Usuppune

Nohee kase markkabiyaa mule keexxi erenna. Hegaa gishshawu, I Yihooway ‘azazidoogaadan’ oottiyoogan an ammanettiis. Hegee ay demissidee? Noheenne A soo asay markkabiyan gelidi attidosona! Aawa gididi oottiyooban Nohessi ushachchiis. Ayssi giikko, I Xoossaa aadhdhida eratettan ammanettiis. Hegaa gishshawu, I ba naata loytti tamaarissiisinne etawu loꞌꞌo leemiso gidiyaabaa oottiis; hegee Bashshaa Haattay yaanaappe kase deꞌiya iita wodiyan keehi metiyaaba. (Doo. 6:5) Neeni aawa woy aayo gidikko, Xoossay “azazidoogaadan” waata oottana danddayay? Yihooway yootiyoobaa siyiyoogaana. Naata dichchiyoogan I nena maaddanaadan eeno ga. A Qaalaynne A dirijjitee yootiyo zoriyaa goꞌetta. SHin, aawaynne aayyiyaa maaddanawu keehi baaxetiyaaba gidikkokka, issi issi naati Yihoowa aggoosona. Giddoppe attin, bantta naatu kahay loꞌꞌo gidanaadan eta wozanan tumaa wottanawu yelidaageeti banttawu danddayettiya ubbabaa oottanawu baaxetoosona. Qassi iita naꞌay issi galla Yihoowakko simmanaagaa eti hidootan naagana danddayoosona. w18.03 30 ¶10-11

Neeni imattanawu koyikkonne hegaa danddayennabadan qoppa eray? Issoti issoti dungguuxa gidiyo gishshawu, imattati boorasana giidi qoppana danddayoosona. Harati qassi banttawu deꞌiyaabay guutta gidiyo gishshawu, gubaaꞌiyan deꞌiya haratuugaadan mokkana danddayennabadan qoppoosona. Issi keettawu koshshiya waannabay he keettay mankkatidaagaa, geeshshanne ufayssiyaagaa gidiyoogaappe attin, a allꞌꞌotettaa gidennaagaa hassaya. Imattanaadan siiqoy nena denttettana bessees; qassi neeni hirggana koshshenna. Imattati koyiyoobaa qoppiyoogee ubbatoo maaddiyoogaa hassaya. (Pili. 2:4) Daroti bantta deꞌuwan hanidabaa haratuyyo yootiyoogan ufayttoosona. Nuuni issippe gayttiyo wodee eta deꞌuwan hanidabaa siyanawu keehi loꞌꞌo wode. Issi cimay qassi hagaadan giis: “Gubaaꞌiyan deꞌiya ishantta ta soo shoobbiyoogee eta, ubba qassi eti tumaa waati siyidaakko loytta eranaadaaninne eta qofaa akeekanaadan tana maaddees.” Siiqiyoogeenne haratussi qoppiyoogee keehi ufayssiya wodiyaa aattanaadan maaddees. w18.03 17 ¶15-17

Yelida Kiristtaaneti bantta naati aadhdhida eratettan kuuyanaadan maaddanawu koyoosona. Xammaqettanawu marssiyoogee woy coo haganaa sugiyoogee ayyaanaaban metuwan yeggana danddayees. (Yaaq. 4:17) SHin, yelidaageeti bantta naati xammaqettanaappe kase Kiristtaane erissiyo ashkkara gididi qambbaraa tookkanawu giigettidaakkonne shaakkidi eranawu koyoosona. Woradaa xomoosiya issi issi ishati Kiristtaanetu keettan diccida, layttay 20 heera gidido amarida yelagati biron xammaqettibeennaageeta beꞌiyoogee banttana qofissidoogaa yootidosona. He yelagatuppe daroti gubaaꞌe shiiquwaa shiiqoosonanne haggaazoosona. Eti Yihoowa Markka gididabadan qoppoosona. SHin eti banttana Yihoowawu geppanawunne xammaqettanawu aybissakko mammottoosona. Hegawu gaasoy aybeeshsha? Issota issota yelidaageeti xammaqettanaagaa marssissidosona. w18.03 8 ¶1-2

