Ichchashe

Yesuusi kayyottiya aayyiyo ‘beꞌido’ wode ‘iyyo qarettiis.’ (Luq. 7:13) Yesuusi he aayeessi qarettiyoogaa bessiis. I O, “Yeekkoppa” giido wode shonggaara deꞌiya minttettiya qaalan haasayidoogee qoncce. Yaatidi O maaddanawu I issibaa oottiis. Yesuusi naꞌaa hayquwaappe denttidi, “a aayeessi immiis.” (Luq. 7:14, 15) Yesuusi amꞌꞌe maccaasee naꞌaa hayquwaappe denttiyoogan oottido maalaalissiyaabaappe nuuni ay tamaariyoo? Kayyottidaageetussi qarettana koshshiyoogaa tamaaroos. Akeekan xeelliyaageeta gidiyoogan kayyottidaageetussi Yesuusadan qarettana danddayoos. Eta maaddanawunne minttettanawu haasayiyoobaaninne oottiyooban etawu qarettana danddayoos. (Lee. 17:17; 2 Qor. 1:3, 4; 1 PHe. 3:8) Kehatettan oottiyo guuttabaykka eta keehi minttettana danddayees. w23.04 5-6 ¶13-15

Yesuusi ba laggee Alꞌꞌaazari hayqqidoogaa erikkonne, ba deꞌiyoosan naaꞌꞌu gallassaa takkidi Biitaaniyaa biis. Yesuusi yaa gakkiyo wode Alꞌꞌaazari hayqqoosappe oyddu gallassa gidiis. Yesuusi ba laggeta maaddiyaabaanne Xoossaa bonchchissiyaabaa oottana hanees. (Yoh. 11:6, 11, 17) Laggetettaa xeelliyaagan ha taarikiyaappe tamaarana danddayoos. Hagaa qoppa: Mayraamanne Martta Yesuusakko kiitaa kiittiyo wode, I Biitaaniyaa yaanaadan oychchibookkona. Eti I siiqiyo A laggee harggidoogaa xallaa yootidosona. (Yoh. 11:3) Alꞌꞌaazari hayqqido wode Yesuusi haahuwan deꞌikkonne A denttana danddayees shin. Gidikkonne, Yesuusi Biitaaniyan deꞌiya Mayraamikkonne Marttikko baanawu koyiis. Neeni oychchennan nena maaddiya laggee neessi deꞌii? Yaatikko, “metuwaa wode” I nena maaddanaagaa eriyo gishshawu an ammanettaasa. (Lee. 17:17) Yesuusaagaadan nuunikka haratussi hegaa mala lagge gidana danddayoos! w23.04 10 ¶10-11

Nuna metoy gakkiyo wode, Yihooway qaalaa gelido ooratta alamee mule yeenna giidi qoppana danddayoos. Hegaa giyoogee nu ammanoy shuggiis giyoogee? Gidennan aggana danddayees. Ane issi leemisuwaa beꞌa. Daro saaminttawu iray bukkikko, away mule kiyennaba nuussi milatana danddayees. SHin away kiyiyoogee attenna. Hegaadankka, nuuni hidootaa qanxxiyo wode, ooratta alamee mule yeenna giidi qoppana danddayoos. SHin nuussi mino ammanoy deꞌikko, Xoossay gelido qaalay polettanaagaa eroos. (Maz. 94:3, 14, 15; Ibr. 6:17-19) Nuuni hegaa ammanettiyo gishshawu, nu deꞌuwan ubbatoo Yihoowa goynuwaa kaseyoos. Sabbakiyo oosuwaa oottanawukka nuussi mino ammanoy koshshees. Xoossay ehaana ooratta alamiyaa xeelliyaagan nuuni yootiyo ‘mishiraachchuwaa’, daro asay hegee hanana danddayennaba giidi qoppees. (Maa. 24:14; Hiz. 33:32) Etaagaadan Yihooway tamaarissiyoobaa siriyoogaappe naagetta. Hegee hanennaadan naagettanawu, nuuni nu ammanuwaa ubbatoo minttana koshshees. w23.04 27 ¶6-7; 28 ¶14

Neeni ‘Yihooway ta woosaa zaaraneeshsha?’ gaada qoppa eray? Yaatikko, hegaadan qoppiyay ne xalla gidakka. Hara daro ishanttinne michchonttikka banttana metoy gakkido wode hegaadan qoppidoogaa yootidosona. Waayee nuna gakkiiddi deꞌikko, Yihooway nu woosaa waati zaariyaakko akeekiyoogee nunakka metana danddayees. Yihooway bawu goynniyaageeti woossiyo woosaa zaariyoogaa nuuni ammanettana danddayiyoy aybissee? Yihooway nuna keehi siiqiyoogaanne I nuna xoqqu ootti xeelliyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Hag. 2:7; 1 Yoh. 4:10) Woosan A maaduwaa oychchanaadan I nuna shoobbiyoy hegaassa. (1 PHe. 5:6, 7) I nuuni A mata dabbo gididi deꞌanaadaaninne metuwaa genccanaadan maaddanawu koyees. Yihooway bawu goynniyaageetu woosaa zaaridoogaa yootiya taarikiyaa Geeshsha Maxaafaappe darotoo nabbaboos. Issi taarikiyaa qoppana danddayay? w23.05 8 ¶1-4

