Mapasalamaton ha Pag-alagad kan Jehova Bisan ha Panahon han Pagsari

Iginsumat ni Maatje de Jonge-van den Heuvel

NOBENTAY-OTSO anyos na ako. Ha sulod hin 70 ka tuig, malipayon nga nag-aalagad ako kan Jehova bisan may mga pagsari ha akon pagtoo. Han Girra ha Kalibotan II, napriso ako ha kampo konsentrasyon, ngan may panahon nga tungod han kahulop nakahimo ako hin desisyon nga ginbasolan ko. Paglabay hin pipira ka tuig, nakaeksperyensya na liwat ako hin makuri nga pagsari. Kondi, mapasalamaton ako nga nakapribilehiyo ako pag-alagad kan Jehova bisan ha panahon han pagsari.

Nabag-o an akon kinabuhi han Oktubre 1940. Naukoy ako ha Hilversum, usa nga bungto nga mga 24 ka kilometro ha sur-este han Amsterdam ha Netherlands. Hito nga panahon, mga Nazi an nagmamando ha amon nasud. Lima ka tuig na kami nga mag-asawa han akon mahigugmaon nga bana nga hi Jaap de Jonge, ngan may tres-anyos kami nga pinaura nga anak nga babaye, hi Willy. Naukoy kami sapit han balay han usa nga pamilya nga pobre ngan naniniguro pagpadaku hin walo nga anak. Kondi may nalungon liwat ha ira nga batan-on nga lalaki. Nahunahuna ko, ‘Kay ano nga nagpaukoy pa hira hin iba nga tawo?’ Han nagdul-ong ako ha ira hin pagkaon, hinbaroan ko nga an batan-on nga lalaki usa nga payunir. Gin-istoryahan niya ako mahitungod han Ginhadian han Dios ngan han mga bendisyon nga makakarawat pinaagi hito. Naaghat gud ako han akon hinbaroan, ngan ginkarawat ko dayon an kamatuoran. Hito mismo nga tuig, nagdedikar ako kan Jehova ngan nagpabawtismo. Paglabay hin usa ka tuig, nagpabawtismo liwat an akon bana.

Bisan kon gutiay la an akon kahibaro ha Biblia, maaram gud ako nga han nagin Saksi ako, nagin kaapi ako han igindidiri nga organisasyon. Maaram liwat ako nga damu na nga Saksi an napriso tungod han pagsangyaw han Ginhadian. Bisan pa hito, nagsangyaw dayon ako ha balay-balay, ngan ginpaukoy namon nga mag-asawa ha amon balay an mga payunir ngan mga nagbibiyahe nga paramangno. Ha amon liwat balay gin-iistak an mga literatura mahitungod ha Biblia nga igindudul-ong han kabugtoan tikang ha Amsterdam. An ira mga bisikleta ginkakargahan hin damu nga libro nga ira gintatabonan hin trapal. Mahigugmaon ngan maisugon gud hira! Iginbutang nira ha peligro an ira kinabuhi para ha kabugtoan.—1 Juan 3:16.

“Nay, Mauli Ka ba Dayon?”

Mga unom ka bulan katapos han akon bawtismo, tulo nga pulis an kinadto ha balay. Sinulod hira ngan ginhalughog ito. Bisan kon waray nira makita an aparador nga puno hin literatura, nakaagi hira hin mga libro nga amon gintago ha ilarom han higdaan. Ginsidngan dayon nira ako nga umupod ha ira ha presinto ha Hilversum. Han ginhangkopan ko hi Willy antes ako lumakat, nagpakiana hiya, “Nay, mauli ka ba dayon?” “Oo anak, mauli dayon hi Nanay,” siring ko. Kondi usa ngan tunga ka tuig an linabay antes ko mahangkopan utro an akon anak.