Kiristtoosaa milatanawu nuuni A qofaanne A eeshshaa ubbaa erana bessees. Yaatidi, nuuni A kottiyaa kaallana koshshees. Yesuusi Xoossaara dabbotido ba dabbotaa ubbatoo qoppiis. Hegaa gishshawu, nuuni Yesuusa milatiyoogee Yihoowa loytti milatanaadan oottees. Hegaappe denddidaagan, Yesuusaagaadan qoppiyoogaa tamaariyoogee keehi maaddiyoogaa akeekoos. Nuuni waatidi hegaa tamaarana danddayiyoo? Yesuusa kaalliyaageeti I oottido malaatata beꞌidosona; I tamaarissiyoobaa siyidosona; qassi I ubba qommo asaa waati oyqqidaakkonne Xoossaa maaraa waati kaallidaakko beꞌidosona. (Oos. 10:39) SHin nuuni A beꞌana danddayokko. Gidoppe attin, Yesuusa eeshshaa loytti akeekanaadan maaddiyaabaa Yihooway Wonggeletun nuussi siiquwan xaafissi wottiis. Geeshsha Maxaafan Maatiyoosa, Marqqoosa, Luqaasanne Yohaannisa maxaafata nabbabiyoogaaninne wotti dentti qoppiyoogan Yesuusaagaadan qoppana danddayoos. Yaatiyoogan nuuni, ‘A nuuyyo leemiso oottidi kaallananne’ Kiristtoosa “qofaa ola miishshadan oiqqidi” nuuyyo minnana danddayoos.—1 PHe. 2:21; 4:1. w18.02 3 ¶15-16

Asi deꞌido wodiyaa doomettaappe haa simmin, Xoossaa ammaniya asay abaa heezzu ogiyan tamaariis; hegeekka, meretaa beꞌiyoogaana, Xoossaa yayyiya haratuppe siyiyoogaananne Xoossay kessido xillotettaa maaraanne higgiyaa kaallidi anjjuwaa demmiyoogaana. (Isi. 48:18) Nohee meretaa beꞌiyoogan, Xoossay deꞌiyoogaa xalla gidennan, ‘A merinaa wolqqaanne A Xoossatettaa’ gujjin, beettenna A eeshshata darota akeekana danddayees. (Roo. 1:20) Hegaappe denddidaagan, I Xoossaa mintti ammaniis. I ba dabbotuppe darobaa tamaaridoogee qoncce. Mino ammanoy deꞌiyo A aaway Laameeki hegeetuppe issuwaa; I Addaamee hayqqanaappe kase deꞌiis. A mayzza aawati Maatusaali, qassi hayqqanaappe kase Noheera 366 layttaa deꞌida Yaareedikka hegeetu qoodan deꞌoosona. (Luq. 3:36, 37) Ayba gidikkokka, Nohee tamaaridobay I Xoossawu oottanaadan A wozanaa denttettiis.—Doo. 6:9. w18.02 9 ¶4-5

Issi Kiristtaanee woy nu soo asi haasayidoban woy oottidoban keehi qohettidi, azzanana danddayoos. Nuuni hanidabaa dogana xayikko shin? Nuuni daro layttawu lancciyaa uluwan oyqqanee? Woy Geeshsha Maxaafan deꞌiya aadhdhida eratetta zoriyaa kaallidi hanotaa sohuwaara giigissanee? Nuuni hegaa giigissennan takkikko, nu ishanttuura sarotettaa medhdhanawu metootana. Neeni sarotettaa medhdhanawu waatana danddayay? Koyruwan, Yihoowa wozanappe woossa. Ne ishaara loꞌꞌobaa haasayanaadan maaddana malakka woossa. I Yihoowa dabbo gidiyoogaa hassaya. (Maz. 25:14) Qassi Yihooway ba dabbotuyyo kehees; hegaa bollikka, nuuni hegaadan oottanaadan koyees. (Lee. 15:23; Maa. 7:12; Qol. 4:6) Naaꞌꞌanttuwan, neeni haasayanabaa kasetada qoppa. I nena qohanawu koyidi oottidabadan qoppoppa. Hegee I akeekennan oottidobaa woy neeni bala ogiyan akeekidobaa gidana danddayees. w18.01 10 ¶15-16

Yihoowa ashkkarati harata tumuppe siiqiyo gishshawu, alamiyan deꞌiya daro asaappe keehi dummatoosona. Hagee awudenne tuma. SHooruwaa siiqiyoogee Muuse Higgiyan, Xoossaa siiqiyoogaappe kaallidi ubbaappe aadhdhiya naaꞌꞌantto azazo gidiyoogaa Yesuusi yootiis. (Maa. 22:38, 39) Issoy issuwaa siiqiyoogee tumu Kiristtaaneta erissiya eeshsha gidanaagaakka Yesuusi yootiis. (Yoh. 13:35) Tumu Kiristtaaneti bantta morkketakka siiqoosona. (Maa. 5:43, 44) Yesuusi asaa tumuppe siiqiis. I Xoossaa Kawotettaa mishiraachchuwaa asawu yootanawu katamaappe katamaa biis. I qooqeta, wobbeta, inchchirichchay oyqqidoogeetanne hayttay siyennaageeta pattiis. I hayqqidaageeta denttiis. (Luq. 7:22) Yesuusi ba shemppuwaa asaassi aattidi immiis. Yesuusi ba Aawaa siiquwaa wottiyoobi baynna ogiyan kaalliis. Kumetta saꞌan, Yihoowa Markkati Yesuusa kaalloosona; qassi harata siiqoosona. w18.01 29-30 ¶11-12