Mayraama Yihoowaara dabbotaasu; A ba ammanuwaa minttada deꞌaasu. A Geeshsha Maxaafaa loytta erawusu. A wotta denttada qoppanawukka wodiyaa bazzaasu. (Luq. 2:19, 51) Mayraama Yihoowaara dabbotidoogee A keehi loꞌꞌo machcho gidanaadan oottidoogee qoncce. Ha wodiyan daro machchoti Mayraamiigaadan oottanawu baaxetoosona. Leemisuwawu, Emiiko giyo michchiyaa hagaadan gaasu: “Taani aqo oyqqabeenna wode, ta kaalliyo ayyaanaabaa meezeti tawu deꞌoosona. Taani aqo oyqqa simmin, ta azinay nuussi woosseesinne so asaa goynuwaa kaalettees. Hegaa gishshawu, ta ammanuwaa minttiyay I oottiyoobaa xalla gaada qoppiyoogaa doommidoogaa akeekaas. Qassi taani Yihoowaara dabbotido ta dabbotaa minttanawu ta oottana koshshiyaabay deꞌiyoogaa akeekaas. Yaatiyo gishshawu haꞌꞌi woossiyoogan, Geeshsha Maxaafaa nabbabiyoogan, qassi A qofaa wotta denttada qoppiyoogan ta Xoossaara tarkka haasayanawu wodiyaa bazzaas.” (Gal. 6:5) Machchotoo, intte Yihoowaara dabbotido dabbotaa ubbatoo minttiyo wode intte azinati inttena kaseegaappe aaruwan galatananne siiqana.—Lee. 31:30. w23.05 22 ¶6

Nuuni Yihoowawu yayyiya asa gididi yelettibookko; yaatiyo gishshawu awu yayyanawu baaxetana koshshees. Nuuni yaatana danddayiyo issi ogee meretaabaa loytti qoppiyoogaa. Xoossay ‘medhdhidobatun’ qonccida A aadhdhida eratettaa A wolqqaanne I nuna keehi siiqiyoogaa nuuni akeekiyo wode A wozanappe bonchchoosinne siiqoos. (Roo. 1:20) Nuuni kaseppe aaruwan Xoossaa yayyiyaageeta gidanaadan maaddiya hara ogee ubbatoo woossiyoogaa. Nu ubbatoo Yihoowa woossikko, A loytti erana. Genccanawu Yihooway nuussi wolqqaa immanaadan woossiyo wode ubban I keehi wolqqaama gidiyoogaa hassayoos. Yihooway ba naꞌaa nuussi immido gishshawu nuuni A galatiyo wode I nuna keehi siiqiyoogaa akeekoos. Nuuni metuwaa genccanawu Yihooway maaddanaadan mintti woossiyo wode I aadhdhida eranchcha gidiyoogaa hassayoos. Hegaa mala woossay nuuni kaseegaappe aaruwan Yihoowa bonchchanaadan oottees. Qassi hegee nuuni aara dabbotido dabbotaa mooriya aybippenne naagettanawu murttido murttiyaa yaa minttees. w23.06 15 ¶6-7

Higgiyaa kessanawu ubbaappe aadhdhiya maatay Yihoowawu deꞌees, qassi I kessido higgeta ba asay akeekanawu metootennaadan oottees. Leemisuwawu, koyro xeetu layttan deꞌida oosuwaa kaalettiya citay Kiristtaaneti minnidi eqqana koshshiyo heezzu ogeta qonccissiis: (1) eeqa goynuwaa ixxidi Yihoowa xallawu goynniyoogaa, (2) suuttay geeshsha gidiyoogaa yootiya Yihoowa higgiyaa azazettiyoogaa, qassi (3) pokkobaappe haakkanaadan Geeshsha Maxaafay yootiyo zoriyaa azazettiyoogaa. (Oos. 15:28, 29) Ha wodiyan deꞌiya Kiristtaaneti ha heezzu ogetun waani minni eqqana danddayiyoonaa? Yihoowayyo goynniyogaananne awu azazettiyogaana. Israaꞌeelati A xalaalawu goynnanaadan I azaziis. (Zaa. 5:6-10) Qassi Yesuusi Dabloosan paacettido wode, nuuni Yihoowa xalaalawu goynnana bessiyoogaa geeshshidi yootiis. (Maa. 4:8-10) Yaatiyo gishshawu, nuuni eeqawu goynnokko. Haymaanootiyaa kaalettiyaageeta, polotikan alamiyaa haariyaageeta gidin woy ispporttiyaaninne haraban hayttatidaageeta gidinkka xoossadan xeellidi ay asawunne goynnokko. Nuuni ‘ubbabaa medhdhidaagaa’ xalaalawu goynnoos.—Ajj. 4:11. w23.07 14-15 ¶3-4