Gin-updan ako hin pulis ngadto ha Amsterdam sakay hin tren basi imbistigaron. Didto may tulo nga bugto nga lalaki nga taga-Hilversum, ngan ginpirit ako han mga nag-iimbistigar nga magsumat kon mga Saksi ni Jehova ba hira. Nagsiring ako: “Diri ko kilala ini nga iba, adi la nga usa an akon kilala. Hiya an nagdudul-ong ha amon hin gatas.” Tinuod ito; paragdul-ong hin gatas ito nga bugto. Katapos nagsiring ako: “Pero kon Saksi ni Jehova ba hiya o diri, hiya an iyo pakianhi, diri ako.” Han waray na ako magyakan, gintaplong nira ako ngan ginpriso hin duha ka bulan. Han hinbaroan han akon bana kon nakain ako, gindad-an niya ako hin mga bado ngan pagkaon. Katapos, han Agosto 1941, gindara ako ha Ravensbrück—usa nga maraot an bantog nga kampo konsentrasyon para ha kababayin-an, mga 80 ka kilometro ha norte han Berlin, Germany.

“Ayaw Kasubo, Bugto Ko”

Pag-abot namon ha Ravensbrück, ginsidngan kami nga makakauli kami kon magpirma hin deklarasyon nga ginsasalikway namon an amon pagtoo. Kondi syempre, waray ako pumirma hito. Lugod, kinahanglan ko ihatag an akon mga gamit ngan maghubo ha karigoan, diin iginkita ko an iba nga kabugtoan nga taga-Netherlands. Gintagan kami hin plato, tasa, kutsara, ngan uniporme nga may nakatahi nga kolor-ube nga trianggulo. Han siyahan nga gab-i, ginbutang kami ha barracks nga temporaryo nga ginbubutangan hin mga priso. Didto, ha siyahan nga higayon tikang han gin-aresto ako, nagtinangis ako. “Ano an mahitatabo ha akon? Tubtob san-o ako mapipriso?” siring ko samtang nagngunguyngoy. Ha tinuod la, hito nga panahon diri pa gud marig-on an akon relasyon kan Jehova, kay pipira pa la ka bulan tikang han hinbaroan ko an kamatuoran. Damu pa an kinahanglan ko hibaroan. Kinabuwasan durante han roll call, naobserbaran han usa nga bugto nga taga-Netherlands nga masurub-on ako. Nagsiring hiya: “Ayaw kasubo, bugto ko. Waray makakadaot ha aton.”

Katapos han roll call, gindara kami ha iba nga barracks, diin gin-abiabi kami han ginatos nga kabugtoan nga taga-Germany ngan Netherlands. An iba nga taga-Germany sobra usa ka tuig na didto. An pakig-upod ha ira nakaparig-on ha akon—oo, nakawara ito han akon kasubo. Nalipay liwat ako nga an barracks han kabugtoan mas malimpyo gud kay han iba nga barracks. Labot la ha pagin malimpyo, damu liwat an maaram nga ha amon barracks waray nangangawat, namumuyayaw, o nag-aaragway. Diri pariho han makuri hinduro nga kahimtang namon ha kampo, an amon barracks pariho hin malimpyo nga isla ha butnga han mahugaw nga dagat.

Adlaw-adlaw nga Pagkinabuhi ha Kampo

Ha kampo, damu an trabaho pero gutiay hinduro an pagkaon. Kinahanglan kami magmata hin alas-singko ha aga, ngan diri nag-iiha katapos hito nagro-roll call na. Ginpapatukdaw kami han mga gwardya hin mga usa ka oras ha gawas, mauran man o masirak. Ha alas-singko han kulop katapos han makuri nga trabaho, nagro-roll call na liwat. Katapos, nahigop kami hin sabaw, nakaon hin tinapay, ngan nangangaturog nga kapoy hinduro.

Kada adlaw labot han Domingo, ginpapatrabaho ako ha uma, diin naggagarab ako hin trigo, nag-uukab hin mga kanal, ngan naglilimpyo hin mga tangkal. Bisan kon makuri ngan mahugaw an trabaho, nahihimo ko ito kada adlaw tungod kay batan-on pa ako ngan makusog. Sugad man, naparig-on ako han pagkanta hin mga kanta nga may mensahe tikang ha Biblia samtang nagtatrabaho. Kondi kada adlaw ginmimingaw ako ha akon bana ngan anak.