Neeni naatettan xammaqettanawu giigana danddayaasa. SHin, sinttappe nena gakkana paaciyaa kasetada ubbatoo erana danddayakka. Ay hanotankka neeni ammanettada deꞌanaadan maaddana mala, neeni ubbaban Yihoowawu qaalaa gelidoogaa hassaya. Hegaa giyoogee ne laggeti woy nena yelidaageeti aggikkokka, neeni Ubbabaa Haariyaagawu ubbatoo haggaazanaagaa ayyo yootadasa giyoogaa. (Maz. 27:10) Ubba hanotatunkka, neeni gelido qaalaa naaganaadan Yihooway maaddana mala woossa. (Pili. 4:11, 12) Yihooway neeni a dabbo gidanaadan koyees. SHin neeni he dabbotaa naagada deꞌanawunne ne atotettawu koshshiyaabaa oottanawu baaxetana bessees. Piliphphisiyuusa 2:12y, “Yashshatettaaninne kokkorssan intte atotettaa polanau oottite” yaagees. Hegaa gishshawu, neeni waatada Yihoowaara dabbotaa minttadanne ayba metoy gakkikkokka ayyo ammanettada deꞌanaakko qoppana koshshiyoogaa bessees. Nuuni nu akeekan zemppana koshshenna. Xoossawu daro wodiyawu oottidaageetuppe issoti issotikka ayyo ammanettennan aggidosona. w17.12 24 ¶4, 6-7

Yihooway ha wodiyan oosettiya gita oosuwaa maaddiyo maataa nuussi immidi nuna bonchchiis. Nuuni Kawotettaabaa oosuwaa maaddanawu immiyo wode, I nuna anjjanaagaa odiis. (Mil. 3:10) Kehatettan immiya uri duretanaagaakka Yihooway yootiis. (Lee. 11:24, 25) Qassi “ekkiyaagaappe immiyaagee anjjettidaagaa” gidiyo gishshawu, immiyoogee ufayssaa demissees. (Oos. 20:35) Waati immana danddayiyaakkonne waati daro anjjuwaa demmana danddayiyaakko nu naatanne oorattata nuuni haasayiyoobaaninne oottiyooban loohissiyo maatay nuuyyo deꞌees. Nuussi deꞌꞌiya ubbabaa Yihoowappe ekkida. Ayyo zaarettidi immiyoogee nuuni A siiqiyoogaanne I nuussi oottido ubbabaa nashshiyoogaa bessees. Beeta maqidasee keexettiyo wode, “Asai ba sheniyan . . . immido gishshau ufaittiis.” (1 Odi. 29:9) Hegaadankka nuuni Yihoowa kushiyaappe ekkidobaa ayyo zaarettidi immiyoogan ubbatoo ufayttiyaageeta gidoos. w18.01 21 ¶18-19

Kiristtoosa ‘yuussay’ doommoosappe guutta wodee aadhi simmin, koyro denddoy polettana. Gita waayiyaa wode deꞌiya, ayyaanan tiyettidaageeti “shaaran pude shiiqana.” (1 Tas. 4:13-17; Maa. 24:31) Eti “wurssetta malkkatai punettiyo wode, liphida aifee xeellanaassi hassayennan laamettana.” (1 Qor. 15:51, 52) Ha wodiyan, ammanettida daro Kiristtaaneti Kiristtoosaara saluwan oottanawu ayyaanan tiyettibokkona. Gidikkonne, eti “Godaa gallassai” yin ha iita alamee xayanaagaa naagoosona. He gallassay awudekko ooninne erana danddayenna; shin naqaashay he gallassay matidoogaa bessees. (1 Tas. 5:1-3) Hegaappe simmin, hayqqidaageeti gannate gidiya saꞌan deꞌanawu denddana. He asati wotoy baynna asa gidanawunne zaarettidi hayqqennan deꞌanawu denddana. w17.12 11 ¶15; 12 ¶18-19