Seexaanaa alamiyan deꞌiya asay bessenna inddaa gaytettaa poleesinne pornograafiyaa beꞌees. (Efi. 4:19) Yaaniyo gishshawu, nuuni Xoossawu yayyiyoogeenne iitabaappe haakkiyoogee keehi koshshiyaaba. Leemiso shemppo 9n, aadhdhida eratettay naaꞌꞌu maccaasadan qonccidaagaa nabbaboos. Naaꞌꞌaykka ‘akeeki baynnaageeta’ shoobbiyaabadan qonccidosona. Eti naaꞌꞌaykka hagaadan goosona giyoogaa mala, ‘Ta soo yiidi qumaa miite.’ (Lee. 9:1, 4-6) He shoobiyaa ekkiyaageetuura gayttidaagan haniyaabay dumma dumma. ‘Eeyya maccaasee’ shoobiyaa beꞌa. (Lee. 9:13-18) Akeeki baynnaageeti I soo yiidi gibiraa maanaadan yeellaa xayada shoobbawusu. Hegee ay kaalettanee? ‘I imattati duufo giddon deꞌoosona.’ Nuuni “shaaramuxa maccaaseeppenne sheleeshshiya qaalan haasayiya laggetteeppe” naagettanaadan odettiis. “I soo biyoogee haiqqanau biyoogaa” gidiyoogeekka nuussi odettiis. (Lee. 2:11-19) Leemiso 5:3-10y ‘I tohoti hayquwaakko duge biyo’ hara ‘shaaramuxa maccaaseeppe’ naagettanaadan yootees. w23.06 21-22 ¶6-7

Cimati hanotaadan haniyoogan loꞌꞌo leemiso gidana bessees. (1 Xim. 3:2, 3) Leemisuwawu, issi cimay hara cimatuppe layttan dariyo gishsha xallawu hara cimati ubbatoo A qofan maayettoosona giidi naagana bessenna. Yihoowa ayyaanay eti loꞌꞌobaa kuuyanaadan maaddiyaabaa yootanaadan cimatuppe issuwaa denttettana danddayiyoogaa I akeekees. Qassi Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraara phalqqettenna kuushshaa cimatuppe daroti maayettiyo wode, hanotaadan haniya issi cimay I harabaa doorikkokka he kuuyettidabaa kaafees. Nuuni hanotaadan haniyo wode daro anjjuwaa demmoos. Nuuni nu ishanttuuranne michchonttuura dabbotaa minttoos, qassi gubaaꞌiyan sarotettay deꞌees. Yihoowa asaa giddon eeshshaaninne wogan dumma dumma gidida asay deꞌees. Qassi nuuni dumma dumma gidikkonne issippetettan Yihoowawu goynniyoogan erettiyoogee keehi ufayssiyaaba. Ubbappe aaruwan, nuuni hanotaadan haniya nu Xoossaa Yihoowa milatiyoogaa eriyoogan ufayttoos. w23.07 25 ¶16-17

Daaneeli hiraagata xannaꞌido gaasoy deꞌees. I tumaa eranawu koyiis. Qassi Daaneeli bana ziqqi oottiya asa. I Yihoowakko shiiqidi deꞌiyaabanne awu azazettiyaaba gidikko, hiraagata akeekanaadan Yihooway A maaddanaagaa I erees. (Dane. 2:27, 28) Daaneeli maaduwaa demmanawu Yihoowan ammanettiyoogan bana ziqqi oottiya asa gididoogaa bessiis. (Dane. 2:18) Qassi Daaneeli loytti xannaꞌiis. A wodiyan deꞌiya Xoossaa Qaalaa I loytti pilggiis. (Erm. 25:11, 12; Dane. 9:2) Neeni Daaneela leemisuwaa waata kaallana danddayay? Neeni hiraagata xannaꞌiyo gaasuwaa qoppa. Neeni tumaa eranawu keehi koyiyo gishshawu xannaꞌay? Hegaadan gidikko Yihooway nena maaddana. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Issoti issoti xannaꞌiyoy Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanan xaafettibeenna giidi qonccissanawu koyiyo gishshataassa. Eti Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanan xaafettibeennaba gidikko, likkenne likke gidennabaa xeelliyaagan nuuyyo kuuyana danddayoos giidi qoppoosona. SHin nuuni suurebaa qoppidi xannaꞌana koshshees. w23.08 9 ¶7-8

Nuna haratuura geeddarssiyoogee nuuyyo wolqqaama tooho gidana danddayees. (Gal. 6:4) Nuuni hegaadan oottikko, qanaatiyaageetanne keesettiyaageeta gidana danddayoos. (Gal. 5:26) Nuuni oottana danddayennaba gidikkonne, harati oottiyoobaa nuunikka oottanawu baaxetikko nuna qohana danddayoos. Qassi ‘koyiyoobay polettennan gamꞌꞌiyoogee azzanttiyaaba’ gidana danddayees; ubba qassi nuuni mule oottana danddayennabaa halchchiyoogee hegaappe aaruwan azzanttiyaaba. (Lee. 13:12) Nuuni hegaadan oottikko, keehi xalaliyo gishshawu deꞌuwaa wottaa loytti woxxana danddayokko. Yihooway neeppe koyiyoobaappe aarobaa oottanawu qoppoppa. Neeyyo baynnabaa neeni immanaadan I mule koyenna. (2 Qor. 8:12) Yihooway neeni oottidobaa haratuugaara geeddarssennaagaa ammanetta. (Maa. 25:20-23) Neeni kumetta shemppuwaappe haggaaziyoogaa, neeni ammanettiyoogaanne ne gencciyoogaa I xoqqu ootti xeellees. w23.08 29 ¶10-11