Gutiay gud la nga pagkaon an iginhahatag ha amon, pero kami ngatanan nga kabugtoan nangangalimbasog nga magsalin hin tinapay kada adlaw basi durodamu an amon pagkaon ha Domingo kon makahigayon kami pagkatirok basi maghisgot hin mga topiko ha Biblia. Waray kami literatura nga basado ha Biblia, kondi nalilipay gud ako pamati ha matinumanon nga edaran nga kabugtoan nga taga-Germany samtang ira ginhihisgotan an Biblia. Nagsaurog pa ngani kami han Memoryal han kamatayon ni Kristo.

Nasubo, Nagbasol, Ngan Gindasig

May mga panahon nga may iginpapatrabaho ha amon nga direkta nga nasuporta ha pakiggirra han mga Nazi. Tungod kay neutral kami ha politika, an ngatanan nga kabugtoan nagdumiri pagbuhat hito, ngan ginsubad ko an ira pagkamaisugon. Sugad nga sirot, waray kami tagi hin pagkaon ha sulod hin pipira ka adlaw ngan ginpatukdaw kami hin pipira ka oras durante han roll call. Makausa ha panahon han katugnaw, ginpriso kami hin 40 ka adlaw ha barracks nga waray heater.

Kami nga mga Saksi ni Jehova pauroutro nga ginsisidngan nga papagawson kami ngan makakauli kon magpirma hin deklarasyon nga ginsasalikway namon an amon pagtoo. Katapos hin sobra usa ka tuig nga pag-ukoy ha Ravensbrück, ginmingaw ako hinduro. Karuyag ko na gud makita an akon bana ngan anak salit ginkaistorya ko an mga gwardya, gin-aro an porma nga may deklarasyon nga diri na ako magpapadayon ha pagin Estudyante han Biblia, ngan ginpirmahan ito.

Han hinbaroan han kabugtoan an akon ginbuhat, ginlikyan ako han iba. Kondi ginbiling ako han duha nga edaran nga bugto nga taga-Germany, hira Hedwig ngan Gertrud, ngan ginpasarig ako nga hinigugma nira ako. Samtang ginlilimpyohan namon an mga tangkal, mahigugmaon nga iginsaysay nira ha akon nga importante gud an pagpabilin nga maunungon kan Jehova ngan kon paonan-o namon maipapakita an amon gugma ha iya pinaagi ha diri pagkompromiso. An ira pagtagad ngan gugma ha akon nga baga hin nanay ko hira nakabantad gud ha akon.a Maaram ako nga sayop an akon ginbuhat, ngan karuyag ko bawion an akon ginpirmahan nga deklarasyon. Usa ka gab-i iginsumat ko ha usa nga bugto an akon desisyon. Posible nga nabatian han usa nga opisyal han kampo an amon pag-istorya tungod kay hito mismo nga gab-i, tigda nga ginpagawas ako ha kampo ngan ginpasakay ha tren tipabalik ha Netherlands. Usa han mga superbisor—nahinunumdoman ko pa an iya nawong—an nagsiring ha akon, “Bibelforscher (Estudyante han Biblia) ka pa gihapon, ngan diri ito magbabag-o.” Binaton ako, “Oo, kon kaburut-on ni Jehova.” Pero naghinunahuna la gihapon ako, ‘Paonan-o ko daw la mababawi ito nga deklarasyon?’

Usa han gin-unabi ha deklarasyon amo ini: “Pinaagi hini nagsasaad ako nga diri na gud ako magigin aktibo para ha International Bible Students Society.” Maaram na ako han akon bubuhaton! Han Enero 1943, waray pag-iha katapos ko makauli, nagsangyaw na liwat ako. Syempre, kon madakop na liwat ako han mga Nazi, mas makuri an magigin sirot ha akon.