Nuuni wozanappe siiqiyaabanne kehiyaaba gidikko, qanaatokko. Xoossaa Qaalay, “Siiqoi danddayanchcha. Siiqoi kehees. Siiqoi qanaatenna” yaagees. (1 Qor. 13:4) Qanaatee nu wozanan xaphuwaa yeddennaadan, nu ishanttinne michontti Kiristtaane bollaa qommo gidiyoogaa qoppidi, hanotaa Xoossaagaadan xeellanawu baaxetana koshshees. Geeshsha Maxaafay, “Bollaa qommotuppe issoi bonchchettikko, bollaa qommoti ubbai aarakka ufaittoosona” yaagees. (1 Qor. 12:16-18, 26) Yaatiyo gishshawu, Xoossay harata anjjiyo wode, nuuni eta qanaatiyoogaappe etaara ufayttana. Kawuwaa Saaꞌoola naꞌaa Yonaataanabaa qoppa. I Daawiti kawotettaa laattanawu sunttettido wode, a qanaatibeenna. I Daawita minttettiis. (1 Sam. 23:16-18) Nuuni Yonaataanaagaadan kehiyaageetanne siiqiyaageeta gidanee? w17.11 27 ¶10-11

Yihooway ba Qaalan, Geeshsha Maxaafan he Higgiyaa xaafissiis. I nuuni “keehi koshshiyaageeta” woykko Higgee imettido maaraa akeekidi oosuwan peeshshanaadan koyees. (Maa. 23:23) Muuse Higgee Yihoowabaanne a xillotettaa maaraabaa “kumetta eratettaanne kumetta tumatettaa” qonccissees. (Roo. 2:20) Leemisuwawu, cimati waatidi ‘tumu pirdda pirddanaakko’ baqati attiyo katamaappe tamaaroosona; qassi nuuni ubbay “issoi issuwaassi kehatettaanne maarotettaa” waati bessanaakko he katamatuppe tamaaroos. (Zak. 7:9) Nuuni Muuse Higgiyaa azazettana koshshenna. SHin Yihooway laamettibeenna; qassi suure pirddaanne maarotettaa i haꞌꞌikka nashshees. Ba leemisuwan nuna medhida, nuuni a milatananne baqati attiyoosa oottana danddayiyo Xoossawu goynniyoogee keehi gita maata! w17.11 13-14 ¶2-3; 17 ¶18-19

SHiiquwan tamaarissiyaageeti eti tamaarissiyoobay Xoossaa Qaalan deꞌiyaaba gidiyoogaa eti ubbatoo akeekana bessees. (Yoh. 7:16) Hegee woygiyoogee? Neeni yootiyo, deꞌuwan hanidabay, leemisoy woy ne haasayiyo hanotaykka, Geeshsha Maxaafaappe nabbabido xiqisiyaa qofaa genttennaadan woy asay harabaa qoppanaadan oottenna mala naagetta. Qassi, daro xiqisiyaa nabbabiyoogaa xallay Geeshsha Maxaafaappe tamaarissiyoogaa gidennaagaa hassaya. Neeni keehi daro xiqisiyaa nabbabido gishshawu asay hegaa hassayenna. Hegaa gishshawu, waannatiya xiqiseta akeekan doora, loytta nabbaba, qonccissa, leemisuwan yoota, qassi waati oosuwan peeshshanaakko qonccissa. (Nah. 8:8) He xuufiyan odettidabaynne hegan deꞌiya xiqisee waani gayttiyaakko akeekanawu mala. Qassi ubbaappe aaruwan, Yihooway Geeshsha Maxaafan deꞌiya ba alꞌꞌo qofaa neeni yootanaadan maaddana mala woossa.—Izi. 7:10. w17.09 26 ¶11-12

Yihoowayyo banttana geppida asati 537n K.K. keehi ufayttidosona. Eti 70 layttawu omoodetti simmidi, Baabilooneppe laꞌa kiyidi Yerusalaamen tumu goynuwaa zaarettidi essanawu oottiyoogaa doommidosona. Beeta maqidasiyaa baasoy 536n K.K. baasettiis. Tammanne usuppun layttappe guyyiyankka, Yihoowa beeta maqidasee oosetti wuribeenna. Xoossaa asay Yihoowakko simmanaadaaninne bantta koyiyoobaa kaseyiyoogaa agganaadan etawu hassayissoy koshshiis. Ba asay Baabiloona omooduwaappe kiyido waanna gaasuwaa hassayanaadan maaddanawu Xoossay i kiittin hananabaa yootiya Zakkaariyaasa 520n K.K. kiittiis. “Yihooway Hassayiis” giya Zakkaariyaasa sunttay tuma gidida issibaa hassayanaadan oottennan aggenna. Ashshiya Yihoowa eti dogikkokka, Xoossay ba asaa haꞌꞌikka hassayiis. (Zak. 1:3, 4) I eti tumu goynuwaa zaarettidi essanaadan eta maaddanaagaa siiquwan yootiis; shin shaahettida wozanan awu goynniyoogaa coꞌꞌu gi xeellennaagaakka mintti yootiis. w17.10 21-22 ¶2-3