Yihooway maalaaliya hanotan haattay pulttanaadan oottiyoogan Samssooni maaduwaa demmanawu woossido woosaa zaariis. Samssooni haattaa uyin, “ayyo shemppoi” woy minotettay simmiis. (Daan. 15:19) Daro layttaappe guyyiyan, hananabaa yootiya Sameeli ayyaanay kaalettin Daannatu maxaafaa xaafiyo wodekka he pultto haattay deꞌiyaaba milatees. Goggiya haattaa beꞌida Israaꞌeelati ammanettidi bawu goynniyaageeta Yihooway meto wodiyan maaddanaagaa hassayennan aggokkona. Nuuyyo deꞌiya eray woy nuuni Yihoowa haggaazuwan oottidobay ayba gidikkonne, nuunikka Yihoowa maaduwan ammanettana koshshees. Yihoowan ammanettiyo wode xallan nuussi tumuppe ushachchiyoogaa nuuni ashkketettan ammanana koshshees. Pulttanaadan Yihooway oottido haattaa Samssooni uyido wode bawu koshshiya wolqqaa demmiis. Samssoonaagaadan, nuuni Yihoowan ammanettidi deꞌanawu Yihoowa maaduwaa ekkana koshshees.—Maa. 11:28. w23.09 4 ¶8-10

Yihoowabaa iitabaa haasayiyoogaa woy Geeshsha Maxaafaa boriyoogaa mala harati nuna yiilloyiyaabaa oottiyo wode nuuni waatana danddayiyoo? Nuuni ashkketettan zaaranawu Yihooway ba ayyaanaanne aadhdhida eratettaa immanaadan woossana koshshees. Nuuni bessiya ogiyan zaaribeennaagaa guyyeppe akeekikko shin? He hanotaa xeelliyaagan zaarettidi woossananne haroode hegaappe kehiya ogiyan waati zaarana danddayiyaakko qoppana danddayoos. Yaatikko, Yihooway nuuni hanqqettiyoogaa agganaadaaninne ashkketettaa bessanaadan ba geeshsha ayyaanaa nuussi immana. Ashkketettan haasayanawu nuuni metootiyo wode daro Geeshsha Maxaafaa xiqiseti nuna maaddana danddayoosona. Xoossaa ayyaanay nuuni he xiqiseta hassayanaadan oottana danddayees. (Yoh. 14:26) Leemisuwawu, nuuni ashkke gidanaadan maaddana danddayiya maarata Leemiso maxaafay yootees. (Lee. 15:18) Leemiso maxaafay unꞌꞌissiya hanotan nuuni woppu giidi deꞌiyoogee nuussi keehi loꞌꞌo gidiyoogaakka yootees.—Lee. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15. w23.09 15 ¶6-7

Kiitettida Pheexiroosi daro layttawu Yihoowawu ammanettidi oottiis. Yesuusi sabbakiyo wode aara sabbakiis, Ayhuda gidenna asatussi sabbakiyoogaa doomissiis, qassi guyyeppe oosuwaa kaalettiya citaa yara gidiis. A deꞌuwaa wurssettaa heeran, I hayqqanawu matidoogaa erido wode Yihooway awu daro oosuwaa immiis. I, 62-64 M.L. heeran, Geeshsha Maxaafan 1​nne 2 Pheexiroosa geetettiya naaꞌꞌu dabddaabbeta xaafanaadan ayyaanay A denttettiis. (2 Phe. 1:13-15) Pheexiroosi ba dabddaabbeta xaafidoy ba mala Kiristtaaneti “dumma dumma paaciyan” paacettiyo wodiyaana. (1 Phe. 1:6) Iita asati Kiristtaane gubaaꞌiyan worddo timirtteta tamaarissanawunne iita kanddoy deꞌanaadan oottanawu baaxetidosona. (2 Phe. 2:1, 2, 14) Yerusalaamen deꞌiya Kiristtaanetuyyo ‘ubbabaa wurssettay matattiis;’ hegaa giyoogee Rooma wotaaddarati he katamaanne yan deꞌiya beeta maqidasiyaa xayssana hanoosona giyoogaa. (1 Phe. 4:7) Kiristtaaneti banttana gakkiiddi deꞌiya metuwaa genccanawunne sinttappe gakkana paaciyawu giigettanawu waatana danddayiyaakko eranaadan Pheexiroosi xaafido dabddaabbeti maaddidoogee qoncce. w23.09 26 ¶1-2

Yesuusadan nuunikka waayissiya hanotatun azazettiyogaa darotoo tamaaroos. Leemisuwawu, koronaa harggee doommido heeran Shiiquwa Addaraashatun shiiqiyogaanne sooppe soo haggaaziyogaa agganaadan nuussi odettido wode neeni azazettanawu metootadii? Shin neeni azazettidoogee nena naagiis, gubaaꞌiya issippetettawu maaddiisinne Yihoowa ufayssiis. Gita waayiya wode nuussi imettiya ay kaaletuwakka azazettanawu nuuni ubbay haꞌꞌi loytti giigettida. He kaaletota azazettiyogee nu shemppuwa ashshana! (Iyy. 36:11) Nuuni Yihoowa siiqiyonne A ufayssanawu koyiyo gishshawu awu azazettoos. (1 Yoh. 5:3) Yihooway nuussi oottido ubbabaa gishshawu awu kushiya zaarana danddayokko. (Maz. 116:12) Shin nuuni ayyonne nu bolli maatay deꞌiyogeetussi azazettana danddayoos. Nuuni azazettiyo wode aadhdhida eranchcha gidiyogaa bessoos. Qassi aadhdhida eranchcha uri Yihoowa wozanaa ufayssees.—Lee. 27:11. w23.10 11 ¶18-19

