo. Ọ nabọ vwẹroso ayen kọyensorọ ọ vwọ tanẹ: “Kirobo rẹ Ọsẹ na ji vwe rhe na, ọtiọyena mi ji jẹ ovwan na.”​—Jọ 20:21.

18. Mavọ yen ekpako sa vwọ vwẹrokere Jesu?

¹⁸ Mavọ yen ekpako sa vwọ vwẹrokere Jesu? Ekpako ri tedje vwẹ ewian kẹ ihwo efa. (Fil 2:19-22) Kerẹ udje, ekpako sa vuẹ ighene nẹ ayen vwomaba orufon kugbe ẹroevwote rẹ Ọguan Ruvie na. Ekpako sa vwẹ ewian vwọ kẹ ighene na nẹ ayen ru, yono ayen oborẹ ayen se vwo ruo je vwẹroso ayen nẹ ayen sa nabọ wian owian na. Oniọvo ọvo re se Matthew re ghwe vwo mu ọkpako obọ tare nẹ ọyen vwo ọdavwaro kpahen ekpako re nabọ tẹdje ri yono ọyen obo ra wian owian sansan vwẹ ukoko na re je vwẹroso ọyen nẹ ọyen sa nabọ ruo. Ọ da ta: “Me nabọ mrẹ erere kidie siẹrẹ mi de ru erọnvwọn evo chọ, kẹ ayen vwẹ ukẹcha kẹ vwẹ mi se vwo yono vwo nẹ obo ri mi ru chọ na rere mi se vwo ru yovwinphiyọ vwẹ ọke ọfa.”d

19. Die yen ofori nẹ avwanre davwẹngba vwo ru?

¹⁹ Jesu reyọ ẹdẹ 40 rọyen re koba vwẹ otọrakpọ na vwo yono ihwo efa, phiuduphiyọ ayen awọ ji vwẹ ukẹcha kẹ ayen vwo yerin tedje. E jẹ avwanre davwẹngba vwo nene udje rọyen kpẹkpẹkpẹ. (1Pi 2:21) Ọ cha vwẹ ukẹcha kẹ avwanre e se vwo ru ọtiọyen. Kidie o veri nẹ: “Me vẹ ovwan herọ vwẹ ẹdẹ na eje rhirin re te okuphiyọ rẹ eyeren na.”​—Mt 28:20.