Qarettiyoogee ne payyatettawu loꞌꞌo gidiyoogaanne hara asaara gattiyaaban neeni etaara giiga gidanaadan oottiyoogaa guggiyaabaa xannaꞌiya eranchati yootoosona. Neeni harati metuwaappe woppu gaanaadan maaddiyo wode, ufayttaasa, loꞌꞌobaa hidootaasa, darin boorasakka, qassi iitabaa darin qoppakka. Ee, qarettiyoogee neeyyo loꞌꞌo. Harata maaddanawu koyiya Kiristtaaneti Xoossaa maaraara maayettiyaabaa oottiyoogaa eriyo gishshawu, loꞌꞌo kahay deꞌiyoogeeta gidoosona. Qarettiyoogee nuuni loꞌꞌo aawa woy aayo, loꞌꞌo azina woy macho, qassi loꞌꞌo lagge gidanaadan maaddees. Haratuyyo qarettidi eta eesuwan maaddiyaageeta, etawu maadoy koshshiyo wode haratikka hegaadan maaddoosona. (Maa. 5:7; Luq. 6:38) Qarettiyoogee nuuyyo loꞌꞌo gidikkonne, nuuni qarettiyo waanna gaasoy Yihoowa milatanawunne a bonchissanawu koyiyo gishshataassa. I siiquwawunne qaretawu Pultto.—Lee. 14:31. w17.09 12 ¶16-17

Yesuusi Kawonne Qeese Ubbatu Halaqa; qassi i ‘Yihoowa beeta maqidasiyaa keexxanaadan’ sunttettiis. Ha wodiyan, Yesuusi keexxiyo oosoy 1919n tumu Kiristtaaneta Gita Baabiloonippe kessiyoogaaranne Kiristtaane gubaaꞌiyaa zaaretti essiyoogaara gayttidaba. Qassi i gita ayyaana beeta maqidasiyan saꞌaa dabaaban oottiyo oosuwaa kaalettanaadan ‘ammanettida wozannaama ashkkara’ sunttiis. (Maa. 24:45) Yesuusi Xoossaa asaa geeshshiyoogaaninne eti geeshsha goynuwaa goynnanaadan maaddiyoogan minnidi oottees. (Mil. 3:1-3) SHaꞌu Layttaa Haaruwaa wode, Yesuusinne aara haarana 144,000 kawotinne qeeseti ammanettida asay nagaraappe geeyanaadan oottana. Hegaappe guyyiyan, Xoossaayyo tumuppe goynniyaageetu xallay geeyida saꞌan deꞌana. Wurssettan tumu goynoy kumetta hanotan zaarettidi eqqana! w17.10 29 ¶15-16

Erennan asa worida uri maarotaa demmanawu koshshiyaabaa oottana bessees. I matan deꞌiya baqati attiyo katamaa baqatana koshshees. (Yaas. 20:4) I shenehoo giidi yaa beennan aggennaagee erettidaagaa; i paxa deꞌana danddayiyoy sohuwaara he katamaa gakkidi yan deꞌiyoogaana! Hegaadan oottanawu i issi issibaa aggibayana bessees. Qeese ubbatu halaqay hayqqana gakkanaassi, i ba kase oosuwaa, ba son deꞌiyoogaanne ba koyidosaa biyoogaa aggana bessees. SHin hegaadan oottiyoogee a keehi maaddees. Hegaadan ha wodiyankka, bantta nagaraappe simmidaageeti Xoossay maaranaadan koshshiyaabaa oottana bessees. Nuuni gita nagaraa xalla gidennan, darotoo gita nagaran yeggiya guutta mooruwaappekka haakiyoogan, oottido nagaraa muleera aggana bessees. Hegaadan nuuni nagaraa oottiyoogaa agganawu wozanappe baaxetikko, nu hanotay nuna keehi qofissiyoogaanne a maarotaa coo demmiyaabadan nuuni qoppennaagaa Yihooway akeekees.—2 Qor. 7:10, 11. w17.11 10-11 ¶10-11