Issi kiitanchchay nena haasayissiyakko I yootiyobaa neeni ezgguutee? Yaatikko, ha wodiyan issi kiitanchchay “asa ubbaayyo, zare ubbaayyo, qommo ubbaayyo, dumma dumma biittaa qaala ubbaayyoonne yara ubbaayyo” yootiiddi deꞌees. I yootiyobay aybee? “Xoossaayyo yayyite; a bonchchite. . . . Saluwaa, sa7aa . . . medhdhida Xoossaayyo goinnite.” (Ajj. 14:6, 7) Yihoowa xalaalay asa ubbay goynnana bessiyo tumu Xoossa. Gita gidida ayyaana beeta maqidasiyan awu goynniyo dumma maataa nuussi immido gishshawu nuuni A keehi galatoos! Ayyaana beeta maqidasee aybee, qassi hegaa loytti qonccissiyabaa awuppe demmana danddayiyoo? Ayyaana beeta maqidasee tumu keetta gidenna. Hegee Yihooway Yesuusa wozuwa yarshshuwa baggaara A ufayssiya ogiyan nuuni awu goynnanaadan giigissidobaa qonccissees. Kiitettida Phawuloosi koyro xeetu layttan Yihudan deꞌiya Ibraawe Kiristtaanetussi xaafido dabddaabbiyan hegaabaa loytti qonccissiis. w23.10 24 ¶1-2

Ayhudatu morkketi Yihoowa beeta maqidasee zaaretti keexettennaadan 522 K.K., diggidosona. Shin Yihooway ba ayyaanaa goꞌettidi xube gidiya ubbabaa digganaagaa Zakkaariyasi Ayhudatussi yootiis. Kawuwa Daariyosi 520 K.K., beeta maqidasee zaaretti keexettanaadan paqqadiisinne etayyo miishshaa immiis. Qassi heeran deꞌiya kawotettati eta maaddanaadan azaziis. (Izi. 6:1, 6-10) Yihooway ba asay beeta maqidasiya keexxiyogaa kaseyikko, eta maaddanaagaa qaalaa geliis. (Hag. 1:8, 13, 14; Zak. 1:3, 16) Ayhudati hananabaa yootiyageeti giidoban minettidi, beeta maqidasiya keexxiyogaa 520 K.K., zaaretti doommidi ichchashu laytta kumennan wurssidosona. Ayhudati metoy gakkishinkka Xoossay koyiyobaa kaseyido gishshawu, Yihooway eta maaddiis. Hegaappe denddidaagan, eti Yihoowawu ufayssan goynnidosona.—Izi. 6:14-16, 22. w23.11 15 ¶6-7

Daro asay Abrahaamabaa siyikkokka abaa darobaa erenna. Shin neeni Abrahaama xeelliyagan darobaa eraasa. Leemisuwawu, Abrahaami “Xoossaa ammaniya [ubbawu] . . . aawaa” geetettidoogaa neeni eraasa. (Roo. 4:11) Gidikkonne, neeni hagaadan qoppana danddayaasa, ‘Abrahaamaagaadan taani Xoossaa mintta ammanana danddayiyanaa?’ Ee, danddayaasa. Nuuni Abrahaamaagaadan ammanana danddayiyo issi ogee abaa xannaꞌiyogaa. Abrahaami Xoossay azazin haahosaa biis, daro layttawu dunkkaaniyan deꞌiisinne ba siiqiyo naꞌaa Yisaaqa yarshshanawu eeno giis. Abrahaami he ubbabaa oottidoy Yihoowa mintti ammaniyo gishshataassa. Abrahaama ammanoynne oosoy I Xoossaa ufayssanaadaaninne A dabbo gidanaadan oottiis. (Yaaq. 2:22, 23) Yihooway nena gujjin, nuuni ubbay A ufayssanaadaaninne A dabbo gidanaadan koyees. Hegaa gishshawu, I Geeshsha Maxaafaa xaafida Phawuloosinne Yaaqoobi Abrahaama taarikiya xaafanaadan denttettiis. w23.12 2 ¶1-2

Michchetoo, haratuura loytti haasayiyogaa tamaarite. Yaatiyogee Kiristtaanetussi keehi koshshiyaba. Erissiyo ashkkaray Yaaqoobi hegaara gayttidaagan nuna maaddiya zoriya hachchi gallassaa xiqisiyan zoriis. Harati haasayiyo wode intte loytti ezggikko etawu ‘qarettiyogaa’ besseeta. (1 Phe. 3:8) Issi uri haasayiyobaa woy qoppiyobaa intte akeekana xayikko, bessiya oyshata oychchite. Yaatidi, intte haasayanaappe kase takki giidi qoppite. (Lee. 15:28) Inttena hagaadan oychchite: ‘Taani haasayiyobay tumee, qassi minttettiyabee? Hegee taani bonchchiyogaanne kehiyogaa bessii?’ Haratuura loytti haasayiya kayma michchonttuppe tamaarite. (Lee. 31:26) Eti haasayiyobaanne haasayiyo ogiya akeekite. Ha hiillaa intte loytti tamaarikko, haratuura loytti dabbotana danddayeeta. w23.12 21 ¶12