Basi mas maipakita kan Jehova an akon kinasingkasing nga hingyap nga magin maunungon ha iya, ginpaukoy na liwat namon ha balay an kabugtoan nga nagdudul-ong hin literatura ngan an mga nagbibiyahe nga paramangno. Mapasalamaton gud ako nga gintagan ako hin usa pa nga higayon nga pamatud-an an akon gugma kan Jehova ngan ha iya katawohan!

Makasurubo Gud nga Hitabo

Pipira ka bulan antes natapos an girra, may nahitabo ha amon nga mag-asawa nga makasurubo gud. Han Oktubre 1944, an amon anak tigda nga nagkasakit hin dipterya. Madagmit nga naggrabe hiya, ngan paglabay hin tulo ka adlaw, namatay hiya. Syete anyos la hiya.

Duro gud an amon kabido han namatay an amon bugtong nga anak. Ha tinuod la, an mga kakurian nga akon gin-agian ha Ravensbrück diri gud maitatanding ha duro nga kasakit nga akon inabat han namatay an amon anak. Kondi ha mga panahon nga inaabat namon an duro nga kabido, pirme kami naliliaw han mga pulong nga mababasa ha Salmo 16:8: “Hi Jehova iginbutang ko gihapon ha atubangan ko: tungod kay aadi hiya ha akon too nga kamot, diri ako hitatalindas.” Kami nga mag-asawa marig-on nga natoo ha saad ni Jehova nga pagkabanhaw. Padayon kami nga nag-alagad ngan pirme madasigon nga nagsasangyaw han maopay nga sumat. Tubtob han kamatay han akon bana han 1969, ginbuligan gud niya ako nga mapasalamaton nga mag-alagad kan Jehova.

Mga Bendisyon Ngan Kalipay

Han naglabay nga mga dekada, usa han nakakapalipay gud ha akon amo an pirme pakig-upod ha kabugtoan nga nag-aalagad hin bug-os-panahon. Pariho ha panahon han girra, pirme namon ginpapaukoy ha balay an mga nagbibiyahe nga paramangno ngan an ira asawa kon nabisita ha amon kongregasyon. Usa nga nagbibiyahe nga paramangno, hi Maarten Kaptein, ngan an iya asawa nga hi Nel, inukoy ha amon balay hin 13 ka tuig! Han grabe nga nagkasakit hi Nel, nalipay ako pag-ataman ha iya ha sulod hin tulo ka bulan tubtob nga namatay hiya. An pakig-upod ha ira ngan ha kabugtoan ha amon lugar nakabulig ha akon nga mapahimulsan an espirituwal nga paraiso nga aton gin-uukyan yana.

Usa nga importante nga hitabo ha akon kinabuhi amo an imbitasyon nga tumambong hin reunion ha Ravensbrück han 1995. Didto nagkirigta kami han kabugtoan nga kababayin-an nga nakaupod ko ha kampo nga waray ko igkita hin sobra 50 ka tuig! An pakig-upod ha ira makapabantad gud ngan diri ko hingangalimtan, ngan maopay ito nga higayon ha pagdasig ha usa kag usa nga pamulaton an adlaw nga babanhawon an aton nagkamatay nga mga hinigugma.

Hi apostol Pablo nagsiring ha Roma 15:4 nga “tungod ha pag-ilob ngan ha paglipay han mga Maopay nga Surat may maada ta paglaom.” Nagpapasalamat ako kan Jehova hini nga paglaom nga nakabulig ha akon nga mag-alagad ha iya hin mapasalamaton, bisan ha panahon han mga pagsari.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 10]

Kami ni Jaap han 1930

[Retrato ha pahina 10]

An amon anak nga hi Willy han syete anyos hiya

[Retrato ha pahina 12]

Han 1995, tinambong ako hin makalilipay nga reunion. Aada ako ha prente, ikaduha tikang ha wala