Nuuni nu ishanttuyyoonne michonttuyyo kehanaadan Yihooway azaziis. (1 Yoh. 3:17) SHin, nuuni nu xallaa siiqennan wozanappe hegaadan oottana bessees. Nuuni nuna hagaadan oychana danddayoos: ‘Taani ta mata laggetu, keehi erettiyaageetu woy kushe zarana danddayiyaageetu xallaa imatuwaa mokkiyaanaa? Woy qassi taani loytta erenna ishanttuyyoonne michonttuyyo woy kushe zarana danddayennaageetuyyo kehiyaanaa?’ (Luq. 14:12-14) Issi Kiristtaanee loytti halchibeenna gishshawu metootiis giidi woy nuuni a imatuwaa mokkin nuna galatibeenna giidi qoppite. Hegaa mala hanotatun nuuni hachi gallassa xiqisiyan deꞌiya zoriyaa oosuwan peeshshana koshshees. Neeni he zoriyaa oosuwan peeshshikko, wozanappe koyada immiyoogan ufayttana.—Oos. 20:35. w17.10 9 ¶12

PHoxiifaara machiyaa “yallisanne puulanchcha” gidida Yooseefa xeella amottada a cimmanawu malaasu. SHin a zaara zaarada paccin Yooseefi he paaciyan kunddibeenna. A Yooseefa gaddabbi ootta oyqqin, i baqati aggiis. Yooseefa leemisuwaappe ay tamaariyoo? Nuuni tamaariyo issibay, Xoossaa higgiyaa kanttanaadan oottiya paaciyaappe baqatana bessiyoogaa. (Lee. 1:10) Haꞌꞌi Yihoowa Markka gidida issoti issoti kase daro qumaa miyoonne daro ushshaa uyiyo, sijaaraa uyiyo, jallissiyaabaa goꞌettiyo, shori baynnabaa haniyoonne hegaa mala iita meezee deꞌiyoogeeta. Eti xammaqetti simmidikka, bantta kase meeziyaadan oottanawu issi issitoo paacettana danddayoosona. Gidoppe attin, neeni Yihoowa higgiyaappe issuwaa kanttanaadan paacettiyo wode, nagaraa amuwan xoonettiyoogee ayyaanaaban kaalettiyo qohuwaa takki gaada qoppiyoogan minttettuwaa demma. Paaciyan yeggana danddayiya hanotata kasetada akeekanawu malada hegaappe waana baqatanaakko qoppana danddayaasa. (Maz. 26:4, 5; Lee. 22:3) Hegaa malabay gakkiyo wode, eqettanawu Yihooway aadhida eratettaa immanaadaaninne ne huuphiyaa naagana mala maaddanaadan woossa. w17.09 4-5 ¶8-9

Yihoowa dabbo gidana danddayiyo issi ogee zalꞌꞌiyan muuhettennan deꞌiyoogan nu aquwan “tumu” duretettaa koyiyoogaa. Mino ammanoy deꞌiyo Abrahaami dunkkaaniyan deꞌidi Yihoowa dabbo gidanawu dure gidida Uura biittaappe kiyidi baanawu eeno giis. (Ibr. 11:8-10) I tumu duretettawu Pultto gidida Xoossaakko ubbatoo xeelliis; I asatettaa aquwan gidennan ubbatoo Yihoowan ammanettiis. (Doo. 14:22, 23) Yesuusi dure gidida yelaga bitaniyaa, “Neeni polida asa gidanau koyikko, baada neeyyo de7iyaabaa baizzada, he miishshaa hiyyeesau imma; neeni saluwan duretana; yaatada yaada tana kaalla” yaagidi hegaa mala ammanuwaa bessanaadan minttettiis. (Maa. 19:21) He bitaniyawu Abrahaamaagaa mala ammanoy baawa; shin Xoossan ammanettiya hara asati deꞌoosona. w17.07 10 ¶12

Abrahaami Efiraaxiisa pinnoosappe 430 layttay aadhana gakkanaashin a zerettay issi dere gidi darajjayettidi he biittaa laattibeenna. (Kes. 12:40-42; Gal. 3:17) Abrahaami Yihoowa ammaniyoogee a danddayaara gayttidaba gidiyo gishshawu, i ba dosan naagiis. (Ibr. 11:8-12) Abrahaami Xoossay qaalaa gelidobay ba wode muleera polettin beꞌana xayikkonne, ufayssan naagiis. SHin Abrahaami gannate gidida saꞌan hayquwaappe denddiyo wode ay keena ufayttanaakko qoppa. I Geeshsha Maxaafay ba taarikiyaanne ba zerettaa taarikiyaa darobaa yootiyoogaa akeekidi garamettana. Qaalaa gelido zerettaara gayttidaagan Yihoowa halchoy polettiyoogaa xeelliyaagan i oottido gitabaa akeekiyo wode, i ay keena ufayttanaakko qoppa! I daro wodiyawu naagidoogee bessiyaaba giidi qoppanaagee qoncce. w17.08 5-6 ¶10-11