Ha wodiyan Yihooway nuna maaddanawu so asaa, laggeta, woy cimata goꞌettana danddayees. Gidoppe attin, nuuni unꞌꞌettiyo wode haratuppe haakkanawu koyana danddayoos. Nuuni nurkka takkanawu koyoos. Hegee wottin deꞌiyaba. Yaatin Yihoowa maaduwa demmanawu waatana danddayiyoo? Haratuppe haakkennan agganawu baaxeta. Nuuni haratuppe haakkiyo wode nubaanne nuna gakkiya metuwa xalla qoppana danddayoos. Hegaappe denddidaagan nuuni loꞌꞌobaa kuuyennan aggana danddayoos. Azzanttiyabay nuna gakkiyo wode, nurkka takkiyo wodee nuussi keehi koshshiyogee tuma. Shin nuuni nurkka adussa wodiya takkikko, Yihooway goꞌettiyo asatu maaduwa sheneho gaana danddayoos. So asaappe, laggetuppenne cimatuppe maaduwa ekka. Yihooway nena maaddanawu eta goꞌettiyogaa akeeka.—Lee. 17:17; Isi. 32:1, 2. w24.01 24 ¶12-13

Naaziraaweti bantta huuphiya qanxxettennan agganawu caaqqidosona. Hegee eti Yihoowawu wozanappe haarettiyogaa bessees. Israaꞌeelatu taarikiyan, harati Naaziraaweta bonchchibeenna woy kaafibeenna wodeti deꞌiyogee azzanttiyaba. Naaziraaweti bantta gelido qaalaa naagidi deꞌanawunne haratuppe dummatanawu issi issitoo keehi xala gidana koshshiis. (Amo. 2:12) Nuuni Yihoowawu azazettiyo gishshawu harati nu etappe dummatiyogaa akeekoosona. Nuuni Yihoowa Markka gidiyogaa ooso sohuwan woy timirtte keettan haratussi yootanawu nuussi xalatettay koshshees. Qassi ha alamiya asaa eeshshaynne kanddoy iiti iiti biyo gishshawu, nuuni Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraadan deꞌanawunne mishiraachchuwa haratussi yootanawu keehi metootana danddayoos. (2 Xim. 1:8; 3:13) Gidikkonne, Yihoowawu haggaazenna asatuppe nuuni dummatanawu xala gidiyo wode, ‘Yihoowa ufayssiyogaa’ ubbatoo hassaya.—Lee. 27:11; Mil. 3:18. w24.02 16 ¶7; 17 ¶9

Beni Kiristtaaneta shaakki erissiya malaatay siiquwaa. SHin siiquwaa bessiyoogee etassi aynne metennabee? Roome gubaaꞌiyan daro qommo asay deꞌiyoogaa beꞌa. Amaridaageeti Muuse Higgiyawu azazettana koshshiyoogaa tamaarida Ayhudata, shin harati dumma dumma wogan diccida Ayhuda gidenna asata. Harati goqa gidikkokka, amarida Kiristtaaneti aylle gidennan aggokkona; geella amaridaageeti qassi godata. Hegaa mala dummatettay deꞌishinkka he Kiristtaaneti issoy issuwaara aggennan waani siiqettidonaa? Kiitettida PHawuloosi eti ‘issoy issuwaa mokkanaadan’ yootiis. I woyganawu koyidee? “Mokkite” geetettidi birshshettida qaalay issi urawu kehiyoogaa woy son imatuwaa mokkiyoogaa, woykko lagge oottiyoogaa qonccissees. Leemisuwawu, baqatida aylliyaa Anaasimoosa ‘kehatettan loytti mokkanaadan’ PHawuloosi Pilimoonayyo odiis. (Pilm. 17) Qassi PHirisqqilanne Aqiili etaagaa keenaa Kiristtaanetu timirttiyaa loytti erenna Aphiloosa ‘bantta son’ mokkidosona. (Oos. 18:26) He Kiristtaaneti eta giddon deꞌiya dummatettay metuwaa medhdhanaadan paqqadibookkona, qassi issoy issuwaa mokkidosona. w23.07 6 ¶13

Neeni nena Yihoowawu sheedhdhanaadan oottiya waanna gaasoy A siiqiyogaa. Neeni A siiqanaadan oottidabay deꞌees. Neeni Yihoowabaanne A halchchuwabaa ‘tumu eratettaa’ demmada A loytta siiqadasa. (Qol. 1:9) Neeni Geeshsha Maxaafaa xannaꞌada, (1) Yihooway deꞌiyogaa, (2) Geeshsha Maxaafay A Qaala gidiyogaa, qassi (3) I ba sheniya polanawu ba dirijjitiyan goꞌettiyogaa ammanadasa. Banttana Yihoowawu sheedhdhiyageeti Xoossaa Qaalan deꞌiya koyro timirtteta erananne Xoossay kessido maarata kaallana koshshees. Eti bantta ammanuwabaa haratussi yootanawu banttawu danddayettida ubbabaa oottoosona. (Mat. 28:19, 20) Eti Yihoowa kaseegaappe aaruwan siiqoosonanne A xalaalawu goynnanawu wozanappe koyoosona. Ne hanotaykka etaagaa malee? w24.03 4-5 ¶6-8