Tunatettaa geetettida qaalay Geeshsha Maxaafay koyro xaafettido doonan shaaramuxiyoogaappe hara darobaa bessiyaaba. Hegee sijaaraa uyiyoogaa woy yeellayiyaabaa haasayiyoogaa qonccissana danddayees. (2 Qor. 7:1; Efi. 5:3, 4) He qaalay issi uri asi baynnasan oottiyo tunabaakka qonccissana danddayees; mastterbeeshiniyaa giyo tunabay amale gidanaadan oottiya ashuwaa amuwaa denttettiya maxaafaa nabbabiyoogee woy pokkobaa beꞌiyoogee hegeetuppe amaridaageeta. Pokkobaa beꞌiyoogee meeze gididoogeeti ‘shaaramuxanawu koyiyo’ tuna amuwaa amottiyo gishshawu, he amuwaa poliyoogee etawu amale gidana danddayees. Ushshaynne jallissiyaabaa goꞌettiyoogee amale gididoogeetun qoncciya malaatay pokkobaa beꞌanawu keehi koyiyaageetunkka qoncciyoogaa xinaatee bessees. Pokkobaa beꞌiyoogee keehi yeellatiyoogaa, oosuwan loꞌꞌo ayfe demmennaagaa, so duussan ufayttennaagaa, aqo laggiyaappe shaahettiyoogaanne bana barkka woriyoogaa mala iitabaa kaalettiyoogee garamissiyaaba gidenna. w17.08 19 ¶8-9

Yerusalaame simmiyoogaabaa qoppidi, mazamuraawee Yihoowabaa qommoora deꞌiyaagaa yexxiis. Xoossay bawu goynniyaageeta naaganawu, katamaa penggeta minttanaagaa eriyoogee a keehi minttettiis! Metoy nena unꞌꞌissana danddayees. Gidikkokka, neeni genccanaadan Yihooway aadhida eratettaa immana. Mazamurawee ba Xoossaabaa, “I ba kiitaa biittaayyo kiittees; a qaalainne eesuwan gakkees” yaagiis. I shachaabaanne akkaabaa yooti simmidi, Yihoowa “meeguwan eqqanau ooninne danddayenna. I ba qaalaa kiittidi, shachchaa seerissees” yaagiis. (Maz. 147:15-18) Ubbabaa eriyaanne ubbaabaa oottana danddayiya nu Xoossay ubba qassi shachaa azazana danddayiyay, neeni ne metuwaa genccanaadan maaddanaagaa ammanettana. w17.07 20 ¶14-15

Xoossawu ubbabaa haariyo matay deꞌees. A haaroy hara ay haaroppenne aadhees. Qassi nuuni nu kumetta wozanan hegawu exatana bessees. Aissi giikko, Yihooway ubbabaa medhdhiis. Hegaa gishshawu, asaakka ayyaana meretatakka haariyo kumetta maatay assi deꞌees. Seexaanay aybanne medhibeenna. Hegaa gishshawu, saluwaa saꞌaa haaranawu oychiyo maati awu mule baa. Inne koyro azinaynne machiyaa otorettidi Yihooway ubbaabaa haariyo maataa eqettidosona. (Erm. 10:23) Etawu bantta koyidobaa dooriyo maatay deꞌiyo gishshawu, Xoossawu haarettennan agganawu doorana danddayoosona. SHin he maatay deꞌiyo gishshawu Yihoowa haaruwaa eqettiyo maatay etawu deꞌii? CHii. Koyidobaa dooriyo maatay asay loꞌꞌo gidida darobaa galla galla dooranaadan maaddees. SHin hegee asay banttana Medhidaagaanne etawu Deꞌuwaa Immidaagaa bolli makkalanaadan oottiyaaba gidenna. Ee, Yihoowa eqettiyoogee koyidobaa dooriyo maataa bessenna ogiyan goꞌettiyoogaa. Asa ubbay Yihoowa xillo haaruwawu haarettana bessees. w17.06 27-28 ¶2-4