Abigaala Naabaala machchiyo; I meqetti baynna iita asa gidiyogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (1 Sam. 25:3) Hegaa mala asaara deꞌiyogee Abigaalissi metiyaba gidiyogee qoncce. Abigaala shaahettana danddayiyo injjee deꞌii? Ee, I azinay sinttappe Israaꞌeelan kawotiya Daawitanne A asaa cayido gishshawu, Daawiti A woranawu yiido wode A yaatana danddayiyo injjiya demmaasu. (1 Sam. 25:9-13) Abigaala Daawiti Naabaala worennaadan diggiyogaa aggada baqatana danddayawusu. Shin hegaadan oottabeykku. A Daawiti Naabaala worennaadan ammanttaasu. (1 Sam. 25:23-27) A hegaadan oottidoy aybissee? Abigaala Yihoowa siiqaasunne aqo deꞌuwawu I kessido maarata kaallaasu. A Yihooway aqo deꞌuwa xoqqu ootti xeelliyogaa erawusu. A Yihoowa ufayssanawu koyaasu. Hegaa gaasuwan ba azinaa gujjin, ba so asaa ubbaa ashshanawu baassi danddayettida ubbabaa oottaasu. A Daawiti Naabaala worennaadan digganawu eesuwan issibaa oottaasu. w24.03 16-17 ¶9-10

Yihoowawu loytti haggaazanawu bantta deꞌuwa sima oottidaageeti ne galchchan deꞌiyonaa? Metiyaba gidikkokka, tamaare son haratuppe dumma gidanawu xala gidida yelagata neeni eray? So asaappe yedetay gakkishinkka ammanettidi deꞌanawu baaxetiyageeti deꞌiyonaa? Eta minttettanawu, qassi eta xalatettaa gishshawunne eti Yihoowawu oottiyobaa gishshawu nuuni eta keehi nashshiyogaa yootanawu neessi danddayettida ubbabaa ootta. (Pilm. 4, 5, 7) Yihooway nuuni A ufayssanawu koyiyogaanne nu gelido qaalaadan deꞌanawu nu goꞌꞌaa aggi bayanawu eeno giyogaa erees. I nuuni A siiqiyogaa bessanaadan paqqadiyogan nuna bonchchiis. (Lee. 23:15, 16) Simi yaakko, nuussi danddayettida ubbabaa nu dosan oottiyogan Yihoowawu ubba wode haggaazanawu murttidaageeta gidoos. w24.02 18 ¶14; 19 ¶16

Yesuusi haggaazuwaa doommido 29 M.L. wurssetta heeran aybi hanidaakko qoppa. Yesuusinne A aayyiyaa Mayraama, Qaana giyo heeran bullachchaa shoobettidosona. Mayraama imattaa mokkiyoogan maaddennan aggukku. SHin bullachchan woyne eessay wuriis. Mayraama sohuwaara ba naꞌaakko baada, “Etau woiniyaa eessai wuriichchiis” yaagaasu. (Yoh. 2:1-3) Yaatin Yesuusi waatidee? Maalaaliya hanotan haattaa ‘ayfe woyne eessawu’ laammiis. (Yoh. 2:9, 10) Yesuusi saꞌan haggaaziyo wode maalaalissiya hara darobaa oottiis. Yesuusi maalaalissiyaabaa oottiyo wolqqaa goꞌettidi daro shaꞌu asaa maaddiis. Leemisuwawu, I oottido maalaalissiyaabatuppe naaꞌꞌaa beꞌa; 5,000 attuma asaa, qassi guyyeppe 4,000 attuma asaa miziis. Yan deꞌiya maccaasatanne naata gujjikko, asaa qooday 27,000​ppe darana danddayees. (Maa. 14:15-21; 15:32-38) Yesuusi ha naaꞌꞌu wodetunkka, sahettida daro asaa pattiis.—Maa. 14:14; 15:30, 31. w23.04 2 ¶1-2

Keehi unꞌꞌissiyabay nuna gakkiyo wode nuuni daafurana danddayoos. Eelaasaagaadan, nuunikka xiskkuwappe denddanawu metootana danddayoos. Nuuni xiskkanawu koyoos. (1 Kaw. 19:5-7) Nuuni kaseegaadan minnidi Yihoowawu haggaazanawu nuussi maadoy koshshana danddayees. Hegaa mala wodetun Yihooway nuna maaddanaagee hachchi gallassaa xiqisiyan qoncciis. Kawuwa Daawiti Yihoowa maaduwa akeekiis. Metoy gakkido wodenne morkketi A bolli denddido wode I Yihoowawu hagaadan giis: “Ne ushachcha kushee tana zemppissees.” (Maz. 18:35) Yihooway darotoo harata goꞌettidi nuna maaddees. Leemisuwawu, issitoo Daawiti keehi daafurido wode, A laggee Yonaataani A maaddanawunne minttettanawu akko biis. (1 Sam. 23:16, 17) Hegaadankka, Yihooway Elssaꞌa baggaara Eelaasa maaddiis.—1 Kaw. 19:16, 21; 2 Kaw. 2:2. w24.01 23-24 ¶10-12