Nuuni nu haggaazuwaa xoqqu ootti xeellikko, yedetay gakkishinkka PHawuloosadan aggennan sabbakoos. (Oos. 14:19-22) Amarkkan 1930 heeraninne 1940 doomettaa heeran nu ishantta wolqqaama yedetay gakkiis. SHin, eti PHawuloosadan minnidi aggennan sabbakidosona. Hegaadan oottana danddayiyo nu maataa bonchissanawu, nu ishantti pirdda keettan mootettidi darotoo shatimmidosona. Noori 1943n, nuuni Amarkkaa Xoqqa Pirdda Keettan shatimmido mootuwaappe issuwaa yootiis. Kumetta saꞌan deꞌiya daro ishantti sabbakiyo laꞌatettaa he wode demmidoogaakka yootiis. Ee, nuuni haggaazuwaa siiqiyoogee yedetaa xoonanaadan maaddana. Nu haggaazuwaa nuuni xoqqu oottidi xeellikko, irpportte oottiyo saatiyaabaa xalla qoppokko. “Wonggeliyaa mishiraachchuwaa” loytti markkattanawu nuussi danddayettida ubbabaa oottoos.—2 Xim. 4:5. w17.06 11-12 ¶11-12

Nuuni Xoossaa wozanappe siiqiyoogee Yihoowa azazota azazettanaadan, genccanaadaaninne iitabaa ixxanaadan maaddees. (Maz. 97:10) SHin, Seexaanaynne a alamee nuuni Xoossaa siiqiyo siiqoy irxxanaadan oottanawu baaxetoosona. Ha alamiyaa asay siiquwaa bessenna ogiyan xeellees. Asay Medhidaagaa siiqiyoogaappe ‘bana siiqees.’ (2 Xim. 3:2) Seexaanay hariyo ha alamee “asatettaa amoi, aifen xeellidi qaaqqatiyoogeenne miishshan ceeqettiyoogee” daranaadan oottees. (1 Yoh. 2:16) Kiitettida PHawuloosi, “Asatettaabaa qoppiyoogee haiquwaa ehees; . . . asatettaabaa qoppiyoogee Xoossau ixo” yaagidi, ba mala Kiristtaaneti bantta asatettaa ufayssanawu koyennaadan zoriis. (Roo. 8:6, 7) Bantta deꞌo ubban aquwaabawu bichaariyaageeti woy ashuwaa amuwan ufayttiyaageeti hidootaa qanxxidosonanne keehippe qohettidosona.—1 Qor. 6:18; 1 Xim. 6:9, 10. w17.05 18 ¶5-6

Beteti aybanne oychennan aggidi galatiyo wode, mokkiyaageeti immiyoogan ufayttanaadan oottoosona. Ubbatoo harati maaddin deꞌiyoogee beteti banttana ziqqi ootti xeellanaadaaninne hara ishanttuura loꞌꞌo laggetettan deꞌennaadan oottana danddayees. (2 Tas. 3:7-9) SHin eta koshshiyaaban maaddana bessees. Beteta maaddanawu koshshiya waannabay daro miishshaa gidennan, nu wodiyaanne nuuni etassi qoppiyoogaa. Otobise malabaa waati goꞌettanaakko, min maaddiyaabaa hiraysuwan waati shammanaakko, woykko miishsha demmanawu maaddiya, maayuwaa sikkiyo makiinaa woy maataa buucciyo maashine malabaa waati demmanaakko eta bessana danddayoos. Ubbaappe aaruwan, eti ooratta gubaaꞌiyaa meezetanaadan maaddana danddayaasa. Danddayettiyaaba gidikko, eta ne kaamiyan shiiquwaa efa. Intte moottan Kawotettaa mishiraachuwaa eti asawu waati odana danddayiyaakkokka yoota. Betidi yiida ishanttanne michontta nenaara haggaazuwaa ekkada ba. w17.05 5 ¶11-12

Asatettaabaa qoppiya asi aquwaabaa bessiyaagaadan xeellanawu metootees. Ayssi? I ayyaanaaban ufayttenna gishshataassa. (1 Qor. 2:14) Eta akeekay issitoo goozettikko, eti iitaa kehaa shaakki eranawu keehi metootanaadan oottees. (Ibr. 5:11-14) Aquwaabaa amottiyoogee gujji gujji baana danddayees. Qassi eti issibaa demmiyo wode harabaa koyoosona. (Era. 5:10) SHin hegaa malabaa qoppiyoogaa agganawu nuuni oottana danddayiyo issibay deꞌees. Yesuusi Yihoowa aadhida eratettan wotti denttidi qoppidoogee i Dabloosa paaciyaa eqettanaadan maaddiis. Nuunikka ha wodiyan, aquwaabaa amottiyoogaa eqettanawu koyikko, Yihoowa aadhida eratettaa oosuwan peeshshana koshshees. (Maa. 4:8-10) Yaatiyoogan, nuuni aquwaabaappe aaruwan, Yesuusa siiqiyoogaa bessoos. w17.05 26 ¶17