Leemiso shemppo 9n odettida ‘tumu aadhdhida eratettaa’ qonccissiya maccaasee leemisuwaappe Yihooway keha gidiyoogaanne nuussi loꞌꞌobaa ubbaa immiyoogaa akeekoos. Ha maccaasiyaa imattati I soo yaanaadan, A giigissido malꞌꞌiya ashuwaa maanaadaaninne A agido woyne eessaa uyanaadan shoobbiyoogaa ha paydoti yootoosona. (Lee. 9:2) Qassi paydo 4​ynne 5y yootiyoogaadan, “Eeyyatakka a [tumu aadhdhida eratettiyaa] hagaadan yaagaasu; ‘Haa yiite; yiidi ta qumaa miite.’” Ha maccaasee shoobiyaa nuuni ekkana koshshiyoy aybissee? Yihooway ba naati akeekanchcha gidanaadaaninne qohettennaadan koyiyo gishshataassa. Nuuni nuna qohana danddayiya moorobaa oottanaadan I koyenna. ‘I suuretussi maaddiya zoriyaa woy aadhdhida eratettaa minjjiyoy’ hegaassa. (Lee. 2:7) Nuuni Yihoowa wozanappe bonchchiyo wode, A ufayssanawu koyoos. A loꞌꞌo zoriyaa siyoosinne hegaa oosuwan peeshshanawu keehi koyoos.—Yaaq. 1:25. w23.06 23 ¶14-15

Yihoowayyo nuuni koyidoogaa keenaa oottana danddayennaba gidikkokka, A ufayssanawu nuuni wozanappe oottiyo ubbabaa I akeekiyogaa ammanettana danddayoos. Nuuni hegaa waati eriyoo? Yihooway Zakkaariyasa wodiyan, Baabiloonen omoodduwan deꞌiyageeti kiittido worqqaappenne biraappe kallachchaa medhdhanaadan I kiittin hananabaa yootiyagaa azaziis. (Zak. 6:11) Ha “kallachchai” eti kehatettan immidobaa ‘hassayanawu’ maaddees. (Zak. 6:14) Yihooway nuuni meto wodiyan awu wozanappe haggaazanawu baaxetiyo baaxiya mule dogennaagaa ammanettana danddayoos. Ha wurssetta gallassatun, metoy nuna gakkanaageenne sinttappe yaa iiti iiti baanaagee attennaba. (2 Xim. 3:1, 13) Gidikkonne, nuuni darin unꞌꞌettana koshshenna. Yihooway Hagge wodiyan ba asaassi giidobaa hassaya: “Taani inttenaara de7ais . . . yayyoppite!” (Hag. 2:4, 5) Yihooway koyiyobaa oottanawu nuuyyo danddayettida keenaa baaxetiyo wode ubban, I nunaarakka gidanaagaa ammanettana danddayoos. w23.11 19 ¶20-21

Yihooway kiitettida Pheexiroosi mooridobati Geeshsha Maxaafan xaafettennaadan oottana danddayees. Shin nuuni hegeetuppe tamaarana mala hegeeti xaafettanaadan oottiis. (2 Xim. 3:16, 17) Pheexiroosi baaxetidobaa eriyoogee nuuni wottiyoobi baynnaageeta gidanaadan Yihooway naagennaagaa akeekanaadan nuna maaddana. Nuuni nu shugo miyyee deꞌishinkka ubbatoo baaxetanaadan I koyees. Nuuni ammanettidi deꞌana koshshiyoy aybissee? Nu shugo miyyiyaa xoonidabadan nuuni qoppiyo wodekka, zaarettidi balana danddayoos. SHin haꞌꞌikka hegaa giigissanawu baaxetoos. Nuuni ubbay guyyeppe zilꞌꞌettanaadan oottiyaabaa haasayoos woy oottoos; gidikkonne, nuuni hidootaa qanxxana xayikko, ubbatoo loꞌꞌobaa oottanaadan Yihooway nuna maaddana. (1 Phe. 5:10) Pheexiroosi moorobaa oottishinkka Yesuusi awu qarettidoogee nuuni ubbatoo Yihoowawu haggaazanaadan nuna denttettana danddayees. w23.09 20-21 ¶2-3

Hachchi gallassaa xiqisiyan Martta giidoogaadan, Yesuusi Alꞌꞌaazara pattana danddayees. SHin, Yesuusi hegaappe aaruwan maalaalissiyaabaa oottanawu koyiis. I “Ne ishai haiquwaappe denddana” yaagiis. I gujjidikka hagaadan giis: “Asay ta baggaara denddees, qassi ta baggaara deꞌees.” (Yoh. 11:23, 25) Yesuusi hayqqidaageeta denttanaadan Xoossay awu wolqqaa immiis. Hegaappe kase, issi guutta naꞌiyaa hayqqa simmin sohuwaara hayquwaappe denttiis, qassi issi yelaga naꞌaa hayqqido gallassan gidennan aggenna hayquwaappe denttiis. (Luq. 7:11-15; 8:49-55) SHin I hayqqoosappe oyddu gallassa gididonne A bollay musiyoogaa doommido ura hayquwaappe denttana danddayii? Alꞌꞌaazara hara michchiyaa Mayraamakka Yesuusaara gayttanawu kiyaasu. Akka ba michchiyaa giidoogaadan gaasu: “Godawu, neeni hagan deꞌidaba gidiyakko, ta ishay hayqqenna.” (Yoh. 11:32) Yesuusi Mayraamanne iira deꞌiya harati yeekkiyoogaa beꞌidinne siyidi keehi azzaniis. I ba laggetussi keehi qarettido gishshawu afuxxiis. Siiqiyo uri hayqqiyoogee keehi kayyottanaadan oottiyoogaa Yesuusi erees. Eti afuxxanaadan oottidabaa xayssanawu I keehi koyidoogee qoncce! w23.04 10-11 ¶12-13